1. Etapy diagnozy jako działania celowościowego.

1) Opis, czyli zestawienie danych empirycznych, co do których zachodzi ewentualność postępowania celowościowego.

2) Ocena- zastosowanie ocen, które są związane z zebranymi danymi empirycznymi i pozwalają na porównanie istniejących z postulowanymi lub niechcianymi stanami rzeczy( roumowanie);

3) Konkluzji- stwierdzającej potrzebę lub jej brak podjęcia postępowania celowościowego;

4) Tłumaczenia- genetycznego, przyczynowego istniejącego stanu;

5) Postulowania- zobrazowania tych stanów, które mają być realizowane, zreformowane lub usunięte (określenie na co ma być ukierunkowana terapia);

6) Stawianie hipotez- dotyczących związku między projektem a czynnikiem przyczynowym (czy ten projekt jest odpowiedni dla danego dziecka z danym zaburzeniem).

- Podejście to wskazuje na wielofazowość diagnozy.

- diagnoza jest punktem wyjścia do projektowania działań.

2. Pojęcie diagnozy pedagogicznym, w ujęciu wąskim i szerokim.

DIAGNOZA PEDAGOGICZNA ( znaczenie szerokie):

- z jednej strony jest elementem wieloaspektowego procesu diagnostycznego- medycznego, psychologicznego, socjologicznego, prawnego, ukierunkowanego na prawidłową organizację bądź modyfikacje procesu dydaktyczno-wychowawczego, czy oddziaływań terapeutycznych realizowanych w różnych formach;

- z drugiej strony aby zaprojektować program dydaktyczno-wychowawczy lub terapeutyczny ważna jest diagnoza ucznia i jego otoczenia, w tym diagnoza sytuacji szkolnej i diagnoza rodziny.

DIAGNOZA PEDAGOGICZNA- znaczenie wąskie:

W wąskim znaczeniu diagnoza pedagogiczna jest utożsamiania z wynikami procesu edukacyjnego, a uzyskiwane w toku postępowania diagnostycznego efekty, są najczęściej rozpatrywane w kategoriach wiadomości, umiejętności, rzadziej postaw uczniów.

B. Niemierko zaproponował rozpatrywanie diagnozy edukacyjnej opierając się na modelu uczenia się wg. B. Blooma obejmującego charakterystykę ucznia na wejściu i na wyjściu procesu uczenia się modułu, przy założeniu, że praca nad nim trwała tak długo, iż osiągnięto pełne przyswojenie jego treści.

Celem głównym diagnozy pedagogicznej jest optymalizacja procesu wychowania i kształcenia.

3. Cel główny i cele szczegółowe diagnozy pedagogicznej.

Celem głównym diagnozy pedagogicznej jest optymalizacja procesu wychowania i kształcenia.

Cele szczegółowe diagnozy pedagogicznej:

- profilaktyka ( zapobieganie ewentualnym ujemnym stanom rzeczy);

- terapia ( usuwanie zaburzeń czy trudności);

- prognoza ( przewidywanie dalszego rozwoju określonych funkcji psychomotorycznych, poznawczych i kształcenie pożądanych umiejętności).

4. Logika klasyczna i wielowartościowa w budowaniu definicji niepełnosprawności.

Logika klasyczna dwuwartościowa: prawda – fałsz.

Logika wielowartościowa: przyjmuje się więcej niż dwie wartości logiczne.

Wartościowanie logiczne

Dwie wartości logiczne używane do opisywania niepełnosprawności

Sprawny – niepełnosprawny

Typowy – nietypowy

Normalny – nienormalny

Funkcjonalny – dysfunkcjonalny

DEFINICJA WHO 1980

Osoba niepełnosprawna to ta, u której istotne uszkodzenie i obniżenie sprawności funkcjonowania organizmu powoduje utrudnienie, ograniczenie lub uniemożliwienie wykonywania zadań życiowych lub wypełnianie ról społecznych, biorąc pod uwagę jej wek, płeć, czynniki społeczne, środowiskowe i kulturowe.

DEFINICJA WHO 1997

Jednostki niepełnosprawne to osoby o naruszonej jedności psychofizycznej powodującej ograniczenie funkcjonalnej sprawności lub aktywności życiowej w stopniu utrudniającym pełnienie właściwych dla nich ról społecznych.

