Znaczenie relaksacji w eliminowaniu niepożądanych zachowań dzieci .

Dziecko poznaje fizyczne możliwości swego ciała, uczy się panowania nad nim oraz umiejętności opisania go. Uświadamia sobie władzę jaką posiada nad sobą, co pozwala mu kontrolować własne czyny i gesty. Dzięki temu lepiej panuje nad swymi popędami, potrafi zahamować nierozważne ruchy- co ułatwia mu wysłuchanie innych osób, pomaga w koncentracji uwagi i skupieniu się na wykonywanych czynnościach. Główny nacisk podczas ćwiczeń kładziemy na: odpowiednie słownictwo, umiejętność dokładnego nazywania części ciała, pokazania ich u siebie i u innych, na fotografii lub w lustrze. W ćwiczeniach używamy spowolnionych ruchów i gestów: kołysania, głaskania, drapania. Są to spontaniczne, czy nieświadome odruch wykonywane każdego dnia przez dzieci i dorosłych, pomagające w ugaszeniu bólu, odpędzeniu zmartwień, napięć, zwiększeniu pewności siebie. Zabawy relaksacyjne wymagają od dzieci osobistego zaangażowania, wspomagają i ćwiczą koncentrację. Mogą odbywać się w domu, na spacerze. Do ćwiczeń używamy prostych materiałów. Zabawki: piłka, serso, skakanka; inne: wstążka, chusteczka, kartka papieru; mogą to być znalezione „skarby”: kamień, szyszka, liść, źdźbło trawy. Gdy tylko to możliwe, ćwiczymy smak, węch, słuch- zmysł wzroku wykorzystany jest w każdym ćwiczeniu. Kształcenie zmysłów i kształcenie przez zmysły pomaga utworzyć dziecku sieć powiązań ze światem zewnętrznym i lepiej poznać rzeczywistość. Dziecko które dobrze poznało swoje otoczenie, łatwiej unika stresu, pozostaje spokojne i zna związki między przyczynami i skutkami wydarzeń, które obserwuje. Koncentracja na jednym ze zmysłów uspokaja i odpręża dziecko ponieważ, pozwala unikać poruszenia

związanego z nadmiarem bodźców takich jak hałas, agresywne obrazy, zapach, nieodpowiednie bajki, programy, gry komputerowe. Naukowcy przetestowali wpływ relaksacji na dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Stwierdzili oni, że umiejętność relaksacji ma wpływ na postępy w nauce, podniesienie samooceny, wiary w siebie, polepszenie pamięci i koncentracji, zwiększenie zdolności twórczych, umiejętności współpracy, serdeczności, otwartości, pozbycia się niechcianych nawyków oraz poprawę stanu zdrowia. W bieżącym roku szkolnym w sali stworzono dzieciom możliwość relaksacji organizując kącik relaksacyjny – kominek. Prowadzone są zabawy odprężające, które łączą w sobie różne formy działalności dzieci: np. słuchanie muzyki klasycznej o spokojnym nastroju, wyrażanie swoich przeżyć w twórczości plastycznej lub słownej.

Zabawy i ćwiczenia relaksacyjne

Przykładowe teksty służące wprowadzaniu dziecka w stan relaksu. Zabawy i ćwiczenia można wykorzystać na zajęciach w formie odprężenia, urozmaicenia i relaksacji.

Łańcuch całusów

W kole – siedzi, podaje swoje imię i przesyła całusek do osoby, która siedzi obok z prawej strony.

Masaż „Dreszczyk”

Dziecko leży na brzuchu, głowa ułożona na rękach, obok siedzi rodzic. Mówię wiersz, demonstrując czynności, które rodzice powtarzają na ciele dziecka.

„Głaskanie”

Dzieci siedzą naprzeciw partnera lub rodzica. Koncentrują się na oddechu… poczuj, jak on przychodzi i odchodzi, przychodzi…. Wydychasz cały swój niepokój i napięcie. Stajesz się spokojny, coraz spokojniejszy, czujesz się bardzo dobrze…. Połóż twoją prawą rękę na lewej dłoni partnera poczuj, jak twoja prawa ręka czuje się, leżąc na lewej ręce. Pogłaskaj delikatnie palcem wskazującym dłoń partnera, najpierw po kciuku, potem po palcu wskazującym, po palcu środkowym, po palcu serdecznym i po małym palcu, a potem po wewnętrznej stronie dłoni. Teraz głaskasz delikatnie wewnętrzną stronę twojej ręki. Czujesz tam pagórki i doliny, rowki i zaokrąglenia. Do czego potrzebujesz tej dłoni – pomyśl? Co możesz nią robić?

„Foteliki’

Rodzice siedzą na podłodze tworząc z nóg fotelik, w środku siedzi dziecko, rodzice obejmują go dłońmi i kołyszą się lekko w rytm muzyki (może sam nucić kołysankę do ucha).

