Termoterapia w schorzeniach układu ruchu |
|
|
|
|
|
Termoterapią
nazywamy przeniesienie energii cieplnej ( definiowane jako
dostarczenie lub odebranie energii kinetycznej ) zachodzący dzięki
nośnikom energii lub pośrednio poprzez absorbcję energii z tkanek.
W
ujęciu fizycznym jest to dostarczenie energii ( ocieplenie tkanek )
lub pobranie energii ( oziębienie tkanek ).
Jest
wiele metod przenoszenia terapeutycznego energii z tkanek, które
poza zasadniczą kwestią sposobu pobierania lub dostarczania energii
organizmowi różnią się w zależności
Od
ich natężenia w miejscu aplikacji, czasu działania jak również
związaną z tym odpowiedzią organizmu.
W
wyborze metody terapii, jej dawkowaniu należy uwzględnić charakter
schorzenia podstawowego, stan ogólny pacjenta, choroby
współistniejące.
Pomimo
różnic w fizjologicznym działaniu efekty terapeutyczne stosowania
ciepła i zimna są podobne :
zmniejszenie nasilenia bólu
rozluźnienie mięśni
hamowanie procesu zapalnego, ostry odczyn zapalny - leczenie zimnem
przewlekły proces zapalny - leczenie ciepłem
Tabela
A
|
||
Wpływ leczenia termoterapią na narząd ruchu |
||
|
Zimno |
Ciepło |
Układ naczyń |
Skurcz naczyń |
Rozkurcz naczyń |
Metabolizm komórkowy |
Zmniejszenie |
Zwiększenie |
Zapalenie |
Hamowanie |
Nasilanie/hamowanie |
Mięśnie |
Rozluźnienie (zmniejszenie aktywności wrzecion mięśniowych) |
Rozluźnienie ( odruchowe ) |
Tkanka łączna |
Zmniejszenie elastyczności |
Zwiększenie elastyczności |
|
Leczenie
zimnem - krioterapia
Terapia
zimnem obejmuje szereg metod o zróżnicowanej specyfice i spectrum
działania
Metody
leczenia zimnem
Zimna hydroterapia ( z krótkotrwałym skurczem naczyń )
Lód ( kąpiele, okłady, masaże, nacieranie )
Łatwo parujące substancje płynne
Zimne opatrunki ( mankiety ), zimne peloidy
Kriożel
Gazy chłodzące ( azot ), nadmuch zimnego powietrza, komory chłodzące - krioterapia ogólnoustrojowa
Chłodzenie termoelektryczne
Łagodne
terapie leczenia chłodem wykorzystują temperatury od 15 do 35 C na
przykład w hydroterapii.
Intensywne
leczenie zimnem obejmuje temperatury od 0 do minus 130 C (
temperatura parowania ciekłego azotu ).
Istotną
kwestią przy krioterapii jest czas ekspozycji na zimno i rodzaj
zastosowanej metody terapeutycznej. Temperatura i czas trwania
krioaplikacji warunkuje zróżnicowanie mechanizmów działania. Przy
krótkotrwałym działaniu zimna początkowo mamy skurcz naczyń, a
po zakończeniu terapii rozkurcz, długotrwała terapia daje trwałe
schłodzenie tkanek połączone ze zwolnieniem metabolizmu i
obniżeniem perfuzji.
Niskie
temperatury stosowane przez krótki czas dają efekt przeciwbólowy,
miorelaksacyjny, naczynioruchowy. Stosowanie zimna prze średni i
długi czas powoduje za pośrednictwem procesów humoralnych i
mechanizmów fizycznych, hamowanie procesów zapalnych, miejscowe
obniżenie metabolizmu oraz skurcz naczyń.
Leczenie
ciepłem
Leczenie
ciepłem polega na miejscowym lub systemowym dostarczaniu organizmowi
energii cieplnej. Ogrzanie tkanek może zachodzić bezpośrednio
poprzez nośniki ciepła, promieniowanie cieplne oraz pośrednio
dzięki absorbcji energii przez organizm i dalszej jej zamianie na
ciepło na przykład zastosowanie pola elektrycznego wysokiej
częstotliwości.
Przenoszenie
ciepła w organizmie człowieka zachodzi przewodnictwo cieplne,
konwekcję ( przepływ ciepła ), radiację - promieniowanie cieplne.
W
praktyce poszczególne nośniki ciepła różnią się parametrami
pojemności, przewodnictwa i ilości emitowanej energii.
Działając
miejscowo na skórę, podnosząc jej temperaturę prowadzimy
stymulację miejscową jak również stymulujemy reakcję
ogólnoustrojową. Dostarczone ciepło powoduje w miejscu projekcji
zwiększenie perfuzji i wzrost aktywności metabolicznej tkanek co w
efekcie przyspiesza redukcję toksycznych metabolitów komórkowych
umożliwiając zmniejszenie bólu i reakcji zapalnej, wzrasta również
aktywność fagocytarna. Reakcje wysiękowe ulegają nasileniu pod
wpływem ciepła. Ciepło wywołuje złagodzenie bólu a przy
spastycznym napięciu mięśniowym przez obniżenie napięcia
mięśniowego hamuje przewodzenie bólu.
W
trakcie emisji ciepła poprawia się rozciągliwość tkanek,
zmniejsza się lepkość płynu stawowego.
Należy
podkreślić iż wszystkie zabiegi ciepłolecznictwa wymagają
sprawnego układu termoregulacji, gdyż równocześnie dochodzi do
obciążenia układu krążenia i nasilonego rozkurczu naczyń
obwodowych.
Parametry
krążeniowe winny być stale nadzorowane w trakcie termoterapii.
W
zastosowaniu ciepłolecznictwa w schorzeniach reumatycznych duże
znaczenie odgrywają reakcje układu wewnątrzwydzielniczego i
immunologicznego.
Aktywacja
układu sympatycznego prowadzi do uwalniania katecholamin i innych
hormonów reakcji stresowej oraz stymulacji układu przysadkowo
nadnerczowego.