Czynniki determinujące sposób definiowania niepełnosprawności:

Definicje niepełnosprawności różnią się w zależności od:

• Postaw;

• Przekonań;

• Orientacji kulturowej;

• Dyscypliny naukowej.

5. Kategorie niepełnosprawności.

Rodzaje (kategorie) niepełnosprawności

1. Niepełnosprawność sensoryczna – zaburzenie funkcji analizatorów zmysłowych:

- wzroku (osoby niewidome, słabowidzące);

- słuchu (osoby niesłyszące, niedosłyszące);

- wzroku i słuchu (osoby głuchoniewidome).

2. Niepełnosprawność fizyczna:

- uszkodzenia narządów ruchu (niepełnosprawność ruchowa, motoryczna);

- uszkodzenia anatomicznej budowy narządów ruchu (choroby kości i mięśni);

- zaburzenia czynności motorycznych (porażenia, niedowłady);

- przewlekłe schorzenia narządów wewnętrznych;

- organiczne uszkodzenia struktur korowych mózgu (afazja).

3. Niepełnosprawność psychiczna:

- uszkodzenia układu nerwowego kierującego czynnościami umysłowymi (upośledzenie umysłowe) i zachowaniem (zaburzenia osobowości, zaburzenia zachowania).

Ze względu na zakres występowania zaburzeń wyróżniamy:

1. Niepełnosprawność sprzężoną – zaburzenia współistniejące, złożone stanowiące odrębną formę upośledzenia. Niepełnosprawność sprzężona jest wynikiem wystąpienia u dziecka: niesłyszącego lub słabosłyszącego, niewidomego lub słabowidzącego, z niepełnosprawnością ruchową, z upośledzeniem umysłowym albo z autyzmem co najmniej jeszcze jednej z wymienionych niepełnosprawności, spowodowanych przez jeden lub więcej czynników endo- lub/i egzogennych działających łącznie lub kolejno w różnych okresach życia dziecka.

2. Niepełnosprawność jednorodną – zaburzenia występujące w postaci odrębnej.

6. Stopnie niepełnosprawności.

Stopnie niepełnosprawności

1. Znaczny stopień niepełnosprawności – oznacza naruszenie sprawności organizmu uniemożliwiające jednostce samodzielną egzystencję, w tym: zaspakajanie podstawowych potrzeb życiowych (samoobsługę, poruszanie się i komunikację), wykonywanie pracy zarobkowej, wypełnianie ról społecznych, powodując konieczność korzystania ze stałej lub długotrwałej pomocy i opieki innych osób w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzenia gospodarstwa domowego, organizacji i realizacji procesu leczenie i rehabilitacji.

2. Umiarkowany stopień niepełnosprawności – oznacza naruszenie sprawności organizmu uniemożliwiające podjęcie pracy lub ograniczenie jej wykonywania wyłącznie do warunków pracy chronionej, powodujące zawężenie zakresu możliwości samodzielnego funkcjonowania jednostki (wykonywania czynności samoobsługowych, podejmowania leczenia, rehabilitacji oraz edukacji, pełnienia ról społecznych, które wymaga częściowego wsparcia w okresach pogarszania się stanu zdrowia.

3. Lekki stopień niepełnosprawności – oznacza naruszenie sprawności organizmu, które powoduje istotne obniżenie zdolności jednostki do wykonywania pracy lub/i zmniejszenie jej wydajności w porównaniu z osobami pełnosprawnymi (o zbliżonych kwalifikacjach zawodowych), częściowo ogranicza możliwość wypełniania ról społecznych, ale możliwe jest kompensowanie dysfunkcji poprzez specjalne oddziaływania rehabilitacyjne, sprzęt ortopedyczny oraz środki techniczne.

