O co nie wolno pytać na rozmowie kwalifikacyjnej

 ksz, nos 25-07-2003, ostatnia aktualizacja 25-07-2003 22:12

Czy pani jest mężatką? Czy pan jest gejem? Ile pani ma lat? W wielu krajach rekruterzy nie mają prawa zadawać takich pytań, w Polsce, chociaż przepisy tego zabraniają, wciąż jest wolnoamerykanka

Gdyby Sejm cztery lata temu przegłosował cały rządowy projekt nowelizacji kodeksu pracy, wszystko byłoby proste. Znajdował się tam przepis szczegółowo określający, jakich informacji pracodawca może żądać od kandydata. I tak na rozmowie kwalifikacyjnej rekrutujący mógłby nas pytać tylko o: imię i nazwisko, imiona rodziców, datę urodzenia, miejsce zamieszkania, wykształcenie, przebieg kariery zawodowej, numer PESEL, imiona i nazwiska dzieci kandydata oraz daty ich urodzenia, jeśli ich ujawnienie pozwoliłoby pracownikowi na korzystanie ze szczególnych uprawnień. - Niestety, posłowie uznali, że te zmiany niewiele zmienią w sytuacji pracowników. A szkoda, nie mielibyśmy teraz tylu wątpliwości - mówi mec. Sebastian Samol specjalizujący się w prawie pracy.

Wątpliwości mają jedynie prawnicy, bo pracodawcy pytają o wszystko. - Zdarza się, że klienci nalegają, by pytać kobiety o plany macierzyńskie - przyznaje Agnieszka Nordbo z firmy doradztwa personalnego TempService. - Ostatnio mieliśmy klienta, który trzykrotnie zatrudnił kobiety, które albo już były w ciąży, albo wkrótce w nią zaszły. Dlatego prosił, by na stanowisko znaleźć mu kobietę po 35. roku życia, z dziećmi - dodaje. Magdalena Kurpiewska z Job Center wspomina niedawną rekrutację na stanowisko kierownicze. - Poleconego przez nas kandydata w czasie ostatecznej rozmowy w firmie zapytano, czy jest gejem. Po twierdzącej odpowiedzi firma odrzuciła jego kandydaturę - mówi. Teoretycznie ten kandydat mógł pozwać firmę do sądu. Na to jednak nie decyduje się w Polsce prawie nikt. Trudno udowodnić, że to orientacja seksualna była powodem niezatrudnienia.

- Art. 111 kodeksu pracy mówi tylko o szanowaniu godności pracownika, o kandydacie nie wspomina. Moim zdaniem kandydat, który uważa, że naruszono jego dobra osobiste, może oddać sprawę do sądu z art. 23 i 24 kodeksu cywilnego, w których jest mowa o ogólnej ochronie dóbr osobistych. - Niestety, jest to bardzo trudne do udowodnienia. Szczególnie kiedy przeciwko słowom pokrzywdzonego świadczy dwóch, trzech rekrutujących - mówi mec. Sebastian Samol.
Stosunkowo najłatwiej jest udowodnić dyskryminację ze względu na płeć. O zakazie dyskryminacji kobiet w dostępie do pracy mówi bardzo ogólnie konstytucja (w art. 33) i szczegółowo kodeks pracy - w art. 18 3b jest mowa naruszeniu zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn, także przy przyjmowaniu do pracy. Co grozi za dyskryminację? Teoretycznie w przypadku udowodnienia winy pracodawca musi zapłacić odszkodowanie maksymalnie do sześciokrotności najniższego wynagrodzenia (art. 183d, kwota ta wynosi obecnie 4,8 tys. zł). - Po wejściu do Unii Europejskiej będziemy musieli zmienić ten przepis i dać sądom wolną rękę w ustalaniu odszkodowań za dyskryminację - mówi Anna Tomczyk, wicedyrektor działu prawnego Głównego Inspektoratu Pracy.

Pytanie o oświadczenie
Czy podczas rozmowy rozmowy kwalifikacyjnej pracodawca może żądać od kandydatki podpisania oświadczenia, że nie zajdzie w ciążę?
Mec. Sebastian Samol, specjalista prawa pracy:

- Taka "umowa" jest nic nie warta, a pracodawca nie ma prawa żądać jej podpisania. Oczywiście, nie ma się co dziwić kobietom, które się na to godzą, bo często jest to warunek przyjęcia do pracy. W przypadku zajścia w ciążę przez pracownicę jej szef nie wygra w żadnym sądzie. Ani pracy, ani cywilnym. Taki papier jest bez znaczenia, panie po jego podpisaniu nie muszą się martwić.

not. Nos ksz, nos