Badania
doświadczalne wykazały odmienne reakcje układu immunologicznego w
przypadku hipertermii umiarkowanej i skrajnej.
Reakcje
limfocytarne i stężenie cytokin w obu przypadkach różnią się.
Hypertermia
umiarkowana stosowana w postaci serii zabiegów daje stymulację
układu immunologicznego. Natomiast skrajna hypertermia działa
immunosupresyjnie.
Reasumując
wskazaniem do stosowania ciepłolecznictwa są przewlekłe schorzenia
zapalne z niewielkim odczynem ogólnoustrojowym i brakiem ostrego
odczynu wysiękowego.
Oprócz
stałych przeciwwskazań do leczenia ciepłem należy uwzględnić
stan wydolności układu krążenia, wówczas możemy uzyskać
optymalną termoregulacyjną odpowiedź organizmu.
Ciepłolecznictwo
jest jedną z podstawowych dziedzin fizykoterapii mających szerokie
zastosowanie w schorzeniach pourazowych jak również zapalnych, są
to zabiegi bezpieczne i obarczone nielicznymi przeciwwskazaniami.
Wskazania
do miejscowego leczenia ciepłem w schorzeniach układu ruchu
Reumatyzm tkanek miękkich ( zapalenia mięśni i ścięgien, choroby ścięgien, entezopatie, przewlekłe periartropatie )
Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa i stawów obwodowych
Przewlekłe stany zapalne stawów, choroba Bechterewa (zzsk )
Fibromialgia ( reakcje indywidualnie zróżnicowane )
Przeciwwskazania
do ciepłoterapii miejscowej
Ostre stany zapalne stawów ( możliwe nasilenie odczynu zapalnego ), ostre periartropatie
Zaostrzenie wtórnego odczynu zapalnego w zmianach zwyrodnieniowo-wytwórczych stawów
Zapalenia naczyń
Przepuklina krążka międzykręgowego w okresie ostrym
Zaawansowane zaburzenia perfuzji naczyniowej, obrzęki, krwawienia, skaza krwotoczna
Nowotwory, ciężkie schorzenia układu sercowo-naczyniowego, ostrożnie w przypadku ludzi starszych
Zaburzenia termoregulacji
Piśmiennictwo
Buhring M.: Die Beeinflussung des Immunsystems durch Thermoitherapie. Z Phys Med. Baln Med. Klim, 1985; 14: 32-45
Mika T. Fizykoterapia 1997 str. 21-40
Spodaryk K. Rehabilitacja Med. Tom 4 Nr.2 str. 27-28
Sobieska M., Samborski W Interleukin .6 ( IL-6 ) after whole body cryotherapy. Eur J Phys Med. Rehab, 1993; 3 ( 5 ); 205
Wadowski A. Biuletyn OIL Nr.1/2004 str. 17-18
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ciepłolecznictwo
należy do najstarszych metod leczenia we wszystkich kulturach, bez
względu na ich historyczne czy nawet regionalne odrębności.
Ciepłolecznictwo, czyli leczenie ciepłem polega na dostarczeniu do
ustroju energii cieplnej, poprzez wykorzystywanie ciepłych okładów
lub powietrza o podwyższonej temperaturze(sauna).
Do
wykonania ciepłych okładów lub kąpieli wykorzystuje się
parafinę, fango, parafango lub borowinę. Gorące okłady nie
przekraczają temperatury 50-55°C. Działanie polega na przegrzaniu
skóry i tkanek głębiej położonych. Parafina i inne surowce
pomimo wysokiej temperatury nie powodują oparzeń skóry, ponieważ
w chwili zetknięcia się ze skórą natychmiast krzepną i tworzą
cienką warstwę izolacyjną. Ciepło zmniejsza bóle, poprawia
krążenie, wpływa na lepsze odżywienie tkanek, poprawia ich
metabolizm. Efektami towarzyszącymi jest rozluźnienie mięśni i
działanie relaksujące.
Zabiegi,
w których wykorzystuje się bodźce cieplne są dość
rozpowszechnione i znajdują swe zastosowanie zarówno w
specjalistycznym leczeniu fizykoterapeutycznym jak i w kosmetyce. Do
najprostszych źródeł przekazujących organizmowi ciepło w wyniku
przewodzenia należą termofory, poduszki elektryczne czy woreczki z
rozgrzanym piaskiem. Ciepło z tych urządzeń przenika do organizmu
stosunkowo płytko i raczej nie daje efektów głębokiego
przegrzania. Zabiegi te są powszechnie stosowane w warunkach
domowych.
W
warunkach gabinetów fizykoterapeutycznych i gabinetach kosmetycznych
wykonuje się podobne zabiegi ciepłolecznicze. Z tymże inny jest
ich przebieg i efekt, jaki chcemy uzyskać. Wśród wspólnych
zabiegów ciepłoleczniczych wykonywanych w tychże odrębnych
dziedzinach należy wymienić: saunę, parafinę, ciepłe peloidy
(borowinę) i promieniowanie podczerwone(lampa sollux). To właśnie
te zabiegi ciepłolecznicze, których zastosowanie spotyka się w
kosmetyce, opiszę w mojej pracy.
BOROWINA
Zabiegi
borowinowe kojarzone są raczej z terapią dla schorowanych i starych
ludzi, przeprowadzaną w sanatoriach, okładami z borowiny leczy się
tam głównie dolegliwości związane z narządami ruchu, czy
przemianą materii. Prozdrowotne właściwości borowiny znane są od
dawna, stąd gości ona w polskich uzdrowiskach już od połowy XIX
wieku, służąc do ciepłych okładów, zawijań i kąpieli.
Niedawno zaczęto wykorzystywać ją także w kosmetyce i ośrodkach
odnowy biologicznej.