7. Kategorie osób niepełnosprawnych w świetle prawa oświatowego.

Wyróżnia się dziewięć kategorii dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych:

1) Z uszkodzeniami sensorycznymi (wzroku, słuchu);

2) Z uszkodzeniami motorycznymi (ortopedycznymi, postępującymi schorzeniami mięśni itp.);

3) Z upośledzeniem umysłowym;

4) Z zaburzeniami komunikacji językowej;

5) Ze złożonymi niepełnosprawnościami (sprzężonymi);

6) Z zaburzeniami emocjonalnymi i zachowania;

7) Z autyzmem dziecięcym i pokrewnymi zaburzeniami;

8) Ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się;

9) Z przewlekłymi chorobami somatycznymi.

Dostosowanie warunków kształcenia odbywa się na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego lub opinii wydawanych przez zespoły orzekające w poradniach psychologiczno-pedagogicznych.

8. Ujęcie niepełnosprawności w modelu medycznym.

Model medyczny

• Jego korzenie sięgają początku wieku XVIII, kiedy to pojawiły się nowatorskie, jak na owe czasy, idee leczenia chorób i postępowania wobec osób z niepełnosprawnością. Źródła tej zmiany miały swój początek , z jednej strony w położeniu większego nacisku na związek medycyny z naukami przyrodniczymi, z drugiej zaś strony w idei dobroczynności związanej z chrześcijańską cnotą miłosierdzia.

• Zmiana w podejściu do osób z niepełnosprawnością wyrażała się w ograniczonej akceptacji i okazywaniu im współczucia, co jednak w konsekwencji owocowało utratą przez nie niezależności.

• W pojmowaniu zjawiska niepełnosprawności w kategoriach medycznych skupiało się wyłącznie na fizycznej, „czysto cielesnej”, stronie zjawiska.

• Poglądy te znalazły uzasadnione we wspólnym sukcesie medycyny, technologii medycznej oraz farmakologii, które do dzisiaj ratują życie i w olbrzymim stopniu polepszają sytuację osób z niepełnosprawnością.

9. Ujęcie niepełnosprawności w modelu funkcjonalnym.

Model funkcjonalny

• Wyrósł na krytyce jednostronnego postrzegania niepełnosprawności przez pryzmat wyłącznie ciała z pominięciem osobistego doświadczenia osób z ograniczeniami sprawności oraz skutków i uwarunkowań społecznych.

• G. Engel (psychiatra, praktyk korygujący skutki niepełnosprawności) argumentował, że dominujący w medycynie model choroby, który opiera się na molekularnej biologii jako swojej bazowej, naukowej dziedzinie, nie daje możliwości uwzględnienia psychologicznych, behawioralnych i społecznych wymiarów choroby. Sformułował on biopsychospołeczny model choroby, który uwzględnił pomijane dotychczas wymiary, zarówno jako: źródło choroby, obszary oddziaływania medycznego jak i wymiary konsekwencji choroby.

• Koncepcja Engela oraz S. Nagiego (1965) stały się głosem organizacji osób niepełnosprawnych (formujących się w latach 60/70 XX wieku w Wielkiej Brytanii i USA) wraz z rozwijającymi się politycznymi definicjami niepełnosprawności, podstawą procesu zmiany w modelowym ujmowaniu istoty niepełnosprawności.

10. Ujęcie niepełnosprawności w modelu społecznym.

Model społeczny

• Społeczny model niepełnosprawności od momentu powstania jest związany z ruchem emancypacyjnym osób z niepełnosprawnością, które rozwijały się od siebie w USA i Wielkiej Brytanii.

• W Ameryce ruch ten został zainicjowany przez protesty osób niepełnosprawnych, które były odpowiedzią na opóźnienia we wdrażaniu ustawy rehabilitacyjnej, co miało zabronić publiczną dyskryminację (zwłaszcza w pracy) osób z niepełnosprawnością. Uchwalenie tej ustawy zapoczątkowało nową erę praw obywatelskich dla osób z niepełnosprawnością, skonsolidowało środowisko oraz utworzyło fundament sformułowania amerykańskiej wersji społecznego modelu niepełnosprawności jako modelu mniejszości.

• Historia tego ruchu w Wielkiej Brytanii rozpoczęła się od opublikowania w popularnym czasopiśmie Guarian listu niepełnosprawnego Paula Hunta, w którym zachęcał on osoby niepełnosprawne do wspólnego zajęcia się kwestią niepełnosprawności. Efektem tego apelu stało się podjęcie inicjatywy przez autora listu oraz kilkorga innych pensjonariuszy w domu opieki, w którym on przebywał i utworzenie w 1975 r. organizacji Unicon of Physically Impaired Against Segregation [UPIAS].

