SALICYLANY

Mechanizm dział.:salicylany przyjęte w dawce toksycznej pobudzają bezpośrednio o.u.n.(encefalopatia salicylowa),czego efektem jest pobudzenie czynności ośr.oddechowego.Wywołana przez to hiperwentylacja powoduje wzrost ph krwi,czyli alkalozę oddechową,która org. wyrównuje wydalaniem jonów Na+i K+ z zasadowym moczem.prowadzi to do powst.kwasicy metabolicznej.Duże steż.kw.salicylowego we krwiprowadzi do ciężkiego uszkodzenia błony kom. z białkomoczem,zmniejszeniem zawartości białęk w surowicy krwi i wzrostem ciśń. płucnego co prowadzi do obrzęku płuc.Salicylany powodują przedłużenie czasu krzepnięcia krwi,gdyż zmniejszają stęz.protrombiny w surowicy krwi oraz wiążą jony wapniowe.W bezpośrednim zetknięciu salicylanów z błoną śluzowążołądka następuje jej uszkodzenie prowadzące do krwawień,bardzo niebezpiecznych u osób z chorobą wrzodową.

Zatrucie ostre:duszność,głęboki,kwasiczy oddech,sinica,wymioty,silne poty,zaawroty głowy,niepokój,drażliwość,splątanie,senność,drgawki,twarz zaczerwienionsa wykazuje niekiedy obrzęki okolicy oczodołow,znaczne odwodnienie,hipertermia zpaść,śpiączka,w okresie schyłkowym-wybroczyny i krwawienia spowodowane uszkodzeniem naczyń krwonośnychi zaburzeniem wytwarzania protrombiny w wątrobie,hipokaliemia z typowymi zmianami EKG

Ztrucie przewlekłe:nudności i wymioty,bóle,zawroty głowy.osłabienie wzroku i słuchu(szum w uszach),krwawienia z przewodu pokarmowego,może rozwinąc się choroba wrzodowa,zaburzenia psychiczne

Salicylany

- pobudzenie OUN, przyspieszenie oddechu, brak co2, podwyzszenie pH krwi, sinica, wymity, zawroty glowy, wybroczyny—lekkie- org wydala dodatkowa jony sodowe i potasowe, kwasica metaboliczna, przedluzenie czasu krzepniecia krwi, po duzych dawkach zaburzona czynność nerek, patolgiczne sklad moczu, uszkodzenie zoladka w kontakcie, bol w jamie brzusznej, wymioty, zawroty glowy, goraczka, zaburzenia kordynacji, nudnosci, może powstac choroba wrzodowa.

Fenacetyna

- ostre- sinica, zawroty glowy, szum w uszach, sennosc, spadek cisn, zapasc naczyniowa, skapomoccz, zoltaczka, spiaczka, drgawki, --przewlekle—bule brzucha, glowy, oslabienie, zawroty glowy, spadek cisnienia, bezssenosc, niebezpiezne sa : zmiany w niedokrwistoci oraz powstanie metchemolobiny, - srodmiazszoe zapalenie nerek,- uszkodzenie watroby

Sulfonamidy

-bakteriostatic, kompetencyjnie współzawodniczą o PABA, blokuja synteze kw.foliowego zatrucia-złe dawkowanie(przy steż.w surowicy-10%),lekkie-pobudzenie, bole zawroty niepokoj, glowy,szum w uszach nudności,ciezkie – zaburzenia psychiczn ruchowe,widzenia,hipertermia,porazenia miesniowe i bole stawow, zapalenie nerwow obwodowych pokrzywka i rumien wielopostaciowy(są haptenami tworzą się p/ciała i reakcja alergiczna),–powiklania – zespół Stevensa i Johnsona (liczne zmiany w obrebie blon śluzowyh j.ustnej i narz. plciowyh), martwicze oddzielenie naskórka(ch.Laylla), mogą wystapic zaburzenia przew.pokarmoweg skorne objawy uczuleniowe, uszkodz.ukł krwionosnego,agranulocytoza, niedokrwistość.poswtanie krystalkow w kanalikach, uszkodzenie wątroby(żółtacz ka),nerek(krwio-,skąpo-,bezmocz)

Sulfonamidy:- ciezkie – zaburzenia psychiczne, ruchowe, zzaburzenia widzenia, hipertermia, porazenia miescniowe i bole stawow, zapalenie newrwow obwodowych, pokrzywka i rumien wielopostaciowy, uszkodzenie watroby i nerwek. –powiklamia – zespol stivensa- johnsona, liczne zmiany w obrebie blon sluzowych jamy ustnej i narz plciowyh, zespol Laylla, martwicze oddzielenie naskorka, mogą wystapic zaburzenia przew pokarmowego, skorne objawy uczuleniowe, uszkodz ukl krionosnego, i poswtanie krzystalkow w kanalikach.

