W romantyzmie europejskim (zwłaszcza niemieckim) niejako programowym gatunkiem jest powieść. Jest to wszakże powieść o charakterze metafizyczno--cudownym, powieść inicjacyjna. Z kolei w romantyzmie francuskim, jak już wspomniano, karierę robi powieść realistyczna i historyczna (pojawia się ona również w literaturze angielskiej)

W literaturze polskiej powieść jest częścią dorobku twórców romantyzmu krajowego. Polską epikę romantyczną reprezentują natomiast przede wszystkim gatunki tradycyjne: epos czy poemat opisowy (poddane wszakże zabiegom innowacyjnym), a także gatunki niejako wynalezione przez romantyków: powieść poetycka i poemat dygresyjny.

Na osobną uwagę zasługują pojawiające się w twórczości Krasińskiego fragmenty prozy poetyckiej (nawiązujące do dokonań Chateaubrianda) czy występujące u Mickiewicza i Słowackiego stylizacje na epikę biblijną (Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego), a także nowele w twórczości Norwida.