Leczniczy
torf
Borowina
jest rodzajem leczniczego torfu, naturalnym surowcem powstającym z
roślin w wyniku rozkładu substancji organicznych przez
mikroorganizmy (m.in. grzyby i bakterie). Torfy powstające w naszym
kraju są bardzo dobrej jakości, nieskażone zanieczyszczeniami
środowiska. Za najlepsze złoża uznaje się te występujące na
Mazurach, w dolinie Dunajca, Polesiu i na Pojezierzu Pomorskim.
Borowina zawiera wiele cennych składników, m.in. brom, potas,
żelazo, magnez i mangan, fitoestrogeny, enzymy, cynk, aminokwasy,
wapń, kwasy huminowe (silne antyoksydanty). Dzięki nim wykazuje ona
działanie odmładzające, bakteriobójcze, przeciwzapalne,
nawilżające, łagodzące podrażnienia, zwalczające wolne rodniki,
odchudzające oraz odtruwające skórę. Przez te ostatnie
właściwości może być alternatywą dla zabiegów z wykorzystaniem
alg, czy morskiego błota. Dobroczynne działanie borowiny zarówno
na zdrowie jak i urodę potwierdza coraz więcej badań naukowych. W
salonach kosmetycznych stosowana jest coraz częściej ze względu na
odmładzające działanie fitohormonów (naśladując działanie
estrogenów stymulują produkcję kolagenu i elastyny), a także
działanie odtruwające i pomagające spalić nadmiar tkanki
tłuszczowej.
Jej
zastosowanie rekomendowane jest w zabiegach SPA & Wellness w
uzdrowiskach, ośrodkach SPA w gabinetach fizykoterapeutycznych i
kosmetycznych.
Zabieg
borowinowy:
Borowina
używana bywa najczęściej do okładów i zawijań, w celach
kosmetycznych może być stosowana zarówno na całe ciało, jak i
twarz. Podczas zabiegu kosmetyczka smaruje ciało klientki borowinową
papką i zawija w folię, na tym jednak zabieg się nie kończy,
klientka musi leżeć około pół godziny w nagrzanej kapsule (ok.
39 st. C). Ciepło przyspiesza metabolizm i poprawia krążenie krwi
i limfy, ułatwia odtruwanie skóry i całego organizmu.
Toksyny
wydostają się na zewnątrz wraz z potem. Tak oczyszczona skóra
łatwiej przyjmuje zawarte w borowinowym błocie dobroczynne
składniki. Zabieg czyni skórę gładką, miękką i miłą w
dotyku. Jeśli celem borowinowych okładów mają być efekty
odchudzające konieczna jest seria zabiegów (5-10), ponieważ
borowiny odchudzają dość wolno, ale za to efekt jest bardziej
długotrwały niż np. po zabiegach z wykorzystaniem alg.
Zabiegi
borowinowe działają:
przeciwzapalnie,
przeciwbólowo, odtruwają skórę, ujędrniają ją i odmładzają ?
neutralizując wolne rodniki, łagodzą podrażnienia oraz pomagają
spalić odłożony tłuszcz, likwidują
rozstępy.
PRZECIWWSKAZANIA
Borowina
bardzo dobrze wpływa na skórę, ale zawarte w niej substancje, jak
i sam przebieg zabiegu (wysoka temperatura) mogą obciążać
organizm, dlatego nie każdy powinien ją stosować. W gabinetach
kosmetycznych borowinowym zabiegom nie powinny poddawać się osoby
poniżej 25. roku życia, okłady na ciało są szczególnie
niewskazane dla nastolatek, ze względu na zawartość fitohormonów,
które w przypadku młodych dziewcząt mogą nadmiernie wpływać na
układ hormonalny. Przeciwwskazaniem dla zabiegów borowinowych
wykonywanych w salonach kosmetycznych są na ogół tylko ostre stany
zapalne skóry oraz mastopatia.
Natomiast
znacznie więcej przeciwwskazań istnieje wówczas, gdy zabiegom
poddajemy się w uzdrowiskach, ponieważ w sanatoriach wykorzystuje
się borowinę w dużym stężeniu. W takich miejscach jednak zabieg
jest zazwyczaj poprzedzony badaniem i rozmową z lekarzem.
Przeciwwskazaniem są tu: nowotwory, ciąża, gruźlica, nadczynność
tarczycy i wszelkie dolegliwości z gorączką. Na ogół zabiegi z
użyciem borowiny polecane są bardziej dla kobiet dojrzałych niż
młodych, ze względu na wspomnianą już zawartość
fitohormonów.
Najbezpieczniej
jest jednak używać kosmetyków na bazie borowiny, ponieważ mają
one niskie stężenie leczniczego torfu, dostępne w drogeriach i
aptekach.
PARAFINA
Parafina
jako węglowodór nienasycony jest otrzymywana w procesie destylacji
ropy naftowej. W celach leczniczych stosuje się parafinę stałą
chemicznie czystą, dla której temperatura topnienia wynosi 42-45°C.
Parafina zastygając przechodzi w stan stały. Jej cechą
charakterystyczną jest duża pojemność cieplna i małe
przewodnictwo, co pozwala jej długo utrzymywać ciepło. W trakcie
stosowania okładów parafinowych, ciepło przenika głęboko do
tkanek, podwyższając w znacznym stopniu ich temperaturę.
Parafina
jest białą, przezroczystą masą bez zapachu i smaku.
W
zależności od składu wyróżnia się następujące rodzaje
parafiny:
parafina
miękka
parafina
twarda
parafina
ciekła
W
kosmetyce parafina jest stosowana w dwóch postaciach: miękka do
wyrobu sztucznej wazeliny, kremów i pomadek, a parafina w postaci
ciekłej jest używana do np. ?kąpieli parafinowych? dłoni i stóp,
a także maseczek na twarz i dekolt.
Pomimo
że sama parafina nie nawilża, to po nałożeniu na skórę tworzy
warstwę, która zatrzymuje w skórze wilgoć. Parafina długo
utrzymuje ciepło i powoli przekazuje je ciału. Okład z parafiny
powoduje otwarcie porów skóry i stymuluje krążenie krwi, a w
efekcie poprawia wchłanianie substancji aktywnych zawartych w
preparatach pielęgnacyjnych.
