1. Wpływ Wielkiej Rewolucji Francuskiej na PM

- zmiana rozumienia pojęcia suwerenności (zasada zwierzchnictwa narodowego i prawa narodów zamiast suwerenności monarchów)

- zasada nienaruszalności terytorium

- zasada nieinterwencji w sprawy wewnętrzne innych państw

Najważniejszym dokumentem była Deklaracja Praw Narodów z 1793, gdzie znajdujemy takie postulaty jak:

- prawo do wojny w obronie własnej suwerenności

- zasada wolności żeglugi na rzekach wspólnych

- azyl dla przestępców politycznych

- pierwsze plebiscyty dotyczące przynależności państwowej spornego obszaru

2. Formy odpowiedzialności

Rodzaje odpowiedzialnośći:

1. bezpośrednia- państwo za swoje własne działanie, własnych organów(rząd, głowa państwa, parlament, sądy)

Państwo zobowiązane do odszkodowania

• Odpowiedzialność za działanie organów wykonawczych- państwo odpowiada za czyny wchodzące w kompetencje org. Wykonawczych jak i w sytuacji kiedy funkcjonariusze przekraczają swoje kompetencje, jeśli działali w charakterze organu. Nie ponosi gdy przekroczenie było oczywiste.

-Przedstawiciele dyplomatyczni- P. odpowiada za sprzeczne z kompetencją działania

-Członkowie sił zbrojnych- w czasie wojny strona ponosi pełną odpowiedzialność

• Za dział. Władzy ustawodawczej- w skutego działania lub zaniechania. P. odpowiada za samo uchwalenie ustawy sprzecznej ze zobowiązaniami mnr.

• Za dział org sądowniczych- jeśli akty sądów są sprzeczne z P.M powstaje odpowiedzialność państwa. Niezależnie od tego czy działanie było świadome czy też nie.

• Za dzał. Osób prywatnych- za szkody wyrządzone przez osoby, jeżeli wynikły one w skutek zaniechania czy tolerowania tego rodzaju działaj, nie zastosowanie przez państwo środków prewencyjnych lub nie ukaranie sprawców.

4. pośrednia- za akty osób prywatnych. Odpowiedzialność polega na ukazaniu winnych i skłonieniu ich do naprawienia szkód. Zaniechanie tego może doprowadzić do przekształcenia z odp. Bezpśrednią

Formy:

1. Reparacja- naprawienie szkody w formie

1. Restytucji- przywrócenie poprzedniego stanu. W przypadku zniszczenia obiekty podlegającego zwrotowi występuje restytucja zastępcza

4. Odszkodowanie- Zapłacenie pewnej sumy, lub daniu ekwiwalentu. Wyłączone są tu szkody pośrednie, odszkodowanie powinno obejmować utracone odsetki (korzyści). P.M nie dopuszcza kar pieniężnych jako formy zadośćuczynienia.

3. Satysfakcja- forma wynagrodzenie niematerialnych szkód. Zxastosowanie wyraźnej dezaprobaty wobec aktów jednego państwa przeciwko czci innego. Zwykle mówi się tu o szkodach moralnych, niematerialnych. P.M nie reguluje formy zadośćuczynienia. Przeważnie są to oficjalne przeprosiny, zobowiązanie ukazania winnych.

Sankcja- przeciwko państwu dopuszczającemu się aktów agresji. W ONZ teza, ze odpowiedzialność może obejmować jedynie obowiązek naprawienia szkody- kwestia dyskusyjna

Różnica między neutralnością, neutralnością stałą, neutralizacją i demilitaryzacją

NEUTRALNOŚĆ – dotyczy konkretnego konfliktu, jest aktem jednostronnym komunikowanym przez państwo w formie noty, oświadczenia itp.

TRWAŁA (STAŁA) NEUTRALNOŚĆ – państwo trwale neutralne w zamian za uzyskaną w umowie międzynarodowej gwarancję niepodległości i integralności terytorialnej zobowiązuje się nie używać siły zbrojnej przeciwko innemu państwu ani nie przystępować do toczących się już działań wojennych, z wyjątkiem samoobrony. Konsekwencją statusu trwałej neutralności jest wyłączenie możliwości przystępowania do sojuszu i organizacji wojskowych, uczestniczenia w systemie bezpieczeństwa zbiorowego oraz zakaz udostępniania swego terytorium na bazy wojskowe.

DEMILITARYZACJA – wynika z UM i nakłada na państwo obowiązek zlikwidowania oraz zakaz budowy i utrzymywania w przyszłości urządzeń i obiektów wojskowych na określonej części jego terytorium, a takżę zakaz utrzymywania tam sił zbrojnych.

NEUTRALIZACJA – umowne wyłączenie możliwości prowadzenia działań wojennych na danym terytorium oraz nakaz powstrzymywania się od wykorzystywania go w charakterze bazy do prowadzenia takich działań.