„Oddech i kartka papieru”

Dziecko chwyta kartkę dwiema dłońmi w połowie wysokości i trzyma przed ustami, lekko opierając jej górną krawędź o nos. Obserwuje, jak kartka odsuwa się od twarzy, kiedy się na nią dmucha. Gdy kartka wróci na swoje miejsce, dziecko skupia uwagę na jej kontakcie z twarzą. Powtarza kilkakrotnie ćwiczenie z zamkniętymi oczami. Skupia uwagę na własnym oddechu, później na dotknięciu kartki. Dziecko zmienia siłę oddechu: dmucha długo i łagodnie albo krótkimi i silnymi wydechami i obserwuje ruchy kartki. Kierowanie własnym oddechem uświadamia dziecku automatyzm oddychania: w kolejnych cyklach wydycha powietrze, wstrzymuje oddech, nabiera powietrza do płuc i ponownie je wydycha…

„Picie powietrza przez rurkę”

Dzieci leżą na plecach. Usta składają jak do picia przez rurkę i wciągają powietrze równoczesnym lekkim wypychaniem brzucha. Przy wydechu mówią szszsz… lub fffff…, brzuch powoli opada, a pod koniec wydechu szybszym ruchem ściągają mięśnie brzucha wydmuchując energiczniej resztki powietrza. Czynność tą powtarzamy kilkakrotnie.

„Wstążka”

wstążka o długości 20 cm i szerokości 2-3 cm

Siedząc na podłodze dziecko chwyta kciukiem i palcem wskazującym lewej dłoni jeden z końców wstążki. Wstążka wisi przytrzymywana palcami lewej ręki. Dziecko napina wstążkę przesuwając palce prawej dłoni do punktu uchwytu po drugi koniec wstążki. Kiedy wstążka jest napięta, dziecko puszcza jej lewy koniec – prawa dłoń przytrzymuje wstążkę. Śledzi wzrokiem ruch palców po wstążce (kilkukrotne powtórzenie). Następnie powtarza ćwiczenie z zamkniętymi oczami. Skupia uwagę na kontakcie palców ze wstążką, na miękkości i lekkości materiału, na tym co odczuwa głaszcząc materiał. Korzystając z pomocy prawej ręki powoli owija wstążką palec wskazujący lewej dłoni. Gdy palec jest już owinięty, dziecko może stopniowo odwijać z niego wstążkę prawą rękom albo potrząsa lewą dłonią tak by wstążka odwinęła się sama (powtarza kilkakrotnie ćwiczenie, należy równocześnie ćwiczyć obydwie ręce), zamyka oczy, utrwala wykonywane ruchy.

Masaż twarzy „Puszek”

Jedno dziecko z pary kładzie się na plecach. Drugie dziecko (lub rodzic) kawałkiem postrzępionej, miękkiej, papierowej serwetki lekko gładzi czoło, policzki, szyję, ręce i odsłonięte do kolan nogi leżącego dziecka. Towarzyszy temu cicha, spokojna muzyka.

„Masaż z myszką”

Jedno dziecko z pary leży na brzuchu opierając policzek na dłoniach ułożonych na podłodze płasko jedna na drugiej. Rodzice lub drugie dziecko klęka za leżącym dzieckiem, ujmuje jego nogę, ugina ją w kolanie, mówi tekst i ilustruje go czynnościami dłoni na łydce ugiętej nogi. To samo ćwiczenie można wykonać na rękach dziecka leżącego nas wznak.

„Opowiadanie o listku”

W wielkim lesie na końcu grubej gałęzi olbrzymiego dębu kołysał się łagodnie malutki listek. Listek był cały zielony i tak skrzył się w słońcu, że podziwiały go wszystkie leśne ptaki i zwierzęta. Podnosiły ku niemu wzrok wiewiórki zbierające opadłe na ziemię żołędzie, nawet sam lis zwrócił uwagę na ten najpiękniejszy w całej puszczy listek. Ale minęła wiosna, minęło lato i nadeszła jesień. Powoli kolor listka zmieniał się. Jednak choć miejsce pięknej zieleni zajęła żółć, a później brąz, to nadal wszyscy podziwiali oświetlony słońcem listek. Niestety! Pewnego dnia powiał wiatr tak mocny, że zerwał listek z drzewa. Ten zaś uniósł się ponad sosny, brzozy i dęby. Z początku bardzo się bał, lecz wiatr wiał coraz słabiej i słabiej, aż posadził go na mięciutkim mchu, w najbezpieczniejszym miejscu w całym lesie. A jak bardzo to miejsce jest bezpieczne, przekonacie się sami, gdy podczas spaceru po wielkim lesie ujrzycie wciąż piękny, błyszczący w słońcu brązowy listek, który czeka teraz na spotkanie z wami,

Po opowiadaniu dzieci siadają, powoli wstają. Mogą przejść do spokojnych zabaw, malowania na dużej folii swoich wrażeń po wysłuchaniu opowiadania.

„Co robią moje dłonie”

Dzieci siedzą w kole i odtwarzają dłońmi opisane w tekście gesty.

„Jestem chmurką”

Jesteś białą i miękką chmurka. Płyniesz po błękitnym niebie. Przemykasz między ciepłymi promykami słońca. Delikatny wiatr przesuwa cię w różne strony. Na niebie oprócz ciebie jest mnóstwo innych chmurek. Między wami przelatują ptaszki. Płynąc po niebie widzisz w dole piękny las i rzekę. Ty jednak nadal płyniesz beztrosko po niebie, czujesz się radośnie i bezpiecznie. Jest ci ciepło i przyjemnie. A teraz otwierasz oczy i przestajesz być chmurką.

