Zagadnienia:

1. Zielona turystyka - definicje, czym się zajmuje, cechy

• Jest to jedna z form podróżowania, ściśle związana z przyroda i rdzenna kulturą obszarów o wysokich walorach naturalnych

• to koncepcja turystyki zrównoważonej, godzącej interesy turystów i regionów turystycznych (ich lokalnych społeczności) z dobrem przyrody

• /Zaręba/ jest najczystszą formą podróżowania przyjaznego środowisku, ponieważ odbywa się zwykle na obszarach o najwyższych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, bezpośrednio przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego i kulturowego tych regionów, a jej uczestnikami są ludzie o dużej świadomości ekologicznej i wrażliwości przyrodniczej

Istotą ekoturystyki nie jest forma czy charakter lecz rozwój lokalnych społeczności oparty na turystyce, którą uprawia się w celu regeneracji sił fizycznych i psychicznych, w procesie obcowania z przyroda i kulturą regionu, w czasie wolnym od pracy i nauki.

Trzy najważniejsze cechy ekoturystyki wg Zaręby:

• jest to forma aktywnego i dogłębnego zwiedzania obszarów o wybitnych walorach przyrodniczych i kulturowych,

• strzeże harmonii ekosystemów przyrodniczych i odrębności kulturowej lokalnych społeczności,

• dostarcza środków finansowych skutecznej ochronie wartości dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz przynosi realne korzyści ekonomiczno-społeczne ludności miejscowej.

Podstawowym celem ekoturystyki jest aktywne odkrywanie dzikiej przyrody i rdzennej kultury, ich dogłębne poznanie i kontemplacja (agroturystyka nie może być zatem utożsamiana z ekoturystyką, bowiem przybiera ona formę stacjonarnego wypoczynku, niemniej gospodarstwa wiejskie mogą stanowić bazę noclegową i żywieniową dla ekoturystyki).

Ekoturystyka kładzie szczególny nacisk na:

• rozwijanie aktywności turystycznych związanych z bezpośrednim kontaktem turysty:

-z przyrodą w obrębie otwartych nie zdegradowanych obszarów (szczególnie przyrodniczych obszarów chronionych), co pozwala na poznanie, podziwianie i czerpanie przyjemności z piękna krajobrazu naturalnego, ciszy i spokoju.

- ze społecznością lokalną co pozwala na poznawanie tradycyjnego stylu jej życia i kultury regionalnej oraz nawiązywaniu bezpośrednich kontaktów międzyludzkich,

• dostosowanie wielkości ruchu turystycznego do chłonności turystycznej oraz preferowanie małej skali rozwoju w odniesieniu zarówno do grup uczestników jak również do bazy i urządzeń turystycznych,

• aktywizowanie życia społeczno – gospodarczego w obrębie obszarów Natura 2000 oraz w ich otoczeniu, poprzez wskazywanie działań związanych z tworzeniem pakietów usług dla różnych form aktywności w ramach ekoturystyki

1. Co wyróżnia ekoturystykę od innych form podróżowania

Deklaracja o ekoturystyce z Quebec (2002) forma turystyki zrównoważonej, która z tej szerokiej koncepcji rozwoju turystyki wyróżnia się tym, że:

- aktywnie przyczynia się do ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego,

- angażuje lokalne społeczności w planowanie i rozwój, przyczyniając się do ich dobrobytu,

- skierowana jest do turystów indywidualnych i podróżujących w małych grupach.

Ekoturystyka obejmuje różne rodzaje turystyki: kwalifikowana, krajoznawczą, wypoczynkową, przygodową pod warunkiem że osoba uczestnicząca w podróży świadomie nie ingeruje w naturalne ekosystemy, wyraża szacunek do otaczającej ją przyrody i kultury ludności miejscowej, a jej turystyczne wydatki dostarczają funduszy dla ochrony przyrody i lokalnej gospodarki.

