1. Psychofizjologiczne uwarunkowania czynności czytania i pisania.
Na fizjologiczno- psychologiczny proces czytania składają się takie momenty jak:
objęcie okiem pola spostrzeżeń,
odbiór wrażenia tekstu na siatkówce oka ,
ruch oczu ( postępowy, zwrotny , wsteczny),
transmisja impulsów z siatkówki do wzrokowych ośrodków mózgowych,
pobudzenie procesów kojarzenia i interpretacja impulsów wzrokowych.
2. Aspekty pisania:
- techniczny: * kojarzenie dźwięków ze znakami graficznymi /literami/
??* przestrzeganie reguł ortograficznych i gramatycznych
- formalny: umiejętność redagowania różnych form wypowiedzi pisemnych
- pragmatyczno-twórczy: pisząc uzyskać zamierzony cel, ale jednocześnie wyrazić siebie i oddziaływać na odbiorcę
3. Aspekty czytania:
- techniczny: polega na kojarzeniu znaków graficznych /Liter/ z dźwiękowymi /fonicznymi/
- semantyczny: polega na rozumieniu znaczenia czytanego tekstu
- krytyczno-twórczy: to inaczej refleksyjny, krytyczny stosunek do odczytywanych treści i ich znaczeń- umiejętność korzystania z nich i przetwarzana
4. Ćwiczenia przygotowujące dzieci do czytania ze zrozumieniem
(na to pytanie nic nie Mialahm a tyle znalazłam w necie nie wiem czy o to chodzi)
- czytanie krótkich tekstów z tablicy i opowiedzenie ich
- układanie rozsypanek wyrazowych, sylabowych, literowych, zdaniowych
- rysowanie obrazków na podstawie fragmentu tekstu przeczytanego
5. Ćwiczenia usprawniające czytanie ze zrozumieniem:
6. Ćwiczenia wzrokowe oraz orientacji przestrzennej przygotwujące do nauki czytania i pisania:
- labirynt: dziecko pokazuje na obrazku drogę zwierząt do domków
- puzzle: pociąć kartkę pocztową i dziecko muss ulożyć ją w całość
- różnicowanie figur geometrycznych (na rysunku) np. niektóre identyczne połączyć ze sobą
-parowanie zdjęć -np w kartach Piotruś
- rysunek wg instrukcji: dziecko na rysować tak jak mu mówimy np. Na stole narysuj to, obok tamto a pod stołem...
- malowanki- kolorowanie wg wzoru - szukać różnic na dwóch takich samych obrazkach- różnice muszą być duże i wyraźne-muszą być dostaosowane do wieku
7. Ćwiczenia grafomotoryczne przygotowujące do nauki pisania
Ćwiczenia grafomotoryczne kształcą koordynację wzrokowo ? ruchową, rozwijają motorykę rąk, kształcą prawidłowy uchwyt narzędzia graficznego, regulują napięcie mięśniowe, utrwalają nawyki ruchowe związane z kierunkiem pisania jak również kształcą orientację w przestrzeni. Rozwijają więc wszystkie te czynności i umiejętności, które są niezbędne w przygotowaniu dzieci do nauki pisane
Ćwiczenia grafomotoryczne, w których ?czynności ruchowe odbywają się pod ścisłą kontrolą wzroku, kształcą w najpełniejszej formie koordynację wzrokowo-ruchową. W ćwiczeniach grafomotorycznych konsekwencją ruchu są znaki graficzne : kropki, linie (pionowe, poziome, ukośne, łamane, krzywe, krzyżujące się) oraz figury geometryczne. Ćwiczenia grafomotoryczne mają różne formy i stopnie trudności?. organizując ćwiczenia grafomotoryczne należy uwzględniać zasadę stopniowania trudności. Rozpoczynać trzeba od prostych elementów do coraz bardziej skomplikowanych.