„Pszczółka Słodyszka”

Jest lato, słońce ogrzewa cały świat swoimi ciepłymi promieniami. Wokół czuć zapach kwiatów. Pszczółka zbiera właśnie słodki nektar z kwiatów. Zostało jej jeszcze: jeden, dwa, trzy, cztery, pięć, sześć…kwiatków (podczas liczenia zwalniamy tempo). Pszczółka poczuła nagle, że jest bardzo zmęczona i postanowiła odpocząć. Po łożyła się na dużym liściu, rozluźniła zmęczone łapki i nóżki i zamknęła oczy. Jej brzuszek zaczął spokojnie oddychać. Czuła jak słońce ogrzewa jej ciało. Czuła się spokojna i bezpieczna. A teraz otwórz oczy i przestajesz być pszczółką.

. „Dłonie i oddech”

Ćwiczenie można prowadzić w dużej grupie, z kilkorgiem dzieci lub z każdym dzieckiem oddzielnie. Podczas ćw. dziecko siedzi lub leży.

Dziecko dmucha na wnętrze dłoni, kilkakrotnie przesuwając rękę powoli przed ustami, od nadgarstka po czubek dużego palca i z powrotem. Następnie powtarza czynność, ale przerywa dmuchanie na czubku dużego palca i zaczyna od nadgarstka.

Między dwoma wydechami wstrzymuje na kilka chwil oddech.

Podobne ćw. dziecko powtarza z pozostałymi palcami, tym razem z zamkniętymi oczyma.

Powtarza ćw. na wnętrzu drugiej dłoni, później na wierzchu obydwu dłoni. Robi głęboki wdech i dmuch na swoją dłoń jak najdłużej potrafi, do wyczerpania całego zebranego w płucach powietrza.

„Przeciąganie się”

Dziecko przeciąga się, jak najmocniej to jest możliwe. Następnie ziewa szeroko i głośno. Ćwiczenie wykonujemy dokładnie i powoli.

„Budzenie się kota”

Naciągamy kolejno wszystkie części ciała- można to wykonywać na czworakach. Następnie przechodzimy do pozycji leżącej. Kto ma ochotę może mruczeć z zadowoleniem. Ćwiczenie wykonujemy dokładnie i powoli.

„Pisanie nosem”

Pozycja stojąca z otwartymi oczami. Nos to ołówek, którym piszemy.

Zaczynamy od lewej strony, następnie powoli i płynnie przechodzimy na stronę prawą.

Pożegnanie

Podaje imię i przesyła „iskierkę” (uścisk dłoni) do najbliższej osoby.

Przez cały czas wykonywania ćwiczeń w tle słychać cichą, spokojną, relaksacyjną muzykę.

„ Podróż do krainy marzeń” [B. Korecka)

Spokojna muzyka klasyczna działa uspakajająco i odprężając Opowiadanie pobudza wyobraźnię dziecka i zachęca go do dzielenia

się własnymi przeżyciami.

Nauczycielka zachęca dzieci do zajęcia wygodnej pozycji na dywani Włącza cicho spokojną muzykę klasyczną i rozpoczyna opowieść: „ Zamknijcie oczy i wybierzcie się razem ze mną na wspaniałą podróż do zaczarowanej krainy marzeń. Kraina znajduje się na jednej z wyspOceanu Spokojnego. Woda, która otacza wyspę jest tak przejrzysta, że kiedy patrzę na nią widzę całą podwodną krainę .W pewnej chwili spośród morskiej

piany wynurza się postać pięknej syreny. Przez chwilę wsłuchuję się w jej cudny śpiew. Nagle syrena milknie, podpływa do mnie i mówi, że może spełnić moje marzenie .Ja proszę ją, by zabrała mnie do swego podwodnego królestwa.Chcę obejrzeć podwodny pałac, spacerować po rafach koralowych, huśtać się na wielkich muszlach .To jest moje marzenie, a o czym wy marzycie Zastanówcie się słuchają jeszcze przez chwilę zaczarowanej muzyki dobiegającej z „podwodnego królestwa” Dzieci opowiadają o swoich marzenia Kontynuacją ćwiczeń mogą być zajęcia plastyczne, podczas których dziec za pomocą wybranej przez siebie techniki przedstawią swoje marzenia.

Zabawa „Uśmiech” [ Ch. Noret]

Dzięki uśmiechowi dziecko może odprężyć się zarówno w aktywny, świadomy sposób jak i biernie – poddając się ogólnej wesołości. Świadoma zmiana wyrazu twarzy z poważnego na wesoły i odwrotnie, uzmysławia mu, czym jest zamierzone działani a ponadto ćwiczy mięśnie twarzy.

