Plan metodyczny

Osoba prowadząca lekcję: Tyborowska Marta data:19.02.2015 r.

Klasa: I TE

Temat lekcji: Praktyczne wykorzystanie badań prenatalnych.

Program nauczania:

Typ lekcji: Lekcja służąca opracowaniu nowego materiału i służąca usystematyzowaniu wiedzy.

Cel ogólny lekcji: wyjaśnia, na czym polega poradnictwo genetyczne, oraz wymienia sytuacje, w których warto skorzystać z poradnictwa genetycznego i przeprowadzenia badań DNA;

Cele szczegółowe:

Wiadomości	do zapamiętania	Uczeń: definiuje pojęcia: „ badania prenatalne” ,”testy po urodzeniowe”, wymienia przykładowe badania prenatalne (4) i dzieli je na inwazyjne i nieinwazyjne.
	do zrozumienia	Uczeń: wyjaśnia na czym polega poradnictwo genetyczne, podaje przykłady sytuacji w których należy zgłosić się do poradni poradnictwa genetycznego, wyjaśnia na czym polega stosowanie skali Apgar.
Umiejętności	stosowania wiadomości w sytuacjach typowych	Uczeń: określa korzyści płynące z przeprowadzenia badań prenatalnych,
	stosowania wiadomości w sytuacjach problemowych	Uczeń: Wypowiada się na temat zagrożeń płynących z przeprowadzenia amniopunkcji.
Postawy	znaczenie badań profilaktycznych; prezentuje postawę szacunku względem siebie i drugiego człowieka;

Metody i techniki nauczania: pogadanka, praca z podręcznikiem, praca z kartami pracy;

Środki dydaktyczne: podręcznik, karty pracy;

Formy organizacyjne pracy: praca samodzielna;

Struktura materiału nauczania (w formie grafu):

Wymagania programowe
Podstawowe
-definiuje pojęcia: „badania prenatalne” -”testy po urodzeniowe” -wymienia przykładowe badania prenatalne (4) -dzieli badania prenatalne na inwazyjne i nieinwazyjne - wyjaśnia na czym polega poradnictwo genetyczne -podaje przykłady sytuacji w których należy zgłosić się do poradni poradnictwa genetycznego

Przebieg lekcji (w czasie)

Ogniwo lekcji	Opis przebiegu	Czas w min.
Sprawy organizacyjne	Nauczyciel wchodzi do klasy, uczniowie zajmują swoje miejsca, sprawdzenie obecności;	2 min.
Zapoznanie uczniów z tematem; celami, zadaniami i wymaganiami lekcji	Zapoznanie z tematem i celami lekcji. Omówienie tematu zajęć w oparciu o cele aby uświadomić uczniom wartość zagadnień które będą poruszane na zajęciach. Podyktowanie tematu do zeszytu.	3 min.
Powtórzenie; Nawiązanie do nowych treści zmotywowanie uczniów do pracy.	Powtórzenie w formie pogadanki (w jaki sposób dziedziczymy cechy po rodzicach? Przykłady chorób genetycznych. Jakie choroby możemy wykryć u płody za pomocą USG?) pytania zadawane mają na celu powtórzyć stan wiedzy uczniów, oraz mają za zadanie wprowadzić uczniów w dzisiejszy temat zajęć i zachęcić to wspólnej analizy i opracowania tematu;	7 min.
Zasadnicza część lekcji.	Nauczyciel zadaje pytania od nośnie poradnictwa genetycznego. Pyta czy uczniowie spotkali się z takim określeniem i co ono według nich znaczy. Wspólnie z uczniami określa sytuacje w których należy zgłosić się do poradnictwa oraz ustala etapy według których przebiega tego typu porada. Dyktuje do zeszytu definicję poradnictwa genetycznego. Następnie przechodzi do następnej części lekcji, w której jest mowa o badaniach prenatalny. Pyta uczniów o definicję tego typu badań, jeśli mają problem z jej określeniem naprowadza na poprawne wyjaśnienie po przez zadawanie pytań pomocniczych np. jakie padania wykonywane są u kobiet w ciąży i dla czego? Po podyktowaniu poprawnej definicji razem z uczniami dzieli padania prenatalne na inwazyjne i nieinwazyjne. Uczniowie rozróżniają je po przez sposób ich wykonywania i podają przykłady poszczególnych badan które z krótką charakterystyką zapisują do zeszyty. W kolejnym etapie zajęć przechodzimy do zagadnienia testów po urodzeniowych. Określony zostaje cel ich wykonywania. Nauczyciel podaje przykład testu na fenyloketonurię. Pyta uczniów czy wiedzą na czym polega ta choroba, jeśli tak prosi o wyjaśnienie i dopowiada ewentualne jeśli nie, sam tłumaczy aspekt tej choroby. Uczniowie odpowiadają również na pytanie, czy przeglądając swoją książeczkę zdrowia zwrócili uwagę na testy po urodzeniowe i jeśli tak to czy mogą podać inne przykłady. Uczniowie pytają o skalę w której przydzielono punkty po pierwszej minucie życia dziecka. Nauczyciel tłumaczy, że jest to skala Apgar oraz określa cel i zasady jej stosowania.	28 min.
Utrwalenie wiadomości.	notatka w trakcie zajęć; Podyktowanie zadania polegające na narysowaniu rodowodu rodziny w której występował daltonizm.	5 min. / w trakcie zasadniczej części lekcji
Integracja wiedzy.	Pogadanka w trakcie zajęć która ma na celu wydobycie z uczniów wiadomości które już posiadają i wiązanie ich z omawianym tematem lekcji;	0 min. / w trakcie zasadniczej części lekcji

