Referat 5 ....Zagadnienia powszechnie uznanych norm moralnych.
Zagadnienie ocen i norm moralnych ma starą tradycję, chociaż szczególne zainteresowanie tym zagadnieniem pojawia się w osiemnastym wieku i w czasach współczesnych. Na uwagę zasługuje zagadnienie powszechności norm moralnych i ich wrodzoność o których pisze Locke w swoim Eseju. Mianowicie wskazuje on na moralnosć i jej istnienie, które wyprzedza religię. A więc według Locka istnieją wspólne ludziom reakcje moralne ponad religiami. Pisze on w tym miejscu o religi chrześcijańskiej ale też o Chińczykach porównując, że ci ostatni też znają i realizują wartości moralne.
Mówiąc o zagadnieniach powszechnie uznanych norm moralnych mamy na uwadze zarówno potrzeby praktyczne jak i rozważania teoretyczne. Po pierwsze nie są one wzięte z powietrza a poparte powszechnymi i głębokimi ludzkimi potrzebami. Po drugie odwoływanie się do norm moralnych wiązało się z zadaniami praktycznymi poruszając koncepcję prawa naturalnego. Po trzecie powszechność norm moralnych była protestem, że nie mogą być one tworem wyznaczonym przez doraźne interesy klasy będącej u władzy. Po czwarte istnieje pogląd, że normy nie mają żadnej funkcji opisowej. Stąd trudno mówić o ich prawdziwości czy fałszywości rozumianych jako zgodność czy niezgodność z rzeczywistością. Wymienione czynniki wskazują, że zagadnienie ocen i norm moralnych ma tło emocjonalne. Należy zwrócić uwagę, że przy ocenach i normach ważną rolę odgrywa uogólnienie indukcyjne głoszące np., że oszustwo ludzie uważają za złe.
Tymczasem teoretyk szuka powszechności jako świadectwa obiektywności wartości moralnych. Reakcje oceniające takie samo postępowanie u różnych ludzi, są takie same niezależnie od tradycji wychowania. Zatem stwierdzić należy, że dobro i zło jest w rzeczach a nie jest projekcją własnych emocji. Fakt ten zwraca uwagę jak rozdziela się powszechność od obiektywności i subiektywności. Zdania spostrzegawcze leżące u podstaw nauk empirycznych nie mogą się zmieniać wraz z obserwatorem, ale nikt nie stwierdza słuszności zdań empirycznych poprzez powołanie się na ich powszechność np. poprzez plebiscyt.
Rozważając powyższe zagadnienie należy porównać sytuację ocen i norm moralnych a ocen i norm estetycznych. To co wpływa na odmienność postawy wobec nich to; brak powszechności gustów estetycznych, różnorodność upodobań, nie jesteśmy też zainteresowani aby wszędzie tam gdzie udajemy się w podróży natrafić na wspólne zamiłowanie dla pewnych kombinacji barw i kształtów. Chodzi również o satysfakcję na rzecz strzeżenia barier klasowych np. wzory ubrań klas wyższych określały przynależność do klasy. Rozmaitość gustów była przydatna w dystrybucji dóbr i wymianie handlowej. Jakkolwiek różnica upodobań estetycznych jest na rękę to nie można przytoczyć przykładów podobnych na terenie moralności.Ponieważ akceptowanie różnych norm moralnych np. może zagrażać spoistości grupy więc pewien stopień upowszechniania jest warunkiem niezbędnym dla norm moralnych.
Rozważając to zagadnienie istotne jest pytanie o to jak rozumie się słowo powszechny i uznany. Słowo powszechny ma granice czasowe i przestrzenne, mówimy tu raczej o współczesności niż przyszłości oraz ograniczamy je do własnego społeczeństwa. Z kolei słowo uznany możemy przyjąć, że uznaje normę ten, kto reaguje potępieniem na jej przekroczenie.
Rozważyć należy zagadnienie powszechności ocen i norm społecznych przez odwołanie się do powszechności ludzkich potrzeb oraz przez oparcie się na pojęciu oczywistości. W pewnym przypadku chodzi też o zasadę selekcji potrzeb i ich hierarchizację uwzgledniając dyrektywę głoszacą,że potrzeby ludzkie winny być respektowane. Stanowisko, że istnieją normy oczywiste z uwzględnieniem różnicy normy o oczywistości pozornej i normy o oczywistości autentycznej. Ważny staje się element tautologiczności, zdań syntetycznych. Bowiem termin stanowiący podmiot oceny zawiera wyraźny ujemny lub dodatni ładunek emocjonalny ,że każdy zauważa,że orzeczenie nie wprowadza nic poza werbalizacją tego ładunku. Oczywistości są często z kolei głosem naszych nawyków myślowych, które z właściwym sobie egocentryzmem usiłujemy rzutować na otoczenie. Przyczym oczywistości są plastyczne i zmieniają się pod wpływem edukacji.
W metodyce badań porównawczych należy zwrócić uwagę na niedocenienie zgody w ocenianiu , gdzie pracują takie czynniki jak; nieumiejętność wyodrębniania co jest w danej różnicy opini różnicą opini faktów, opini wartości co rzeczową kłótnią o środki a co o cele chodzi o obrazy rzeczywistości a nie różne oceny.
Następnie różnorodność ocen przejawia się poprzez różne manifestacje i objawienie norm np. wtórnych ze wspólnego podłoża aksjologicznego
Niedostrzeganie pewnych norm ponieważ napotykają małó oporu powoduje,że się przestaje je zauważać.
Inne czynniki wskazują na przecenianie zagadnień ocen i zgodność norm. Do takich czynników należy maskowanie własnych, odmiennych ocen z obawy przed deprecjacją.
W badaniach międzykulturowych obserwuje się przecenianie zgody, którą popiera trudność wyjścia poza swój zasób pojęć i niemożność oddania należycie w swoim języku odrębności uchwyconych, jak również przecenianie zgody poprzez operowanie ogólnikami i tautologiami.
Należy zwrócić uwagę na rozbieżność opini między postrzeganiem a ocenianiem, Jeśli chodzi o teren postrzeżeń dysponuje się różnymi metodami likwidowania różnic zdań a w zakresie oceniania nie mamy żadnych metod doprowadzania do zgody poza naszą emocjonalnością.
Jeżeli chodzi o różne kultury to różność ocen napotykanych wiąże się z różnicą w informacjach dotyczących oceniania sytuacji . Dopóty badacz nie traktuje tej różnicy w wartościowaniu jako ostatecznej.