T: grzyby 1. Największa i najważniejsza grupa patogenów rośli. Poznanych gatunków 80-110 tys w Tyn: większość saprofity rozkładające martwą materię organiczną. Kilkadziesiąt gatunków- pasożyty organizmów zwierzęcych. Ponad 8 tys gatunków- patogeny roślin. Heterotrofy saprofityczne, symbiotyczne lub pasożytnicze- jednokomórkowe lub wielokomórkowe tworzące plechę w postaci grzybni. Posiadają ścianę komórkową zawierającą chitynę. Materiałem zapasowym są: glikogen wolutyna i tłuszcze. Rozmnażają się głównie za pomocą zarodników (spor) wytwarzanych w procesie bezpłciowym lub płciowym. Podział systematyczny opiera się o budowę plechy i sposób rozmnażania. 2. Systematyka grzybów (na przykładzie Blumeria graminis) królestwo: Fungi (grzyby), rodzina- Erysiphaceae rodzaj- Blumeria Gatunek: B. graminis 3. Cechy charakterystyczne grzybów: organizmy jądrowe, organizmy cudzożywne, nie zawierają chlorofilu, materiał zapasowy- glikogen (wielocukier charakterystyczny dla zwierząt), główny składnik ścian komórkowych- chityna (wielocukier zawierający azot, występujący u niektórych grup zwierząt)

4. bodowa grzybów: a)grzybnia- cymelium- plecha- główna masa ciała grzyba zbudowana ze strzępek wnikających w podłoże i czerpiących z niego pożywienie lub tworzące zwarte sploty, z których zbudowane są m.in. owocniki. B) strzępka- wielojądrowy, nitkowany, bogato rozgałęziony twór tworzący grzybnię, często podzielony poprzecznymi przegrodami- septami c) plecha- nie podzielona ściana poprzecznymi (komórczak) u organizmów grzybopodobnych jednokomórkowe np.: drożdże

5. Budowa komórki grzybów- a) ściana komórkowa- wielocukry (amino polisacharydy, chityny, wieloglukozamidu, chitozanu, celuloza, glukanu) mikroskładniki (polimery, mannozy, pigmenty)

b) błona cytoplazmatyczna- otacza protoplast, grubość ok 8nm, 3 warstwy: zewnętrzna i wewnętrzna zbudowana z białek środkowa zbudowana z fosfolipidów. C) protoplast- cytoplazma i organelle- jądro- małe otoczone błoną jądrową zawiera chromosomy DNA, mitochondria- oddychanie, rybosomy- synteza białek, wodniczki, substancje zapadowe- glikogen lipidy 6. schemat budowy ściany komórkowej grzybów skrzepowych- zbita warstwa chitynowa ściany poprzecznej, powierzchnia wewnętrzna glukan/ chityna, glukan, otoczka śluzowa, warstwa usztywniają ścianę, powierzchnia zewnętrzna glukan/ chityna, otwór w ścianie poprzecznej *struktury grzybów zbudowane z tkanki strzępkowej- a) sklerocja- otwory zawierające materiały zapasowe i pełniące rolę przetrwalników, odporne na suszę np.: sporysz b) sznury grzybniowe- orany o długości kilku metrów służące do przewodzenia wody; tworzące głównie w glebie drzewie murze np.: opieńka miodowa c) podkładki stroma tyczne- w nich formują się owocniki lub zarodniki konidialne

d) owocniki- struktury grzyba, na których lub wewnątrz których tworzą się zarodniki workowe lub podstawowe np.: grzyby kapeluszowe, huby *utwory powstające z pojedynczych strzępek grzybni