Organizacje wyspecjalizowane ONZ

Według oficjalnego schematu organizacyjnegon systemu ONZ status organizacji wyspecjalizowanych mają:

- Międzynarodowa Organizacja Pracy (ILO)

- Organizacja NZ ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO)

- Organizacja NZ ds. Oświaty, Nauki i Kultury ONZ (UNESCO)

- Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)

- Grupa Banku Światowego, w skład której wchodzą:

a) Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD)

b) Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju (IDA)

c) Agencja Wielostronnych Gwarancji Inwestycyjnych (MIGA)

d) Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC)

e) Międzynarodowe Centrum Rozwiązywania Sporów Inwestycyjnych (ICSID)

- Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF)

- Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego (ICAO)

- Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO)

- Międzynarodowa Unia Telekomunikacyjna (ITU)

- Powszechny Związek Pocztowy (UPU)

- Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO)

- Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO)

- Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa (IFAD)

- Organizacja NZ ds. Rozwoju Przemysłowego (UNIDO)

- Światowa Organizacja Turystyczna (WTO*)

Oprócz tego są jeszcze organizacje stowarzyszone (np. IAEA, WTO - Światowa Organizacja Handlu), a także programy i fundusze (np. UNICEF, UNEP, UNHCR), ale one już nie mieszczą się w ściśle rozumianej kategorii "organizacji wyspecjalizowanych".

Nieważność UM

związane z naruszeniem pr. wew. kontrahentów dot. zawierania umów: nie można powoływać się na to prawo, chyba, że jego pogwałcenie było oczywiste i dot. normy o zasadniczym znaczeniu; art. 46 KW;

wady oświadczenia woli:

art. 47 – przekroczenie przez przedstawiciela upoważnienia, tylko jeśli inne państwa znały ograniczenie;

art. 48 – błąd – istotny, dot. faktów

art. 49 – oszustwo w stosunku do państwa;

art. 50 – przekupstwo przedstawiciela bezpośrednie lub pośrednie;

art. 51 i art. 52 → przymus wobec przedstawiciela jest zawsze przyczyną unieważnienia, ale przymus wobec państwa tylko jeśli polegał na użycia siły lub groźbie jej użycia oraz jeśli był niezgodny z p.m. (np. traktaty pokojowe w stosunku do państwa agresora);

niezgodność z ius cogens → art. 53 (istniejącą) i art. 64 (nową);

nieważność bezwzględna:	nieważność względna:
art. 51, 52, 53, 64 KW; nieważna ex lege; może dochodzić teoretycznie każdy, nie można konwalidować umowy; nie możliwa jest podzielność traktatu	art. 46-50 KW; strona nie musi powołać się na nieważność umowy; może dochodzić tylko poszkodowany; może być konwalidowana w wyniku wyraźnej lub dorozumianej zgody państwa;

8. Kongres Wiedeński

I Decyzje terytorialne:

1. Wielkie Księstwo Poznańskie – pod panowanie króla Prus

2. uzyskania przez Austrię salin wielickich

3. Kraków wraz z przylegającymi ziemiami staje się wolnym miastem pod opieką Rosji, Austrii i

4. Prusy otrzymują połowę terytorium Saksonii, część Pomorza oraz część Nadrenii;

5. Hanower staje się królestwem podporządkowanym Wielkiej Brytanii

6. Utworzenie Związku Niemieckiego, w skład którego weszły 34 państwa i 4 wolne miasta

7. Przywrócenie Państwa Kościelnego

8. Utworzenie z Belgii i Holandii Królestwa Niderlandów pod berłem Wilhelma I z dynastii orańskiej

II Uznanie neutralności Szwajcarii i części Sabaudii

III Ustanowienie wolności żeglugi na rzekach międzynarodowych: Renie, Nekarze, Menie, Mozeli, Mozie i Skaldzie

IV przyjęcie regulaminu w sprawie stopni pierwszeństwa agentów dyplomatycznych (trzy klasy: 1. ambasodorowie, legaci, nuncjusze; 2. posłowie, ministrowie i inni przedstawiciele uwierzytelnienie przy monarchach; 3. charges d’affaires, uwierzytelnienie przy ministrach spraw zagranicznych

V Wydanie deklaracji o zakazie handlu niewolnikami

9. Budowa UM (77-81, 90-91)

1) tytuł umowy:

2) preambuła

a) inwokacja (w umowach zawieranych przez państwa muzułmańskie; w Europie pomija się inwokacje poza umowami zawieranymi ze Stolicą Apostolską)

b) intytulacja (nazwanie organów, wymienienie stron)

c) arenga (przyczyny, które skłoniły państwa do podpisania umowy)

d) narracja (opis czynności, które doprowadziły do zawarcia umowy)

e) ew. komparycja (wzmianka o wyznaczeniu pełnomocników)

3) stwierdzenie uzgodnienia tekstu umowy

4) dyspozycja:

- część materialnoprawna: meritum sprawy, konkretne zagadnienia; ew. klauzule

- część formalnoprawna: postanowienia końcowe, sposób przestrzegania zobowiązań

5) ew. korroboracja: uroczyste wzmocnienie tekstu

6) miejsce i data zawarcia umowy;

7) podpisy i pieczęcie

Różnica między arbitrażem a sądami stałymi

ARBITRAŻ	SĄDY STAŁE
Strony mają wpływ na wybór składu orzekającego	Strony w zasadzie nie mają wpływu na skład orzekający*
Strony same ustalają podstawy prawne orzekania i zasady proceduralne.	Podstawy prawne i zasady proceduralne są uregulowane odgórnie

Obie metody mogą mieć charakter stosowania obligatoryjny lub fakultatywny, w zależności od łączących strony UM. Należy też pamiętać o podziale arbitrażu na system europejski, amerykański oraz trybunału mieszanego.