Definiowanie niepełnosprawności w modelu medycznym

Model medyczny

• Definicja WHO upośledzenia (ipaiment): każde obniżenie wydajności lub nieprawidłowość w budowie czy funkcjonowaniu organizmu pod względem psychologiczny, fizycznym lub anatomicznym oraz psychospołeczne konsekwencje tego braku/upośledzenia.

• W kontekście modelu medycznego ujmuje się niepełnosprawność przez pryzmat dwóch koncepcji charakterystycznych dla medycyny: choroby oraz deficytu.

Definiowanie niepełnosprawności w modelu funkcjonalnym

Model funkcjonalny

• Definicja WHO niepełnosprawności (disability): każde ograniczenie bądź niemożność prowadzenia aktywnego życia w sposób lub w zakresie uznawanym za typowe dla człowieka w podobnym wieku i tej samej płci.

• Definicja WHO utrudnienia (handicap): ograniczenie lub niemożność pełnej realizacji ról społecznych odpowiadających wiekowi, płci oraz zgodnych z uwarunkowaniami społecznymi i kulturowymi.

Model funkcjonalny

Zmiana w modelowaniu niepełnosprawności jest widoczna w dwóch kwestiach:

1) Dotyczy zmiany kategorii, w których ujmuje się niepełnosprawności – centralną kategorią definicyjną staje się pojęcie funkcji, przy czym wyraźnie oddziela się funkcje biologiczne: tkanek, narządów i ich systemów oraz funkcje ciała: widzenie, słyszenie, poruszanie się, chwytanie, mówienie i funkcje psychiczne: spostrzeganie, pamięć i myślenie.

2) Zmiana dotyczy przejścia ze sposobu ujmowania niepełnosprawności jako stanu, do sposobu ujmowania bardziej dynamicznego. To przejście jest najbardziej widoczne w modelu Nagiego i jego rewizjach, ale obecnie we wszystkich modelach funkcjonalnych niepełnosprawności. Proces utraty sprawności jest w nich podzielony na odrębne etapy (np. osoba która w wyniku wypadku utraciła doń doświadcza uszkodzenia na poziomie ciała, ograniczenia funkcjonalnego w wykonywaniu zadań, co może przełożyć się na niepełnosprawność).

Model funkcjonalny

Relacje przyczynowo-skutkowe między fazami procesu utraty sprawności są wyraźnie określone i mają charakter linearny między:

• Uszkodzeniem tkanki;

• Ograniczeniami funkcjonalnymi;

• Niepełnosprawnością.

Różny sposób definiowania niepełnosprawności

Model społeczny

Brak lub ograniczenie aktywności człowieka spowodowana współczesną organizacją społeczną, w której nie bierze się pod uwagę potrzeb osób z uszkodzeniami fizycznymi oraz trudnościami w uczeniu się, tym samym wykluczając ich z głównego nurtu życia społecznego.

(UPIAS British Council of Disabled Peaple: Za: Woźniak 2008)

Model medyczny: niepełnosprawność = upośledzenie (impaiment);

Model funkcjonalny: niepełnosprawność = utrudnienie (handicap);

Model społeczny: niepełnosprawność = opresja ze strony społeczeństwa.

Charakterystyka modelu niepełnosprawności

Rozumienie procesu utraty sprawności

Model medyczny:

Patologiczne naruszenie cielesności jednostki, które jest równoznaczne z ograniczeniami.

Model funkcjonalny:

Pogarszający się stan zdrowia, który przekłada się na posiadane ograniczenia funkcjonalne (np. chodzenie, widzenie).

Model społeczny:

Deprywacja zdolności do działania z powodu opresji ze strony społeczeństwa.

Uwarunkowania niepełnosprawności

Model medyczny:

• Czynniki genetyczne;

• Teratogenny, patogeny;

• Urazy, uszkodzenia mechaniczne.

Model funkcjonalny:

• Biologiczne, społeczne, osobowe;

• Niezależne lub współzależne od siebie w różnych modyfikacjach modelu.