grzyby pasożytnicze- a) przyciski (appresoria)- nabrzmiała końcówka strzępki grzybni ułatwiająca przytwierdzanie się i penetrację rośliny przez grzyb b) strzępki infekcyjne- wnikają do organizmu rośliny podczas procesu zakażania c) ssawki haustoria)-odgałęzienia strzępek grzybni służące do pobierania wody i składników pokarmowych np.: pasożyty bezwzględne (mączniaki prawdziwe, rdze) d) chlamydospoty- bezpłciowe, jednokomórkowe grubościenne zarodniki przetrwalników powstałe z komórek wegetatywnych grzyba 7. Rozmnażanie grzybów: a) bezpłciowe (wegetatywne)- szybka reprodukcja i wzrost populacji grzyba, brak zmiany fazy jądrowej w komórce grzyba b) płciowe- wymiana materiału genetycznego wewnątrz gatunku, mechanizm zmienności i doskonalenia gatunku, tworzenie się form przetrwalnikowych *rozmnażanie wegetatywne się grzybów- organizm potomny powstaje z części organizmu rodzicielskiego a) pączkowanie- polega ono na wytwarzaniu przez rodzicielski organizm małego fragmentu, który po oderwaniu się od rodzica samodzielnie rozwija się w identyczną genetycznie jego kopię, b) fragmentacja plechy- organizm macierzysty rozpada się na kawałki z których powstaje nowy organizm. Nowe organizmy które powstają w taki sposób są identyczne po osiągnięciu końcowej fazy wzrostu. Przez fragmentację grzybni powstają chlamidospory. C) zarodniki pływkowe (zoospory)- przystosowane do środowiska wodnego, poruszają się za pomocą wici, brak ściany komórkowej otoczone błoną cytoplazmatyczną, tworzą się w zarodniach (zoosporangiach) powstających na końcu strzępek po mitotycznym podziale jądra i fragmentacji protoplastu. Gromada Chitridiomycota i Oomycota- rak ziemniaka, zaraza ziemniaka, zgorzel siewek, mączniaki rzekome, d) zarodniki sporangielne (sporngiospory)- powstają jak zarodniki pływkowe i występują u grzybów lądowych, są umiejscowione w sporangiach utworzonych na sztywnych strzępkach lub trzonkach powietrznych, są rozsiewane prądami powietrza

e) zarodniki konidialne (konidia)- są silnie zróżnicowane morfologicznie, powstają przez odcięcie się jednej komórki lub grupy komórek od trzonków konidialnych, tworzą się na trzonkach pojedynczych lub zebranych w sporodochiach koremiach acerwulusach lub piknidiach, trzonki mogą być proste lub rozgałęzione, mogą powstawać bez powtarzające się podziały komórki macierzystej będącej bocznym odgałęzieniem komórki podstawowej reprezentującej jedną z komórek grzybni. Takie zarodniki nazywa się oidia. Oidai tworzą grzyby z rzędu Erysiphales. Konidia- parch jabłoni, mączniaki prawdziwe, szara pleśń septoriozy f) oidzia- powstają poprzez kolejne podziały komórki macierzystej

* rozmnażanie płciowe- za pomocą zarodników (gamet) które powstają w wyniku procesu płciowego tj. połączenia się dwóch haploidalnych, płciowo zróżnicowanych elementów: gamet- pojedyncze 1-jądrowe komórki zróżnicowane płciowo, gametangia- organy lub komórki w których są wytwarzane gamety, komórki wegetatywne- wszystkie komórki danego organizmu z wyjątkiem komórek rozrodczych (gamet) a) rodzaje rozmnażania płciowego: homotaliczne (jednoplechowe), heteroteliczne (różno plechowe). Cecha charakterystyczna rozmnażania płciowego grzybów: plazmogamia- łączenie się plazmatycznej treści organów płciach, kariogamia- łączenie się jąder

b) rodzaje zapłodnienie: &gametogamia- łączą się pojedyncze gamety, męskie i żeńskie; grzyby niższe- Chitridiomycetes i Plasmodiophoromycetes. Typy gametogamii: planogamia: łączenie się gamet ruchomych, aplanogamia: łączenie się gamet nieruchomych, izogamia- łączenie się gamet nie zróżnicowanych morfologicznie, anizogamia: łączenie się gamet zróżnicowanych morfologicznie