Po
zabiegu "parafinowym" skóra staje się miękka i
elastyczna stan taki utrzymuje się przynajmniej przez kilka dni.
Parafina pomaga również na szorstką skórą na łokciach i
kolanach. Dodatkowo ciepła parafinowa kąpiel rozgrzewa dłonie i
stopy. Ciepło poprawi krążenie, ogrzewa i rozluźnia mięśnie
oraz koi bolące stawy.
Przebieg
zabiegu parafinowego np. dłoni:
umycie
i dezynfekcja dłoni
wykonanie
peelingu dłoni
wykonanie
masażu dłoni i rąk
nałożenie
maseczki lub innego kosmetyku o działaniu odżywczym
2-3
krotne zanurzenie dłoni w ciekłej parafinie
nałożenie
ochronnych, foliowych rękawic
nałożenie
ciepłych, frotowych rękawic
okład
na dłoniach powinien być trzymany ok. 20 min.
po
upływie określonego czasu rękawice wraz z parafiną są zdejmowane
Przeciwwskazania
do zabiegu parafinowego:
egzema
grzybica
wszelkie
choroby skóry i paznokci
alergia
na parafinę i pochodne parafiny
U
osób z niewydolnością układu krążenia nie należy stosować
okładów parafinowych jednocześnie na dużej powierzchni ciała.
SAUNA
Sauna
jest zabiegiem ciepłoleczniczym, polegającym na kąpieli w gorącym
powietrzu o nieznacznej wilgotności. Ogrzane powietrze oddziałuje
na skórę i drogi oddechowe. W czasie kąpieli w saunie dochodzi do
zmian w regulacji cieplnej ustroju oraz do wzmożonego wydzielania
potu. Sauna jest zaliczana raczej do zabiegów
profilaktyczno-higienicznych, stąd coraz częściej we współczesnym
świecie jest doskonałą alternatywą dla zadymionych, głośnych
pubów czy zatłoczonych sal fitness clubów. Najczęściej stosuje
się ją w celu przyspieszenia usuwania zmęczenia, zarówno
fizycznego, jak i psychicznego. Nie mniej jednak sauna, ze względu
na swe wartości bodźcowe, może być również traktowana jako
typowy zabieg leczniczy.
Sauna
stosowana raz w tygodniu to wspaniały środek oczyszczający i
regenerujący ciało. Wysoka temperatura mobilizuje siły obronne
organizmu, skóra ulega przekrwieniu i szybciej wydala szkodliwe
produkty przemiany materii. Warstwa rogowa naskórka ulega
złuszczeniu, a czopy łojowe zatykające pory miękną i wypadają.
Skóra staje się gładsza i głęboko oczyszczona. Lepiej wchłania
wszelkie kosmetyki, które zastosujemy po saunie.
Są
dwa rodzaje sauny: tradycyjna i na podczerwień. W tradycyjnej
źródłem ciepła jest specjalny piec i rozgrzane kamienie. Sauna na
podczerwień wyposażona jest natomiast w specjalne promienniki
emitujące promienie podczerwone. Promienie te nie maja nic wspólnego
z promieniowaniem UV. Mają inną długość fali i są zupełnie
nieszkodliwe dla zdrowia. Nie opalają, a jedynie rozgrzewają.
Odbierane są przez skórę jako przyjemne ciepło. Mają
zastosowanie w fizykoterapii i w kosmetyce.
Sauna
na podczerwień działa głębiej na skórę niż sauna tradycyjna
oraz bardziej przyśpiesza przemianę materii. Dzięki regularnemu
korzystaniu z sauny można utrzymać wagę ciała na jednym poziomie,
a nawet z biegiem czasu stracić kilka kilogramów pod warunkiem, że
przestrzega się odpowiedniej diety. Nie można liczyć na wypocenie
w saunie nadmiaru tłuszczu. Przez skórę wydalamy jedynie wodę,
sól i produkty przemiany materii a nie tłuszcz.
Z
sauny nie można korzystać po obfitym posiłku, ale również nie na
czczo. Po wyjściu trzeba odpocząć minimum 20 minut.
Sauna
pomaga w chorobach układu ruchu - rozluźnia mięśnie, łagodzi
bóle stawów i pozwala "wygrzać" kości. Sauna relaksuje
i odpręża, a więc polecana jest osobom mającym stresującą
pracę. Oczyszczony organizm staje się bardziej odporny na zmiany
pogody.
Sauna
fińska:
Sauna
fińska (mokra) ? tradycyjna w całości zbudowana jest z drewna,
dawniej jej serce stanowiło palenisko, w którym znajdowały się
rozgrzane do czerwoności kamienie wulkaniczne polewane wodą dla
wytworzenia pary. Obecnie palenisko zastąpiły piece elektryczne,
piece dwufunkcyjne posiadają generator pary i stwarzają warunki
bardzo podobne do tradycyjnej sauny. Kąpiel w saunie fińskiej
rozpoczynamy od temperatury ok. 60°C, a następnie w miarę jak się
organizm przyzwyczaja podnosimy ją do ok. 90-100°C. Wilgotność w
saunie fińskiej jest niewielka. Optymalnie ustala się ją tak, aby
suma temperatury i wilgotności wynosiła 110. Jednorazowa kąpiel w
saunie powinna trwać ok. 15-20 minut. Po pobycie w saunie powinno
się wziąć zimny prysznic, osuszyć ciało ręcznikiem i odpocząć.
Sauna
infrared (na podczerwień):
Sauna
infrared to odmiana sauny suchej. Tradycyjny piec zastąpiono tutaj
lampą emitującą promienie podczerwone. Obecnie coraz częściej
słyszymy na temat sauny na podczerwień. Jest to sauna bez pary i z
niską temperaturą powietrza (40-65°C) Z systemu głębokiego
wnikania ciepła do organizmu dzięki podczerwieni może korzystać
każdy również osoby z problemami naczyniowymi i krążeniowymi.
