W ujęciu Zieleniewskiego na sprawność
w ujęciu ogólnym składają się dwie jej postaci: skuteczność
i korzystność lub ekonomiczność
[Zieleniewski 1969, s. 232].
Prakseologiczne
ujęcie efektywności
Skutecznośćdziałania oznacza, że jego
rezultat był zgodny z zamierzonym celem.
Miarą skuteczności jest stopień
zbliżenia się do stanu rzeczy przyjętego za cel w danym cyklu
działań.
Skuteczność jest stopniowalna, nie tylko
ze względu na stopniowalność celów, lecz także ze względu na
istnienie łańcucha celów pośrednich (środków) wiodących do
celu końcowego.
Działanie można uznać za skuteczne,
jeśli zrealizowano pewne cele pośrednie, nawet jeśli nie zdołano
osiągnąć celu końcowego, a jedynie zbliżono się do niego.
Prakseologiczne
ujęcie efektywności
Korzystność i ekonomiczność
wyrażają relacje między osiągniętym rezultatem a nakładami,
jakie trzeba było w związku z tym ponieść. Korzystność wyraża
różnicę między wartością rezultatu (wyniku użytecznego
działania) a poniesionymi nakładami (kosztami działania), zaś
ekonomiczność stosunek rezultatu do nakładów.
Koncepcja
wielokryterialnej oceny efektywności organizacji wg.
D.Lawlessa
1. Wydajność
(ang. productivity)
– to stosunek wyniku do wkładu, w sensie techniczno –
ekonomicznym,
2. Morale
(ang. morale)
– określane według stopnia zaspokajania potrzeb członków
organizacji,
3. Dostosowanie,
czyli uległość (ang. conformity)
– obejmuje zachowania członków organizacji oraz organizacji jako
całości, adekwatne do jej ideologii. Konformizm oznacza brak
odchyleń od założeń organizacyjnych,
Koncepcja
wielokryterialnej oceny efektywności organizacji wg.
D.Lawlessa
4. Elastyczność
(ang. adaptiveness)
– określa stopień łatwości reagowania na zmianę, wysoka
łatwość to wysoka elastyczność.
5. Instytucjonalizacja
(ang. institutionalization)
– oznacza stopień poparcia, jaki organizacja otrzymuje od swego
otoczenia: od społeczeństwa i organizacji publicznych, od rządu,
od związków zawodowych. Wysoki stopień społecznego poparcia to
wysoki stopień instytucjonalizacji organizacyjnej,
6. Stabilność
(ang. stability)
– oznacza brak wewnętrznych zakłóceń, spójność, dobre
stosunki między pracownikami.
Koncepcja
wielokryterialnej oceny efektywności organizacji wg.
D.Lawlessa
Koncepcja Lawlessa
w znacznym stopniu akcentuje aspekt humanistyczny pojęcia
efektywności organizacyjnej.
Szczególna uwaga zostaje zwrócona na
potrzeby człowieka, zespół i panującą w nim atmosferę oraz na
otwartość organizacji i poparcie otoczenia dla jej celów i norm.
Strategiczna
Karta Wyników
Uniwersalne narzędzie przełożenia wizji
i strategii organizacji na zestaw logicznie powiązanych mierników
efektywności, pogrupowanych w czterech następujących
perspektywach:
Perspektywy
strategicznej
karty wyników
Strategiczna
karta wyników
Perspektywa
finansowa zostaje zachowana w
sposób tradycyjny, ponieważ jak twierdzą autorzy mierniki
finansowe bardzo dobrze podsumowują łatwo mierzalne ekonomiczne
efekty przeszłych działań,
Strategiczna
karta wyników
Perspektywa
klienta pozwala kierownictwu
określić klientów i segmenty rynku, w których przedsiębiorstwo
będzie konkurować oraz mierniki efektywności z nim związane.
Perspektywa ta uwzględnia kilka podstawowych mierników realizacji
dobrze sformułowanej i wdrożonej strategii, takich jak:
satysfakcja, utrzymanie, zdobycie i rentowność klientów oraz
ilościowy i wartościowy udział w docelowym rynku.
Strategiczna
karta wyników
Powinna ona również zawierać
specyficzne mierniki wartości oferowanej docelowym segmentom
klientów i rynku, ponieważ właśnie specyficzne dla danego
segmentu klientów czynniki warunkują realizację celów
strategicznych (czynniki przyszłego sukcesu) i mają decydujące
znaczenie dla decyzji klienta o zmianie lub dalszej współpracy z
dostawcą.
Strategiczna
karta wyników
Perspektywa
procesów wewnętrznych
pozwala zidentyfikować kluczowe procesy wewnętrzne, umożliwiające
firmie przyciąganie i utrzymywanie klientów docelowego segmentu
rynku oraz spełnianie oczekiwań akcjonariuszy odnośnie do wyników
finansowych.
Strategiczna
karta wyników
Mierniki efektywności w perspektywie
procesów wewnętrznych koncentrują się na tych procesach
wewnętrznych, które będą miały największy wpływ na satysfakcję
klienta i osiągnięcie celów finansowych. Strategiczna karta
wyników pozwala identyfikować zupełnie nowe procesy, które należy
doskonalić, aby zrealizować strategiczne cele rynkowe i finansowe.
Ujmuje również procesy innowacyjne w perspektywie procesów
wewnętrznych.
Strategiczna
karta wyników
Perspektywa
rozwoju natomiast identyfikuje
zasoby, które organizacja musi rozwijać, aby stworzyć podstawy
długoterminowego rozwoju i doskonalenia. Zdolność organizacji do
uczenia się i rozwoju ma trzy podstawowe źródła: ludzi, systemy
oraz procedury.