& gametangiogamia- jest aplanogamiczna gdyż gametangia są zawsze ruchome, jest izogamiczna (u Zygomycota) anizogamiczna (u Oomycota i Ascomycota), charakteryzuje się przemieszczeniem protoplastu plemni do lęgni poprzez- mostek kopulacyjny (u OOmycota) z wytworzeniem oospor; ten typ gametangiogamii nazywa się oogamią. Rozpuszczenie ścian stykających się gametangiów (u Zygomycota) z wyworzeniem zygospor; ten typ gametangiogami nazywa się zygogamią. U grzybów z Ascomycota po przemieszczeniu zawartości plemni do lęgni przez wyrostek zwany włostkiem, kończy się wytworzeniem par jąder sprzężonych, z askogonu (zapłodniona lęgnia) wyrastają strzępki workotwórcze przekształcające się w worek, w worku zachodzi kariogamia następuje mejoza i dwa podziały mejotyczne (8 zarodników workowych). Cały proces nazywa się ganetangiogamią typy askogamii. & spermatyzacja- zapłodnienie to połączenie się spermacjum z receptorem- jądro spermacjum przedostaje się do komórki macierzystej ecjospor, wysteruje podstawczaków, tworzą się: encjo pory, urediniospory i telispory. &somatogamia- jest prostym procesem płciowym, bez wyodrębniania gamet lub gametangiów, zachodzi przy udziale dwóch haploidalnych zróżnicowanych płciowo komórek grzybni, występuje u Basidiomycota i Chytridiomycota &partenogamia- brak jest plemni, kopulacja zachodzi między sąsiednimi komórkami (k i k1) wielokomórkowego askogonu- żeńskiego elementu płciowego (gametangium) &deuterogamia- askogon (lęgnia) zostaje zapłodniona jądrem komórki mitom orficznej strzępki grzybni lub zarodnika konidialnego. &autogamia- dochodzi do zróżnicowania się par jąder np: w grzybniach u niektórych workowców, w bastosporach niektórych przedstawicieli rzędu Taphribales, w zarodnikach podstawkowych po mitozie jądra u niektórych grzybów z gromady Basidiomycota. Dwa jądra haploidalne tworzą parę jąder sprzężonych czyli dikarion &cykl paraseksulany- zrastanie się komórek dwóch odmiennych genetycznie strzępek, przemieszczaniu się jąder i powstawaniu w ten sposób form heterokariotycznych. Heterokarion- komórka zawierająca co najmniej 2 różne genetycznie jądra. Łączenie się jąder prowadzi do powstawania nowych kombinacji genowych w jądrze. Grzyby niedoskonałe Deuteromycotina (fuzariozy, septoriozy, łamliwości, antraknozy) T: choroby zbóż 1. choroby podstawy źdźbła- pojawiają się pod koniec krzewienia i na początku strzelania w źdźbło, objawy: pędy gniją, żółkną, bieleją, wiązki przewodzące czopowane są przez grzybnię patogena, brak przewodzenia wody i składników pokarmowych, łamie źdźbeł ziarno słabo wykształcone a). Pałecznica zbóż i traw (Typhula incarnata)- choroba zbóż ozimych. Objawy choroby widoczne wiosną rośliny słabo rozkrzewione, żółkną, łatwo wyjąć je z ziemi (korzenie i węzły krzewienia są zniszczone), szara grzybnia, zamierają. Sklerocja- główne źródło infekcji ( w glebie kilka lat, kiełkują- wzrasta grzybnia w temp niższe od 0 – infekuje młode rośliny). Występowaniu choroby sprzyjają łagodne, mokre zimy z dużą ilością opadów śniegui długie zleganie okrywy śnieżnej. Zwalczanie: zaprawianie nasion