Podobnie jak sauna fińska, jest zbudowana z drewna. Najczęściej
jest 1-2 osobowa. Badania medyczne wykazały niezwykłe rezultaty
zdrowotnego działania promieniowania cieplnego i zostało ono uznane
za nadzwyczaj efektywne. Przede wszystkim, dlatego, że ciepło wnika
w ciało aż 4cm w głąb i rozgrzewa organizm bez wykorzystywania
powietrza jako jego nośnika. Dzięki tej możliwości ciało dużo
mocniej poci się i traci o 250% więcej płynów niż w tradycyjnej
saunie.
System
powoduje, że organizm wydala nie tylko wodę, jak to było
dotychczas (wcześniej 97% to woda, teraz tylko 80%), ale także
tłuszcz (20%), cholesterol, metale ciężkie, kwasy i związki
toksyczne. W czasie jednego 30-minutowego seansu organizm spala około
600 do 800 Kcal.
Kolejność
wykonywania czynności w saunie:
Przed
wejściem do sauny należy umyć ciało ciepłą wodą i mydłem, a
następnie osuszyć, gdyż wilgotna skóra utrudnia parowanie. Z
sauny korzysta się nago, dlatego że sztuczne kąpielówki
zatrzymują pot na ciele, co uniemożliwia parowanie i może być
przyczyną podrażnień skóry.
Miejsce,
jakie w niej wybierzemy, zależy od nas i od reakcji na wysoką
temperaturę naszego organizmu. Przy podłodze temperatura waha się
w granicach 40-60°C, pod sufitem natomiast 100-120°C.
Siadamy
lub kładziemy się na ławce podkładając pod ciało ręcznik
(wysoka temperatura przypomni nam o tym jeśli go zapomnimy
podłożyć). Kiedy stwierdzamy, że już nie możemy dłużej
wytrzymać wychodzimy z sauny. Teraz następuje kolejna faza -
ochładzanie ciała. Można je przeprowadzić pod natryskiem,
chłodzenie powinno trwać od kilku do kilkunastu minut i odbywać
się zawsze od dołu.
Cały
cykl możemy powtórzyć 2-3 razy w zależności od naszego
samopoczucia i wydolności organizmu. Pamiętajmy, że im wyższa
temperatura w saunie, tym krócej w niej przebywamy, a ochładzanie
trwa dłużej. Również przesadnie długie przebywanie w saunie i
nadmierne schładzanie nie są wskazane. Po takim zabiegu należy
odpocząć, uzupełniając ubytek wody pijąc wodę mineralną -
najlepiej nie gazowaną - lub soki cytrusowe.
W
saunie, dla ugaszenia pragnienia, jedni zalecają picie zimnych
napojów, a drudzy - gorącej herbaty. Amerykańscy naukowcy, w
trakcie badań, proponowali jednej grupie picie zimnych płynów, a
drugiej - gorącej herbaty. Zostało udowodnione, że zimne napoje
obniżają temperaturę tylko w jamie ustnej, a gorąca herbata
obniża temperaturę całego ciała o 1-2°C. Dlatego herbata jest
najlepszym napojem do sauny, szczególnie z dodatkiem liści czarnej
porzeczki, maliny, poziomki oraz miodu.
Z
sauny suchej zaleca się korzystać raz w tygodniu, bez względu na
porę roku. Aby jednak odczuć poprawę kondycji, stymulację sił
odpornościowych organizmu potrzeba systematycznego odwiedzania
sauny. Natomiast z sauny parowej możemy korzystać częściej.
Wpływ
sauny na ciało człowieka:
Oczyszcza
organizm z produktów przemiany materii i toksyn,
dochodzi
do przemieszczania się płynów ustrojowych,
temperatura
skóry wzrasta do 40°C, rozszerzają się naczynia podskórne,
natomiast kurczą wewnętrzne.
przyspieszenie
akcji serca, początkowo rośnie ciśnienie krwi, ale pod koniec
zabiegu spada,
wzrasta
częstotliwość oddechów, co powoduje wentylację płuc.
wspomaga
kuracje odchudzające i redukuje celluit
Efekty
kąpieli w saunie fińskiej:
przyspieszenie przemiany materii,
pobudzenie metabolizmu,
przyspieszenie tętna,
wzrost temperatury ciała,
intensywne pocenie się,
rozszerzenie naczyń i pobudzenie krążenia.
Pocenie powoduje usunięcie toksyn z organizmu, a różnica temperatur (gorąca sauna i zimny prysznic) uodparnia organizm.
Dla zdrowego człowieka wszystkie te zmiany są korzystne, stanowią trening układu krążenia i układu oddechowego. Podczas zabiegu zachodzą też zmiany w układzie hormonalnym.
Pobudzony zostaje układ przysadkowo-podmózgowy, zarządzający całym systemem wydzielania wewnętrznego. Podsumowując: sauna ma zbawienny wpływ na układ nerwowy i kondycję psychiczną.
Po
okresie pobudzenia następuje uspokojenie z sennością
włącznie.
Przebywanie
w saunie powoduje zwiększone wydzielanie potu, nie oznacza to
jednak, że sauna odchudza!
Spadek
wagi jest chwilowy i szybko go wyrównujemy.
Przeciwwskazania
do stosowania sauny:
Schorzenia
ostre i przewlekłe z podwyższeniem temperatury ciała,
nadciśnienie
tętnicze powyżej 200/120mmHg,
choroby
układu krążenia ze zmianami spowodowanymi miażdżycą,
niewydolność
krążenia,
organiczne
choroby układu nerwowego, płuc, nerek, wątroby,
nowotwory
złośliwe, grzybica skóry.
cukrzyca,
padaczka,
schorzenia
psychiczne,
W
czasie przebywania w saunie nie wolno smarować ciała i twarzy
żadnymi kremami!