Zabawy ruchowe:
- sprawność ręki: odpinanie, zapinanie guyików, przekładanie sznurka przez dziurki, nawlekanie koralików na żyłę
- prace plastyczne: plastelina, malowanie farbkami, wycinanki i wydzieranki, wycinać serwetki z kartki papieru
- modele do sklejania: samoloty
- rysowanie szlaczków i wzorków literopodobnych
- prezentacja liter i pisane bezśladowe
- pisane literek po śladzie
Każde zajęcie wykorzystujące szlaczki powinno uwzględniać następujące etapy ćwiczeń :
Wykonanie szlaczka przez wszystkie dzieci w powietrzu całą ręką z wypowiadaniem sekwencji słownych.
Wykonanie wzoru palcem na blacie stołu lub w piasku.
Wykonanie szlaczka na kartonie, w zeszycie.
8. Ćwiczenia słuchowe oraz słuchu fonematycznego
Ćwiczenia słuchu fonematycznego prowadzi się w takiej kolejności:
- stwierdzenie, że wyraz składa się z głosek,
- wyodrębnienie pierwszej głoski w wyrazie,
- wyodrębnienie ostatniej głoski w wyrazie,
- poszukiwanie wyodrębnionych i poznanych w izolacji głosek w środku wyrazu,
- liczenie głosek w wyrazie oraz budowa symbolicznego obrazu wyrazu, tzw. schematu.
Najłatwiejszym ćwiczeniem dla dziecka jest wyodrębnianie głosek na początku wyrazu, a zwłaszcza samogłosek( a, o, i, e, u). Aby nadać tym ćwiczeniom zabawową formę, można zachęcić dziecko do wymyślania imion lalkom, np. Ala, Ula itp. Inna forma tych ćwiczeń to wyszukiwanie wyrazów zaczynających się tą samą głoską, np. osa, okno, owoce itp.
Szukanie wyrazów zaczynających się spółgłoskami może przebiegać następująco:
-podawanie wyrazów zaczynających się tą samą głoską, co przedmiot,
który trzymam w ręku
-wybieranie spośród obrazków tych, których nazwa zaczyna się
np. głoską,, m?
-wybieranie spośród wielu obrazków takich dwóch, których
nazwy zaczynają się tą samą głoską
Następnym etapem ćwiczeń jest rozpoznawanie głosek stojących na końcu wyrazu i wyszukiwanie wyrazów kończących się tą samą głoską- najpierw samogłoską, np. koło, oko, futro itp., a następnie spółgłoską, np. list, tort, most, itp.
9. Metoda analityczno-syntetyczna o podłożu fonetycznym i funkcjonalnym nauki czytania i pisania. Działania nauczyciela i czynności dzieci - od zdania do wyrazu do głoski i litery
Metody analityczno-syntetyczne; opierają się na tym, że najpierw wyodrębnia się słuchowo ( dźwiękowo) odpowiednie głoski (samogłoski, spółgłoski) , następnie wzrokowo głoski zapisane symbolami literowymi. W ten sposób dzieci poznają głoski w wyrazach, w których nowe , nieznane im w odpowiednim czasie głoski , znajdują się obok znanych już głosek ? proces analizy.
Z poznanych głosek dzieci tworzą nowe wyrazy i odczytują je ? proces syntezy.
Metoda analityczno- syntetyczna może mieć różne odmiany :
zgłoskowa,
wyrazowa,
zdaniowa.
Jeżeli przedmiotem analizy jest wyraz , mówimy o metodzie analityczno- syntetycznej o charakterze wyrazowym. Na umiejętność czytania składają się takie procesy jak:
technika czytania,
technika rozumienia czytanego tekstu.
Metody analityczno- syntetyczne są obecnie dominującym sposobem kształtowania umiejętności czytania.
Stosowanie metody analityczno- syntetycznej przyzwyczaja dziecko do czytania całych wyrazów , a jednocześnie zwraca uwagę na elementy , ponieważ uczy wyodrębniać te elementy z całości i tworzyć z nich nowe wyrazy. Jeżeli dziecko ma kłopoty z analizą i syntezą wyrazów i zdań, nauczyciel powinien prowadzić bardziej złożone ćwiczenia w analizie i syntezie wyrazów.