1. Wzorce podróżowania - tabela

• turystyka indywidualna i rodzinna w małych grupach,

• improwizacja na miejscu

• chłonięcie miejscowych zwyczajów

• wiedza o przedmiocie podróży wraz z językiem

• przeżycia duchowe

• dzienniki podróży

Charakterystyka podróżowania:

liczba osób	pojedynczo albo w grupach kilkoosobowych w gronie rodziny, przyjaciół
czas podróży	dłuższa podróż pozwalająca na głębszą kontemplację otaczającego świata
program wycieczki	duża elastyczność, spontaniczność wyborów, własne decyzje
styl życia podczas podróży	dostosowywanie się do miejscowych tradycji, szacunek dla ludzi i kultury
styl podróżowania	męczący, aktywny, spokojny, taktowny
sposób zwiedzania	dogłębne poznawanie otaczającego świata, poszukiwanie przeżyć duchowych
kontakt z walorami turystycznymi	aktywne i entuzjastyczne poznawanie cennych walorów przyrodniczych i kulturowych, silny emocjonalny kontakt z atrakcjami turystycznymi, który pozwala na rozszerzenie i pogłębienie własnych zainteresowań
przygotowanie merytoryczne i językowe do podróży	solidne zapoznanie z historią, kulturą, przyrodą docelowego miejsca podróży, gromadzenie materiałów informacyjno-krajoznawczych, map, nauka lub doskonalenie języka danego kraju
pamiątki z podróży	własne rysunki, zdjęcia, dzienniki podróży, pamiątki wykonane przez lokalnych twórców

1. Formy turystyki wg Zaręby, np. będzie przykład i napisać jaka to forma turystyki

• wędrówki i wspinaczki wysokogórskie (trekkingi i climbing) - trekkingi w Tatrach

• wędrówki piesze (hikingi) - wędrowne rajdy Szlakiem Beskidzkim

• wycieczki rowerowe - młodzieżowe rajdy rowerowe szlakami greenways, wycieczki rowerowe Podlaskim Szlakiem Bocianim

• wycieczki kajakowe canoe i wycieczki łodziami - kajakowe spływy na Krutyni, Biebrzy czy Czarnej Hańczy

• spływy pontonami i tratwami - spływy tratwami Doliną Bugu na Podlasiu Nadbużańskim

• rejsy, wyprawy żeglarskie - rejsy między wyspami Galapagos, żeglowanie po jeziorach Mazurskich

• wycieczki konne - rajdy konne w Karkonoszach

• wycieczki w karawanie wielbłądów - wyprawy na wielbłądach w Synaj

• wędrówki na nartach biegowych, nartach turystycznych, zimowe wędrówki piesze w rakietach - wyprawy na nartach turystycznych przez Beskid Żywiecki

• wyprawy nurkowe na głębokiej wodzie z butlą gazową i płytkiej z maską i rurką - wyprawy nurkowe na Wielką Rafę Australijską oraz na Wyspy Karaibskie, wakacje nurkowe z nauką nurkowania nad jeziorem Pluszne (region Warmii i Mazur)

• wyprawy faunistyczne - w celu obserwacji, fotografowania, malowania, nagrywania odgłosów zwierząt

• wyprawy ornitologiczne - obserwowanie bocianów w Europejskiej Wsi Bocianiej w Pentowie, wycieczki ornitologiczne w Dolinie Środkowej Odry

• safari - w samochodach terenowych; z lotu ptaka - w samolotach i balonach; w łodziach, kajakach, na statkach; piesze; na grzbietach wielbłądów, słoni; polarne - na skuterach śnieżnych

• wyprawy w celach obserwacji wielorybów - na Morzu Karaibskim, na Baja California w Meksyku

• wyjazdy tematyczne, hobbistyczne

• wyjazdy organizowane dla osób specjalnie zainteresowanych jakimś konkretnym gatunkiem lub grupą zwierząt - podglądanie żubrów w Puszczy Białowieskiej

• wyprawy florystyczne - w celu edukacji, poznawania, fotografowania, rysowania, malowania, rzeźbienia - roślin i grzybów

• wycieczki w celu poznania flory danego regionu

• wycieczki w celu poznania zbiorowisk roślinnych - wycieczka botaniczna do trzech regionów Polski reprezentujących odmienne siedliska roślinne

• nauka rozpoznawania i stosowania ziół i grzybów

• wyprawy kulturowe i etnograficzne

• wycieczki piesze lub objazdowe po zabytkach etnograficznych-kulturowych regionu - wycieczki takie często odbywają się po tzw. szlakach dziedzictwa, specjalnie przygotowanych i oznakowanych, łączących największe atrakcje kulturowe, historyczne i przyrodniczo-krajobrazowe w regionie - wycieczki „szlakiem Ikon” w Dolinie Sanu