NADCIŚNIENIE

1. L. MOCZOPĘDNE:

a) tiazydy /chydrochlorotiazyd/

hamuja jony Na w korowych kanalikach ramienia wstępującego; zmniejszają wchłanianie Cl; zwięk. wydalanie Mg, a zmniejsz. Ca; są silnie moczopędne

-ZATRUCIE: odwodnienie, hipotensja, zab. elektrolitowe, i metabolizmu, zmniejszenie K, Mg, i zwiększ. Ca; alkalizacja met.; zab. zoł-jelit.; nudności, wymioty, zawroty głowy senność, odczyny skórne, zapalenie płuc, zapalenie nerek

b) diuretyki pętlowe /Furosemid/

ham. wchł. Cl w ramieniu wstep. Zwiększ wydalanie K, Na i Ca

-ZATRUCIE: odwodnienie, zab. elektrolitowe, hiperglikemia, kurcze mięśni, senność, zab. słuchu, krwawienie z przew pok,

c) p/kaliuretyczne /Spironolakton/

Blokuje działanie aldosteronu w kanalikach dalszych i nie dochodzi do wymiany Na na K i H. Zmniej. wyd K.

-ZATRUCIE: zab. elektr, kwasica met, obj żoł- jel, bóle głowy, osłabienie, zab. psychiczne, hirsutyzm, impotencja.

d) inhibitory anhydrazy węgl /Acetazolamid/

Ham działanie anhydrazy i nie dochodzi do powstania kw. węglowego w kanaliku i zmniejsza się wymiana Na z H. Dochodzi do natriurezy.

-ZATRUCIE: kwasica met. hipokaliemia, odwodnienie, osłabienie, senność, zawroty głowy pobudzenie, obj żoł-jelit. trombocytopenia i agranulocytoza

2. POCH. HYDRALAZYNOFTALAZYNY /

Dihydralazyna, Hydralazyna/

Zmniejszenie kurczliwości tętnic, Zwiększ poj. minutowa, przyspiesz. akcję serca; zwiększ aktywność reninowa osocza;

-ZATRUCIE: spadek ciś tętniczego, tachykardia, wstrząs, niewód. nerek, zaczerwienienie skóry, bóle wieńcowe i głowy, nudności, parestezje, depresje, zaparcia, zapalenie spojówek, uszkodzenie szpiku

3. INHIB. KONWERTAZY ANG.

/Kaptopryl/

To inhibitory enzymu przekształcającą angI w angII. Hamuje met. bradykininy. Zmniejsza opór obwodowy przez ingerencję w ukł. renina-ang- ald.

-ZATRUCIE: spadek ciś krwi, tachykardia, bóle wieńcowe, niewyd krazenia, zawał, białkomocz, niewyd. nerek, zab. hematologiczne, obrzęk twarzy, zab żoł-jelit. wrzody rzołądka

GLIKOZYDY

- mała rozpietość między dział toks a leczniczym; mechanizm dział- blok czynności pompy Na-K; I(+), dzialają na nerw X: zwolnienie akcji serca; dikogsyna kurczy naczynia krezki-niedokrwienie jelit; wzrost przesączania kłębuszkowego; sodopednie; wzrost nap mięś gładkich; zaburzenia hormonalne; mechanizm toks- zburz wytwarzania bodźca- wpływ na spoczynkową depolaryzacje, spadek szybkości narastania pot., zaburzenia repolaryzacji, potencjały następcze- zaburzenia rytmu. zatrucia ostre- bóle głowy, bezsenność, omamay, depresje, widzenie barwne; żół-zielone,mroczki błyski, obj. żoł-jelit., spadek ciś krwi:bladość,sinica; zaburzenia rytmu serca: blok, wędrowanie rozrusz, tachykardia, migotanie kom., bigeminia, trzepotanie przedsionków; zgon z migotania kom., przewlekłe-zaburz. żoł-jelit., bigeminia, hipokaliemia. Elekrolity- nasilenie toks: hiperkalcemia, hipomagnezemia, hipo i hiperkaliemia.

LEKI ANTYARYTMICZE

I-LEKI HAMUJĄCE POMPE SODOWĄ- chinidyna- stabilizuje bł. kom., zwolnienie fazy 0 pot. czynnościowego, wydłuza czas refrakcji, OBJAWY-bloki, częstoskurcz,poburzenia przedwczesne, czynne rytmy komorowe, mig komór, spadek cis krwi, sucha skóra, nud i wym, bóle głowy, podwójne widzenie, przeijająca głuchota, CIĘZKIE ZATRUCA- zaburz świadom, oddechu, drgawki, oliguria, kwasica metaboliczna, wysypka niedokrwistość hemolityczna, trombocytopenia, laukopenia, uszkodzenia watroby. prokainamid- bezpieczniejszy od chinidyny; OBJAWY-spadek kurczliwości mięś serc i ciś, zaburz przewodnictwa przedsionkowo-kom, śródkomorowego, częstoskurcz kom.,obj żoł-jelit, toczeń rumieniowaty CIĘZKIE ZATRUCIA- uszkodzenie oun, występuja drgawki, zaburz swiadom.