Dzieci siedzą w kręgu na dywanie. Jedno z nich wybrane w wyliczance, został właścicielem uśmiechu”. Podczas gdy pozostałe dzieci zachowują obojętny wyraz

twarzy, dziecko będące „właścicielem uśmiechu” powinno wyrazem swojej twarzy okazać radość. Właściciel uśmiechu” przekazuje go innemu dziecku. W tym celu zasłania twarz dłonią „ ściąga” uśmiech z twarzy „rzuca” nim w stronę wybranego kolegi. Natychmiast poważnieje, zaś nowy właściciel okazawszy odpowiedo swoją radość „przekazuje uśmiech” kolejnym graczom. Dzieci, które śmieją się nie „posiadając uśmiechu” odpadają z zabawy.

PRZEDŁUŻENIE ZABAWY:

Dzieci wracają do stolików, aby uwiecznić na rysunku wesołe i poważne twarze.

Zabawa „Co czuje nasze ciało” [ B. Korecka]

Dziecko potrafi w zamierzony sposób ukazać rożne stany emocjonalne za pomocą tak zwanej „mowy ciała”. Podczas tej zabawy dziecko poznaje fizyczne możliwości własnego ciała i uczy się panowania nad nim oraz umiejętności opisywania go.

Dzieci słuchają fragmentu muzyki klasycznej zróżnicowanej pod względem Tempa , dynamiki, nastroju. Prowadzący zwraca się do uczestników zabawy z pytaniem dotyczącym uczuć, jakie towarzyszyły im podczas słuchania muzyki. Dzieci opisują słownie te uczucia i ukazują je za pomocą mimiki, gestu, ruchu.

Prowadzący wyznacza tę część ciała, która ma ukazać rożne stany emocjonalne.

Np. pokaż jak:

- twoje nogi złoszczą się

- twoja buzia jest smutna

- twoje ręce cieszą się itd.

Technika relaksacji wg Jacobsona w wersji B.Kaji.

Dzieci leżą wygodnie na kocykach lub dywanie. Nogi wyciągnięte swobodnie. Głowa złożona na małej poduszce. Ramiona wyciągnięte wzdłuż tułowia tak, aby się nie dotykały.

1. Zegnij prawe ramię tak, by naprężyć biceps.

Jesteś silny, bardzo silny, naprężaj go mocno (przez kilka sekund). Czujesz, jak bardzo napięte są twoje mięśnie? A teraz jesteś słaby, rozluźnij napięte mięśnie, połóż z powrotem rękę na dywan. Teraz wyraźnie czujesz, jak rozluźniły się twoje mięśnie.

2. To samo, tylko lewą ręką.

3. Naciśnij, jak możesz najsilniej, pięścią prawej ręki na klocek (z tworzywa sztucznego) położony po twojej prawej stronie – jesteś silny, twoje mięśnie są napięte. A teraz rozluźnij mięśnie, jesteś znowu słaby, nie naciskaj już, czujesz ulgę. Mięśnie rozluźniły się.

4. To samo, tylko z pięścią lewej ręki.

A teraz odpocznij chwile, leż spokojnie i oddychaj spokojnie, równo, ręce twoje odpoczywają.

5. A teraz silna i słaba będzie twoja prawa noga.

Włóż klocek pod kolano zgiętej nogi i mocno ściśnij nogę w kolanie, a teraz noga słabnie, rozluźniasz mięśnie, wypuszczasz klocek.

6. To samo ćwiczenie, tylko z lewą nogą.

7. A teraz zobaczymy, czy masz tyle siły, by napełnić powietrzem swój brzuszek. Wciągnij mocno powietrze w płuca i napnij brzuszek jak balon, mocno, a teraz wypuść powietrze, rozluźnij mięśnie , czujesz ulgę.

8. Naciśnij mocno głową na poduszkę, na której leżysz, głowa jest bardzo silna, naciskasz mocno, a teraz rozluźnij mięśnie, głowa już nie naciska na poduszkę, odpoczywa, czujesz ulgę.

9. Jesteś niezadowolony i groźny, ktoś zniszczył twoją budowlę z klocków. Marszczysz mocno czoło, jeszcze mocniej, a teraz rozluźnij mięśnie, niech odpoczną, czoło jest gładkie.

10. Twoje oczy też możesz mocniej i słabiej zaciskać powiekami. Spróbuj teraz zacisnąć mocno powieki, jeszcze mocniej, a teraz rozluźnij je, odpocznij.

11. A teraz zaciśnij mocno szczęki, zęby dotykają zębów. I górna i dolna szczęka jest silna, zęby mocno naciskają na siebie. A teraz rozluźnij szczęki, czujesz ulgę.