Przekształcanie wyrazów przez ścieranie i dopisywanie liter. Nauczyciel pisze na tablicy sylabę lub literę i poleca uczniowi dopisać tylko sylabę lub literę , aby powstał
wyraz - ry- nek
-se- r
-la- s
Układanie wyrazów z rozsypanek literowych lub sylabowych. Nauczyciel wskazuje kolejno litery, z których ma być zbudowany wyraz , dzieci podają jaki to wyraz. Nauczyciel pisze na tablicy sylaby na no , do których dopisuje pojedyncze litery lub sylaby , uczniowie odczytują:
ga
no s
c
ra
10. Wprowadzenie nowej litery - tot metodyczny
Tok wprowadzania litery wg M. Falskiego
- Pogadanka wprowadzająca za pomocą obrazka wyraz podstawowy.
- Odczytywanie podstawowego wyrazu umieszczonego pod obrazkiem.
- Wzrokowa i słuchowa analiza wyrazu podstawowego. Analiza wzrokowa wyprzedza analizę słuchową.
- Ćwiczenia w szybkim wykonaniu analizy i syntezy wyrazu oraz w rozpoznawaniu liter i wyrazów na "wyrywki".
- Podawanie przez dzieci wyrazów , w których taki sam dźwięk słychać na początku.
- Pisanie wyrazu podstawowego po uprzednim wyćwiczeniu pisania nowej litery.
Kurs nauki czytania podzielony jest na trzy okresy.
Pierwszy to okres wstępny, w którym autorzy wprowadzają cztery samogłoski : o, a , i, e.
Drugi okres obejmuję naukę liter pojedynczych i zmiękczeń zaznaczonych w piśmie przez dodanie litery i .
Okres trzeci to czytanie z upodobnieniami , np. babka ; i z ubezdźwięcznieniami na końcu wyrazu , np. chleb ; nauka dwuznaków i liter ze zmiękczeniami, np. świnia.
Tok wprowadzania liter
- Pokaz nowej litery drukowanej, małej.
- Rozpoznawanie nowej litery wśród innych.
- Wymienienie wyrazów, w których słychać głoskę odpowiadającą nowej literze.
- Czytanie sylab( połączeń nowej litery z literami poznanymi dotychczas). Sylaby te można śpiewać na dowolną melodię.
- Czytanie wyrazów z nową literą , np. występującą w połączeniu , np. ko,ka.
Podobnie przebiega nauka wielkiej litery, po czym przystępujemy do pisania nowej litery- małej i wielkiej.
11. Charakterystyka odmiennej metody nauki czytania Ireny Majchrzak
A).czytania powinno się uczyć od 3 roku życia
B). pismo jako fenomen graficzny powinno być poznawane w sposób wzrokowy
C).czytanie powinno być szybciej niż pisanie
D). Nauka czytania zaczyna się od:
- imienia: wizytówki z imionami dla siebie
- ściana pełna liter: na ścianie na czarno pisane są litery wielkie i małe
- prezentacja liter alfabetu- wszystkich drukowanych wielkich i małych
- targ Liter: dzieci dostają kopertę z literami i muszą ułożyć z Liter swoje imię
- gra w sylaby: nauczyciel pryzgotowuje karteczki z jednosylabowymi wyrazami lud inne sylaby np. dom, kot, dom-ek
- nazywanie świata: przygotowanie przez nauczyciela od 80-100 wyrazów, głównie rzeczowniki, które powinny nazywać te rzeczy które znajdują się wokół dziecka- w szkole, na podwórku. Dzieci losują wyraz i przyczepiaą do tej rzeczy
-bank ilustracji: przygotwanie 80 obrazków-rzeczy, rośliny, zwierzęta, krótkie scenki z czasownikiem; każdyobrazek muss być podpisany
12. Alternatywne metody nauki czytania ( G.Doman, B.Rocławski, sojusz metod E.Arciszewskiej)
Metoda Rocawskiego:
czytanie wyprzedza pisane, uczenie rozpoczyna się od 3 r.ż:
- rozpoczyna sie od zapoznania się z kierunkami na podstawie ciała. Zaczyna się od 1 punktu odniesienia -serce- nastepnie tłumaczenie kierunków góra, dół, lewo, prawe biorąc pod uwagę oczy ręce nogi itp
- głoskowanie
- sylabizowanie
- wproowadzenie liter- just ich 44 wiecej niż normalnie, gdyż odrębnie traktuje się litery ń - ni, dź- dzi
Rocławski twierdzi że najpierw powinno być głoskowanie a później układanie wyrazów.