Działanie toksyczne prokainamldu

Podstawowe objawy zatrucia prokainamidem wynikają z kardiodegeneracyjnego działania prokainamidu. Dochodzi do niebezpiecznego zmniejszenia kurczliwośći mięśnia sercowego, spadku ciśnienia tętniczego krwi, przewodzenia przedsionkowo-komorowego i śródkomorowego. Mogą pojawiać się poważne zaburzenia rytmu. Prokainamid wywołuje objawy żołądkowo-jelitowe. W bardzo ciężkich zatruciach dochodzi do uszkodzenia OUN występują drgawki i zaburzenia świadomości.

Przy długotrwałym stosowaniu prokainamidu pojawiają się objawy tocznia rumieniowatego, agranulocytoza, napady gorączki. Efektywne działanie farmakologiczne prokainamidu występuje na pograniczu poziomu terapeutycznego i potencjalnie toksycznego, dlatego często dochodzi do zatruć tym lekiem. Szczególnie niebezpieczne jest podanie dożylne powodujące zaburzenia rytmu komorowego w postaci częstoskurczu i migotania. Pojawiająca się agronulocytoza jest prawdopodobnie wynikiem reakcji uczuleniowej. U zmarłych z powodu agronulocytozy stwierdzono brak elementów mieloidalnych w szpiku.

II-BLOKERY REC BETA-ADRENERGICZNYCH

- propranolol- ICDB(-), obwodowe zweżenie naczyń, spadek przepływu krwi przez nerki, wzrost kurczliwości bł mieśniowej oskrzeli, hipoglikemia, spadek aktywności hormonów gruczołu tarczowego,OBJAWY: spadek cis krwi, sinica, bradykardia, zaburzenia przewodnictwa komorowo-przedsionkowego i sródkomorowego, zwęrzenie nacz przedwłosowatych, drgawki, ataksja, śpiączka, bezdech skurcz oskrzeli, żoł-jelit., zaburzenia snu, depresja, u cukrzyków hipoglikemia.

III-GANGLIOPLEGICZNE

- amiodaron-spadek objawów pobudz ukł wspólczulnego, wydłużenie pot czynnosciowego, spadek szybkosci przewodzenia bodzców, wzrost powrotu żylnego, spada zużycie tlenu, wywołuje nadczynnośći niedoczynność tarczycy, PRZEWLEKŁE- zaburz p. pok., bóle głowy, spadek ciś, zaburz. tarczycy, zapalenie żył, odkładanie mikrozłogów w rogówce, fotodermatozy,zwłoknienie płuc, uszkodzenie wątroby, bradykardia.

IV-LEKI BLOKUJACE KANAŁ WAPNIOWY

hiperpolaryzacja kom, spadek automatyzmu serc, wydłużenie refrakcji, pogorszenie przewodnictwa, hamują wydzielanie insuliny, obniżaja aktywność renieny, blokują angII, antyagregacyjnie, spadek stęzenia tyroksyny, nifedypina- wpływa na skurcz serca, reguluje afterload i preload,wpływa na wezeł zatokowy i nie dziła na ukł bodżcoprzewodzacy, OBJAWY: bole zawroty głowy, zaczerwienienie twarzy, kołatanie serca, spadek cis tętniczego krwi, OSTRE: parestezja, pieczenie i obrzeki kończyn, upośledzenie tolerancji glc., wzrost wydalania ADH, wywołuje zespół odstawienny.

werapamil- wpływa na kurczliwość mięś serc, wpływ depresyjnuy na wytwarzanie i przewodzenie bodżców, OBJAWY- tachykardiaz zatokowa, zahamowanie zatokowe, bloki serca, hipotonia, wstrząs, obrzęk płuc, zespół małego rzutu, zawroty głowy, senność zaparcia, wysypka, zaczerwienienie na kończynach i twarzy.

WIĘKSZOŚĆ ŚRODKÓW ANTYARYTMICZYCH MOŻE WYKAZYWAĆ DZIŁANIE ARYTMOGENNE.

Biomarkery

-rodzaj testu polegający na oznaczaniu stęż. ksenobiotyków na stanowisku pracy, w powietrzu, bądź w mat.biolog.