b) pleśń śniegowa- pojawia się wiosną na oziminach, po zejściu śniegu. Źródłem zakażenia są porażone ziarniaki, gleba, obumarłe resztki roślin. Grzyb rozwija się wraz kiełkiem i poraża wschodzące rośliny. Na polu widoczne place zamarłych roślin przyległych do ziemi, pokryte jasnoróżową grzybnią. Nalot grzybni znika w czasie słonecznej i wietrznej pogody. Nasilenie epidemii: wczesne opady śniegu na nie zamarzniętą glebę, utrzymywanie się okrywy śnieżnej dłużej niż 80dni. Zwalczanie: zaprawianie nasion Funaben T. unikanie gęstego siewu, porażone rośliny bromować, nawozić pogłównie N. c) Fuzarioza zbóż- Fusarium Nivale: objawy pojawiają się w fazie strzelania w źdźbło, ale najbardziej widoczne są po wykłoszeniu. Na pędzie brązowe kreskowate smugi obejmujące cały obwód źdźbła. Rośliny przedwcześnie zamierają, żółkną, kłosy bieleją. Na całej powierzchni lub fragmentach kłosów pojawia się pomarańczowo różowy nalot zarodnikowania konidialnego. Ziarno jest nie wykształcone niedorodne, Ziarno zawiera toksyczne substancje wydzielane przez grzyby z rodzaju Fusarium. Po wysianiu zakażonego ziarna występuje zgorzel siewek. Fuzariozie kłosów sprzyjają: długie opady deszczu, wysoka wilgotność powietrza. Łan zboża wylega. Zwalczanie: siew zdrowego ziarna, zaprawianie ziarna, przestrzeganie zmianowania, uprawa odmian odpornych, d) zgorzel podstawy źdźbła (Gaeumannomyces graminis)- choroba poduszkowa, głównie wysteruje na pszenicy rosnącej na lżejszych glebach. Głównym źródłem choroby jest grzybnia rozwijające siew resztkach porażonych roślin w glebie, której strzępki wzrastają do włośników i korzeni. Objawy: pierwsze obawy brunatnieją później czernieją, później- podstawa źdźbła (brunatnienie i czernienie). Choroba utrudnia pobieranie i przewodzenie Woy, składników mineralnych. Rośliny słabiej rosną bieleją przedwcześnie zasychają. Kłosy zawierają słabo wykształcone ziarno. Choroba występuje na polu gniazdowo. Porażeniu roślin sprzyja temp 10-23 C Zwalczanie: metoda agrotechniczna zwiększone nawożenie P i N, zmianowanie, uprawa odmian uprawnych, chemiczne zwalczanie. Skanow 258. E) łamliwość źdźbła zbóż- (Pseudocerosporella herpotrichoides)- choroba ozimin, poduszkowa, poraża zboża głównie pszenicę, szkody w plonie do 30%, Objawy pojawiają się we wczesnych fazach rozwoju roślin- jesienią- brunatne plamki na koleoptyli i blaszkach liściowych, rośliny zamierają, słabo się krzewią. W fazie strzelania w źdźbło porażeniu uległo podstawa źdźbła, podłużne szare brunatno żółte plamy z obrzeżone. Korzenie nie ulegają porażeniu. Patogen zimuje w resztkach pożniwnych. Grzybnia żyje w źdźbłach aż do rozłożenia się słomy. Na grzybni tworzą się zarodniki konidialne zakażające siewki zboża tuż nad ziemią (nie uszkadza korzeni). Z koleoptyla lub pochew liściowych grzybnia przerasta do źdźbła powodując jego naruszenie. Na plamach w krótkim czasie pojawiają się zarodniki. Epidemia choroby rozwija się szybko w sezonie o chłodnej i wilgotnej wiośnie. Zwalczanie: metoda agrotechniczne, podorywka ścierniska i dokładna orka zmianowania, uprawa odmian odpornych, chemiczne zwalczanie. F) ostra plamistość oczkowa (Rhizoctonia cerealia)- występowanie- rośliny z traw w tym wszystkie zboża. Objawy na: pochwach i źdźbłach dwóch dolnych międzywęźli, jasne soczewkowate owalne plamy szpiczasto zakończone, wyraźna brunatna obwódka, w centrum plam widoczna jest grzybnia i sieroca (są źródłem choroby na resztkach pożniwnych), kłosy bieleją, grzyb poraża tylko zewnętrzne części źdźbła. Występowanie choroby sprzyja sucha chłodna pogoda. Zwalczanie- zmianowanie, terminowe wykonywanie podorywek i orek. G) Mączniak prawdziwy zbóż i traw- Blumeria graminis- grzyb występuje w 2 stadiach rozwojowych: worowym (owocniki typu kleistotecjum) infekcja jesienią, konidialnym- infekcja wiosną. Zimuje w postaci grzybni na oziminach oraz na samosiewach i trawach (szczególnie na perzu właściwym). Wiosną grzybnia wytwarza ogromne ilości zarodników konidialnych (oidia), które zakażają liście zbóż. Infekcja może zachodzić w szerokim zakresie temp 5-30 C (optymalna 30 C) i wilgotności 50-100%. Ciepła i sucha pogoda sprzyja wytwarzaniu zarodników zaś ich kiełkowaniu wysoka wilgotność. Późnym latem lub jesienią grzyb może też rozprzestrzeniać się za pomocą askospor ponieważ część otoczni uwalnia te zarodniki jeszcze w tym samym okresie wegetacyjnym. Otocznie które przezimowały stają się źródłem infekcji pierwotnej na wiosnę. Zwalczanie: terminowe wykonywanie podorywki i jesiennej orki, unikanie gęstego siewu i przenawożenia N, uprawa odmian odpornych, zaprawianie ziarna, zwalczanie chemiczne. H) rdza żdźbłowa zbóż i traw (puccinia graminis)- dwóch żywicieli – pszenica berberys. Uredlinia- tworzą zarodniki letnie urediniospory na zielonych liściach. Telia- zarodniki jesienne teliospory ( zarodniki przetrwalnikoe) na zasychających liściach. Zimują teliospory na resztkach roślin. Wiosną kiełkują w podstawkę- tworzą się zarodniki bazydiospory zakażają liście berberysu. Grzyb zimuje przede wszystkim w postaci grzybni lub urediniospor na oziminach. Teliospory w resztach pożniwnych mają dużo mniejsze znaczenie. W sezonie wegetacyjnym zarodniki uwalniające się z urediniów rozprzestrzeniają chorobę i to na znaczne odległości za pomocą wiatru. Optymalne warunki dla infekcji to tempe 10-15 C i wilgotności powietrze 70-90%. Zwalczanie: niszczenie żywicieli pośrednich, unikanie przenawożenie azotem, uprawa odmian odpornych, ochrona chemiczna. I) plamistość siatkowa jęczmienia (Drechslera Teres)- zimuje grzybnia i pseudotecja z workami na resztkach pożniwnych. Patogen zimuje też w zakażonych nasionach. Infekcji dokonują zarodniki konidialne, workowe, grzybnia. Zwalczanie: zmianowanie, uprawa odmian odpornych, podorywka i orka. J) septorioza paskowana liści pszenicy (Septoria tritici)- zimuje grzybnia, pinidia na resztkach pożniwnych, wieloletnich trawach. Zwalczanie: dokładna podorywka i orka, zaprawianie nasion, zwalczanie mechaniczne k) septorioza plew pszenicy (Septoria nodorum)- zimuje grzybnia, piknidia w okrywie owoconasiennej porażonych ziemniaków. Grzyb rozprzestrzenia się poprzez zarodniki konidialne. Zwalczanie: dokładna podorywka i orka, zaprawianie nasion, zwalczanie chemiczne l) głownia pyląca pszenicy (Ustilago tritici)- źródłem choroby jest zakażone ziarno siewne. Zimują zarodniki (teliospory) na porażonych ziarniakach. Teliospory kiełkują rozwijają się grzybnia która wzrasta do zalążki kwiata, tarczki i pędowej części zarodka. Grzybnia zakaża kiełku roślin. Grzybnia rozwija się w roślinie i silnie rozrasta się w zawiązkach ziarniaków które zostają zniszczone. Z tej grzybni ponownie tworzą się teliospory. Teliospory przenoszone są przez wiatr. Zwalczanie: zdrowy materiał siewny, ochrona chemiczna- zaprawianie nasion m) śnieć cuchnąca, karłowa, indyjska, gładka- źródłem zakażenia są zarodniki znajdujące się na powierzchni ziarna siewnego, w bruzdce (kiełkują w obecności światłą). Zimują teliospory na ziarnie. Po wysianiu ziarna grzybnia zakaża kiełek. Grzybnia rozrasta się w roślinie i zawiązkach ziarniaków. Zwalczanie: dokładne przyoranie resztek pożniwnych. Stosowanie doczyszczonego zdrowego i prawidłowego zaprawionego materiał€ siewnego. Zaleca się wcześniejszy siew pszenicy ozimej oraz późniejszy pszenicy jarej (szybkie kiełkowanie i wschody ograniczają występowanie infekcji) w stosunku do terminu optymalnego. N) sporysz (Claveceps purpurea)- zawierają alkaloidy powodujące u organizmów stałocieplnych zwężenie naczyń krwionośnych. Grzyb zimuje w postaci przetrwalników w glebie (żywotność 3 lata). Po przezimowaniu przetrwalniki kiełkują w otwarte otocznie w których powstają worki a w nich zarodniki workowe- askopory. Askkopory przenoszone są z wiatrem i trafiają na znamiona słupków. Kiełkują i strzępki grzybni przerastają do zalążni. Na porażonych słupkach powstają zarodniki konidialne w rosie miodowej. Owady przenoszą zarodniki konidialne na inne zdrowe słupki. Zwalczanie: dokładne czyszczenie materiału siewnego, podorywkę i orkę w celu zniszczenie sklerocjów. Zwalczanie: terminowe wykonywanie podorywek orek niszczących porażone samosiewy zbóż, optymalny termin siewu właściwa głębokość siewu, unikanie przenawożenia azotem i gęstego siewu, stosowanie do siewu ziarna zdrowego zaprawionego, uprawianie odmian zbóż o mniejszej podatności na choroby, ochrona chemiczna 2. Choroby kukurydzy- a) głownia kukurydzy (Utilago meydis)- zimują zarodniki przetrwalników- teliospory w glebie lub na nasionach. Podatność kukurydzy od stadium jednego liścia do kwitnienia. Wydzieliny grzyba powodują nadmierny wzrost i podział komórek rośliny przerastanych przez grzybnie powstają guzy. Guzy powodują na wszystkich częściach rośliny nawet korzeniach. Wnętrze guzów początkowo maziste później suche i pylące (teliospory). Zwalczanie: przestrzeganie 3-4 letniej przerwy w uprawie kukurydzy na tym samym polu, niszczenie resztek chorych roślin przez zaoranie zaprawianie nasion.