Prawa ludności cywilnej w czasie wojny

- oczywiście zakaz dokonywania zbrodni międzynarodowych (ludobójstwo, zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciw ludzkości)

- zakaz atakowania i bombardowania nie bronionych miast, wsi i domów mieszkalnych i budowli

- obowiązek uprzedzania o mającym nastąpić bombardowaniu

- zakaz stosowania metod mających na celu szerzenie terroru wśród ludności cywilnej

- zakaz stosowania metod i środków walki, które rażą bez rozróżnienia ludność cywilną i kombatantów, dobra o charakterze cywilnym i cele wojskowe

- ataki należy ograniczyć do celów wojskowych

- zakaz atakowania dóbr przeznaczonych dla ludności cywilnej, takich jak domy, mieszkania, urządzenia i środki transportu, a także wszystkich innych dóbr nie stanowiących celów wojskowych, chyba, że są użytkowane głównie dla celów wysiłku wojskowego.

- nie wolno atakować ani niszczyć zapasów niezbędnych do przeżycia ludności cywilnej: zasiewów, żywności, zbiorników z wodą do picia, urządzeń nawadniających, aby skłonić tę ludność do opuszczenia danego obszaru lub wygłodzić ją.

- także plany działań wojennych powinny być sporządzane z troską o zminimalizowanie szkód i cierpień ludności cywilnej.

- możliwe jest tworzenie stref i miejscowości sanitarnych dla zapewnienia ochrony kobietom, starcom i dzieciom, rannym i kalekom, a także stref zneutralizowanych w okolicach miejsc, gdzie toczą się walki, dla zapewnienia ochrony rannym, chorym i ludności nie biorącej udziału w walkach.

12. Cele i zasady ONZ

1) utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa,

2) rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami

3) rozwiązywanie w drodze współpracy zagadnień międzynarodowych o charakterze społecznym, gospodarczym, kulturalnym i humanitarnym oraz w zakresie ochrony praw człowieka,

4) stanowienie ośrodka uzgadniania działalności międzynarodowej, zmierzającej do osiągnięcia wymienionych wyżej wspólnych celów.

zasady onz w art.2 Karty NZ

• Zasada nr 1 – zasada suwerennej równości wszystkich jej członków

• Zasada nr 2 – członkowie organizacji powinni wykonywać w dobrej wierze zobowiązania przyjęte zgodnie z niniejszą Kartą

• Zasada nr 3 – zasada załatwienia sporów międzynarodowych środkami pokojowymi

• Zasada nr 4 – wszyscy członkowie powstrzymują się w swych stosunkach międzynarodowych od groźby użycia siły lub użycia jej przeciwko całości terytorialnej lub niezawisłości politycznej któregokolwiek z państw

• Zasada nr 5 – zasada zobowiązująca państwo członkowskie do udzielania pomocy organizacji w akcji podjętej zgodnie z Kartą i powstrzymania się od udzielania pomocy państwu wobec któremu ONZ zastosowało środki zapobiegające

• Zasada nr 6 – organizacja zapewni by państwa, które nie są jej członkami , postępowały zgodnie z niniejszymi zasadami w stopniu koniecznym do utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa

• Zasada nr 7 – żadne postanowienia niniejszej Karty nie upoważnia Narodów Zjednoczonych do ingerencji w sprawy, które z istoty swej należą do kompetencji wewnętrznej któregokolwiek państwa

Różnice między PMP a prawem międzynarodowym prywatnym

PMP jest to zespół norm regulujących stosunki wzajemne między państwami oraz organizacjami międzynarodowymi i innymi uczestnikami SM mającymi zdolność do działania w SM". PM Prywatne jest to zespół norm, których zadaniem jest wskazanie określonego systemu prawnego (własnego lub obcego państwa), właściwego dla dokonania oceny prawnej konkretnej sytuacji osobistej lub majątkowej. (Sawicki)

zwyczaj międzynarodowy to zgodne postępowanie państw tworzące prawo; usus- wspólna, zgodna praktyka podmiotów prawa międzynarodowego tworząca prawo; praktyka państw i ich organów; opinio iuris sive necessitatis - przyjęcie praktyki za prawo; przeświadczenie o prawotwórczym charakterze praktyki; przekonanie

element czasu- trudno mówić o konkretnym, niezbędnym czasie- zależy od okoliczności

powszechność: praktyka państw biorących udział w danej dziedzinie obrotu międzynarodowego i milczenie innych państw (jako brak sprzeciwu).

grzecznosc międzynarodowa (kurtuazja): stosowana przez panstwa dla ulatwienia stosunków miedzynarodowych, ale nie sa prawnie wiazace → pogwalcenie zasad grzecznosci nie jest pogwalceniem prawa

Różnica między stroną wojującą a powstańcami

Kryteria uznania za stronę wojującą:

1) obiektywne – warunki by powstańcy mieli własny rząd i organizację wojskową; by rząd ten kontrolował cześć państwa będącego w stanie wojny domowej w sposób rzeczywisty – obszar okupowany i administrowany przez władze powstańcze, powstanie lub rewolucja przybrać muszą formę działań wojennych, w których siły powstańcze, działające w sposób zorganizowany pod jednolitym dowództwem, przestrzegają przewidzianych przez prawo międzynarodowe sposobów ich prowadzenia.

