ROZWÓJ PŁCI

Czy kobiety i mężczyźni różnią się między sobą?

• Różnice fizyczne

• Różnice fizjologiczne

• Różnice w instynktach

• Różnice intelektualne

• Różnice w osiągnięciach

• Różnice emocjonalne

• Różnice w stanie zdrowia

• Różne przyczyny umieralności

• Nauki płynące z Biblii

INTERPREATCJA RÓŻNIC

• Biologiczna – dotycząca odmiennej budowy mózgów;

• Hormonalna – wpływ odmiennych hormonów;

• Ewolucyjna – inne role w historii ludzkości;

• Socjalizacyjna – odmienne wychowanie, odmienne doświadczenia.

WRODZONE CZY NABYTE?

GENOTYP CZY WYCHOWANIE?

Czy są różnice na starcie?

• Chłopcy są bardziej podatni na teratogenny;

• Mniej odporni na choroby zakaźne;

• Chłopcy są ciężsi i dłużsi w momencie narodzin;

• Dziewczęta mają lepszą koordynację;

• Dziewczynki dłużej niż chłopcy utrzymują kontakt wzrokowy z dorosłymi;

• Chłopcy są bardziej aktywni ruchowo i mniej śpią;

• Dziewczynki więcej wokalizują i szybciej niż chłopcy zaczynają mówić.

NATURA CZY KULTURA

• Istnienie różnic między płcią żeńską i męską zdaje się być czymś oczywistym – danym przez naturę. A przecież kształtowanie się płci jest bardzo skomplikowanym procesem, nie tylko biologicznym, ale także społecznym.

MOŻNA WYRÓŻNIĆ

• płeć genetyczną

• płeć gonadalną

• płeć hormonalną

• płeć fenotypową

• płeć metrykalną

• płeć z wychowania

• płeć psychologiczną

• poczucie przynależności płciowej

• ukierunkowanie popędu płciowego

Płeć genetyczna

• płeć określa chromosom zawarty w komórce męskiej: XX XY;

• niewielki odcinek chromosomu Y warunkuje płeć męską – jest to segment zwany TDT (testis – determining factor);

• X jest duży i zawiera wiele genów;

• Y jest czterokrotnie mniejszy;

• Recesywne geny powiązane z X są zwykle bardziej widoczne u przedstawicieli płci męskiej (bo nic ich nie blokuje, jako że nie ma drugiego X).

ZESPÓŁ TURNERA (XO)

• kobiety, ale odznaczające się niedorozwojem płciowym;

• niski wzrost, brak miesiączek, infantylizm narządów płciowych, koślawość;

• bezpłodne;

• duże zdolności werbalne, b. niskie przestrzenne, matematyczne.

ZESPÓŁ XXX

• dziewczynki;

• osiągają normalny wzrost, ale mają zwolniony rozwój fizyczny;

• słabo radzą sobie w szkole;

• mają mniejsze zdolności werbalne niż dziewczynki z XO.

ZESPÓŁ KLINEFELTERA (XXY)

• dodatkowy chromosom X; XXY;

• niedorozwój jąder i drugorzędnych cech płciowych;

• czasem drugorzędowe cechy żeński;

• połowa jest upośledzona umysłowo;

• Bezpłodni;

• NISKIE OSIĄGNIĘCIA SZKOLNE.

Zespół supermęskości (XYY)

• wyższy niż przeciętny wzrost;

• niższe w porównaniu z przeciętną wyniki w testach inteligencji;

• większa agresywność;

• prawidłowy rozwój płciowy;

• powiązanie z przestępczością.

Płeć gonadalna
We wczesnym okresie życia zarodka u obu płci rozwijają się jednakowe u obu płci zalążki przyszłych gruczołów płciowych i narządów płciowych. Taki obupłciowy zawiązek to progonada.

• u zarodka XY rozwija się jądro.

• u XX rozwija się jajnik.

• Jądra i jajniki rozpoczynają wydzielanie hormonów i dalsze różnicowanie się płci zachodzi pod ich wpływem, zwłaszcza pod wpływem hormonów wydzielanych przez jądro płodowe.

Płeć hormonalna

• Hormony płciowe, u obu płci, są produkowane przez gonady (jądra i jajniki), a gonady są kontrolowane przez gruczoł przysadki mózgowej i podwzgórze.

• Hormony płciowe pobudzają rozwój narządów płciowych i powodują pojawienie się schematów zachowań płciowych. Regulują też rozwój i organizację pracy mózgu.

Warto pamiętać, że gruczoły płciowe składają się z 2 części i mają 2 funkcje

• Jedną część stanowi gruczoł dokrewny, produkujący od wczesnych okresów rozwojowych hormony płciowe /co jest zresztą pobudzane przez gonadotropiny wydzielane przez płat przedni przysadki/ (FSH – wpływa na estrogeny, a LH – na testosteron),

• druga część produkuje w dojrzałym już organizmie – komórki rozrodcze.

Płeć metrykalna
czyli płeć zarejestrowana w dokumentach

Płeć fenotypowa

• Ostateczne ukształtowanie się wyglądu człowieka następuje w okresie pokwitania.

Identyfikacja płciowa

• Jest to psychologiczna świadomość lub poczucie bycia albo mężczyzną albo kobietą.

• To poczucie przynależności do określonej płci.

• Najpierw u dziecka kształtuje się tożsamość płciowa – czyli zdolność do kategoryzowania siebie jako osoby płci męskiej bądź żeńskiej.

• Około 4 r. ż., pojawia się pojęcie ciągłości (stabilności) płci – czyli świadomość, że wszyscy mają przez całe życie taką samą płeć.

