\ \'

, Prawo~ngla- w miare wzrostu dochodów rodziny maleje udział wydatków na zywnosc

III

Ekonomia jest jedną z dziedzin nauk społecznych zajmującą się badaniem prawidłowości i działaniem mechanizmów rozwoju spoleczno-ekonomicznego. Przedmiotem badań ekonomii jest proces gospodarowania i jego podmioty.

. Powszechnie proces gospodarowania

ł . ,; kojarzy się z ciągle odbywającym się procesem wytwarzania (produkcji) dóbr i usług, ich podziałem, wymianą i konsumpcją

_ Popyt- Przez popyt rozumiemy

" \ I zapotrzebowanie na dobro czy usługę wsparte ~ siłą nabywczą kupującego (popyt efektywny),

dokonujące się w konkretnych warunkach wymiany, a w szczególności ceny.

Rynek kapitałowy jest segmentem rynku finansowego, który obejmuje ponadto rynek pieniężny (krótkoterminowe papiery wartościowe: bony pieniężne, bony .skarbowe, bony komercyjne oraz lokaty i depozyty międzybankowe) i rynek kredytowy (kredyty bankowe). Rynek kapitałowy dzieli się natomiast na: rynek środków produkcji, rynek nieruchomości (rynek kapitału realnego) oraz rynek papierów wartościowych. Rynek kapitałowy w ścisłym słowa tego znaczeniu jest rynkiem szczególnych papierów wartościowych, oznaczających lokaty i kredyty długoterminowe (powyżej 1 roku). Rynek papierów wartościowych jest ważną częścią nowoczesnej gospodarki.

\ \ Papiery wartościowe rynku kapitałowego są ....... to dokumenty stwierdzające istnienie określonych praw majątkowych. Stanowią one podstawową formę lokat pieniężnych (akcje) i kredytów długoterminowych (obligacje). Glównymi rodzajami rynku kapitałowego są więc rynek akcji i rynek obligacji, chociaż obok nich istnieją również inne rodzaje tego rynku, np. rynek praw poboru akcji, rynek opcji finansowych i rynek fmancial futures. Fil/ancial futures i opcje są tzw. instrumentami pochodnymi (derywaty), a rynki tych instrumentów należą do rynków dynamicznie się rozwijających. Rynek kapitałowy stanowi swokstego rodzaju ogniwo łączące inwestorów zgłaszających zapotrzebowanie na kapitał z instytucjami i osobami szukającymi rentownej lokaty środków pieniężnych', papiery wartościowe spełniają bowiem dwie ważne funkcje: funkcję finansową i funkcję lokacyjną.

Produkt krajowy brutto (PKB) (Grass Damestic Pradiict -GDP) jest miarą produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kiaju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem. PKB jest wystarczającym miernikiem wartości produkcji w przypadku gospodarki zamkniętej (kryterium lokalizacji). Jeśli uwzględnimy powiązania danego kraju z zagranicą (gos­podarka otwarta), należy od PKB odróżnić produkt narodowy brutto (PNB), który uwzględnia wypłaty zysków i innych

'Chodów podmiotom zagranicznym 'erium własności).

Dobra:

Podrzedne(gorszego gatunku)

Eo<O

Nadrzedne: podstawowe Eo<l wyższego spopnia Eo> 1 Elastyczność mieszana(krzyzowa) Ero (xly) jeżeli dobro ma bardzo bliskie substytuty, popyt przezyca się na dobra wzglednie tansze(np. wzrost ceny masła to wrost popytu na margaryne) komplementycnosc dóbr.

Podaż, Teoria produkcji- (strona podazowa rynku) przedsiebiorstwo jest tu głównym elementem. Akty

r prawne regulujace: 1. kodeks cywilny 2. kodeks spółek cywilnych 3. ustawa: Prawo Działalności Gospodarczej 4. Ustawa: krajowy rejestr sadowy 5. liczne ustawodastwo branzowe

Spłóki

1. cywilna(umowa cywilno-prawna)

2. handlowa: jawna,komandytowa, komandytowo-akcyj na

3. kapitałowe: akcyjna(udziały o sa papiery bezimienne; S.z 0.0 (ma osobowość prawna, sa udziałowcy i powstaje majatek firny

A+B--- spółki osobowe czyli odpowiadamy całym majatkiem osobistym a w komanndytowej tylko do pewnej sumy

Teoria produkcji Funkcje produkcji

Pc(Q)=F(LK) L=praca K= kapital PC=produkcja całkowita PC1=F(L) gdy K=const VL-czynnikiem zmiennym(V­przyrost)

PC₂ F(K) gdy L=const V_K czynnik zmienny

Prawo malejacych przychodów(prawo nieproporcjonalnej produktywności) jsli jeden z czynników jest stały np. kapitał i zwiekszamy produkcje przez dodatkowe nakłady drugiego czynnika np. praca to poczatkowo przyrosty produkcji a szybsze(wiecej niż prpporcjonalne). Po przekroczeniu progu optymalności (UK) przyrosty produkcji sa coraz wolniejsze.