Model społeczny:

• Uprzedzenia społeczne;

• Bariery fizyczne;

• Opresja ze strony sprawnej większości.

Kryterium niepełnosprawności

Model medyczny:

Teoretyczna norma biologiczna: zdrowe i prawidłowo działające ciało;

Model funkcjonalny:

Teoretyczna norma funkcjonalna: aktywność, wydajność i wypełnianie ról społecznych;

Model społeczny:

Teoretyczna norma społeczna: partycypacja i inkluzja społeczna.

Atrybucja przyczynowa

Model medyczny:

• Wewnętrzna;

• Patologia w obrębie jednostki.

Model funkcjonalny:

• Interaktywna;

• Interakcje pomiędzy wewnętrznymi a zewnętrznymi.

Model społeczny:

• Zewnętrzna;

• Opresja ze strony „normalnego” społeczeństwa.

11. Statystyczny sposób konstruowania norm.

• Za normalność uważa się to, co częste, najbardziej popularne w danej populacji (wartość przeciętna)

• Norma taka wynika z pomiaru występowania określonej cechy – częstość występowania jest najczęściej zgodna z rozkładem normalnym krzywej Gaussa.

12. Teoretyczny sposób konstruowania norm.

Teoretyczny: norma idealna

• Za normatywne uważa się to, co zgodne z ogólnie przyjętymi prawidłowościami fizjologicznej, psychologicznej lub społecznej aktywności człowieka.

• Stan jednostki jest diagnozowany poprzez odwołanie się do określonej teorii, koncepcji i empirycznie potwierdzonych prawidłowości – wybór określonej teorii ma kontekst filozoficzny, historyczny i światopoglądowy.

13. Norma społeczno-kulturowa i przystosowawcza – normy względne (powinności).

Sposób konstruowania normy względnej (powinności)

• Odwołując się do norm możemy określić, co jest obowiązkiem wszystkich osób danego kręgu kulturowego, a których wypełnienie jest niemożliwe lub ograniczone, z powodu samej niepełnosprawności.

• Istotny jest tutaj sposób rozumienia negatywnych konsekwencji niepełnosprawności i w związku z tym świadomość, z jakich oczekiwań społecznych, to jest norm względnych, osoby niepełnosprawne są zwolnione ze względu na ich stan, a z jakich nie.

Sposoby konstruowania normalności i normy

Sposoby konstruowania normy względnej (powinności)

Norma społeczno-kulturowa

• Za jednostkę prawidłowo funkcjonującą uważa się osobę, której zachowanie jest zgodne z normami i wartościami ogólnie przyjętymi w określonym społeczeństwie i kulturze.

• Zachowanie i styl życia jednostki/grupy pozostające w zgodzie z tak zwany standardem odpowiadają normom zachowania powszechnie aprobowanego oraz zgodnego z określonymi powinnościami i zobowiązaniami na rzecz społeczeństwa (zachowanie typowe dla danej kultury).

Sposoby konstruowania normalności i norm

Sposób konstruowania normy względnej (powinności)

Norma przystosowawcza

• Za jednostkę prawidłowo funkcjonującą uważa się osobę przystosowaną do grupy, której jest ona członkiem oraz osobę o poprawnych relacjach z innymi ludźmi i zdolną do samorealizacji.

• Jednostka dobrze przystosowana plastyczna w myśleniu, krytyczna wobec siebie, pozostaje w zróżnicowanych relacjach społecznych ze swoim otoczeniem, funkcjonuje w głównym nurcie życia społecznego i jest aktywna w rozwiązywaniu własnych problemów.

14. Cechy diagnostyczne stałe (statyczne) i niestałe.

1) Cechy stałe i niestałe:

Cechy stałe to cechy pzypisane do rodzajów i gatunków, pozwalające na ich rozpoznanie ( typowe w chemii i botanice).