- podział liter na podstawowe (np u, h, dź) i niepodstawowe ( np. Ó, ch, dzi)
Do tego polecane są klocki LOGO: na nich są litery pisane i drukowane- litery podstawowe sa na klockach zielonych, litery niepodstawowe na klockach czerwonych
Etapy czytania:
- metoda ślizgowa /etap wstępny/ z litery na literę
* Dziecko wybrzmiewa 1 głoskę i ciągnie ja do następnej
* Sylaby: czyta w całości sylaby /też z przeciąganiem/
Aby pracować tą metodą należy robić kurs.
Metoda G.Domana:
- kierowana jest do dzieci z uszkodzeniami mózgu
- jest to metoda czytania globalnego, czyli dziecko nie poznaje liter
- Doman uważa że należy uczyć czytać dziecko, które samo siedzi- czyli mające ob 1 roku, gdyż najlepszy czas jest od 1 o 5 roku życia
Etapy czytania:
- nauka pojedyńczych słów ( słowa napisane na tekturowych kartonikach 10x 60 cm, litery 8 cm, drukowane i czerwone, słowa muszą być znane i przyjemne dla dziecka, mogą być imiona z otoczenia bliskich, rzeczowniki; jak to pozna wprowadzamy czasowniki i przymiotniki.
Codziennie czyta się dziecku po 5 słów- czytamy 3 razy odstęp 5 sek.; codziennie dodajemz nowe 5 słów, aż dochodzimy do 5 zestawów 3 razy)
- wyrażenia dwuwyrazowe: ten sam rozmiar, te same litery, tak samo się eksponuje
- proste zdania: drum zmniejszony z 8 do 5 cm, Kohlohr ten sam; kombinacja słów, które dziecko widziało; dziennie 2 nowe zdania .
- rozbudowanie zdania o przyimki, spójniki; zmniejszamy litery do 3.5 cm i piszemy je kolorem czarnym
- książeczki 20cm x 45 cm; na każdej stronie obrazek, zdjęcie i jednozdaniowy opis
Dziecko zapamiętuje obraz calego wyrazu, nie głoskuje, nie sylabuje, Lepiej czyta
Metoda Arciszewskiej:
14. Zasady nauczania ortografii (systematyczność, profilaktyki, integracji, stopniowania trudności, aktywności, poglądowości, kontroli i oceny postępów ucznia)
-systematyczności w posługiwaniu się materiałem ortograficznym.
Wyraża się w planowaniu materiału nauczania ortografii i rytmicznym jego realizowaniu, stosowaniu systematycznej kontroli i oceny stopnia opanowania przez uczniów umiejętności poprawnego pisania.
-Profilaktyki, czyli zapobiegania błędom ortograficznym.
Polega na niedopuszczaniu do popełnienia błędów przez uczniów i na ukazywaniu im tylko wyrazów poprawnie napisanych..
-Integracji ortografii z innymi działami nauczania
Polega na łączeniu ćwiczeń ortograficznych z innymi ćwiczenia językowymi. Łączna ich realizacja prowadzi do opanowania podstaw ogólnej sprawności językowej
-Stopniowania trudności: Odnosi się do racjonalnego doboru i układu treści poszczególnych zagadnień ortograficznych oraz stopniowego przechodzenia od przepisywania, pisania z pamięci poprzez pisanie ze słuchu jako ćwiczenie utrwalające, aż do pisania ze słuchu, traktowanego jako sprawdzian.