• pobyt w wioskach i w centrach kulturowych różnych grup etnicznych i poznawanie ich tradycji, wyjazdy na festiwale i imprezy kulturalno-folklorystyczne - wycieczki śladami Łemków w Beskidzie Sądeckim i Niskim

• wycieczki edukacyjne - nauka miejscowych języków, nauka rzemiosła ludowego, nauka tańca ludowego, Bieszczadzkie Warsztaty Ceramiczne w Bóbrce i Jankowcach na szlaku „Zielony Rower”

Inne formy turystyki wg Zaręby:

• wyjazdy w celach pracy społecznej w terenie - praca społeczna dla ochotników połączona z możliwością zwiedzania danego kraju - wyjazdy wolontariuszy na roboty leśne do krajów Ameryki Łacińskiej

• wyprawy badawcze, warsztaty, turyści - ochotnicy uczestniczą w badaniach prowadzonych przez naukowców w terenie - badania życia bobrów w Wigierskim PN

• wyprawy geologiczne, astrologiczne - wyprawy geologiczne do Islandii na Wyspy Kanaryjskie lub na wulkan Colima w Meksyku

• wyprawy przyrodniczo-przygodowe, ogólne - mające na celu ogólne poznanie historii naturalnej i kulturalnej regionu i kraju łączące w sobie elementy różnych form ekoturystyki

1. Cechy turystyki w odniesieniu do człowieka i organizacji

• człowieka - jako jej uczestnika:

  • postawa otwartości na bezpośredni kontakt z przyrodą i kulturą odwiedzanego obszaru

  • aktywność fizyczna (wędrówka) i intelektualna (poznanie, zrozumienie)

• organizacji:

  • zrównoważone korzystanie z zasobów środowiska przyrodniczo - kulturowo - społecznego

  • mała skala ruchu i infrastruktury turystycznej

  • wykorzystanie każdej okazji do edukacji ekologicznej uczestników

1. Czynniki sprzyjające i utrudniające formację ideową ekoturystyki

Utrudniające:

• zaśmiecanie środowiska i przestrzenia wizualno - akustycznej reklamami - zgubny wpływ reklam, utrudniają koncentrację na tym co tu i teraz, wpływają na przyśpieszenie odczucia znużenia, większość reklam zachęca do hedonizmu - plażowe lenistwo - co utrudnia promocję idei ekotur

• stępienie przez media wrażliwości i twórczości krytycyzmu - funkcja rozwojowa czasu wolnego jest coraz bardziej ograniczana na rzecz funkcji rozrywkowej

• powierzchowność edukacji patriotycznej

• spadek efektywności nauczania w szkołach wszystkich szczebli - wzrost szczegółowości treści programowych, skracanie czasu nauki

• spadek przyjaznej dzieciom i młodzieży dyscypliny w domu i w szkole

• unikanie tematów o największych zagrożeniach dla zdrowia społeczności

• wzrost dezinformacji i izolacji w wyniku rozpowszechnienia mediów - np. nadmiar kontaktów komórkowych podczas wyjazdów krajoznawczych uniemożliwia wejście w styczność z przyrodą i kulturą odwiedzanego miejsca

Sprzyjające:

• dobra realizacja nauczania w wieku przedszkolnym i w klasach I-III

• współpraca wielu szkół z dyrekcjami PN i PK

• aktualność idei „zielonych szkół”

• bogaty wybór przewodników i map

• powszechny dostęp do stron internetowych które prezentują treści krajoznawcze

• działalność szeregu organizacji społecznych troszczących się o dziedzictwo przyrodnicze, kulturowe oraz hartowanie ducha i ciała

• istnienie szerokiej oferty odpłatnych kursów, uprawnienia różnych form turystyki i sportu

• funkcjonowanie wyjazdów turystycznych ze zróżnicowaną ofertą turystyczną

1. Na czym polega zarządzanie ruchem turystycznym

2. Dlaczego ekoturystyka przyczynia się do skutecznej ochrony środowiska

3. Zielone szlaki - czym są, kategorie, kryteria ogólne! i szczegółowe

• wielofunkcyjne zielone korytarze dla niezmotoryzowanych użytkowników promujące zdrowy styl życia i ekologiczne podróżowanie