Wskazania
do stosowania sauny
nieswoistych
chorobach dróg oddechowych;
przewlekłych
chorobach reumatycznych (łagodne postacie);
nerwicach
wegetatywnych;
zaburzeniach
przemiany materii (otyłość prosta);
w
schorzeniach dermatologicznych (zapalenie atopowe, trądzik,
przewlekłe zapalenie mieszków włosowych w okresie remisji);
zespołach
korzonkowych, dyskopatie, lumbalgia, niektóre neuralgie;
stanach
po zapaleniu stawów, mięśni, więzadeł.
Łaźnia
parowa
Z
łaźni parowych korzystano już w starożytnym Egipcie. Dla
starożytnych Rzymian korzystanie z łaźni było najpopularniejszą
formą spędzania wolnego czasu. Rzymianie budowali okazałe obiekty
kąpielowe składające się z kilkudziesięciu łaźni, basenów
schładzających, bibliotek, auli i sal gimnastycznych. Wkrótce
łaźnie rzymskie stały się bardzo popularne w Grecji, a następnie
upowszechniły się na Bliskim Wschodzie, gdzie zaczęto je nazywać
łaźniami tureckimi.
Łaźnia
parowa w Polsce nazywana jest popularnie łaźnią turecką lub
rzymską. Tutaj temperatura nie przekracza 55oC, wilgotność zaś
osiąga 100%. Pomimo znacznie niższej temperatury niż w saunie
wnętrze łaźni parowej może wydawać się gorętsze, ponieważ,
ciepło jest przenoszone przez parę wodną. Przesycone wodą
powietrze nie wchłania łatwo potu i nie pozwala na intensywne
pocenie się. Łaźnia parowa rozgrzewa ciało od wewnątrz.
Ośrodki
wellness i centra odnowy biologicznej coraz częściej oferują
możliwość skorzystania z łaźni parowej. Łaźnia stanowi
oddzielne pomieszczenie wyłożone płytkami ceramicznymi, tworzywem
sztucznym lub hartowanym szkłem, które odporne jest na działanie
wilgoci i wysokiej temperatury. Sufit w łaźni jest lekko wklęsły,
przez co krople gorącej wody spływają po ścianach i nie kapią na
przebywające wewnątrz osoby. W większych łaźniach zamiast
tradycyjnych ceramicznych ławek, pośrodku znajdzie się ława
ceramiczna z podgrzewanym blatem. Na niej wykonywane są
specjalistyczne masaże lub zabiegi pielęgnujące ciało.
W
łaźni siedzi się po prostu w kłębach pary, która orzeźwia
zarówno ciało, jak i ducha. Parę można wzbogacić olejkami
eterycznymi lub aromatami ziołowymi. Para wodna wnika głęboko w
skórę i „wypłukuje” z niej toksyny i produkty przemiany
materii. Łagodna temperatura i wysoka wilgotność są prawdziwym
masażem dla ciała, obniżają napięcie mięśni, relaksują i
odprężają. Skóra po kąpieli jest gładka i miękka.
Do
kąpieli w łaźni parowej należy przygotować się podobnie jak do
sauny. Przed kąpielą obowiązkowy jest prysznic. W łaźni przebywa
się nago, gdyż sztuczne kąpielówki utrudniają parowanie potu i
wywołują podrażnienia skóry. Ciasne gumki utrudniają krążenie
krwi, a wysoka temperatura w łaźni właśnie je pobudza. Jednakże
w łaźni przyda się ręcznik do rozścielenia na ławce.
Łagodna
temperatura w łaźni tureckiej pozwala na znacznie dłuższe
jednorazowe przebywanie wewnątrz pomieszczenia. W trakcie
przebywania w łaźni zaleca się od czasu do czasu wziąć chłodny
prysznic. Pobyt w łaźni tureckiej kończy się dłuższym
odpoczynkiem na leżaku. Ciało musi wrócić do równowagi i
przestać się pocić. Zbyt szybkie ubranie się może spowodować
złe samopoczucie i bóle głowy. Należy również uzupełnić płyny
pijąc duże ilości wody, herbaty lub soków owocowych. W czasie
pobytu w łaźni traci się od 0,2 do 1 litra wody.
Zabieg
w saunie tureckiej jest łagodniejszy dla organizmu niż zabieg w
saunie fińskiej.
Łaźnia bardziej relaksuje i znacznie mniej obciąża organizm, a co za tym idzie ma mniej przeciwwskazań.
Niemniej jednak ostrożnie należy postępować w przypadku chorób serca, np. nadciśnieniu i chorobie wieńcowej.
Lampa
sollux
Lampa
sollux - emituje promienie świetlne i podczerwone w zakresie od
3500nm, w tym 30% promieni podczerwonych krótkofalowych, z których
najwięcej przypada na długość fali 1000-1100nm. Produkowana w
wersji model duży - do naświetlań ogólnych i model stołowy - do
naświetlań miejscowych. Wyposażenie lampy stanowią filtry ze
szkła uwiolwego w kolorze czerwonym, niebieskim i fioletowym.
Naświetlania lampą sollux stosuje się z odległości 100-120cm -
model duży i 30-60cm modelem stołowym.
Lampy
sollux są stosowane w zabiegach ciepłoleczniczych w celu ogrzania o
przynajmniej 1 stopień C fragmentu skóry objętego
zabiegiem.
Promieniowanie
podczerwone (filtr niebieski) dostaje się głęboko pod skórę,
dzięki czemu pobudzony zostaje układ krwionośny i przemiana
metaboliczna w polu działania lampy. Leczy reumatyzm, bóle
mięśniowe, zapalenie korzonków i przyśpiesza się procesy
gojenia, hamuje rozwój chorób: grypy, anginy, przeziębienia, leczy
zatoki czołowe i oboczne nosa.
Naświetlanie
zmniejsza ból, swędzenie przy ukłuciu owadów oraz zmniejsza
napięcie skóry. Dobre efekty daje naświetlanie przy łysieniu
przejściowym, łącznie z masażem. Lecznicza Lampa Sollux jest
bardzo przydatna dla sportowców, w przypadku leczenia różnorodnych
kontuzji.