Podstawowe podmioty gospodarki: -gospodarstwa domowe

-gospodarstwa rolne

-przedsiebiorstwo

-banki

-panstwowe centrum gospodarki.

Ekonomia-ekonomia bada prawa rzadzace społecznym procesem gospodarowania(są wsłzalezne).

Produkcja: to odwieczny proces o charakterze przyrodniczym, technicznym i spolecznym.

Aspekt społeczny- to na czxi rachunek, dla kogo produkowac:oznacza aspekt biznesowy.

podział: (makroekonomia) dochody [zaleza od wykorzystania czynników ale tez od polityki gospodarczej panstwa]:płace ,zyski, renta

Wymiana: -system rynkowy: popyt (D), podaż (S), ceny ( R)

RYNEK: giełda, at hook, nieformalne

Rynki w ujęciu przedmitowym: a)

dóbr i usług konsumpcyjnych <podział według grup asortymentowych>

b) dóbr zaopatrzeniowych <według asortymentu> c)czymników produkcji Rynek wg stanu stanu konkuremcji:

l) doskonałej konkurencj i( wolny

rynek)

4. polipol

5. oligopol

6. duopol

5) monopol pełny, czysty (zero

konkurencji) .- I

\ I

Popyt:ilosc dóbr nabywana na danym rynku przy danej cenie, zalezy od: potrzeb(popyt potencjalny), dochodów(p.efektywny), ceny Zasada CETERlS P ARlBUS D=ftP) -..t..P=f(c)t+

Podaż- ilość dóbr dostarczna i sprzedawana na danym rynku przy

danej cenie

Elastycznos^c popytu- popyt na

<iQbi=aiiiewe<:ine jeSt''6ardzo mało eastyczny zas na dobra kultury jest wysoko elastyczny

Elastyczność cenowa p'opytu- siła

~_._.

reaKcji popytu na zmiany ceny; wzgledna zmiana popytu na stosunek do wzglednej zmaiany

ceny.

Dochodowa elastycznosc popytu-

siła/stopi en/sposób reakcji popytu na zmiane dochodów konsumenta. Ogólna zasada- dochody rosna to popyt tez wzasta (Eo)

• \ I

f l' i

Gospodarka rynkowa jest zbiorem wielu rynkow, a podstawowymi są:

_ rynki czynnikow produkcji (kapitalu, pracy i zasobów naturalnych),

-rynek< wytworów produkcji - rynek dóbr,

-rynek pieniądza, dzięki któremu dochodzi do

wielu tranzakcji kupna-sprzedaży i dokonuje się sprawny przepływ czynników produkcji i dóbr w gospodarce

Mówiąc o ~awisku odwrotnym do inflacji, czyli deflacji, mamy na myśli spadek ogólnego poziomu cen i kosztów" /'

i f I

Pieniądz jest to część zasobów finansowych, dla któiych istnieje określony rynek. Spotykają się na nim podmioty oferujące podaż i podmioty zgłaszające popyt na pieniądz. W zależności od tego, jak ksztaltuje się relacja między podażą a popytem, ustala się "cena" pieniądza w formie odsetek, jakie płacą pożyczi<obiorcy (stopa procentowa). Stopa procentowa (używa się tez pojęcia stopa odsetkowa) jest ceną, po której wierzyciel gotów jest postawić posiadane zasoby pieniężne (kapitał) do dyspozycji dłużnika, a osoba ta akceptuje cenę za prawo do użytkowania pieniądza.

Inne definicje pieniądza to:

l) pieniądz jest to pewien powszechnie zaakceptowany towar, za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczane dobra lub. wywiązujemy się ze zobowiązań (np. splata długu). Pieniądz jest .środkiem wymiany,

2) pieniądz to jakikolwiek ogólnie akceptowany środek wymiany lub handlu, który służy równocześnie jako rezerwuar siły nabywczej,

3) pieniądz to ogólny ekwiwalent, powszechnie i trwale wyrażający wartość wszystkich towarów i bezpośrednio na nie wymienialny.

