Antywitaminy

AntyA-lipooksygenazy(niszczą karoten)

AntyD-saponiny(łączą cholesterol)

AntyE-oksydaza alfa-tokoferolu(utlenia witE)

AntyK-dikumarol(antagonista witK)

AntyB1-pirytiamina,kw.dimetylooksysalicylowy

AntyB2-mepakryna,dichloroizoalloksazynorybitol(inhibicja kompetycyjna)

AntyB6-linatyna,hydrazyd kw.izonikotynowego

AntyC-kw.glukoaskorbinowy

AntyPP-niacynogen,kw.pirydyno-3-sulfonowy,kw.chinolowy

Anty kw.foliowy-aminopteryna,sulfatiazol

AntyH-awidyna,destiobiotyna,norbiotyna,homobiotyna

Anty kw.pantotenowy-kw.sulfopantotenowy,fenylopantotenian,metylopantotenian

Witamina A

A1 retinol,A2 3-dehydroretinol

Rola:proces wzrostu(rozwój tk.łącznej),widzenia(regeneracja rodopsyny),naskórek

Niedobór:osłabienie wzrostu kości,zaburzenia rozwojowe zębów,upośledzenie gojenia,kurza ślepota,nadmierne rogowacenie

Źródła:warzywa,owoce(beta-karoteny);mięso,wątroba,mleko,jaja,tran(gotowa witA)

Zapotrzebowanie:1-3mg

Toksyczność:bóle okostnowe,bóle głowy,nieostre widzenie,łuszczenie skóry,wypadanie włosów

*magazynowana w wątrobie, nie wymaga codziennego przyjmowania

Witamina D

D2 ergokalcyferol,D3 cholekalcyferol

Rola:większe wchłanianie Ca i PO4,wzmaga resorpcję Ca w nerkach,przeciwzapalnie,przeciwalergicznie

Niedobór:opóźnienie kostnienia,krzywica,miękkość potylicy,różaniec krzywiczy

Źródła:mleczne przetwory,jaja,wątroba,tran,*cholesterol

Zapotrzebowanie:0,005-0,01mg

Toksyczność:hiperkalcemia,bóle głowy,nudności,biegunka

Witamina E

tokoferol

Rola:przeciwutleniacz(płuca,erytrocyty)

Niedobór:niedokrwistość hemolityczna,zanik mięśni,bezpłodność

Źródła:mięso,wątroba,jaja,orzechy,rośliny zielone

Zapotrzebowanie:25-30mg

Witamina K

K1 filochinon,K2 farnochinon,K3 menandion(syntetyk)

Rola:udział w sytezie protrombiny,czynników 7,9,10

Niedobór:skaza krwotoczna,krwawienie dziąseł przy myciu zębów

Źródła:pomidory,szpinak,kapusta,drożdże,grzyby,wątroba,sery,bakterie jelitowe

Zapotrzebowanie:0,05-0,1mg

Toksyczność:hemoliza erytrocytów,uszkodzenie wątroby,skrzepy

Witamina F

zespół wyższych nienasyconych kw.tł.

Rola:błony biologiczne,baza do syntezy prostaglandyn,prostacyklin,tromboksanów,leukotrienów

Niedobór:wypysk,suchość,szorstkość(skóry)

Źródła:oleje roślinne,nasiona słonecznika,orzechy włoskie i ziemne

Zapotrzebowanie:nie ustalono

Witamina C

kw.askorbinowy,kw.dehydroaskorbinowy

Rola:procesy oksydoredukcyjne,dojrzewanie kolagenu,synteza hormonów kory nadnerczy,synteza glikokortykoidów

Niedobór:szkorbut,uszkodzenie naczyń włosowatych

Źródła:cytrusy,liście warzyw,jagody,ziemniaki

Zapotrzebowanie:70-110mg

Toksyczność:kamica nerkowa(szczawiany wapnia)

Witamina B1

tiamina,aneuryna

Rola:dekarboksylacja pirogronianu i alfa-ketoglutaranu,cykl pentozowy

Niedobór:zapalenie wielonerwowe,beri-beri(zanik mięśni,uszkodzenie serca)

Źródła:łuski zbóż,wątroba,mięso,mleko,drożdże,jarzyny,bakterie jelitowe

Zapotrzebowanie:1-1,5mg

Witamina B2 (witG)

ryboflawina

Rola:procesy redoks,składnik FAD,FMN

Niedobór:zajady,łojotokowe zapalenie skóry,zapalenie języka

Źródła:mleko,marchew,wątroba,nerka,serce,jaja,jarzyny

Zapotrzebowanie:1,2-1,7mg

Witamina B6

adermina,pirydoksyna

Rola:synteza porfiryn,metabolizm CUN,koenzym dezaminaz

Niedobór:anemia mikrocytarna,drgawki padaczkopodobne,akrodynia

Źródła:bakterie jelitowe,drożdże,ziarna zbóż,soja,mleko,wątroba,jaja

Zapotrzebowanie:1,6-2mg

Toksyczność:zaburzenia neurologiczne(1000xprzekroczenie dawki)

Witamina PP (witB3)

niacyna,kw.nikotynowy

Rola:składnik NAD,NADP

Niedobór:pelagra,zapalenie jamy ustnej,zapalenie języka

Źródła:mięso,wątroba,mleko,nerki,ryby,jaja,drożdże

Zapotrzebowanie:13-19mg

Toksyczność:zaczerwienienie i pieczenie skóry,uszkodzenie wątroby,serca

Kw.foliowy (witM)

PGA,kw.petroiloglutaminowy

Rola:synteza puryn

Niedobór:dysplazja szpiku,anemia makrocytarna,zachamowanie wzrostu

Źródła:drożdże,wątroba,warzywa,mięso,mleko,bakterie jelitowe

Zapotrzebowanie:0,18-0,2mg

Witamina B12

kobalamina

Rola:czynnik przeciwanemiczny,koenzym izomeraz,synteza metioniny

Niedobór:anemia makrocytarna,zaburzenia nerwowe

Źródła:wątroba,mięso,mleko,ser,jaja

Zapotrzebowanie:2ug

Witamina H

biotyna

Rola:koenzym karboksylaz(karboksylacja acetylo-CoA,pirogronianu)

Niedobór:zapalenie skóry,wypadanie włosów,zaburzenia wzrostu,senność

Źródła:wątroba,nerki,mleko,owoce,drożdże,bakterie jelitowe

Zapotrzebowanie:100-300ug

Kw.liponowy

kw.tiooktanowy,oksydacyjna dekarboksylacja pirogronianu i alfa-ketoglutaranu

Kw.pantotenowy (witB5)

Rola:składnik CoA

Niedobór:uszkodzenia kory nadnerczy,objawy skórne,zaburzenia żołądkowo-jelitowe

Źródła:łuski zbóż,rośliny,mięso,mleko,ziemniaki,orzechy,wątroba,bakterie jelitowe

Zapotrzebowanie:3-5mg

Kw.para-aminobenzoesowy

PABA

Rola:część kw.foliowego,czynnik wzrostowy drobnoustrojów

Niedobór:zmiany skórne,siwienie

Źródła:drożdże,ryż,wątroba,nerki

Zapotrzebowanie:nie ustalono

Inozytol

mioinozytol

Rola:wchodzi w skład fosfatydyloinozytolu,wtórne przekazywanie informacji hormonalnej

Niedobór:nie stwierdzono niedoboru

Źródła:owoce,warzywa,mięso,mleko,wątroba,drożdże

Zapotrzebowanie:ok1g