-Poglądowości: Wymaga właściwego doboru i celowego wykorzystywania środków dydaktycznych, pomagających w skupieniu uwagi, utrwalaniu zapamiętywanych wyrazów, formułowaniu zasad ortografii.
-Aktywnosci: Aktywizacja jego sfery poznawczej, emocjonalnej i motywacyjnej.
-Kontroli i oceny postępów uczniów: Stosowana przede wszystkim jako czynnik motywacyjny do zdobywania przez uczniów nawyku ortograficznego pisania.
15. Rodzaje ćwiczeń ortograficznych
1). przepisywanie: podstawowe ćwiczenia ortograficzne stosowane w klasach I-III
Zalecenia przy realizacji:
- sprawdzić, czy uczniowie rozumieją tekst przeznaczony do przepisywania,
- uświadomić cel przepisywania,
- dokonać analizy ortograficznej tekstu,
- stosować rozmaite sposoby przepisywania,
-wdrażać do samokontroli wykonanej pracy.
Warunki przepisywania kształcącego:
- stosowanie tekstów zrozumiałych dla uczniów,
- przepisywanie tekstów krótkich dwu-, trzyzdaniowych (więcej w klasach wyższych),
- częste stosowanie przepisywania,
- urozmaicanie przepisywania różnorodnymi sposobami.
2). Pisanie z pamięci: formą ćwiczenia, które kształci:
- pamięć wzrokową,
- spostrzegawczość,
- świadomość i odpowiedzialność ortograficzną.
Dzięki powstawaniu wrażeń wzrokowych, słuchowych i motorycznych: powstaje sytuacja sprzyjająca wyrabianiu nawyku ortograficznego pisania.
Warunkiem skuteczności tej formy ćwiczeń jest wyuczenie dzieci
- obserwacji ortogramu
- analizy rodzaju trudności w pisaniu
-sprawdzania zapisu i dokonywania starannej korekty.
POSTĘPOWANIE METODYCZNE
odczytanie i analiza treści tekstu,
analiza trudności ortograficznych,
ponowne odczytanie tekstu,
obserwacja części tekstu (zdania lub jego części),
pisanie z pamięci części teksu,
odsłonięcie tej części tekstu i sprawdzenie poprawności zapisu.
Czynności zawarte w punktach 4-6 powtarzają się aż do wyczerpania całego tekstu.
PRZEBIEG PISANIA Z PAMIĘCI
Zapis zdania na tablicy na oczach uczniów.
Odczytanie zdania przez uczniów.
Wspólne zastanowienie się nad pisownią oglądanych wyrazów połączone z próbą uzasadnienia.
Przyglądanie się zapisowi przez pewien czas.
Zakrycie zdania.
Zapis zdania przez uczniów.
Odsłonięcie zapisu.
Porównywanie przez uczniów swojego zapisu z tekstem na tablicy.
Stwierdzenie przez uczniów zgodności lub dokonanie poprawek.
Zapis kolejnych zdań na tablicy. Powtarzanie pracy zgodnie z kolejnymi krokami.
3). Pisanie za słuchu :polega na pisaniu pod dyktando, abymiało charakter kształcący
WARUNKI, jakie należy spełnić:
zapoznać uczniów z całym tekstem tak, aby pisząc wyrazy i zdania rozumieli sens całości,
dyktować wolno, wymawiając wyrazy starannie i wyraźnie, ale naturalnie,
nie ograniczać się do jednorazowych powtórzeń.
Pisanie ze słuchu można traktować jako:
a. ćwiczenie
zapobieganie błędom,
tłumaczenie pisowni trudniejszych wyrazów bezpośrednio przed pisaniem,
wypisywanie wyrazów, które przypuszczalnie uczniowie mogliby napisać błędnie;
b. sprawdzian ? stosowany już w klasie II
nie udziela się oczywiście wyjaśnień,
pozwala poznać stopień opanowania ortografii przez uczniów.
4). Dyktando wprowadzające
może zawierać tylko jeden rodzaj trudności ortograficznych
pisownia pozostałych wyrazów powinna być przez uczniów opanowana.