System pieniężn~kredytowy tworzą instytucje i regulacje prawne okreśkijące wzajemne rekacje między tymi instytucjami. Formy organizacyjne i struktura systemu bankowego w różnych krajach nie są identycme. W każdym systemie bankowym jednak występują co najmniej trzy rodzaje instytucji bankowych: bank centrahiy, banki handlowe (komercyjne) oraz instytucje po.śrcdnictwa tmansowego (np. kasy oszczęd­no.ściowe).

I. I (

Czynniki wpływajace na wielkość popytu: cena, upodobania konsumentów, dochody, ilość nabywców. Cynniki wpływajace na wielkość podaży: cena(koszty produkcji), technologie,przewidywane ceny,podatki,ilość producentów

(l'

Funkcje cen:

I.informacyjna: dla producentów o rentowności dla konsumentów o dochodach i ich dzieleniu 2.rozdzielcza:oczyszcza rynek z nadwyzek popytu i podazy oraz z niesperawnych dostawców i niewypłacalnych odbiorców 3.redystrybucyjna: obniżenie lub podwyzszenie dochodów odbiorców i producentów przez panstwo np. podatki subwencje, transfery rzad..Q.we

: I (

Pieniądz bankowy

Depozyty złożone w banku sa podstawa udzielania kredytów ale tylko w ramach wielkości rezerw nadwyżkowych( sumy depozytu­rezerwa obowiazkowa), pozyskane przez kredytobiorców sumy sa wydatkowane na regulowanie romych zobowiazan, które sa dochodem kolejnych jednostek i w kolejnej fazie obrotu trafiaja w cześci do jednrgo z banków jako klejny depozyt, ten e depozyt nazywamy wtórnym stanowi pieniadz bankowy.

Automatycme stabilizatory koniunktury:

a) wysokie zatrudnienie w szeroko rozumianych usługach

b)aktywna polityka rynkoa, oligopol

c) wydatki na badania naukowe i rozwojowe oraz postęp techniczny d) rozwój systemu ubezpieczen społecznych

e) progresywny system podatkowy Mo- tzw. Baza monetarna, najwyzsza miara pieniadza obejmujaca wartosc krążacego w gospodarce pieniadza gotówkowego, wyemitowanego przez bank centralny oraz wartosc stanów na rynkach bierzacych

Podstawowe środki oddziaływania posredniego: a)rezerwa obowiazkowa

b)stopy procentowe(wysoka spopa to mniejsza podaz) c)operacje otwartego rynku­zakup lub sprzedaz papierow wartosciowych, przez bank centralny w celu zmiany wielkosci bazy monetarnej

charakter polityki pienieżuej: -polityka ekspansywna, zwieksza podaż, polega na obnizaniu stopy rezerw obowiazkowych , obnizaniu spóp procentowych banku centralnego, skupowaniu papierów wartosciowych przez bank centralny

-polityka restrykcyjna, zmniejsza podaż, polega na podnoszeniu stóp rezerw obowiazkowych, podnoszeniu stóp procentowych banku centralnego, sprzedazy papierów wartosciowych przez bank centralny

/ 1/ Funkcje panstwa na rynku: l. alokacyjna

2. redystrybucyjna(redystrybucja dochodów)

3. stabilizacyjna9regulacja wahan gospodarki, zapobieganie kryzysowi)

Budzet Państwa- roczny plan przychodu i rozchodu

Zasad u tworzenia:

I) z. Powrzechności-wszystkie ddochody i wydatki

7. z. Jedności- jeden całkowity akt 3) z. Niefunduszowania-zabrania robienia powiazan miedzy zródłem a kiedunkiem wydatków

8. z. Szczegółowości

5) z. Równowagi- wydac tyle ile się ma

6) z. Jawnosci-jawny dla wszystkich

7) z. Przejzystosci-w oparciu o jasne zasady

Dochód publicmy- swiadczenia pieniezne ustanowione przez organy władzy publicmej, pobierane i gromadzone pzez administracje publicma na rachunkach własciwych budzetów lub publicznych funduszy celowych z których dokonuje się wydatków pubicmych

Podatek- nieodpłatne przymusowe bezzwrotne i pienieme swiadczenie o charakterze ogólnym które jest nakładane jednostronnie przez zwiazek publicmoprawny którym jest najczesciej panstwo

Zasady podatkowania: równości, pewnośc, dogodnosć

Funkcje podatków(budzetu):

l. fiskalna- dostarczanie

pieniedzy

2. redystrybucyj na­przemieszczanie dochodu i majatku pomiedzy podatnikami a zwiazkiem publicznoprawnym

3. stymulacyjna-pobudzac,

dawanie ulg, zwiekszanie lub zmniejszanie podatków