2) subiektywne – prawdopodobieństwo sukcesu powstańców, istnienie bezpośredniego własnego interesu.

Uznanie za powstańców - konsekwencją jest nabycie przez powstańców praw i obowiązków państwa prowadzącego wojnę. Rząd konstytucyjny traci odpowiedzialność za wydarzenia mające miejsce na terytorium niepodlegającym jego kontroli, na jego miejsce wchodzi rząd strony wojującej.

Skutki prawne – uznania za powstańców są węższe od uznania za stronę wojującą. Powstańcy nie są traktowani jako przestępcy lub piraci. Przysługują prawa kombatanckie. Państwa trzecie nie mają obowiązku zachowania neutralności. Uznanie wynika zazwyczaj z chęci ochrony przez państwo swych obywateli oraz interesów, może być zakwalifikowane jako częściowe uznanie.

Strona wojująca – zmiana podmiotu ponoszącego odpowiedzialność, państwa 3 musza zachować neutralność

Art. 38 Statutu MTS a doktryna

Art. 38 wymienia opinie doktryny jako jedno z pomocniczych źródeł do stwierdzania istnienia źródeł PM. Wyrok MTS nie może więc zapaść wyłącznie w oparciu o poglądy naukowców, ale jest rzeczą wiadomą, że sędziowie przed wydaniem orzeczenia zapoznają się z literaturą przedmiotu i może ona mieć pośredni wpływ (rolę inspirującą) na treść orzeczenia.

Istota prawna terytorium państwowego

- Teoria przedmiotowa – terytorium jako dominium ( własność oparta na zasadach prawa publicznego) + jako imperium (suwerenność)

- Teoria podmiotowa – terytorium jako „ciało”

- Teoria przestrzenna – terytorium jest przestrzenią w obrębie której działa władza państwowa

- Teoria kompetencji – zakres obowiązywania porządku prawnego państwa

Ograniczenia wykonywania szczególnego zwierzchnictwa terytorialnego

wynikające z PM

- nie wyrządzanie szkody innym państwom (casus huty Trail Smelter)

- zasada dobrosąsiedztwa (np. zakaz zmiany kierunku rzek)

- Konwencja Jamajska 1982:

 prawo nieszkodliwego przepływu

 prawo przejścia tranzytowego

 prawo przepływu szlakiem archipelagowym

Szczególne ograniczenia:

- dzierżawa (państwo zachowuje suwerenność ale inne wykonuje zwierzchnictwo a tym obszarze)

- tworzenie baz wojskowych (immunitety członków sił zbrojnych i personelu baz)

- demilitaryzacja – może być pełna lub częściowa

- neutralizacja – zakaz prowadzenia działań wojennych na danym terytorium

- rzeki międzynarodowe

Typowe klauzule w UM

klauzula wzajemności – traktowanie obywateli (osób prawnych, statków, towarów) układającej się drugiej strony w taki sam sposób, w jaki jej obywatele (osoby prawne itd.) są traktowani przez to państwo

klauzula narodowa – traktowanie obywateli itd. drugiej strony tak, jak traktuje własnych obywateli itd. (nie obejmuje nigdy praw politycznych)

klauzula największego uprzywilejowania – przyznanie drugiej stronie praw i przywilejów, które zostały lub zostaną przyznane w przyszłości jakiemukolwiek państwu trzeciemu

wyjątki od KNU: w szczególnych sytuacjach korzyści lub przywileje przyznawane jakiemuś państwu lub obszarowi nie muszą być przenoszone na inne państwa korzystające z KNU. Umożliwiają więc one traktowanie preferencyjne jakiegoś państwa czy grupy państw we wszystkich czy niektórych dziedzinach obrotu.

Uznawanymi powszechnie wyjątkami są:

1) tzw. mały ruch graniczny między państwami sąsiednimi (różne ulgi przyznawane w tym ruchu nie muszą być przenoszone na handel z innymi państwami)

2) handel z własnymi koloniami i posiadłościami:

3) szczególne sytuacje prawne, polityczne czy uświęcone tradycją (np. brytyjskie preferencje imperialne, preferencje celne w ramach „Unii Francusku

4) unia celna (państwa, które tworzą unię celną i znoszą w jej ramach cła nie przenoszą tych ulg na państwa trzecie);

5) handel z krajami rozwijającymi się (ten ostatni wyjątek zastępuje dawne wyjątki stosowane w odniesieniu do kolonii i krajów zależnych).

klauzula arbitrażowa – zobowiązanie do przekazywania jakichkolwiek sporów wynikłych na tle stosowania umowy do sądu rozjemczego (komisji koncyliacyjnej)

klauzule o ratyfikacji lub zatwierdzeniu – jeśli umowa podlega w jednym państwie ratyfikacji, a w innym zatwierdzeniu, to wówczas zamieszcza się klauzulę o przyjęciu zgodnie z prawem każdej umawiającej się strony