TOK POSTĘPOWANIA METODYCZNEGO
poinformowanie uczniów o nowym materiale zawartym w tekście,
wyjaśnienie istoty trudności,
wyodrębnienie w czasie dyktowania wyrazów zawierających trudność ortograficzną w wybrany sposób:
odpowiednia intonacja,
powtórzenie,
napisanie na tablicy
samokontrola pod kierunkiem nauczyciela.
5). Dyktando utrwalające (wdrażające)
służy utrwaleniu materiału ortograficznego, uprzednio wprowadzonego.
może obejmować jedną lub kilka reguł ortograficznych.
POSTĘPOWANIE METODYCZNE
poinformowanie uczniów o rodzaju i zakresie trudności ortograficznych objętych dyktandem,
przypomnienie pisowni wyrazów z ową trudnością (przed napisaniem każdego ze zdań dyktowanego tekstu),
wyjaśnienie trudnej pisowni oraz korekta błędów po napisaniu tekstu.
Przy dyktandzie wprowadzającym i utrwalającym nie stosuje się oceny dotyczącej poprawności ortograficznej. Ocenie (komentarzowi) podlegają staranność pisma oraz dokładność dokonanych poprawek.
6). Dyktando sprawdzające
Może obejmować tylko ten materiał ortograficzny, który został uprzednio opracowany drogą różnorodnych ćwiczeń..
TOK POSTĘPOWANIE
odczytanie całego tekstu przez nauczyciela,
sprawdzenie zrozumienia treści,
dyktowanie tekstu (zdania krótkie ? dwukrotnie, zdania długie ? najpierw w całości, potem logicznymi częściami i ponownie w całości),
powtórzenie odczytanego tekstu przez nauczyciela (uczniowie śledzą własny tekst i ewentualnie dokonują poprawek),
po zebraniu zeszytów, wykorzystując zainteresowanie uczniów, objaśnienie i zapis na tablicy niektórych trudnych wyrazów.
7). Pisanie z komentowaniem
Polega na dyktowaniu tekstu przez nauczyciela z równoczesną analizą ortograficzną dokonywaną głośno przez poszczególnych uczniów.
TOK POSTĘPOWANIA
nauczyciel dyktuje kolejno zdania tekstu,
wyznaczony uczeń objaśnia, czyli komentuje zapis wyrazów w podyktowanym zdaniu,
uczeń dyktuje kolegom zdanie dzieląc na sylaby i sam równocześnie je zapisuje.
8).Dyktando twórcze
można wprowadzić już w klasie drugiej,
łączy w sobie elementy nauczania ortografii z ćwiczeniami stylistycznymi.
SCHEMAT POSTĘPOWANIA
- zapoznanie uczniów z wyrazami, których pisownię będziemy ćwiczyć,
- wspólne ustalenie tematyki dyktanda i nadanie mu tytułu,
- indywidualne, bądź grupowe redagowanie i zapis na kartkach powiązanych logicznie zdań z użyciem zgromadzonych wcześniej ortogramów,
- odczytywanie tekstów i wybór najlepszego,
- przepisywanie wybranego tekstu na tablicy,
- analiza ortograficzna oraz dokonanie ewentualnych poprawek stylistycznych,
- pisanie tekstu przez uczniów (dyktuje nauczyciel przy zasłoniętej tablicy),
- korekta dyktanda przez porównanie z tekstem na tablicy.