Cechy niestałe występują w różnych rodzajach i gatunkach i dlatego na ich podstawie nie możemy ich rozpoznać ( w medycynie większość cech to cechy niestałe)

Pewne zespoły cech niestałych mogą być typowe dla wyróżnionych zjawisk. Cechy niestałe układa się w zespoły, zwane w medycynie syndromami, które są właściwe dla pewnych schorzeń, Na podstawie ilościcech występujących w indywidualnym przypadku i stanu ich nasilenia rozpoznaje się typowość i nietypowość danego zjawiska. W układzie syndromów, w typologii mogą wystąpić nie tylko cechy niestałe, ale też stałe Nieobecność cechy stałej rozstrzyga o nietypowości danego zjawiska. Natomiast nieobecnoć jednej lub kilku cech niestałych nie wyłącza danego zjawiska z syndromu, typu. Inne cechy niestałe mogą bowiem występować w takim nasileniu, że dane zjawisko będzie zbliżone do typu, syndromu opisywanego przez n cech, które mają specyficzne nasilenie.

15. Cechy diagnostyczne typowe i nietypowe.

Cechy typowe i nietypowe

• Cechy typowe to takie cechy, które wchodzą do określenia i wyróżnienia typu. Mogą to być cechy dynamiczne i statyczne, nierzadko z podaniem stopnia ich nasilenia, ponieważ może być on charakterystyczny dla danego typu. Ścisła diagnoza powinna brać pod uwagę rozróżniany zespół cech indywidualnych przedmiotu czy zjawiska i, jeśli to możliwe, ich specyficzne nasilenie.

• Cechy nietypowe są przeciwne cechom zaliczonym do typu lub są obojętne ze względu na cechy wyróżnianego typu lub całej rozpatrywanej typologii.

Nasuwa się dwojakie podejście do cech typowych lub nietypowych:

1. Typowymi albo nietypowymi nazywamy cechy, które należą, albo nie należą do rozpatrywanego typu;

2. Drugie ujęcie odnosi się do całej typologii i ma szersze znaczenie diagnostyczne – cechami typowymi nazwano by własności, które przysługują (ewentualnie w odpowiednim nasileniu) jakiemukolwiek typowi istniejącej typologii w danej dziedzinie, cechami nietypowymi byłyby własności przedmiotów, które nie podpadają pod daną typologię.

Cechy typowe i nietypowe

• Drugie ujęcie pozwala na najbardziej ścisłą diagnozę cech – diagnozę typologiczną, która bierze pod uwagę możliwie szeroki kompleks cech.

• Sprawdzająca przy diagnozie czynność różnicowania możliwa jest przy porównaniu diagnozowanego przedmiotu z szeregiem typów.

16. Cechy diagnostyczne istotne i nieistotne.

Cechy istotne i nieistotne

Cechy istotne to cechy ważne dla przynależności do danego typu, a także rozwoju i znaczenia indywidualnych przedmiotów.

Inne jest rozumienie ich w logice klasycznej i współczesnej:

W tradycyjnej logice Arystotelesa odwołują się do cech rodzajowych i gatunkowych i w ujęciu klasycznym do cech istotnych zaliczamy cechy rodzaju, tak aby rozgraniczyć gatunek od wyższych rodzajów i gatunek od gatunku.

Takie ujęcie pozwala na rozpoznawanie gatunków, ale nie wystarcza do podania ważnych cech gatunkowych – genezy, budowy, funkcji, przeznaczenia i przewidywanego rozwoju.

Współczesne ujęcie za cechy istotne uważa cechy przedmiotów potrzebne do ich gatunkowego opisu, wyjaśnienia i prognozy. (Czym się charakteryzuje)

W stosunku do ujęcia klasycznego szukającego cech istotnych zbiorowości, gatunków, współcześnie rozpatrujemy również cechy istotne przedmiotów indywidualnych.

Cechy nieistotne to cechy nieważne dla poznania natury gatunków i przedmiotów indywidualnych, Będą to własności zmienne przedmiotów, cechy niestałe i nieewoluujące (przypadkowe) oraz cechy pochodne.

17.Cechy podstawowe i pochodne

Cechy podstawowe to własności ważne dla opisu i wyjaśnienia natury przedmiotów, a cechy pochodne to takie, które są wtórne.

• Zdolność do myślenia abstrakcyjnego jest cechą podstawową kształcącej się osobowości człowieka w wieku dojrzewania, zdolność rozwiązywania zadań algebraicznych – cechą pochodną.