XV w. w Polsce

Najważniejsze koncepcje wysuwane przez polską szkołę PM w XV w. były związane z prowadzonymi przez Polskę wojnami, przede wszystkim z Zakonem Krzyżackim. Dwa zasadnicze tematy: pojęcie wojny sprawiedliwej oraz stosunki państw chrześcijańskich z pogańskimi

Stanisław ze Skarbimierza w dziele „Kazanie o wojnach sprawiedliwych” (1410) pisał o dopuszczalności przymierzy z państwami pogańskimi, dozwolonych sposobach walki, braniu łupów i dyscyplinie wojskowej. Sprzeciwiał się powszechnej wówczas opinii, że państwa chrześcijańskie nie mogą zawierać sojuszy z pogańskimi. Pisał: „prawo naturalne upoważnia monarchów do odparcia siły siłą, a ponieważ prawo naturalne jest takie samo dla wszystkich, wolno użyć pogan w tym celu”.

Paweł Włodkowic z Brudzewa skupiał się na obalaniu argumentów Krzyżaków, dowodzących że wojna przeciw Polsce i Litwie jest sprawiedliwa. Jego zdaniem sprawiedliwą jest wojna dla uzyskania zwrotu zagrabionych przedmiotów i w obronie ojczyzny, zaś przestępstwem jest prowadzenie wojny dla łupu. Uważał, że prawo narodów dotyczy również pogan, którzy mogą w oparciu o nie posiadać terytorium i tworzyć państwa. Jako jeden z pierwszych (być może nawet pierwszy) w europejskim piśmiennictwie napisał wprost, że wiara nie może pochodzić z przymusu, a więc wojna nie może być metodą nawracania.

Główne rezultaty II konferencji haskiej

Na Drugiej Haskiej Konferencji Pokojowej (1907) przyjęto następujące konwencje:

I - powtórzenie I konwencji z 1899

II - o ograniczeniu użycia siły dla ściągania długów

III - regulująca sposób wypowiadania wojny

IV - powtórzenie II konwencji z 1899

V - o prawach i obowiązkach państw neutralnych w wojnie lądowej

VI - o postępowaniu ze statkami handlowymi nieprzyjaciela w czasie wojny

VII - o przekształcaniu statków handlowych w okręty wojenne

VIII - o układaniu automatycznych min podwodnych

IX - o bombardowaniu przez siły morskie w czasie wojny

X - powtórzenie III konwencji z 1899

XI - o ograniczeniu prawa łupów w wojnie morskiej

XII - o ustanowieniu Międzynarodowego Trybunału Łupów (jako jedyna nie weszła w życie)

XIII - o prawach i obowiązkach państw neutralnych w wojnie morskiej

Przyjęto także 2 deklaracje:

1 - rozszerzającą deklarację o zakazie zrzucania pocisków i materiałów wybuchowych z balonów także na inne statki powietrzne

2 - w sprawie przymusowego rozjemstwa

Ius cogens

Normy ius cogens są to normy o charakterze uniwersalnym i zwyczajowym (tzn. część z nich jest zapisana w UM, ale nawet państwa nie będące stronami tych UM uznają te normy jako wynikające z prawa zwyczajowego), uważane się za nadrzędne wobec wszystkich innym norm PM. Sprzeczność z nimi może być zgodnie z konwencją wiedeńską o prawie traktatów z 1967 podstawą do unieważnienia umowy. Taki status mają m.in. wszystkie zasady KNZ.

Użycie sił zbrojnych w NZ

Generalnie jest ono oczywiście zakazane, podobnie jak groźba jej użycia. Wyjątkiem jest samoobrona, ale tylko do czasu zajęcia się sprawą przez RB (art. 51 KNZ). Drugi wyjątek, choć dziś głównie o wartości muzealnej, zawarty jest w art. 107 i dotyczy państw nieprzyjacielskich z okresu II wojny światowej.

Siła może być zastosowana przez ONZ jako ostateczny środek sankcyjny w dwóch wersjach: albo przez siły państw lub organizacji regionalnych autoryzowanych przez RB, albo przez wojska samego ONZ, które zostaną odstawione pod dowództwo Wojskowego Komitetu Sztabowego przez państwa, które zawrą z RB stosowną umowę. Jak wiadomo, ta metoda pozostaje jednak czysto papierowa, bo RB nie zawarła takich umów, a WKSz de facto nie istnieje.

Doktryna Tobara (Kosiarz)

Doktryna Tobara - doktryna legitymizmu demokratycznego skierowana do państw Ameryki Łacińskiej, wysunięta przez Ministra Spraw Zagranicznych Ekwadoru Tobara. Postulował aby państwa amerykańskie, działające wspólnie, odmawiały uznania wszystkich rządów ustanowionych w drodze rewolucyjnej.