b) Fuzarioza kukurydzy (Fusarium spp.)-wytwarzają miko toksyny które mogą być przyczyną chorób roślin i zwierząt. Objawy: zgorzel siewek, żółknięcie brunatnienie gnicie całych roślin we wszystkich fazach rozwoju, zahamowanie wzrostu, załamywanie się łodyg. Kolby ulegają porażeniu od wierzchołka gniją. Chłodna i wilgotna wiosna. Za źródło infekcji uważa się materiał siewny resztki pożniwne glebę oraz rośliny rezerwuarowe- chwasty. Stadium workowe tych grzybów w postaci owocników (perytecjów) tworzą się na resztkach pożniwnych. Grzyby rozprzestrzeniają się w łanie głównie za pomocą zarodników konidialnych (makrokonidiów) które tworzą się na resztkach pożniwnych a także na obumarłych dolnych liściach i z kroplami deszczu przedostają się na górne części roślin. Chorobie sprzyja zbyt gęsty siew roślin i przenawożenie N. Choroba może rozprzestrzeniać się okresie przechowywania kolb. Zwalczanie: stosować zdrowy materiał siewny, usuwać resztki porażonych roślin, uprawa odmian odpornych, właściwe magazynowanie kolb i ziarna, zaprawianie nasion. C) drobna plamistość liści kukurydzy (Kabatiella zeae)- choroba stwierdzona po raz pierwszy w Polsce w 1980r. Największe nasilenie plamistości obserwuje się w sierpniu. Lato chłodne i mokre. Patogen zimuje w resztkach pożniwnych roślin i w nasionach w postaci grzybni. Siewki zakażane są na wiosnę bezpośrednio z nasion lub przez zarodniki konidialne tworzące się na grzybni która przezimowała z glebie. Zwalczanie: 3-4 letnia przerwa w uprawie kukurydzy na tym samym polu, niszczenie resztek pożniwnych roślin, zaprawianie nasion. 3. Choroby rzepaku- a) kiła kapusty ( Plasmodiophora brassicae)- najgroźniejsza z chorób roślin krzyżowych. Gleby kwaśne i podmokłe. Porażenie korzeni powoduje: słaby wzrost roślin, żółknięcia, więdnięcia, przedwczesne zamieranie roślin. Patogen zimuje w glebie przez kilka lat w postaci zarodników przetrwalnikowych.