• szlaki dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego tworzone wzdłuż rzek, tradycyjnych, historycznych tras handlowych, naturalnych korytarzy przyrodniczych, kolei

• szlaki zarządzane przez społeczności lokalne służące ochronie i interpretacji dziedzictwa i ożywianiu gospodarki

• naturalne korytarze łączące obszary chronione oraz tereny cenne przyrodniczo

• szlaki oznaczone na terenie (wg standardów PTTK) posiadające logo szlaku wyposażone w infrastrukturę

• bezpieczne rekreacyjnie szlaki/ścieżki zwłaszcza na terenie miejskim

• produkty turystyczne tworzone w oparciu o założenia turystyki zrównoważonej (zwłaszcza ekoturystyki i turystyki dziedzictwa)

Kategorie:

• długodystansowe zielone szlaki

• lokalne zielone szlaki

• miejskie zielone szlaki

Kryteria :

Ogólne - dotyczące wszystkich kategorii szlaków:

• zielony szlak greenways to oznakowana w terenie trasa która posiada odrębną nazwę (zawierająca słowo ‘zielony szlak’ lub ‘greenways’), logo oraz motyw/temat przewodni

• informacje o szlaku są udostępniane w formie ulotek/map/przewodników, szlak posiada swoją stronę internetową oraz system informacji wzdłuż trasy (tablice i punkty informacyjne, itd.)

• szlak spełnia podstawowe zasady bezpieczeństwa szczególnie dla rowerzystów i pieszych oraz jest rozwijany i zarządzany przez wiodącego koordynatora (organizacja, instytucja, samorząd lokalny) w porozumieniu i we współpracy z innymi partnerami z regionu

• szlak jest częścią istniejących lub projektowanych strategii i planów rozwoju transportu i turystyki, wpisuje się w sieć komunikacyjną i turystyczną regionu oraz poszczególnych gmin oraz jest powiązanych z systemu transportu publicznego

Szczegółowe - odnoszące się do poszczególnych kategorii zielonych szlaków

Długodystansowe zielone szlaki

• łączy kraje, regiony i główne miasta; podstawowym celem jest rozwój turystyki zrównoważonej (najczęściej turystyki rowerowej, ale także wodnej, pieszej, konnej)

Lokalne zielone szlaki

• krótsza trasa tworzona w większości na terenach wiejskich; głównym celem jest rozwój turystyki i rekreacji jednodniowej lub weekendowej oraz edukacji i interpretacji dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego; najczęściej służą turystyce pieszej, rowerowej, konnej, narciarskiej

Miejskie zielone szlaki

• wielofunkcyjna ścieżka (dla pieszych, rowerzystów, rolkarzy, osób na wózkach inwalidzkich) zbudowana wzdłuż rzek, potoku, opuszczonego traktu kolejowego lub naturalnego korytarza w przestrzeni miejskiej; głównym celem jest bezpieczny transport, rekreacja oraz interpretacja dziedzictwa

1. Ekomuzeum - czym jest, elementy

• sieć rozproszonych w terenie obiektów, które tworzą ‘żywą’ kolekcję, obrazującą wartości przyrodnicze i kulturowe regionu oraz dorobek jego mieszkańców

• wyjątkowy charakter regionu jest prezentowany jako wypadkowa warunków naturalnych i działalności ludzkiej historycznej i obecnej

• eksponuje autentyczność miejsca, poprzez prezentację zasobów przyrodniczo-kulturowych i działalność mieszkańców w połączeniu z promocją, edukacją i rozwojem regionu stwarzając możliwość integrowania ludzi i inicjatyw

• jest przedsięwzięciem tworzonym oddolnie w oparciu o lokalną mądrość i ograniczoną znajomość regionu, czerpiącym z miejscowej historii i tradycji zaprezentowanej w sposób żywy i interesujący, godzącym wymogi ochrony dziedzictwa z potrzebami ekonomicznymi mieszkańców

• są często uzupełnieniem regionalnych, krajowych czy międzynarodowych zielonych szlaków greenways

Elementy:

• centrum informacyjno-dokumentacyjne - odpowiedzialne za koordynację, rozwój, promocję, budowanie produktu turystycznego, a także prowadzenie działalności naukowo-badawczej, wydawniczej, dokumentacyjnej, informacyjnej

• zespół atrakcji (eksponatów) rozproszonych w terenie - kolekcja obiektów i miejsc, które decydują o jego charakterze i wyjątkowości, stanowiące istotę ekomuzeum, np. kościoły, zamki, dworki, kapliczki, charakterystyczna zabudowa, stanowiska miejscowej flory i fauny, punkty widokowe itp. w zależności od tego czym może poszczycić się dany teren

• warsztaty i demonstracje tworzące ‘żywą’ prezentację dziedzictwa - w czasie których miejscowi rzemieślnicy i twórcy demonstrują proces produkcji i twórczy

• sieć oznakowanych ścieżek i szlaków zapewniających sprawną komunikację między obiektami - ekomuzea promują niezmotoryzowane formy turystyki w związku z czym preferowane są trasy piesze, rowerowe, konne, kajakowe, itp.

• cykliczne i okazjonalne imprezy - organizowane dla uatrakcyjnienia i promocji oferty ekomuzeum ale także w celu zapoznania zwiedzających z lokalnymi zwyczajami i tradycjami

1. Questing - co to, co czyni go wyjątkowym i atrakcyjnym

• Metoda odkrywania dziedzictwa miejsca polegająca na tworzeniu nieoznakowanych szlaków, którymi można wędrować, kierując się informacjami zawartymi w wierszowanych wskazówkach.

• Głównym celem jest zwrócenie uwagi na wyjątkowe elementy i historie związane z lokalnym dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym

• Gotowe questy mogą być doskonałą i atrakcyjną formą zwiedzania miejsc oraz mogą stanowić doskonałe uzupełnienie oznakowanych szlaków i tras turystycznych - przed wszystkim tych nastawionych na prezentację dziedzictwa (zielone szlaki, ekomuzea)

• tworzenie questów jest odkrywcze i atrakcyjne dla ich twórców - pozwala na lepsze poznanie miejsca w którym się mieszka, dostrzeżenie jego walorów, poznanie historii, zrozumienie, jak zmieniło się w czasie i w jakim kierunku się rozwija

1. Przykłady szlaków długodystansowych

• Bursztynowy szlak Greenways Budapeszt-Kraków oraz projektowany Kraków-Gdańsk, wraz z lokalną pętlą Zielonym Szlakiem Nowa Huta-Dłubina

• Kraków - Morawy - Wiedeń Greenways oraz Brno-Wiedeń Greenways

• Zielony Rower Greenways Karpaty Wschodnie

• Szlak Odry (Polska)

• Greenways Naszyjnik Północy (Polska)

• Podlaski Szlak Bociani

• Praga-Wiedeń Greenways

• Morawskie Ścieżki Winiarskie (Morawy Południowe, Republika Czeska)

• Szlak Pokoju - Via Pacis Pannoniae

1. Inicjatywy ekoturystyczne, np. quest, jakaś o charakterze międzynarodowym, muzeum - napisać kilka zdań

2. Certyfikat przyjazny rowerom - cele, kategorie

• jest to standard i system certyfikacji obiektów turystycznych i innych obiektów promujących zrównoważony transport, uwzględniający specyficzne potrzeby rowerzystów i turystów rowerowych

Cele:

• wspieranie i rozwój zrównoważonych form turystyki

• długoterminowe polepszenie usług i infrastruktury dla rowerzystów oraz turystów poruszających się na rowerze

• poprawa warunków do rozwoju nowych, innowacyjnych produktów turystycznych

• kreowanie partnerstwa sektora publicznego i prywatnego

• unifikacja systemu certyfikacji i wdrażanie go w oparciu o standardy europejskie

Kategorie:

obiekty turystyczne:

1. baza noclegowa (obiekty noclegowe)

2. baza gastronomiczna (punkty gastronomiczne)

3. kempingi i pola namiotowe

4. atrakcje (obiekty) turystyczne

pozostałe obiekty:

1. inne obiekty promujące zrównoważony transport (obiekty handlowe i usługowe oraz instytucje promujące transport zrównoważony i rowerowy)