12. Ułóż wargi tak jakbyś chciał powiedzieć „och” (lub zrób ryjek, jak u małej świnki) i napnij mocno mięśnie ust, a teraz rozluźnij mięśni

Trening autogenny Schultza w wersji A. Polender

Posłuchajcie dzisiaj opowiadania o małym , dobrym skrzacie (krasnalu, leśnym ludku, misiu, dobrym duszku, jeżyku, ufoludku itp.). Malutki skrzacik żyje w dużym, ciemnym lesie, pod ogromnym muchomorem. Ma czerwoną czapeczkę, niebieski kubraczek i zawsze się uśmiecha. Przez całą wiosnę, lato , jesień skrzat ciężko pracował, wszystkim wokół pomagał, żeby każdy był szczęśliwy. Zbliżała się zima i skrzacik poczuł się ogromnie zmęczony. Zrobił sobie wygodne posłanie pod czerwonym grzybkiem i postanowił wreszcie wyspać się i solidnie odpocząć. Wszystkie dzieci będą teraz myślały o tym spracowanym, wesołym dobrym skrzacie i robiły wszystko to, co on robi. Skrzat układa się do głębokiego zimowego snu i kładzie się prościutko na posłaniu. Wy też kładziecie się na kocykach. Skrzat kładzie sobie pod głowę poduszeczkę z zielonego, puszystego mchu- wy też leżycie już z głową na poduszce. Skrzacik leży spokojnie, ma zamknięte oczy, czuje jak odpoczywają jego rączki, nóżki, głowa, buzia i oczka. Najpierw czuje, że jego lewa noga robi się taka ciężka, coraz cięższa, jakby była z drewna czy z żelaza. Skrzat nie może jej podnieść, noga stała się leniwa, ale tak jest dobrze, wygodnie. Ach, jak cieplutko i przyjemnie. Prawa noga zazdrości lewej. Więc, aby jej nie było smutno, Skrzacik myśli o tej drugiej. Prawa noga też robi się taka ciężka, coraz cięższa, że nie można jej podnieść, więc się nie rusza, leży spokojnie, jest jej dobrze i cieplutko. Ach, jak ciepło i przyjemnie. Obie nóżki skrzata są teraz spokojne, nie ruszają się. Jest im dobrze i cieplutko. A łapki Skrzacika? Też chcą, żeby im było przyjemnie więc skrzat myśli o nich. Najpierw o lewej rączce. Ona chce odpocząć, bo się bardzo napracowała. Skrzacik położył rączkę wygodnie na posłaniu wzdłuż swego ciała. Paluszki leżą swobodnie. Są leniwe, nic im się nie chce robić. A prawa ręka? Skrzat myśli o niej, a ona robi się taka ciężka jak klocek z drewna, ale za to jest cieplutka i jest jej przyjemnie. Teraz Skrzacik myśli o tej drugiej rączce. Najpierw sprawdza, czy jest jej wygodnie, czy paluszki się nie ruszają. Ojej! Ona też się robi taka ciężka, nie można jej oderwać od kocyka. Ale i jej jest dobrze i cieplutko. Teraz i rączki i nóżki leżą już spokojnie, nie ruszają się. Jest im dobrze. Odpoczywają. Skrzat już o nich nie myśli. Ale za to przypomniał sobie o swojej głowie. Opuszcza ją swobodnie, aż zapada się ona w poduszeczkę. Główka leci, leci gdzieś w dół.... Jest jej dobrze. Buzia również jest spokojna. Oczka są zamknięte, nic nie widzą, jest ciemno. O jak przyjemnie, o niczym się nie myśli. Leżymy spokojnie, cichutko..., słuchamy razem ze skrzatem jak szumi las, jak drzewa śpiewają (nauczyciel nuci kołysankę). Teraz się budzimy i przeciągamy rozkosznie. O, jak dobrze... Skrzacik się wyspał i świetnie się czuje. Zatem spróbujmy, czy potrafimy wolno unieść w górę jedną nóżkę, potem drugą - w górę i bach !- na posłanie, teraz druga w górę i bach! Na posłanie. Skrzat podnosi się i wstaje. Wy też wstańcie, przeciągnijcie się mocno. A teraz, abra – kadabra, hokus –pokus, czary – mary zamieniam was z powrotem w dzieci i zapraszam do koła. Ma teraz do was pytanie: kto z was był naprawdę skrzatem, myślał i robił to samo co on? Co czuliście podczas zabawy? Co wam się najbardziej spodobało?

„Miś”

