Epos antyczny a epos romantyczny.

Epos (z greckiego znaczy "słowo") = epopeja. Cechy eposu starożytnego: 1. Jest to rozbudowany utwór wierszowany, przedstawiający dzieje legendarnych lub historycznych bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności lub narodu. 2. Występuje paralelizm akcji (dwutorowość), fabułę tworzyły równoległe ciągi wydarzeń - działalność ludzi i działalność bogów. 3. O wyniku końcowym akcji decydowało Przeznaczenie, któremu podlegali zarówno ludzie jak i bogowie. 4. Autora cechował obiektywizm, wydarzenia przedstawiał z epickim dystansem. 5. Podniosły styl obfitował w realistyczne, drobiazgowe opisy. 6. Narrator ujawnia się w inwokacji, czyli bezpośrednim zwrocie do muz z prośbą o natchnienie. Rodzaje i przykłady: Najwcześniejszy grecki epos bohaterski. Homer: "Iliada" (Ilios - Troja) przełom IX/VII w.p.n.e. 24 księgi, ton bardzo podniosły, historia 40 dni 10-ego roku oblężenia Troi przez Greków. "Odyseja" pierwsza połowa VIII w. p.n.e., opisuje tułaczkę Odysa wracającego do rodzinnej Itaki. Hezjod: "Teogonia", epos kosmologiczny o powstawaniu bogów i ludzi "Katalog niewiast" (zachowane fragmenty), epos genealogiczny opowiadający o początkach rodów, których protoplastami byli potomkowie bogów i kobiet śmiertelnych. "Prace i dnie", epos dydaktyczny o pracy rolnika w różnych porach roku. Apollonios z Rodos: "Wyprawa Agronautów" - epos mitologiczny Epos rzymski: Wergiliusz: "Eneida" wzorowany na utworach Homera; Eneasz po ucieczce z płonącej Troi wraz z ojcem, żoną i grupą towarzyszy po kilkuletniej tułaczce przybywa do Italii, gdzie zakłada kolonię od której mieli pochodzić Rzymianie. Epos romantyczny: Adam Mickiewicz "Pan Tadeusz" epopeja narodowa: - szeroki obraz życia społeczeństwa losy bohaterów jednostkowych ukazane na tle ważnych wydarzeń historycznych, - inwokacja źródłem natchnienia nie muzy, lecz wspomnienia o dalekiej ojczyźnie. Typowe dla romantyzmu: - połączenie rodzajów literackich: epika, fragmenty liryczne (inwokacja, opis wiosny 1812 na Litwie), dramat (zebranie w karczmie, narada szlachty u Maćka), - pomieszanie gatunków: epopeja połączona z poematem epickim, powieścią i sielanką, - romantyczny bohater, który życie poświęcił obronie ojczyzny (ksiądz Robak).