Z zarodników wydostają się pływki które zakażają włośniki i korzenie. Patogen rozprzestrzenia się z fragmentami porażonych roślin z ziemią przyklejoną do kół ciągnika maszyn, obuwia, przez wodę. Zwalczanie: niszczenie resztek pożniwnych, niszczenie chwastów, zmianowanie, nie spasać porażonymi roślinami (brukiew, kapusta) bydła- zarodniki po przejściu przez układ pokarmowy bydła nie tracą żywotności. B) czerń krzyżowych (Alterbaria brassicae)-duża wilgotność powietrza, deszczowa pogoda w czasie dojrzewania rzepaku, porażone łuszczyny obumierają i pękają- następuje osypywanie się nasion. Grzyby te powszechnie występują w stadium konidialnym. Zimują na resztkach roślin oraz na nasionach w postaci grzybni oraz zarodników konidialnych które dokonują infekcji zdrowych roślin w sezonie wegetacyjnym. Źródłem infekcji są również inne porażone rośliny z rodziny kapusiowatych. Wilgotna i ciepła pogoda sprzyja infekcji (17-25 C). Zwalczanie: właściwy płodozmian, unikanie zbyt częstego następstwa roślin kapusiowatych (krzyżowych) po sobie, dokładne przyoranie resztek pożniwnych staranna uprawa przedsiewna, stosowanie doczyszczonego zdrowego i prawidłowo zaprawionego materiału siewnego, przestrzeganie zasad prawidłowej agrotechniki- stosowanie optymalnej ilości wysiewu w zależności od typu odmiany warunków siedliskowych i terminu siewu, uprawa odmian bardziej odpornych na porażenie przez patogena.