Korzyści:

• otrzymanie eko-etykiety jakościowej

• wyróżnienie spośród konkurencji

• prezentacja obiektów na mapach i w przewodnikach turystycznych dla turystów rowerowych

• promocja usług dla turystów krajowych i zagranicznych

• ujednolicona promocja na stronie www

1. Jakie biura podróży specjalizują się w ekoturystyce, które mają najbogatszą ofertę

• Biuro Podróży ‘Biebrza Eco-Travel’

• Biuro Podróży ‘Podróżniczek’

• Regionalne Biuro Podróży ‘Robin’

• Biuro Podróży ‘Junior’

• Firma PO-LARUS

• Biuro Podróży ‘Ryś’

Wszystkie proponują imprezy związane z walorami przyrodniczymi woj. podlaskiego.

Najbogatszą ofertę prezentuje BP ‘Biebrza Eco-Travel’ z siedzibą w Goniądzu, które proponuje imprezy przyrodnicze skierowane do różnych klientów, zarówno dla dzieci i młodzieży, specjalistów-przyrodników, jak i do osób w różnym wieku i o różnych zainteresowaniach pragnących wypocząć aktywnie w bliskim kontakcie z przyrodą.

1. Strefy zagospodarowania turystyczno-rekreacyjnego - jakie elementy mogą tam występować, gdzie w jakich strefach może rozwijać się turystyka

W lasach wyróżnia się 3 strefy zagospodarowania turystyczno-rekreacyjnego:

• strefa A - strefa intensywnego zagospodarowania turystycznego gdzie lokalizuje się takie obiekty jak kempingi, biwaki, parkingi, ujęcia wody, urządzenia sanitarne

• strefa B - przeznaczoną dla turystyki i rekreacji jednodniowej, wyposażoną w najprostsze urządzenia rekreacyjne i sanitarne, a także ścieżki edukacyjne, przyrodniczo-leśne

• strefa C - obszar rozrzedzonego ruchu turystycznego, przeznaczony dla turystyki kwalifikowanej lub specjalistycznej z trasami i szlakami turystycznymi

Ogólnie turystykę w Polsce uprawianą w środowisku leśnym można podzielić na:

• turystykę weekendową - opartą o formy czynnego wypoczynku i rekreację, realizowaną głównie na obrzeżach dużych miast w strefie A i B, głównie na bazie infrastruktury turystycznej spoza Lasów Państwowych

• turystykę wypoczynkową - realizowaną głównie w oparciu o akweny wodne strefy A i B, głównie na bazie infras tur spoza LP

• turystykę kwalifikowaną - realizowaną głównie na terenach górskich i wyżynnych w strefie C w oparciu o infras tur spoza LP

• zieloną turystykę - realizowaną głównie w oparciu o edukację przyrodniczo-leśną w strefie B i C na bazie ośrodków edukacji ekologicznej, ścieżek dydaktycznych i kadry leśnej

• turystykę specjalistyczną - związaną z łowiectwem, wędkarstwem, kajakarstwem, zbieractwem lub fotografiką realizowaną w strefach A, B i C głównie w oparciu o infras oferowaną przez LP

1. Co służy rozwojowi zielonej turystyki, w oparciu o co rozwija się na obszarach leśnych

2. Model zagospodarowania turystycznego ekoturystyki - 2 podziały: strefa ochrony ścisłej i ...

Model zagospodarowania turystycznego obszarów chronionych zgodnego z koncepcją ekoturystyki opierać się będzie na 3 podstawowych zasadach:

1. podziale obszaru chronionego na strefy

2. kontroli aktywności turystów

3. recepcji, informacji i edukacji turystów

4 strefy ochrony:

1. ochrony ścisłej (centralna) - wstęp w przypadku prowadzenia prac badawczych za zezwoleniem jednostki nadzorującej obszar chroniony, rozwój infrastruktury niemożliwy

2. ochrony czynnej (ograniczeń) - wstęp turystów w małych grupkach - max 20os - zwiedzanie w miarę możliwości pod opieką przewodnika, nocleg turystów nie jest dopuszczalny, infrastruktura ograniczona do znaków, kładek, mostków, drogowskazów, zwyżki, czatownie

