Okostna i jej rola.
Powierzchnia kości pokryta jest okostną. Jest to cienka błona z tkanki łącznej zbitej. Nie występuje na powierzchniach stawowych (pokrytych chrząstką szklistą) ani w miejscach zetknięcia kości. Okostna obfituje w naczynia krwionośne oraz w nerwy i ich zakończenia czuciowe. Naczynia okostnej wnikają w głąb kanalików kostnych. Nerwy powodują wrażliwość samej okostnej i kości. Wewnętrzna warstwa okostnej - przylegająca do kości - zawiera komórki kościotwórcze osteoblasty i komórki kościogubne - osteoklasty. W organizmach rosnących osteoblasty przekształcają się stopniowo w komórki kostne - osteocyty, powodując wzrastanie kości na grubość przez tak zwaną apozycję, czyli nakładanie się nowych warstw. W wypadku złamania lub pęknięcia kości osteoblasty okostnej rozmnażają się i wnikając w szczelinę powodują zrastanie się jej brzegów. Komórki kościogubne odgrywają szczególną rolę w kształtowaniu się kości płodu, powodując m. in. powstawanie jam szpikowych w pierwotnie pełnych trzonach jego kości długich. Okostna zrasta się z kością szczególnie silnie w miejscach przyczepu wiązadeł i ścięgien mięśniowych. Przez nią wnikają bowiem w głąb kości włókna klejodajne ścięgien i wiązadeł, zwane włóknami Sharpeya. Łączą one mięśnie, kości i wiązadła w jednolity, funkcjonalny układ ruchu.
Usunięcie okostnej powoduje obumieranie i rozpad kości.
Szpik jest to silnie ukrwiona miękka masa gąbczasta, wypełniająca wnętrze jam szpikowych kości długich oraz małe jamki szpikowe istoty gąbczastej. Szpik zawarty w kościach długich składa się głównie z komórek tłuszczowych nadających mu zabarwienie żółtawe i nosi nazwę szpiku żółtego. Szpik wypełniający jamki szpikowe istoty gąbczastej kości płaskich czaszki, obojczyka, mostka, żeber, kręgów, kości miednicy zwany jest szpikiem czerwonym. Szpik czerwony jest właściwym narządem krwiotwórczym: powstają tu krwinki czerwone, krwinki białe ziarniste (granulocyty) i płytki krwi. Szpik żółty może w razie potrzeby bardzo szybko przekształcić się w szpik czerwony, podejmując aktywnie produkcję krwinek. Stanowi on zatem potężną rezerwę na wypadek konieczności zwiększenia produkcji upostaciowanych elementów krwi (np. na wypadek krwotoku).
Wzrastanie kości na długość.
W kościach długich organizmów młodocianych między końcem a trzonem występuje warstwa chrząstki zwanej nasadową. W tym okresie końce kości długich noszą nazwę nasad. Dzięki narastaniu tkanki kostnej w bezpośrednim sąsiedztwie chrząstki nasadowej kość wydłuża się. Proces ten kończy się w okresie dojrzewania płciowego organizmu. Pod wpływem hormonów rozmnażanie się komórek zostaje zachamowane. Nasady zrastają się z trzonem i rozrastanie się kości na długość ustaje.
Przy makroskopowej obserwacji kości widzimy, że składają się one z dwu rodzajów istoty kostnej: istoty zbitej oraz istoty gąbczastej - złożonej z beleczek kostnych.
Na przekroju kości długiej widać, że z istoty zbitej zbudowany jest trzon otaczający jamę szpikową. Obserwacja mikroskopowa wykazuje, że powierzchniowa warstwa istoty zbitej kości, jak i warstwa granicząca z jamą szpikową, zbudowane są z blaszek kostnych leżących równolegle do obwodu. Tworzą one tzw. blaszkę podstawową zewnętrzną i wewnętrzną (każda z nich zbudowana jest w istocie z kilkunastu warstw blaszek kostnych). Między blaszkami podstawowymii znajduje się warstwa kostna złożona z licznych osteonów. Warstwa istoty zbitej trzonu jest gruba. Ntomiast w końcach kości długich istota zbita tworzy na ich powierzchni jedynie cienką warstewke pokrywającą istotę gąbczastą, zbudowaną z beleczek kostnych róznego ksztaltu i grubości.
Struktura jej przypomina gąbke, a układ beleczek wydaje się zupełnie przypadkowy. Uważna obserwacja przekonuje nas jednak o tym, że układają się one w kirunku działania na kość sił najwiekszego zgniatania lub rozciągania. W tych częściach kości, które nie podlegają rozciąganiu czy zgniataniu, nie ma substancji kostnej, lecz tylko jamki wypełnione przez czerwony szpik.
Rurowata budowa trzonu - zgodnie z prawami fizyki - zapewnia kości lekkość przy zachowaniu takiej odporności na zgniatanie i rozciąganie, jaką wykazują walce o tej samej powierzchni przekroju. Gąbczasta budowa kości także zmniejsza ciężar kości długiej - nie osłabiając jej odporności.
Kości krótkie i różnokształtne zbudowane są z istoty gąbczastej okrytej obwodową warstwą istoty zbitej.
Kości płaskie mają dwie blaszki istoty zbitej: wewnętrzną i zawnętrzą, między którymi znajduje się cieńsza lub grubsza warstwa istoty gąbczastej (w kościach bardzo cienkich może nie być jej wcale). Istocie gąbczastj szkielet zawdzięcza swą lekkość przy zachowaniu maksymalnej wytrzymałości.