Czynnościowa struktura lekcji

Ogniwo lekcji	Czynności ucznia	Czynności nauczyciela	Środki dydaktyczne	Metody nauczania	Kształtowane kompetencje
	docelowe	pośrednie
Sprawy organizacyjne	Przygotowanie miejsca pracy do zajęć.	Wchodzi do klasy; zajmuje miejsce; rozpakowuje się.	Wchodzi do klasy; sprawdza obecność.
Zapoznanie uczniów z tematem; celami, zadaniami i wymaganiami lekcji;	Świadomość wiedzy i umiejętności jakie powinien osiągnąć na zajęciach.	Zapisuje do zeszytu temat zajęć	dyktuje do zeszytu temat oraz omawia cele lekcji i wyjaśnia znaczenie i ważność informacji które zostaną poruszone na lekcjach.
Powtórzenie; Nawiązanie do nowych treści zmotywowanie uczniów do pracy.	powtórzenie wiadomości zdobytych na wcześniejszych lekcjach; zapoznanie się z materiałem który będzie omawiany na dzisiejszych zajęciach;	Odpowiada na pytania nauczyciela;	Prowadzi pogadankę; Zadaje pytanie mające na celu powtórzenie wiadomości oraz nawiązanie do nowego tematu zajęć. Pyta o sposób dziedziczenia cech, o choroby genetyczne oraz w jaki sposób możemy je rozpoznać u płodu. Pyta również czym się różnią cechy związane z płcią od sprzężonych, oraz co to jest rodowód i czego możemy się dowiedzieć z jego analizy.		Pogadanka;
Zasadnicza część lekcji.	Uczeń: -definiuje pojęcia: „badania prenatalne” -”testy po urodzeniowe” -wymienia przykładowe badania prenatalne (4) -dzieli badania prenatalne na inwazyjne i nieinwazyjne - wyjaśnia na czym polega poradnictwo genetyczne -podaje przykłady sytuacji w których należy zgłosić się do poradni poradnictwa genetycznego - określa korzyści płynące z przeprowadzenia badań prenatalnych - wypowiada się na temat zagrożeń płynących z przeprowadzenia amniopunkcji - Wyjaśnia na czym jest skala Apgar oraz określa cel jej stosowania	Odpowiada na pytania zadawanie przez nauczyciela, zapisuje do zeszytu notatkę z lekcji, aktywnie uczestniczy w dyskusji, zadaje pytania jeśli jakaś kwestia jest dla niego nie zrozumiała, korzysta z podręcznika aby odnaleźć poszczególne zagadnienia z lekcji, stara się przypisać przykłady sytuacji życiowych do poruszonych kwestii, wskazuje korzyści płynące z przeprowadzania badań prenatalnych, testów po urodzeniowych oraz z korzystania poradnictwa genetycznego, próbuje określić zagrożenia płynące z wykonywania badan prenatalnych inwazyjnych, zadaje pytania odnośnie skali Apgar.	Nauczyciel prowadzi lekcję w formie dyskusji. Notatkę dyktuje po każdej poruszonej kwestii aby utrwalić wiadomości zdobyte przez ucznia. W pierwszym punkcie lekcji porusza temat poradnictwa genetycznego. Pyta czym ono jest, w jakich sytuacjach należy się zgłosić do takiej poradni i co jest jej zadaniem, oraz jakie etapy są osiągane w przypadku takiego poradnictwa. Jeśli uczeń ma problem z odpowiedzeniem na pytania, nauczyciel naprowadza go pytaniami pomocniczymi, ewentualnie sam podaje kilka przykładów aby ułatwić mu odnalezienie odpowiednich przykładów. Pyta również czy wiek rodziców ma wpływ na rozwój dziecka, jeśli tak to czy dotyczy on tylko matki ? Dyktuje definicje poradnictwa genetycznego. Następnie przechodzi do zagadnień związanych z badaniami prenatalnymi. Pyta o to czym one są, po co się je wykonuje i jakie mogą być przykłady tego typu badań? Po odpowiedzeniu na te pytania dyktuje to zagadnienie do notatki z zajęć . Zadaje pytanie w jaki sposób można podzielić te badania (inwazyjne, nieinwazyjne), jeśli uczeń ma problem ze wskazaniem poprawnej odpowiedzi prosi o odnalezienie jej w podręczniku oraz o wymienienie przykładów poszczególnych typów badań. Podaje do zeszytu podział oraz przykłady badań prenatalnych wraz z krótką charakterystyką. Prosi o zastanowienie się nad pytaniem: dlaczego padania inwazyjne są nie bezpieczne i dla kogo bardziej ( dla matki czy dla płodu)? Ostatnim etapem lekcji jest uzupełnienie wiadomości o tym czym są testy po urodzeniowe i po co się je wykonuje? Nauczyciel zadaje te pytania uczniowi. Podaje przykład fenyloketonuri na przykładnie której omawiana jest ważność wykonywanie tych testów. Prosi uczniów o zastanowienie się, czy przeglądając swoją książeczkę zdrowia natrafili na przykłady testów po urodzeniowych które mieli przeprowadzane i jakie były to testy? Tłumaczy na czym polega i po co stosuje się skale Apgar.	Podręcznik;	Pogadanka, praca z podręcznikiem.
Utrwalenie wiadomości.	Utrwala zdobyte informacje na zajęciach.	Zapisuje notatkę w trakcie trwania pogadanki.	Dyktuje notatkę w trakcie zajęć po każdym poruszonym punkcie oraz na koniec zajęć prosi o rozwiązanie zadania polegającego na narysowaniu rodowodu rodziny u której występował daltonizm		Praca samodzielna.
Integracja wiedzy.	Wiąże wiadomości które posiadł na zajęcia z wiadomościami wyjściowymi .	Odpowiada na pytanie nauczyciela.	Prowadzi dyskusję w trakcie zajęć.		Dyskusja.