„Mały, maleńki Puszysty Miś, z miękkimi włoskami i czarnym noskiem, mieszkał z mamusią i tatusiem, i jeszcze mniejszym od siebie braciszkiem w wielkim ciemnym lesie. Wszyscy pracowali całe lato nad przygotowaniem domku na zimę i nad gromadzeniem zapasów jedzenia. Bo jak spadnie śnieg, to żadnego owocu, listka i korzonka nie będzie. Dziś nasz mały miś napracował się bardzo. Ze zmęczenia aż bolą go raczki i nóżki. A tu mamusia wyszła i Miś nie może się jeszcze położyć i odpocząć, bo musi pilnować swego małego braciszka. Robi się już ciemno, a mamusi jeszcze nie ma . Miś niecierpliwi się i niepokoi: Co się stało? Ale mamusia wraca! Jak dobrze! Teraz może odpocząć. Mały miś układa się na posłaniu z pachnącego sianka. Pod głowę kładzie poduszeczkę z miękkiego mchu. Teraz Miś wyciąga się na posłaniu. Zamyka oczy. Rączki kładzie swobodnie i wygodnie wzdłuż ciała. Nóżki są wyprostowane, leżą swobodnie. Jak dobrze i spokojnie jest Misiowi. Miś czuje, że jego rączka staje się ciężka, o! Jaka ciężka! Jakby była z kamienia. Miś nie może jej podnieść. Rączka leży bezwładnie i jest taka ciężka, jakby w ziemię chciała się zapaść. Teraz druga rączka staje się ciężka, o! Jaka ciężka jakby była z kamienia. Miś nie może jej podnieść. Rączka leży bezwładnie i jest taka ciężka, jakby w ziemię chciała się zapaść. A teraz Miś czuje, że jego nóżka staje się ciężka, że zapaść chce się w ziemię. I druga nóżka robi się teraz ciężka i chce zamienić się w bryłę z kamienia. Druga nóżka jest już taka ciężka, bezwładna, ale Misiowi jest dobrze, przyjemnie. Miś jest spokojny, odpoczywa, słuch jak wiatr szeleści liśćmi. Ale oto Miś spostrzega, że jego rączka zrobiła się ciepła. Jest taka ciepła, jakby na nią słoneczko padało i ogrzewało ją swymi promieniami. Obie rączki są cieplutkie. Jest im przyjemnie. Promienie słoneczka przesuwają się na nóżki. Najpierw jedna nóżka robi się rozkosznie ciepła, teraz druga nóżka jest cieplutka. Miś jest rozleniwiony, nic mu się robić nie chce, jest mu dobrze, przyjemnie, spokojnie”.

Teraz następuje chwila przerwy. Minuta lub dłużej (do 5 min.) w zależności od zachowania się dzieci. Pierwsze oznaki wychodzenia ze stanu odprężenia, ruchy kończynami, czy inne wyrazy pobudzenia ruchowego powinny być sygnałem do wyprowadzenia wszystkich dzieci ze stanu relaksacji.

„ A teraz znowu trzeba stać się dzieckiem. Zginamy rączki, wyprostowujemy je raz, dwa, trzy, głęboko oddychamy – raz, dwa, trzy. Teraz otwieramy oczka. I już każde z nas jest znowu tylko dzieckiem Mis został w lesie, ale my teraz tak jak Miś czujemy się bardzo dobrze, jesteśmy wypoczęci i radośni.”

Pszczoła Słoduszka- (adaptacja treningu W.Schulza)

Dzieci układają się w wygodnej pozycji, tak by nie przygniatać żadnej kończyny. Zaczyna brzmieć muzyka.

Mówimy:

Posłuchajcie bajki o pszczole Słoduszce. Postarajcie się przeżyć to, co ona.

Było lato. Słońce mocno grzało. Pachniały kwiaty lipy, koniczyny i wiele innych. Słoduszka od rana zbierała z kwiatów słodki nektar. Musiała bardzo szybko poruszać skrzydełkami, żeby przefruwać z jednego kwiatka na drugi. Poczuła zmęczenie. Ile to jeszcze kwiatów musze odwiedzić? Zaczęła liczyć: jeden, dwa, trzy, cztery, pięć, sześć, siedem, osiem, dziewięć, dziesięć, jedenaście, dwanaście (przy liczeniu należy zwalniać tempo). Słoduszcze zaczął się plątać język...Położyła się wygodnie na dużym liściu, rozluźniła zmęczone nóżki i łapki, zamknęła oczy. Jej brzuszek zaczął spokojnie oddychać. Jak mi dobrze, słyszę tylko piękną, cichą muzykę lata, pomyślała Słoduszka. Moja prawa łapka staje się coraz cięższa, nie chce mi się jej podnieść. Moja lewa staje się leniwa, nie chce mi się jej podnieść. Tylko mój brzuch równiutko, spokojnie oddycha. Prawa noga z przyczepionym woreczkiem miodu staje się ciężka, coraz cięższa i cięższa. Lewa noga, też z woreczkiem miodu , staje się ciężka, coraz cięższa. Nie chce mi się jej podnieść. Głowa jest tak wygodnie ułożona. Jestem spokojna, słyszę piękną muzykę. Czuję jak słońce ogrzewa moje nogi i łapki. Jest mi coraz cieplej...Ciepło z łapek i nóg przepływa do brzuszka. Całe ciało jest przyjemnie ogrzane letnim słońcem. Jestem spokojna, czuję się bezpiecznie. Ogarnia mnie senność. Zasypiam, zasypiam, zasypiam...”

Masaż relaksacyjny

Puszek

Jedno dziecko z pary kładzie się na plecach. Drugie dziecko kawałkiem postrzępionej papierowej serwetki lekko gładzi czoło, policzki, szyję, ręce

i odsłonięte do kolan nogi leżącego dziecka. Towarzyszy temu cicha, spokojna muzyka.

Toczek i skoczek

Dzieci dobierają się parami. Jedno kładzie się na brzuchu, drugie klęka przy nim z boku i :

a) naśladuje taniec „toczka”: przy muzyce granej płynnie, jedną lub dwiema piłeczkami zatacza kółka na leżącym dziecku przesuwając ruch od pięt do czubka głowy,

b) naśladuje taniec „skoczka”: przy muzyce granej skocznie, (odrywając) dotyka piłkami ciała dziecka. Głowę należy pominąć lub dotykać delikatnie.