Morze terytorialne a morska strefa ekonomiczna

1. Morze terytorialne:

• rozciąga się maksymalnie 12 mil od linii podstawowej

• proste linie podstawowe nie mogą odciąć morza terytorialnego innego państwa od morza otwartego

• Jurysdykcja:

prawo nieszkodliwego przepływu

przepływ przestaje być nieszkodliwy:

- groźba lub użycie siły

manewry lub ćwiczenia wojskowe

- zbieranie informacji na szkodę obronności państwa nadbrzeżnego

- propaganda

- start / lądowanie statków powietrznych

- start / lądowanie urządzeń wojskowych

- uprawianie kontrabandy

- zanieczyszczanie

- przeprowadzanie połowów

- prowadzenie działalności badawczej

- zakłócanie łączności

- działania niezwiązane z przepływem

- można zawiesić prawo nieszkodliwego przepływu ze względu na bezpieczeństwo państwa

- nie można żądać opłat za przepływ

- można żądać ograniczenia przepływu do określonych szlaków dla pewnych statków

- nie można stosować dyskryminacji

• nie powinno się wykonywać jurysdykcji karnej na pokładzie przepływającego statku chyba że:

 skutki przestępstwa rozciągają się na państwo nadbrzeżne

 przestępstwo zakłóca spokój lub porządek na morzu terytorialnym

 jeżeli o pomoc zwróci się kapitan, przedstawiciel dyplomatyczny lub urzędnik konsularny

 zwalczanie nielegalnego handlu narkotykami lub substancjami psychotropowymi

 ograniczenia stosują się do przepływu bocznego

 ograniczenia nie występują przy przepływie w celu wypłynięcia na morze otwarte

• Jurysdykcja cywilna:

• państwo nie powinno zatrzymywać statku ani zmieniać jego kursu w celu wykonania jurysdykcji cywilnej wobec osoby na jego pokładzie ( ograniczenie nie obowiązuje gdy statek wypływa na morze otwarte)

• Państwo nie może dokonać egzekucji statku albo jego zajęcia chyba że w wyniku niewypełnienia zobowiązań zaciągniętych przez statek w związku z przepływem

Spod jurysdykcji są wyłączone okręty wojenne oraz państwowe statki niehandlowe

Wyłączna Strefa Ekonomiczna

• szerokość do 200 mil od linii podstawowej

• prawo suwerenne do badania, eksploatacji, ochrony i godpodarowania zasobami naturalnymi

• jurysdykcja w zakresie ustanawiania i użytkowania sztucznych wysp, instalacji i urządzeń, badań naukowych i ochrony środowiska

• wszystkie państwa mogą kłaść kable i rurociągi

• zasada optymalizacji wykorzystania żywych zasobów strefy  jeśli państwo nie może wykorzystać kwot połowowych to powinno dopuścić innych

• wolność żeglugi i przelotu dla innych państw

Wygaśnięcie UM

Przyczyny wyraźnie przez umowę przewidziane

- upływ czasu na jaki zawarto umowę; typowa przyczyna wygaśnięcia → albo na okres x lat, albo do x dnia;

- spełnienie się warunku rozwiązującego; rzadko stosowany samoistnie, raczej wraz z warunkiem upływu czasu

- wypowiedzenie umowy zgodnie z jej postanowieniami;

Przyczyny nie przewidziane w umowie

z mocy prawa wygaśniecie umowy w ogóle (bezwzględne wygaśnięcie umowy) bądź w stosunku do danego państwa (względne wygaśnięcie umowy):

- zgodna wola stron; wg KW jeden warunek – by było to poprzedzone konsultacjami; desuetude – państwa wielokrotnie powoływały się przed MTS, ale beskutecznie;

- całkowite wykonanie umowy

- zniknięcie podmiotu umowy; albo w sensie fizycznym

z inicjatywy strony:

- zasadnicza zmiana okoliczności

- naruszenie umowy przez partnera;

- wypowiedzenie umowy nieprzewidziane w jej postanowieniach; zakaz, ale można, gdy ustali się że strony miały zamiar dopuścić tą możliwość lub gdy można domniemywać to z charakteru traktatu

- wygaśnięcie w skutek zawarcia późniejszej umowy milcząca abrogacja umowy

wygaśnięcie różni się od stwierdzenia nieważności tym, że pociąga ono za sobą skutki prawne od chwili wygaśnięcia (ex nunc), a stwierdzenie nieważności oznacza, że umowa była nieważna od samego początku i nie mogła wywołać żadnych skutków prawnych (ex tunc)

Funkcje prezydenta RP w SM

1) ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe

2) mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli RP w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych

3) przyjmuje listy uwierzytelniające akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych

4) w zakresie polityki zagranicznej współdziała z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem

5) "stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium" (art. 126).