W
kosmetyce stosowany jest najczęściej mały model lampy sollux, przy
zabiegu oczyszczania twarzy. Przy skórze mieszanej, tłustej stosuje
się żarówkę czerwoną, przy skórze suchej, naczynkowej,
wrażliwej - żarówkę niebieską. Naświetlanie niebieską lub
fioletową żarówką ma również zastosowanie w odmrożeniach
twarzy, w trądziku różowatym, w nerwobólach. Czerwona żarówka
stosowana jest w odmrożeniach(z wyjątkiem twarzy), w naciekach
zapalnych, ropniach, bliznach. Naświetlanie wykonuje się w
odległości 20-50cm, czas jednego naświetlania to maksymalnie 30
minut.
Jednym
z etapów zabiegu oczyszczania cery jest nałożenie odpowiednio
dobranej maseczki łagodzącej (bardzo dobry efekt działania tego
typu maseczek można uzyskać poprzez naświetlanie lampą sollux).
Ta lampa ma działanie łagodzące, przeciwzapalne, działa kojąco
na naczynka, przez co uzyskujemy efekt złagodzenia ewentualnych
podrażnień. Otwiera pory skóry, w rezultacie każda nałożona
maseczka, maść czy krem są pełniej i szybciej wchłaniane.
Lampa
sollux stosowana w kosmetyce:
-
zwiększa jędrność skóry
-
łagodzi i leczy zmiany dermatologiczne
-
łagodzi podrażnienia i zaczerwienienia skóry
-
poprawia mikrokrążenie, dzięki czemu działanie preparatów
kosmetycznych jest skuteczniejsze
-
redukuje zmarszczki i zapobiega ich powstawaniu
-
przyczynia się do regeneracji komórek skóry
-
pomaga w zwalczaniu zmian powstałych na skórze wskutek działania
stresu i sposobu życia
Wskazania
do stosowania lampy Sollux:
przewlekłe
stany zapalne, zwłaszcza narządu ruchu, stare zmiany pourazowe
narządu ruchu, zespoły bólowe, stany po przebytym bakteryjnym
zapaleniu skóry i tkanek miękkich, nacieki po wstrzykiwaniu leków,
zaburzenia troficzne skóry, zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie
zatok przynosowych, kamica nerkowa i żółciowa, przewlekłe
zapalenie przydatków u kobiet. Wskazanie stanowią również
oparzenia promieniami nadfioletowymi i diatermią krótkofalową.
Wskazane jest stosowanie promieni podczerwonych do ogrzania skóry i
chłodnych części ciała przed niektórymi zabiegami
fizjoterapeutycznymi, np. masażem czy gimnastyką (tylko u pacjentów
ze sprawnym krążeniem).
Przeciwwskazania:
obejmują
wszystkie choroby, które pod wpływem ciepła ulegają zaostrzeniu,
m.in. ostre stany zapalne, wczesne stany pourazowe, ostre choroby
skóry, uszkodzenia skóry pod wpływem promieni jonizujących,
żylaki, stany zagrażające krwawieniem, zaburzenia ukrwienia
kończyn dolnych, zaburzenia regulacji ciśnienia krwi, guzy skóry,
zaburzenia świadomości, również po lekach, niewydolność
krążenia, miażdżyca tętnic, przeszczepy skórne, uszkodzenia
tętnic.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ROLA SKÓRY
Skóra
jest największym i najcięższym organem ciała, jak również
najbardziej kompleksowym. Jeżeli rozłożylibyśmy ją
płasko, to powierzchnia skóry przeciętnego dorosłego
wynosiłaby średnio 6,4 m. kw. i ważyła 4,1 kg.
Jest
to żywy organ, który oddycha i odnawia się. Wykonuje
wiele fizjologicznych funkcji spełniając rolę parasolki - tarczy
słonecznej.
Skóra
jest zrobiona ze zróznicowanych komórek tworzących trzy oddzielne
warstwy, mające dwa milimetry grubości.
Podstawową rolą skóry jest bycie barierą pomiędzy ciałem a środowiskiem
Nasza skóra składa się z trzech różnych warstw, z których każda spełnia inną funkcję.
EPIDERMIS - Zewnętrzna warstwa odgrywająca rolę ochronną
DERMIS - Środkowa warstwa. Zawiera komórki krwi, nerwy i inne gruczoły (np. potowe). Jest to warstwa odżywcza i wspierająca.
HYPODERMIS - Warstwa najgłębsza. Zawiera komórki tłuszczowe zwane adipocytami, które oddziaływują jak ochronne poduszki dla naszych wewnętrznych organów i izoluje poniższe struktury przed nagłymi zmianami temperatury.
Skóra pełni wiele różnych fizycznych funkcji:
OCHRONA
"Parasol, ochraniacz od słońca, tarcza" wszystko w jednym. Skóra jest nie tylko wodoodporna, jej najbardziej powierzchowna komórka jest naturalna ochrona przed agresja z zewnątrz. Kreatyna daje skórze odporność na chemikalia, colagen i elasten dają jej mechaniczną odporność i na końcu hipoderma, bogata w tłuszcze osłania organy wewnętrzne przed obrażeniami i obiciami. Grubnąc pod wpływem Słońca dostarcza naturalnej bariery przed promieniowaniem UV.
pH
skóry to
standard, który wskazuje stopień kwasowości alkaiczności.
Epiderma pokryta jest przez hydro-lipidyczny filtr, który
determinuje równowagę pH skóry (pomiędzy 4.2 i 6.4, przeważnie
5.5).
Powierzchnia
skóry zawsze zachowuje niską kwasowość, przez co hamuje
rozwój mikrobów.
Zwykłe
mydło jest alkaiczne i reaguje z warstwą hydro-lipidyczną niszcząc
ją. Do zachowania zdrowej skóry preferuje się kosmetyki z
naturalnym pH.