Masaż należy powtórzyć przynajmniej dwukrotnie, a potem zamienić role dzieci.

Pierzynka

Troje dzieci kładzie się na brzuchu obok siebie. Policzek opierają na dłoniach ułożonych jedna na drugiej. Prowadzący lub dzieci delikatnie kładą kolejno na ich podudziach, udach, biodrach, plecach i głowach zawiązane w płótnie lub w worku piłki, kasztany lub żołędzie. Zawartość worka uciska ciała dziecka i przesypując się wewnątrz worka lekko je masuje wywołując przyjemne uczucia. Relaks wynikający z doznań fizycznych uspokaja psychicznie. Pełnię komfortu uzyskują dzieci słuchając równocześnie spokojnej muzyki. Po minucie lub dwóch następuje zmiana ról.

Deszczyk

Jedno dziecko z pary kładzie się na brzuchu opierając policzek na dłoniach ułożonych na podłodze płasko jedna na drugiej. Drugie dziecko z pary mówi tekst i ilustruje go czynnościami palców i dłoni na plecach leżącego dziecka.

Ilustrację może wspomagać muzyka.

Tędy płynie rzeczka, - rysowanie palcem rzeczki od karku do krzyża

idzie pani na szpileczkach - dotykanie pleców wskazującymi palcami

od krzyża do głowy

tu przebiegły konie - delikatne klepanie pleców palcami zwiniętymi

w pięści od krzyża do głowy w rytmie galopu

koni – „pa- ta- taj”

tędy przeszły słonie, - powolne oklepywanie pleców od krzyża ku głowie,

całymi dłońmi ułożonymi w kształcie łódeczki,

a tu idzie szczypaweczka, -umiarkowane szczypanie kręgosłupa od krzyża

ku głowie,

zaświeciły dwa słoneczka, - powolny kolisty masaż górnej części pleców

otwartymi dłońmi (palce złączone),

spadł drobniutki deszczyk, - przebieranie wszystkimi palcami po plecach

od krzyża ku głowie,

czy przeszedł cię dreszczyk? – lekkie szczypanie kręgów szyjnych.

Po dwukrotnym wykonaniu masażu następuje zamiana ról.

Masaż nóg

Jedno dziecko z pary leży na brzuchu opierając policzek na dłoniach ułożonych na podłodze płasko jedna na drugiej. Prowadzący klęka za leżącym dzieckiem, ujmuje jego nogę, ugina ja w kolanie, mówi tekst i ilustruje go czynnościami dłoni na łydce ugiętej nogi. To samo ćwiczenie można wykonać na rękach leżącego na wznak.

Cicho, cichutko,

w puszystej kurteczce,

chodziła myszka

po gładkiej półeczce. –powolne głaskanie łydki pięty do kolana,

Znalazła ser żółty,

ząbkami go jadła (pauza), - powolne ściskanie łydki palcami rozpoczynając

do pięty , a kończąc przy kolanie,

strzepnęła okruszki (pauza) - szybkie klepanie łydki od pięty do kolana

luźnymi, rozstawionymi palcami,

w kąciku usiadła,

okruszki zebrała,

ząbkami je zjadła (pauza), - powolne ściskanie łydki od pięty do kolana,

po gładkiej półeczce

chodziła w kurteczce. – głaskanie łydki od pięty do kolana.

(J. Stadnicka)

Te same czynności wykonują dzieci na drugiej nodze. Potem następuje zamiana ról.

Teksty afirmacji, wizualizacji dla dzieci

„Wodospad”

Wyobraź sobie, że spacerujesz po lesie. Otaczają Cię same duże drzewa. Pogodnie zagłębiasz się w las. W pewnej chwili dociera do Ciebie szum płynącej wody. Jest to bardzo przyjemny dźwięk. Słyszysz go coraz wyraźniej... Zbliż się do płynącej wody, do tego strumienia. Idąc wzdłuż jego biegu, dochodzisz do wodospadu ciepłej wody. Jest to wyjątkowo piękny wodospad, otoczony mgiełką pary... Wpatrujesz się w tę wodę, obficie spływającą. Wodę czystą i ciepłą... Czujesz miłe wzruszenie.7

Celem relaksu przez wizualizację jest wprowadzenie zarówno ciała, jak

i umysłu w stan totalnej relaksacji.

„Chmurka”

Wyobraź sobie, że jesteś białą pierzastą chmurką, płynącą po niebie. Wyglądasz ślicznie na tle błękitnego nieba, przemykając między promieniami słońca. Delikatny wiaterek przemieszcza chmurki we wszystkie strony, nie jesteś sam, płyną obok ciebie inne białe chmurki. Jest Wam razem dobrze. Przed Wami przelatują ptaki, a w dole wciąż zmienia się krajobraz. Płynąc po niebie widzisz w dole piękny las, rozległe łąki, pola z łanami zbóż, pola przecina rzeka, a wzdłuż niej droga, ale to wszystko jest w dole. Ty beztrosko płyniesz po niebie, czujesz się radosny i bezpieczny, kąpiesz się w promieniach słońca, jesteś szczęśliwy, masz swoje miejsce, jesteś potrzebny i ważny, jesteś jedyny i niepowtarzalny. Czujesz, że jesteś kochany, akceptowany. Zapamiętaj te wszystkie odczucia, zawsze będziesz mógł do nich wrócić. A teraz powoli wracasz do sali na swoje miejsce i przestajesz być chmurką”.