d) sucha zgnilizna krzyżowych (Ohirna lingam)- objawy choroby pojawiają się w maju lub w czerwcu. Szkodliwość choroby zwykle nie jest duża. Grzyb zimuje na resztkach pożniwnych oraz rzadziej na nasionach. Czasem źródłem zakażenia mogą być również dziko rosnące rośliny kapusiowate. Wiosną infekcji dokonują zarodniki workowe z pseudotecjów (owocniki stadium workowego) które mogą kiełkować już przy temp 4 C (po 8 godzinach). Do infekcji może dojść również jesienią. W sezonie wegetacyjnym zarażają zarodniki konidialne. Wydostające się z piknid konidia rozprzestrzeniają się w obecności wody. Zwalczanie: właściwy płodozmian, dokładne przyoranie resztek pożniwnych, staranna uprawa przedsiewna, uprawa odmian bardziej odpornych na porażenie przez patogena, stosowanie doczyszczonego zdrowego i prawidłowo zaprawionego materiału siewnego, stosowanie prawidłowo zbilansowanego nawożenia azotowego, aplikowanie fungicydów i charakterze regulatorów wzrostu. E) zgnilizna Twardzikowi (Sclerotinia sclerotiorun)- pierwsze objawy pojawiają się n przełomie maja i czerwca. Źródłem infekcji jest materiał siewny zanieczyszczony sklerocjami oraz gleba na powierzchni której znajdują się osypane po sprzęcie rzepaku sklerocja (żywotność wynosi 7-10 lat). Za sklecjów wysrastają owocniki (apotecja) z których wydostają się zarodniki workowe. F) maniak prawdziwy, rzekomy- brak-