Notatka z lekcji :

Temat: Praktyczne wykorzystanie badań prenatalnych.

Poradnictwo genetyczne – oznacza formę specjalistycznej pomocy medycznej dla rodzin, w których istnieje ryzyko wystąpienie chorób genetycznych. Celem poradnictwa genetycznego jest przekazanie pełnej informacji o rozpoznanej chorobie, a także określenie genetycznego podłoża choroby oraz oszacowanie ryzyka pojawienia się jej u pozostałych członków rodziny oraz potomstwa.

Badania prenatalne – umożliwiają wykrycie nieprawidłowości w materiale genetycznym jeszcze w trakcie rozwoju płodu. Wyróżniamy:

1. Nieinwazyjne – wykonywane bez naruszenia pęcherza płodowego.

   • Ultrasonografia (USG)

   • Analiza biochemiczna krwi

2. Inwazyjne - wymagające naruszenia tkanek ciężarnej.

   • Amniopunkcja – pobranie płynu owodniowego, umożliwia badanie komórek płodu które pozwala wykryć lub wykluczyć choroby wynikające z mutacji chromosomowych.

   • Biopsja kosmówki – pobranie wycinka kosmówki, zbadanie kariotypu płodu

   • Pobranie krwi płodu z żyły pępowinowej – okreslenie zawartości rożnych związków w krwi, dzięki czemu można określić stan zdrowia płodu np. obecność infekcji wrodzonych.

3. Testy po urodzeniowe – wykonywane są , aby upewnić się, że dziecko nie cierpi na chorobę wymagającą podjęcia leczenia wczesnego.

Zadanie podsumowujące lekcję:

 Babcia rodu była nosicielką genu daltonizmu, dziadek zaś był zdrowy. Mieli troje dzieci, córkę i dwóch synów. Córka była nosicielką genu, jeden z synów był daltonistą, adrugi był zdrowy. zdrowy syn poślubił zdrową kobietę i miał z nią dwóch zdrowych synów. Syn daltonista również poślubił zdrową kobietę. Z tego związku urodziło się także dwóch zdrowych synów. Córka będąca nosicielką genu poślubiła mężczyznę daltonistę. W wyniku pierwszej ciąży urodziło się dwóch chłopców. Jeden był daltonista , drugi zaś był zdrowy. Trzecim dzieckiem była córka daltonistka.

 

Przedstaw w postaci drzewa rodowego sposób dziedziczenia daltonizmu w opisanej rodzinie.

Ocena lekcji:

Pozytywne aspekty: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Negatywne aspekty: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Wnioski: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………