Biomarkery efektów(skutków biolog.)- badanie zmian zachodzących w organizmie pod wpływem danej subst(ksenobiot yku)-w zależności od charakteru subst. i zmian zachodzacych w org. charakterystycznej dla niej-np. jeśli coś uszkadza szpik-wykonujemy morfologie krwi z rozmazem), pomiar w celu-potwierdzenia diagnozy ostrego lub przewlekłego zatrucia;oceny skuteczności postepowania leczniczego; prognozowania przebiegu poszczeg. przypadków zatruć;subst. hepatotoksyczne-ozn.aktywności enzymów(aminotransferaza asparag. lub alaninowa,dehydrogenza alkoholowa lub izocytrynianowa,5-nukleotydaza, dehydrataza mleczanowa, aminopeptydaza leucynowa(tzw.biomarkery hepatotoksycznosci)-aby wykluczyć obecność tych enzymów po uszkodzeniu innych tkanek i narządów niż wątroba, dodatkowo dokonuje się analizę izomerów tych enzymów.Biomarkerem jest test oceniający funkcje wątroby-ozn. pomiarów stęż.białek powstających w wątrobie-albuminy, czynniki krzepniecia,kw.żółciowe),biomarkery nefrotoksyczności- w wyniki uszkodzenia funkcji nerek-ozn. kreatynina surowicza,beta2-mikroglobulina,bialka moczu (albuminy,transferyna,IgG),markery cytotoksyczności(antygeny kanalikowe-BB50,BBA,HF5); enzymy w moczu(beta-galaktozydaz a),markery biochemiczne (aktywnoś kalikreiny,kw.sialowy,glikozaminoglikany w moczu),biomarkery hematologiczne(tu:charakterystyczne dla zatrucia Pb-zahamowanie aktywności enzymów biorących udział w biosyntezie hemu (ferrochelataza),bądź dla leczonych cytostatykami-licznie leukocytów, erytrocytów,trombocytów biomarkery wrażliwości-sprawdzenie, czy dany organizm jest wrażliwy na podany ksenobiotyk czy nie,czy wywołuje odpowiedź toksyczną-prawdopodobnie zalezy to od różnic genetycznych (np. 1*)deficyt dehydrogenazy G-6-P-enzym jest zawarty erytrocytach katalizuje utlenienie G-6-P do 6-fosfoglukonianu.w konsekwencji tego deficytu powst.duże stęż. methemoglobinemii,wywołując zatrucie u osób narażonych na nitro- i aminozwiązki.deficyty G-6-PD są częste w populacjach znad Morza Śródziemnego;2*)nienormalne hemoglobiny-chroniczna hemolityczna niedokrwistość może postawać nie tylko w wyniku deficytu G-6-PD, ale tez pod wpływem zawartych we krwi frakcji samej hemoglobiny(Hb Zurich,Hb Torino);3*)wiadomo,że acetylacja izoniazydu przebiega inaczej u osobników określanych jako wolni acetylatorzy i szybcy acetylatorzy. Cecha wolnej acetylacji jest dziedziczna.wśród Japończyków wolni acetylatorzy stanowia 10%populacji, na Kaukazie-50%)-w celu wykrycia tego rodzaju polimorfizmu podaje się określony ksenobiotyk i śledzi się jego metabolizm lub wydalanie z organizmu(polimorfizm prowadzi do negatywnych bądź jednocześnie do pozytywnych).

Biomarkery narażenia(ekspozycji)-dokonuje się pmiaru stęż.toksycznego metabolitu powstałego w wyniku narażenia na dany ksenobiotyk.

CCl4(ozn.CCl4 na stanowisku pracy met.kolorymetr. lub chrom.gazowej, ponadto w osoczu st.bilirubiny i aktywność enzymów wątrobowych-AlAT,AspAT,LDH.,GLDH;urobiliby i urobilinogenu w moczu),Trichloroetyl en(ozn.na st.pracy met.kolorymetr. lub chrom.gazowej ,ponadto kw.tricholoocto wego w moczu,ocena czynności wątroby na podst.klirensu wątrobowego lub aktywności enzymów),Chloroform (ozn.na st.pracy met.kolorymetr. lub chrom.gazowej ,a w mat.biolog.po uprzedniej destylacji), Benzen(pomiar na st.pracy met.chromat.gazowej, nitracyjna z acetonem lub metyloetylo- ketonem,ponadto ilość wydalanego z moczem fenolu met.kolorymetr.) Toluen(ozn. zawartości par w powietrzu i na st.pracy met.chrom.gazowej, ponadto badanie zaw.kw.hipurowego w moczu met.kolorymetr. lub UV),Ksylen (ozn.par met.olorymetr.,na st.pracy-met.chrom.gazowej,badanie wydalania kw.metylohipurowego z moczem) Anilina(st.methemoglobiny lub jej metabolitu-paracetamol)

watroby