• Cechy pochodne są konsekwencją cech podstawowych przedmiotów i z nich wynikają. Takie cechy wtórne, znamienne jednak dla całej klasy przedmiotów, jak zdolność nauczenia się historii, charakterystyczna dla całego gatunku ludzkiego, nazwano w logice klasycznej właściwościami.

• Naturę człowieka określają cechy podstawowe, m. in. zdolność do myślenia pojęciowego, do tworzenia kultury, do kierowania się w postępowaniu wartościami etycznymi, estetycznymi, logicznymi.

• Pochodne właściwości, np. zdolności nauczania się matematyki, historii, zdolność do śmiechu, płaczu, zdolność do posługiwania się narzędziami etc. – niewiele wnoszą do poznania natury człowieka.

18. Cechy diagnostyczne specyficzne i niespecyficzne.

Cechy specyficzne i niespecyficzne

Cechy specyficzne, znamienne dla rodzajów, gatunków, typów mają wielką wartość rozpoznawczą, gdyż jedna taka cecha pozwala określić gatunek przedmiotu. Jeśli są to cechy stałe, mogą mieć także wielkie znaczenie diagnostyczne przy ustalaniu typu przedmiotu. Cechy specyficzne mogą być uznawane za cechy podstawowe i istotne.

W różnych naukach poszukuje się pilnie takich cech, które byłyby specyficzne dla gatunków, typów lub przedmiotów indywidualnych. Cech tych jest niewiele, ale notuje się je z wielką skrupulatnością. Dla nauk o człowieku szczególne znaczenie mają cechy znamienne charakteru, zdolności, zachowania się etc.

Cechy specyficzne i niespecyficzne

Cechy specyficzne można podzielić na istotne (takie, które dotyczą natury przedmiotu) i nieistotne czyli cechy wtórne. Cechy istotne, specyficzne = cechy podstawowe, cechy nieistotne = cechy pochodne.

Cechy specyficzne i niespecyficzne

Cechy niespecyficzne (nieznamienne) – występują w wielu rodzajach, gatunkach albo typach różnych rzędów ogólności. Mogą to być cechy ogólne, stałe rodzajów, gatunków, typów albo też cechy przypadkowe, niestałe, które czasem występują w danych klasach przedmiotów czy zjawisk. Cechy niestałe, ułożone w syndromy opisujące typ, stają się w swym zgrupowaniu wystarczające do rozpoznania przedmiotów.

19. Typy diagnoz.

Diagnoza typologiczna/klasyfikacyjna- jest znacznie obszerniejsza od opisu ; podaje swoistość danego zjawiska czy stanu rzeczy; charakteryzuje badane zjwisko, stan rzeczy przy pomocy cech wspólnych z typem uwzględniając stopień nasilenia każdej z tych cech, wyznacza dokładniejsze miejsce badanego zjawiska, stanu rzeczy w przestrzeni wymiarowej.

Diagnoza genetyczna- wyjaśnia obszar uwarunkowań badanego stanu rzeczy, dąży do ustalenia czynników przyczynowych i mechanizmów rozwoju problemu, zaburzenia, danego stanu rzeczy.

Diagnoza znaczeniowa- wyjaśnia znaczenie danych objawów patologicznych oraz stopnia ich nasilenia dla całego organizmu. Uwzględnia ona stan organizmu, jego siły życiowe. Odpowiada na pytania np. czy organizm jest wyczerpany chorobą i wymaga wzmocnienia czy jest zdrowy.

Diagnoza fazy- podaje etap rozwoju np. określono uprzednio choroby na tle zjawisk, które ją wywoływały oraz całego kompleksu zjawisk biologicznych danego organizmu.

Diagnoza rozwojowa/prognostyczna- to przewidywania, jak badane zjawisko może lub powinno się rozwinąć. Jest wyprowadzeniem wniosków z uprzednio ustalonych elementów diagnozy, starań ich dopełnieniu i powinna być zaliczana do diagnozy w sensie szerszym- jako możliwie pełnego wspomagania danego stanu rzeczy

20. Błędy diagnostyczne."- to będzie jeszcze na wykładzie