• Około 5 – 6 r. ż. Pojawia się pojęcie trwałości (niezmienności) płci – dzieci uznają, że płeć danej osoby jest stała i nie może się zmieniać wraz z ubraniem czy uczesaniem.

HISTORIA PEWNEGO ODKRYCIA

• I – odkrycie, że kobiety i mężczyźni różnią się wyglądem zewnętrznym;

• II – odkrycie, że nie robią tego samego;

• III – odkrycie, że mają inne zdolności i osiągnięcia;

• IV – odkrycie, że są zachowania stosowne i nie dla danej płci;

• V – odkrycie, że prestiż przypisywany różnym właściwościom i wzorom zachowania jest inny, i że więcej prestiżu ma to, co robi mężczyzna

Płeć z wychowania

• efekt odmiennego traktowania w chłopców i dziewcząt.

• efekt wychowania opartego na stereotypach płciowych.

• efekt przekazywania wiedzy o tym, jakie rodzaje zachowań są właściwe dla chłopców, a jakie dla dziewcząt;

• do 8 – 10 r. ż. panuje stan ciszy hormonalnej, decyduje wychowanie.

Zaczyna się od nadania imienia

• Inne ubieranie, układanie włosów, inny system nakazów i zakazów.

• Zachęcanie, zwłaszcza chłopców, do zabawy typowymi dla ich płci zabawkami;

• Chłopcy są zachęcani, a dziewczynki zniechęcane, do aktywnej i żywej zabawy;

• Chłopcom daje się męskie, a dziewczynkom żeńskie obowiązki;

• U chłopców przywiązuje się większą wagę niż u dziewcząt do zachowań agresywnych i asertywnych; zachęca się ich bardziej do autonomii;

• Rodzice częściej dyskutują na temat uczuć z dziewczętami;

• Chłopcy są bardziej zachęcani do kontroli emocji (za: SCHAFFER, 2005).

CO DECYDUJE?

Czy naciski socjalizacyjne przynoszą zamierzone efekty, czy też rodzice reagują na istniejące już wcześniej różnice?

Elisabeth Badinter w " XY. Tożsamość mężczyzny" stwierdza, że męskość rodzi się w wyniku potrójnej negacji

• chłopiec musi wykazać, że nie jest kobietą, że nie jest dzieckiem, że nie jest homoseksualistą. Musi też przenieść uczucia z matki na inne kobiety.

• dziewczynka musi wykazać, że nie jest dzieckiem, że nie jest chłopcem, że nie jest lesbijką. Musi też przenieść swe uczucia i zainteresowania z matki na ojca, a następnie na innych mężczyzn.

PŁEĆ PSYCHOLOGICZNA

• ANDROGYNIA - zintegrowanie w psychice jednostki stylów zachowania, wartości i cech osobowości, które tradycyjnie uważa się za typowo męskie i typowo żeńskie.

• Obie płcie powinny dążyć do osiągnięcia postaw androgynicznych, by móc postępować w sposób męski lub żeński w zależności od okoliczności, od wymogów sytuacji.

• Koncepcja ta pokrywa się z założeniami feminizmu. Prekursorką w tej dziedzinie była Sandra Bem (ur. 1944) z Cornell University.

HOMOSEKSUALIZM

ZAGROŻENIA

• Przemoc;

• Zniewagi werbalne

• Bezdomność

• Uzależnienia

• Wysoki wskaźnik porzucenia szkoły

• Samobójstwo

• Nietrwałość związków

KRYZYS TOŻSAMOŚCI PŁCIOWEJ U HOMOSEKSUALISTÓW

• Czy moja orientacja jest właściwa?

• ŻAŁOBA po utraconych możliwościach

• Rozbieżność z wcześniej wpajanym systemem wartości;

• Kryzys, może być chroniczny;

• ukrywanie własnej tożsamości w lęku przed reakcją otoczenia;

• Bycie postrzeganym przez pryzmat orientacji płciowej;

• Może przerodzić się w kryzys suicydalny

SKUTKI NABYWANIA WŁAŚCIWOŚCI TYPOWYCH DLA PŁCI

Rozłam między płciami.

Odmienny obraz siebie.

Antagonizm płci.

Dyskryminacja dzieci zachowujących się niezgodnie z płcią.

Różnice w poziomie aspiracji chłopców i dziewcząt.

Inne atrybucje.

Panowie mają większe poczucie sprawstwa i kontroli, więcej zaufania do siebie.

Psychologiczna zależność u dziewcząt.

FEMINIZM

• Feminizm liberalny – kobiety równe mężczyznom.

• Feminizm radykalny – kobiety ponad i przeciw mężczyznom.

• Feminizm socjalistyczny – nierówność ma charakter klasowy, kobiety i mężczyźni równi w stosunku do siebie.

• Feminizm kulturowy – (gender feminizm) – to protest żeńskiej elity kulturalnej naszego świata przeciw maskulinizacji języka, nauki, kultury.

• Feminizm siły –zdecydowane postulaty i walka o nie, i jej efekty.

Problem seksizmu

Seksizm to nieświadome lub świadome przekonanie, że druga płeć powinna być dyskryminowana jako gorsza.

Jak przeciwdziałać?
ZALECENIA AMERYKAŃSKIE

• Nie rozsadzać dzieci w zależności od płci.

• Nie podkreślać zwracając się do uczniów ich płci. Nie stosować podziału zadań według płci, np. chłopcy przesuwają ławki, a dziewczęta je myją.

• Nie stosować stereotypów w trakcie dyscyplinowania i zwracania się do uczniów.

• Nie używać seksistowskich terminów.

• Nie pobudzać walki płci.

• Nie ograniczać kontaktów z rodzinami uczniów do matek.

• Zmienić treść reklam

• Zmienić treści podręczników.