3. ochrony krajobrazowej (pośrednia) - grupy o wielkości max tyle ile chłonność i pojemność, preferowane formy turystyki zrównoważonej, nocleg w wyznaczonych miejscach, z infrastruktury mogą być jeszcze schrony przeciwdeszczowe, wieże widokowe, tablice informacyjne i edukacyjne, najlepsze miejsce na ścieżki przyrodnicze

4. strefa otuliny (tylko w PN) - ruch turystyczny bez ograniczeń, dopuszczalna wszelka działalność gospodarcza w skali nie wywołującej negatywnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze i nieuciążliwa dla turystów, optymalne miejsce lokalizacji centrum ORT

inny podział:

1. strefa I - obszary pod ochroną ścisłą tworzące rdzeń obszaru chronionego, są tam unikalne, rzadkie oraz wrażliwe zasoby przyrodnicze lub takie które uważane są za reprezentatywne przykłady osobliwości

2. strefa II - obszary ‘dzikie’, pierwotne, tereny unikatowe danego regionu naturalnego aby utrzymać je w jak najbardziej pierwotnym stanie, niedopuszczenie do wyginięcia rodzimych garunków ekosystemów i procesów ekologicznych, zamknięta dla pojazdów mechanicznych, szlaki turystyczne, ścieżki edukacyjne, punkty widokowe, dzikie obozowiska

3. strefa III - naturalne środowisko zdolne do zapewnienia średniego poziomu usług dla turystów akceptując tylko te najbardziej naturalne, rozproszona aktywność turystyczna zgodna z zachowaniem i ochroną zasobów naturalnych

4. strefa IV - obszary turystyczno-rekreacyjne, intensywne użytkowanie turystyczne i rozwój turystyki oparty na zasadach zrównoważonego rozwoju

1. Popyt ekoturystyczny - potencjalne grupy turystów - segmenty

Dwie grupy potencjalnych klientów:

• ‘urodzeni ekoturyści’ - rozumieją koncepcję ekoturystyki i świadomie decydują sie na wyprawę, która pomoże uchronić dziką przyrodę i pierwotną kulturę regionu

• ‘ekoturyści wykreowani’ - wiedzę o istocie ekoturystyki nabyli podczas podróży i okazali się entuzjastami tej formy poznawania świata

1. Segmentacja

Segmentacja rynku w Polsce:

1. turyści zagraniczni

   1. amatorzy typowej ekoturystyki - przyrodnicze zainteresowania, profesjonalnie i amatorsko

   2. zainteresowani aktywnym wypoczynkiem na obszarach leśnych i wiejskich w pobliżu atrakcyjnych i chronionych obszarów

   3. zainteresowani zwiedzaniem zarówno dużych miast i obszarów zurbanizowanych, jaki i terenów wiejskich, ekoturystyka nie jest podstawowym motywem podróży

2. turyści krajowi

   1. z dużych aglomeracji miejskich i zanieczyszczonych regionów

   2. indywidualni, szukają wędrownych, aktywnych form spędzania czasu, przeżycia przygód sam na sam z przyrodą

   3. dzieci i młodzież wyjeżdżająca na zielone szkoły albo wakacyjne obozy edukacyjne

1. Instrumenty o charakterze administracyjnym i ekonomicznym, np. tym instrumentu i przykład gdzie ma zastosowanie

• instrumenty o charakterze administracyjnym:

  • wprowadzenie zakazu wstępu - rezerwaty w PN

  • wprowadzenie ilościowe ograniczenia wstępu - limity dzienne do Narodowego Parku Zion w USA - bilety w drodze loterii

  • pozwolenia na powstawanie i rozbudowę bazy noclegowej, limitowanie dostępu poprzez liczbę miejsc noclegowych - PN Halelaka na Hawajach ma tylko 3 prymitywne chatki, a rezerwacje uzyskuje się w drodze loterii

  • polityka ‘drugiego dojścia’ - celowe wydłużenie czasu dotarcia do regionu poprzez zamknięcie parkingów, dróg prywatnych, celowym zniszczeniu mostów, zakazie poruszania się rowerów w okolicy celu

  • limitowanie pozwoleń dla podmiotów gospodarczych na prowadzenie działalności usługowej dla turystów - ograniczenie liczby pozwoleń dla fiakrów na Palenicy Bałczańskiej