28. Konsul a dyplomata

dyplomata	konsul
Konwencja wiedeńska z 1961 r.	Konwencja wiedeńska z 1963 r + umowy dwustronne
obywatelstwo państwa wysyłającego	obywatelstwo państwa wysyłającego (poza honorowymi)
zgoda państwa na osobę ambasadora = agrément	zgoda państwa na osobę konsula = exequatur
listy uwierzytelniające wystawia głowa państwa (ambasador, poseł) lub szef MSZ (chargé d’affaires)	listy komisyjne wystawia w zależności od prawa wewnętrznego głowa państwa, premier lub szef MSZ
funkcje: reprezentowanie państwa, ochrona jego interesów i obywateli, prowadzenie rokowań z państwem pobytu, ustalanie warunków rozwoju i składanie z tego sprawozdań, popieranie przyjaznych stosunków	funkcje: ochrona interesów państwa i obywateli; popieranie rozwoju stosunków; zapoznawanie się z warunkami i rozwojem i składanie z tego sprawozdań; wystawianie paszportów i wiz; udzielanie pomocy obywatelom; czynności notariusza i usc; ochrona interesów spadkowych, osób nieletnich i pozbawionych pełnej zdolności do czynności prawnych; reprezentowanie obywateli przed sądem; nadzór nad statkami i samolotami; udzielanie im pomocy; inne czynności dozwolone przez państwo przyjmujące i powierzone przez wysyłające
3 klasy: ambasador/nuncjusz; poseł/minister pełnomocny/internuncjusz; chargé d’affaires	4 klasy: konsulowie generalni, konsulowie, wicekonsulowie, agenci konsularni
przywileje i immunitety osobiste – patrz pytanie 33	przywileje i immunitety osobiste – patrz pytanie 33
przywileje i immunitety misji: nietykalność (wyłączenie spod rewizji, rekwizycji, zajęcia, egzekucji – także pojazdów, archiwów, dokumentów itp.), nie ma domniemania zgody na wejście; nietykalność korespondencji urzędowej; zwolnienie z opłat, podatków, należności w zw. z wykonywaniem funkcji prawo używania flagi i godła – także w mieszkaniu prywatnym ambasadora	przywileje i immunitety misji: prawo używania flagi i godła; nietykalność pomieszczeń (także honorowi – tylko pomieszczenia; dot. także pojazdów, archiwów i dokumentów; domniemanie zgody w wypadku pożaru lub innej katastrofy); zwolnienie z podatków (honorowi: tylko od sum otrzymywanych od państwa wysyłającego z tytułu pełnionej funkcji); nietykalność korespondencji urzędowej (także honorowi)
koniec misji: notyfikacja; uznanie za persona non grata; na skutek wypadków losowych (można powołać chargé d’affaires ad interim) dymisja zerwanie stos. dypl.	zerwanie stos. dypl. nie pociąga ze sobą zerw. stos. kons.

Odpowiedzialność międzynarodowa państwa – teorie

 konserwatywna – (podstawy w klasycznym PM) ogranicza problem do odpowiedzialności państwa za szkody poniesione na jego terytorium przez cudzoziemca, chodzi zwłaszcza o szkody majątkowe, ochronę inwestycji kapitałów, szczególnie w czasie zaburzeń wew. I wojen domowych. Teoria ta we współczesnym prawie jest zbyt wąska: nie uwzględnia postępu PM. W tej koncepcji odpowiedzialność sprowadza się do obowiązku naprawienia szkody – reparacji i satysfakcji.

 Postępowa – centralnym zadaniem współczesnego PM jest zachowanie pokoju i bezpieczeństwa międz. --> odpowiedzialność za naruszenie zakazu uciekaniasię do wojny, za zbrodnie międzynarodowe – wysunęła się na pierwsze miejsce.

Kodyfikacja PM

kodyfikacja- systematyczne zestawienie przepisów; moc wiążąca kodyfikacji zależy od tego, kto jej dokonuje i w jakiej formie. 1899, 1907r. konferencje pokojowe haskie: skodyfikowano prawo wojny lądowej i częściowo prawo wojny morskiej

opracowane przez Komisję Prawa Międzynarodowego przy NZ:

1. 1958r. 4 Konwencje Genewskie prawa morza

2. 1961r. Konwencja Wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych

3. 1963r. Kw/Wied o stosunkach konsularnych

4. 1969r. Kw/Wied prawa traktatów

5. 1975r. Kw/Wied dot. reprezentacji państw w ich stosunkach z org. międzynarodowymi o charakterze powszechnym

6. 1978r. Kw/Wied w sprawie sukcesji państw w stosunku do traktatów

7. 1983r. Kw/Wied w sprawie sukcesji państw w stosunku do mienia, archiwów i długu państwowego

8. 1983r. Kw/Wied w sprawie traktatów zawieranych między państwami a org. międzynarodowymi lub między org. międz.

Sposoby rozumienia ogólnych zasad prawa narodów cywilizowanych

Sformułowanie to pojawiło się w art. 38 statutu MTS i wywołuje kontrowersje. Jedni uważają, że stwierdzenie to upoważnia MTS do stosowania norm innych niż normy obowiązującego prawa międzynarodowego (chodziłoby np. o normy prawa wewnętrznego lub naturalnego) – dla nich OZPUNC nie stanowią źródeł prawa międzynarodowego. Inni są zdania, że OZPUNC to jedynie ogólne zasady prawa międzynarodowego, a więc stanowią część prawa umownego lub zwyczajowego. Pierwszy pogląd jest nie do utrzymania, ponieważ na konferencji w San Francisco zmieniono w statucie słowa „Trybunał stosuje” na „Trybunał, którego zadaniem jest rozstrzygać zgodnie z prawem międzynarodowym (…) stosuje” – poza tym MTS nigdy nie oparł swego orzecznictwa wyłącznie na OZPUNC.