PERCEPCJA
Skóra będąc jednym z organów czucia jest niezbędna dla zmysłu dotyku. Końce nerwów zlokalizowane w skórze są w stanie wyczuwać:
ból
łaskotanie i ucisk
temperaturę
SYNTEZA
Skóra syntezuje:
melaninę - naturalny filtr, który w części pochłania promieniowanie słoneczne
witaminy D2 i D3
kolagen i elasten odpowiedzialne za twardość i elastyczność skóry
lipidy poprawiające ochrone skóry
WYMIANA
termoregulacja (przez pot)
oddychanie
absorbcja
Żeby zachować naturalne właściwości skóry jej nawilżanie musi być podtrzymywane. Prawidłowo nawilżona, młoda i nieuszkodzona skóra jest miękka, jasna, elastyczna i ma żywy kolor. Skóra jest dobrze nawilżona wtedy, gdy górne warstwy Epidermy zawierają 13% wody.
Czynniki, które powodują dehydrację skóry:
chemiczne: detergenty itp.
fizyczne: genetyczne starzenie się z redukcją elementów tworzących wierzchnią skórę
patologiczne: choroby skóry
środowiskowe: wiatr, zimno, Słońce, mała wilgotność, itp.
SUCHA SKÓRA
Sucha skóra ma zawartość wody mniejszą niż 10% w górnych warstwach epidermy. Klinicznie charakteryzuje się zamgloną, szorstką i popękaną skórą z tendencją do flaczenia; pojawiają się zmarszczki głównie koło oczu i ust.
Odwodnienie skóry może być zredukowane, przemysł dostarcza dużo świetnych nawilżaczy. Pacjenci z suchą skórą mogą polepszyć jej kondycję:
ochraniając skórę przed wpływem "twardego" środowiska (wiatr, zimno, słońce)
unikając twardej wody
eliminując użycie mydła i detergentów, które uszkadzają filtr hydro-lipidyczny
nie używając kosmetyków zawierających alkoholu, który niszczy filtr
używając nawilżających kosmetyków (rano i wieczorem)
Spektrum słoneczne jest podzielone na promieniowanie kosmiczne, promieniowanie gamma, promieniowanie rentgena oraz promieniowanie (UVA, UVB), światło widzialne i niewidzialne promienie.
Absorbcja
promieni UV przez skórę
Skóra
absorbuje około 90% promieni UVB. UVA penetruje skórę do
dermy, promieniowanie widoczne dochodzi nawet głębiej.
Słońce: przyjaciel
czy oszust?
Poza
efektami porządanymi, takimi jak ładna opalenizna, synteza
witaminy D, uczucie ciepła, czy poprawa patologii skóry,
Słońce ma także negatywne efekty, które są zależne
od: długości fal, intensywności, czasu wystawienia
na działanie, fototypu skóry i wieku.
Małe
dzieci
Pierwsze
10 lat życia jest tu najważniejsze! 90% raka skóry objawia się
w miejscach wystawionych na działanie Słońca. Z tego powodu
niemowlęta nigdy nie powinny być wystawiane na działanie
Słońca, a małe dzieci dobrze chronione.
Na
normalnej i wrażliwej skórze
Te
typy skóry są podatne na czerwienienie, które to pojawia się
w trakcie kontaktu z promieniami słonecznymi. Dlatego też ten
rodzaj skóry powinien być dobrze chroniony podczas opalania.
Na
skórę z trądzikiem
Skóra
z trądzikiem nie powinna być wystawiana na światło
słoneczne, pomimo tego, że prawdą jest iż skóra
wysycha pod wpływem Słońca, ale ten stan szybko się
zmienia, co wpływa na dalszy rozwój trądzika.
Przedwczesne
starzenie się skóry
To
w zasadzie promienie UVA, które dochodzą w głąb dermy są
odpowiedzialne za starzenie się skóry. Proces ten jest
proporcjonalny do otrzymywanych dawek promieniowania i ich
magazynowania. Zbyt długie wystawianie się na promieniowanie
UV powoduje starzenie się skóry, którego objawami są:
sucha i mało jędrna skóra
pojawienie się brązowych plam
zmiany w dermie
zredukowana synteza
zmniejszona liczba komórek kolagenu i elastenu
Skóra starzejąca się przedwcześnie ma nieregularną pigmentację oraz pękające naczynka.
Inne szkodliwe efekty wystawiania skóry na Słońce
odwodnienie
oparzenia słoneczne
Naturalna
ochrona skóry przed promieniowaniem słonecznym
Powstawanie
Melaniny:
Ponieważ
melanina formuuje się pod wpływem promieni UV, skóra jest
częściowo chroniona przed szkodliwymi promieniami, które są
absorbowane przez nią. Tworzy ona w skórze komórki nazywane
melanocytami położone na poziomie łączeń skóry z epidermą
Wyróżnia się dwa poziomy pigmentów:
ciemne, wywołujące głęboką opalenizne
jasne, dające jasną opaleniznę
Ilość jasnego pigmentu, którą każdy człowiek ma, jest genetycznie uwarunkowana: ludzie z bardzo bladą skórą, którzy często mają piegi i rude włosy syntezują głównie jasny pigment. Ludzie ci mają problemy z opalaniem, a nawet często jest to u nich niemożliwe. Ludzie, którzy łatwo się opalają magazynują więcej ciemnego pigmentu.
Starzenie
się jest naturalnym fizycznym procesem. Zostało ustalone, że
przeciętny wiek starzenia się populacji wzrasta. W Europie 56%
kobiet ma ponad 30 lat, w Belgii 70%!.
Wzrasta
też ważność raka skóry, szczególnie w procesie jej
starzenia. Skóra, jako najbardziej widoczny starzejący
się organ jest obiektem zabiegów wielu kobiet. Starzenie następuje
po procesie wzrostu i odzwierciedla mechaniczne i fizyczne
zmiany w różnych warstwach skóry.
Powody starzenia się skóry:
genetycznie zakodowane procesy wewnętrzne i starzenie się
działanie Słońca
inne zewnętrzne czynniki, takie jak styl życia, konsumpcja niektórych leków, narkotyków i zaniedbywanie podstawowych zasad pielęgnacji skóry