• instrumenty o charakterze ekonomicznym:

  • wprowadzenie opłat za wstęp - Tatrzański PN

  • nałożenie opłat za wjazd

  • ekopodatki - mogą mieć charakter zaporowy - opłaty za pobyt w Bhutanie

  • opłaty za parking

  • opłaty za niekomercyjne wykorzystywanie terenów rekreacyjnych

  • opłaty za niekomercyjne wykorzystywanie terenów w celach innych niż turystycznych, np. śluby

  • opłaty za komercyjne wykorzystywanie terenu - kręcenie filmu

1. Infrastruktura potrzebna do ekoturystyki

2. Inicjatywy ze świata, np. projekty które uzyskały nagrody

• Ekoturystyka w Świecie Majów - program turystyki zrównoważonej Świata Majów, w którym przyjęto za priorytetowy rozwój turystyki kulturowej, ekoturystyki i turystyki przygodowej; najważniejszym punktem jest utworzenie i oznakowanie szlaku dziedzictwa w formie pętli łączącej największe atrakcje przyrodnicze i kulturowe Ziemi Majów, założenia zakładają ograniczenie budowy nowych dróg samochodowych, a ulepszanie już istniejących; transport lotniczy ma być jedną z ważniejszych form komunikacji w regionie; tworzone są warunki do rozwoju bardziej przyjaznych dla środowiska środków transportu (łodzie, konie) oraz infrastruktura w formie ścieżek do wędrówek pieszych, tras rowerowych i konnych; przygotowanie terenów chronionych do zwiedzania tak, aby stanowiły nie tylko ciekawą atrakcję turystyczną, ale także ośrodek edukacji ekologicznej i informacji przyrodniczej

1. Organizacje zajmujące się promocją ekoturystyki

• Międzynarodowe Towarzystwo Ekoturystyczne TIES - całkowicie ukierunkowała działanie na wspieranie rozwoju zielonej turystyki, siedziba - Bennington - 1991r., głównym celem jest tworzenie warunków do wymiany informacji i doświadczeń związanych z zieloną turystyką między specjalizacjami z branży turystycznej, a osobami zajmującymi się ochroną przyrody

• Conservation International - 1989r., rozwijanie zielonej turystyki na najbardziej atrakcyjnych przyrodniczo i krajobrazowo miejscach na Ziemi, którym zagraża zaburzenie i stopniowa degradacja wskutek wzrostu demograficznego

• Sierra Club - propagowanie i szerzenie właściwej idei i wzorców ekoturystyki, założona w 1892r., dziś misją jest ochrona najdzikszych zakątków świata oraz promowanie zrównoważonego i odpowiedzialnego korzystania z zasobów przyrody

1. Rodzaje konkursów i kryteria

• Tourism for Tomorrow Awards - sponsorowany przez linie lotnicze British Airways wspólnie z kilkoma wiodącymi na świecie firmami turystycznymi, koordynator: Światowa Rada Podróży WTTC, nagrody w czterech kategoriach:

  • dla miejsca podróży - może się ubiegać region gdzie rozwinęło się przynajmniej jedno przedsięwzięcie w branży turystycznej, którego sukces oparty jest na strategii turystyki zrównoważonej

  • dla przedsięwzięcia turystycznego związanego z ochroną przyrody - firmy, organizacje lub atrakcje turystyczne które w znaczący sposób przyczyniły się do ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego

  • dla przedsięwzięcia turystycznego związanego z ‘inwestycją w ludzi’ - każda inicjatywa turystyczna która przyniosła bezpośrednie korzyści ekonomiczne i społeczne lokalnym społecznościom

  • Globalna Nagroda dla przedsiębiorcy turystycznego - do firm turystycznych, które wykazały się działaniami i zarządzaniem proekologicznym, edukacja turystów o odwiedzanym miejscu, wspieraniem ochrony dziedzictwa kulturowego i historycznego, partnerstwa, współpracą z organizacjami publicznymi i prywatnymi

Kryteria oceny:

• ochrona przyrody

• zachowanie dziedzictwa kulturowego

• włączenie i korzyści dla społeczności lokalnych

• aspekty duchowe

• rentowność biznesu

• innowacyjność