Ćwiczenia oddechowe

Jak ptak

Ustawcie się wyprostowani. Wasze stopy rozstawione są na szerokość waszych bioder. Spójrzcie, czy na pewno stoją one pod waszymi kośćmi biodrowym.

Spróbujcie oddychać cały czas przez nos.

Wypuście powietrze i przysuńcie na wysokości klatki piersiowej wyciągnięte do przodu ramiona, aż dotkną się one wewnętrznymi powierzchniami dłoni. Górna część pleców jest przy tym trochę zaokrąglona, głowa lekko pochylona.

Przy każdym wdechu odsuńcie wyciągnięte ramiona tak daleko do tyłu, jak to tylko możliwe. Jednocześnie unieście głowę do góry i uwypuklijcie klatkę piersiową.

Z każdym wdechem otwieracie się w ten sposób na wpływające do waszych płuc powietrze, a przy wydechu zamykacie się.

Wyglądacie jak duże, latające ptaki.

Powtórzcie te ruchy dłoni koło sześć razy, a potem wsłuchajcie się w swoje wnętrze z zamkniętymi oczami.

Jak czuje się teraz twoje ciało?

Czy czujesz ożywiające działanie tego ćwiczenia oddechowego?

Powtórz to ćwiczenie jeszcze raz, zrób sześć wdechów i wydechów

A potem na siedząco wsłuchaj się w swoje wnętrze.

Dłonie i oddech

Podczas ćwiczeń dziecko siedzi lub leży.

- dziecko dmucha na wnętrze dłoni, kilkakrotnie przesuwając dłoń powoli przed ustami, od nadgarstka po czubek dużego palca i z powrotem. Następnie powtarza czynność, ale przerywa dmuchanie na czubku dużego palca i zaczyna od nadgarstka.

- Między dwoma wydechami wstrzymuje na kilka chwil oddech. Stopniowo uświadamia sobie, że nie sposób żyć bez oddychania.

- Podobne ćwiczenia dziecko powtarza z pozostałymi palcami, oczekując chwilę przed każdym z nich.

Kontynuuje ćwiczenie, tym razem z zamkniętymi oczyma, skupiając uwagę na bodźcach dotykowych, docierających z palców, To właśnie kombinacja świadomych i podświadomych działań pozwala dzieciom na nawiązywanie kontaktów z ich bardzo osobistym, wewnętrznym życiem, z ich indywidualnym Ja. Dziecko potrafi odczuwać w sobie to tajemnicze miejsce, w którym może być radosne, pewne siebie, kompetentne, współczujące, naturalne, spontaniczne, spokojne, przyjaźnie nastawione do innych i odprężone.

- wnętrza dłoni, nadgarstka.

- Powtarza ćwiczenie na wnętrzu drugiej dłoni, później na wierzchu obydwu dłoni.

- Robi głęboki wdech i dmucha na swoją dłoń jak najdłużej potrafi, do wyczerpania całego zebranego w płucach powietrza.

Balonik

Dziecko otrzymuje po jednym baloniku.

- Dziecko chwyta delikatnie ustnik kciukiem i palcem wskazującym i próbuje nadmuchać balonik.

- Drugą dłonią kontroluje powiększanie się balonika.

- Wypuszcza z balonika powietrze, łapie oddech i ponownie dmucha w ustnik balonika.

- Po każdym wydechu zaciska na ustniku i kontroluje wzrokiem wielkość balonika. Powtarza ćwiczenie aż do osiągnięcia pożądanej wielkości balonika.

Możliwe są wówczas dwie zabawy:

1) Dziecko zawiązuje węzeł na ustniku.

· Ćwiczenia dla jednego dziecka:

- Dziecko podrzuca balonik i starając się nie spuszczać go z oczu, obserwuje jego powolne opadanie. Podbija balonik w górę, zanim ten dotknie ziemi.

- W chwili gdy dotyka ręką balonika, skupia myśl na jego znikomych ciężarze.

- Próbuje odbijać balonik głową, łokciem, barkiem, plecami, by w pełni zdać sobie sprawę z jego niewielkiego ciężaru.

- Przy okazji przypomina sobie i wymienia nazwy poszczególnych części ciała.

· Ćwiczenia dla dwójki dzieci:

- Dzieci rzucają do siebie baloniki i próbują odbijać je, zanim któryś balonik upadnie na ziemię.

- Obserwują, jak lot balonika zależy od siły włożonej w jego uderzenie.

2) Dziecka ściska kciukiem i palcem wskazującym ustnik nadmuchanego balonika

- w pewnym momencie puszcza balonik i obserwuje tor jego lotu oraz

wsłuchuje się w świst uciekającego powietrza.

- zbliża nadmuchany balonik do twarzy i stopniowo wypuszcza z niego

powietrze tak, by poczuć jego powiew na policzkach, szyi, czole itp.