Stoicyzm – obojętność na przyjemności i ból, tłumienie uczuć, spokój, niewrażliwość; życie zgodne z naturą i rozumem; hart i pogoda ducha bez względu na okoliczności.
epikureizm – rozważne dążenie do przyjemności i szczęścia; uwolnienie ciała od bólu; uwolnienie ducha od niepokoju; korzystanie z uciech i piękna świata
humanizm – uznawanie człowieka i jego potrzeb duchowych i materialnych za najwyższą wartość; wszechstronny rozwój osobowości.
Mimesis – naśladowanie natury (Poetyka Platona)
archetyp – pierwowzór – pierwotne wzorce ludzkich zachowań
topos – motyw, obraz powstały w starożytności, a przywoływany w kulturze następnych epok.
Cechy tragedii:
Zasada trzech jedności – czasu, miejsca i akcji
z. jedności estetycznej – brak wątków humorystycznych
dekorum – adekwatność stylu do formy (tragedie pisane stylem wyniosłym, patetycznym)
katharsis – oczyszczenie, które dokonuje się w widzu przez wywołanie u niego uczucia litości i trwogi.
konflikt tragiczny – bohater w sytuacji wyboru, ale bez możliwości rozwiązania konfliktu.
Bohater tragiczny – Jego działanie skazane jest na niepowodzenie, a każda decyzja prowadzi do klęski finalnej - katastrofy.
Hamartia (wina tragiczna) – zbłądzenie tragiczne, wina niezawiniona
ironia tragiczna – kontrast między świadomością bohatera, a rzeczywistością.
Hybris(pycha) – przyczyną winy i zaślepienia; uniemożliwia właściwą ocenę sytuacji.
Nemezis – kara za pychę
Rola chóru: komentator, uzupełnia akcję, informuje o wydarzeniach poza sceną, formułuje prawdy moralne.
Budowa tragedii: prolog(wprowadzenie w akcję); parodos(pieśń na wejście), epeisodion(partia dialogowa); stasimon(pieśń stojąca, pięsni chóru); kommos(lament, pieśń żałobna); eksodos(pieśń na wyjście)
Teatr:
Agony – forma rywalizacji pomiędzy autorami sztuk
onkos -wysokie uczesanie
chiton – szata przyozdrobiona wzorami geometrycznymi
pinakes – drewniane tablice
ekkylema – platforma na walcach
Geranos – żuraw
Cechy stylu biblijnego – paralelizm składniowy, patos, obecność zdań oceniających, inwersja, imiesłowy, obecność konstrukcji biernych, apostrofy, symbole, powtarzanie spójnika.
Cechy gatunkowe eposu: inwokacja, akcja wielowątkowa, retardacja(zatrzymanie akcji), heksametr, dualizm świata, realizm szczegółowy, sceny batalistyczne(walk), styl patetyczny
Tespis: teatr objazdowy, Koryfeusz(przewodnik chóru)
Ajschylos: drugi aktor, tetralogia, postaci posągowe, rozwój dialogu.
Sofokles: trzeci aktor, zwiększa liczbę osób w chórze, problematyka etyczna)
Eurypides: teatr namiętności, monologi, prekursor tragikomedii.
Septuaginta – tłum. ST na j.grecki
Wulgata – najstarsze tłum ST i NT na jęz. Łaciński