16. Etapy pracy przy opracowywaniu zagadnień ortograficznych
Tok metodyczny obowiązujący przy wprowadzaniu trudności ortograficznych:
- zgromadzenie materiału językowego zawierającego określana trudnośc ortograficzna
- analiza odrębnego zjawiska ortograficznego
- sformułowanie wniosku z przeprowadzonej analizy
- utrwalenie
- sprawdzenie
17. Uwarunkowania kompetencji ortograficznej uczniu
- pamięć
- uwaga
- zainteresowanie i motywacja
- zdolność logicznego myślenia
- znajomość reguł ortografii
- barwa i środki graficzne
18. Ćwiczenia słownikowo - frazeologiczne, ich cel i rodzaje
Cele :
* wzbogacanie i utrwalanie słownika dziecka przez wprowadzanie nowych wyrazów i zwrotów frazeologicznych
* przenieść jak najwięcej wyrazów ze słownika biernego do czynnego
*nabycie umiejętności posługiwania się nowymi wyrazami i związkami frazeologicznymi
Rodzaje ćwiczeń :
- wprowadzanie nowych wyrazów z każdego zakresu
- wyjaśnienie nowych wyrazów
- budowanie , gromadzenie wyrazów bliskoznacznych do podanego wyrazu
- układanie, dobieranie wyrazów o znaczeniu przeciwnym
- budowanie rodziny wyrazów (wyrazy o tej samej tematyce)
- tworzenie fraz, zwrotów, wyrażeń, np. dobieranie do rzeczowników przymiotniki
- wyjaśnianie stałych związków frazeologicznych
- grupowanie przysłów
- gromadzenie wyrazów i związków wyrazowych na określony temat
19. Ćwiczenia syntaktyczne, ich cel i rodzaje
Cele :
*kształtowanie umiejętności zamykania myśli w granicach zdania, aby to co myśli przedstawiało w zdaniach
*nabycie umiejętności budowy róznych typów zdań
*nabycie przez dziecko podstawowych umiejętności posługiwanie się znakami interpunkcyjnymi
Rodzaje :
- podpisywanie obrazków
- układanie zdań z rozsypanek wyrazowych
- budowanie zdań, np. połącz części zdań w jedną całość
- budowanie zdań złożonych, z dwóch zdań prostych łączy w jedną całość
- zmienianie jednego typu zdań na inny typ, np. z oznajmującego na rozkazujący
20. Ćwiczenia gramatyczne. Zakres wiedzy o języku zawartym w programie kształcenia zintegrowanego
Odróżniają głoski od litery
Odróżnia samogłoskę od spółgłoski
Umiejętność dzielenia i definiowania sylab
Poznaje części mowy
Poznaje pojęcia liczba pojedyńcza, liczba mnoga
Poznaje pojęcia rodzaju
Poznaje czasy
Poznaje układ koniunkcyjny (czasami)
Stopniowanie przysłówka, przymiotnika
Poznaje wyrazy blisko znaczne
Poznaje i tworzy rodziny wyrazów
Poznaje wiedzę o zdaniu, różne typy zdań, umiejętność skracania i rozszerzania zdań, równoważniki zdań, poznaje rodzaje zdań pojedynczych, zdania wykrzykiwane, wie co to jest zdanie złożone i tworzy je.
Wprowadzenie pojęć gramatycznych (tok metodyczny) :
- zgromadzenie materiałów językowych
- obserwacja zebranego materiału i wykonanie ćwiczeń
- sformułowanie definicji czy też nazwanie danego pojęcia
- zastosowanie poznanych wiadomości na nowym materiale
21. Integracja ćwiczeń ortograficznych, gramatycznych, słownikowo – frazeologicznych oraz syntaktycznych
22. Ćwiczenia stylistyczne i kompozycyjne, ich cele i rodzaje
23. Opis i opowiadanie jako dłuższa forma wypowiedzi w edukacji polonistycznej
Opowiadanie : Forma wypowiedzi, która zawiera przedstawienie określonych wydarzeń, cechami jest następstwo czasowe (akcja) i ma też narratora, istotne jest użycie czasu przeszłego.
- opowiadanie odtwórcze (relacjonowanie tego w czym osobiście się uczestniczyło, bądź to co widział albo przeczytał)
- opowiadanie twórcze (fabułę, akcję, całość dziecko samo wymyśla)
W opowiadanie istotna jest akcja! W 3klasie do opowiadanie można dodać dialog. Podstawową częścią mowy w budowaniu opowiadania jest czasownik.
Jak przygotować dziecko do pisania opowiadania? Następujące ćwiczenia : ćwiczenia językowe, ćwiczenia słownikowo –frazeologiczne które będą dotyczyły czasowników, ćwiczenia syntaktyczne które uczą tworzyć zdania, zamiany zdań z czasu przeszłego na teraźniejszy, historyjki obrazkowe, budowanie planów do gotowego tekstu opowiadań, poznanie kompozycji opowiadania : wstęp, rozwińcie i zakończenie.
Opis : typu opisu: 1) opis przedmiotów, postaci, krajobrazów 2) opis sytuacji 3) opis przeżyć wewnętrznych. Plan opisu : od szczegółów do ogółów. Trójpodział kompozycji : wstęp, rozwinięcie, zakończenie. Ważne jest słownictwo przymiotnikowe.
Jak przygotować dziecko do pisania opisu? Przed opisem można użyć różnych ćwiczeń np.: ćwiczenia słownikowo – frazeologiczne, ćwiczenia kształtujące zmysł obserwacji, ćwiczenia w rozpoznawaniu i określania stosunków przestrzennych, opis jako tekst z lukami do wypełnienia.
24. Sprawozdanie i notatka kronikarska jako wypowiedzi pisemne w klasach I-III
Sprawozdanie : jest podobna do opowiadania, musi odnosić się do rzeczy prawdziwych i tych, które był z dzieckiem związane, musi dotyczyć autentycznych wydarzeń. Może być skrótową formą opowiadania.
Notatka kronikarska : jest to sprawozdanie, które wpisujemy do kroniki klasy, szkoły.
25. Użytkowe formy wypowiedzi w edukacji polonistycznej
W każdym programie nauczanie jest : list, zaproszenie, życzenia, zawiadomienia, zredagowanie, ogłoszenie, pozdrowienia, telegramy
List: nie można od razu kazać napisać dzieciom list, należy na początku zapoznać dzieci, z jego budową, strukturą – do kogo, po co; uczą się używanie wielkiej litery, poznania sposobu adresowania koperty, podpisu.
Pisma używamy ich w konkretnym celu. Powinny pojawiać się cyklicznie. Dziecko powinno znać cel pisania.
26. Znaczenie ćwiczeń językowych w procesach kształcenia języka dziecka.
- rozszerzenie słownika mówionego
- budowanie wielozdaniowych wypowiedzi
- rozwijanie mówienia poprawnego i ścisłego
27. Ćwiczenia rozwijające język mówiony ucznia
Zadawanie pytań
Odpowiadanie na pytania
Dyskusja na dany temat
Wymiana informacji, rozmowa miedzy uczniami, miedzy uczniem a nauczycielem na dany temat
Improwizacja w oparciu o książkę, film
Zabawy tematyczne np. sklep, rodzina
28. Podstawy poznania i analizy utworów literackich
Analiza tekstu literackiego polega na wskazaniu podstawowych elementów budowy utworu.
Interpretacja- znaczenie idei, myśli przewodniej utworu.
Analiza utworu z dziećmi, proza :
- rozróżnienie wiersza od prozy
- fabuła – o czym jest tekst
- akcja – zmieniające się wydarzenia
- bohater literacki
- typy bohaterów literackich : I planowy, II planowy
- plan wydarzeń
- partie dialogowe
Wiersz :
- rymy
- rytmika
- odmienność poetyckiej mowy
- epitety
- podział na zwrotki
- pojawia się refren
- namalowanie tego co wynika z wiersza, tworzenie melodii
- interpretacja każdej rzeczy
29. Koncepcje metodyczne pracy z lekturą w klasach I-III
Opowiadanie
Narysować komiks, postacie, wydarzenie
Inscenizacja (scenka)- napisać scenariusz, role wyuczone na pamięć i przedstawienie
Improwizacja
Zabawy twórcze na podstawie lektury np. „O psie który jeździł koleją” narysowanie planu trasy podróży psa; albo zaplanowanie wycieczki do straży „Jak Wojtek został strażakiem”
Przygotowanie kostiumów
Prezentacja przeczytanej ksiązki i zachęcenie do przeczytania innych
Konkurs literacki