Różnica między przywilejem i immunitetem osobistym dyplomaty i konsula

przedstawiciel dyplomatyczny (wg konwencji)	urzędnik konsularny (wg konwencji)
przedstawiciel dyplomatyczny – nietykalny i nie podlega aresztowaniu	aresztowanie i uwięzienie – tylko w wypadku ciężkiej zbrodni na podstawie postanowienia sądu; w pozostałych przypadkach na mocy prawomocnego wyroku sądowego
immunitet od jurysdykcji karnej; immunitet od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej poza nieruchomościami prywatnymi, spadkami prywatnymi i powództw dot. działalności zawodowej lub handlowej (której nb. konwencja i tak dalej zakazuje)	nie podlega jurysdykcji w odniesieniu do czynności wykonywanych w zw. z pełnieniem funkcji konsularnych poza wynikającymi z zawarcia umowy, w której urz. kons. nie występował jako przedstawiciel państwa oraz szkód powstałych w wyniku spowodowanego wypadku samochodowego, morskiego lub powietrznego
nie ma obowiązku składania zeznań	obowiązek składania zeznań (ale nie ma sankcji za odmowę)
zakaz egzekucji, poza nieruchomościami prywatnymi, spadkami i działaln. zaw./handl.
immunitetu zrzeka się wyraźnie państwo wysyłające, oddzielnie dla wszczęcia postępowania, oddzielnie do wykonania wyroku	immunitetu zrzeka się wyraźnie państwo wysyłające, oddzielnie dla wszczęcia postępowania, oddzielnie do wykonania wyroku
	zwolnienie z wszelkich obowiązków dot. rejestracji cudzoziemców i zezwoleń na pobyt (także osoby przebywające we wspólnocie rodzinnej)
nie podlega przepisom o ubezpieczeniach społecznych – także służba prywatna, o ile nie jest obywatelem p. przyjm. ani nie ma tam stałego msc. zamieszkania	nie podlega przepisom o ubezpieczeniach społecznych – także personel konsularny, o ile nie jest obywatelem p. przyjm. ani nie ma tam stałego msc. zamieszkania
zwolnienie z opłat i podatków poza podatkami pośrednimi, należnościami rejestracyjnymi	zwolnienie z opłat i podatków poza podatkami pośrednimi, należnościami rejestracyjnymi
zwolnienie z innych świadczeń, służby publicznej, obciążeń wojskowych itp.	zwolnienie z innych świadczeń, służby publicznej, obciążeń wojskowych itp.
zwolnienie z opłat celnych przedmiotów urzędowych, osobistego użytku (także osób we wspólnocie rodzinnej); zwolnienie bagażu osobistego od rewizji, chyba że podejrzewa się, że zawiera on przedmioty zakazane lub podległe kwarantannie – rewizja tylko w obecności przedstawiciela dypl. lub osoby przez niego upoważnionej	zwolnienie z opłat celnych przedmiotów urzędowych, osobistego użytku (także osób we wspólnocie rodzinnej); ilość jedzenia nie może przekraczać ilości koniecznych do bezpośredniego spożycia; zwolnienie bagażu osobistego od rewizji, chyba że podejrzewa się, że zawiera on przedmioty zakazane, podległe kwarantannie lub nieprzeznaczone do użytku osobistego – rewizja tylko w obecności urz. kons. lub członka jego rodziny

Podział kompetencji między Radę Bezpieczeństwa i Zgromadzenie Ogólne ONZ

ZO:

- omawia wszelkie sprawy wchodzące w zakres Karty lub dotyczące funkcji i kompetencji któregoś z organów przewidzianych w Karcie, udziela w tych kwestiach zaleceń członkom ONZ lub RB – poza sytuacją gdy RB wykonuje funkcje w związku ze sporem lub sytuacją powierzoną jej przez Kartę, chyba że RB zwróci się o to;

- omawia każdą sprawę dot. utrzymania pokoju i bezpieczeństwa wniesioną przez członka ONZ lub RB lub państwo niebędące członkiem ONZ – poza sytuacją gdy RB wykonuje funkcje w związku ze sporem lub sytuacją powierzoną jej przez Kartę, chyba że RB zwróci się o to;

- zwraca uwagę RB na sytuacje mogące zagrażać bezpieczeństwu lub pokojowi;

- inicjuje badania i udziela zaleceń w celu rozwijania współpracy międzynarodowej oraz ułatwia korzystanie z praw i podstawowych wolności człowieka bez dyskryminacji;

- zaleca sposoby pokojowego załatwienia wszelkich sytuacji;

- bada roczne sprawozdania RB i in. organów ONZ;

- rozpatruje i zatwierdza budżet i wszelkie umowy finansowe i budżetowe z organizacjami wyspecjalizowanymi

- wybiera 54 członków Rady Gospodarczej i Społecznej, Sekretarza Generalnego oraz 10 niestałych członków RB;

- uchwala poprawki do Karty

RB:

- ponosi główną odpowiedzialność za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, działając w imieniu wszystkich członków do wypełnienia tych celów;

- składa ZO sprawozdania roczne, ew. specjalne;

- podejmuje wiążące decyzje zgodnie z Kartą;

- może tworzyć organy pomocnicze;

- wzywa strony do uregulowania sporu środkami pokojowymi;

- może badać każdy spór lub sytuację która może doprowadzić do nieporozumienia w celu ustalenia, czy może to zagrozić bezpieczeństwu lub pokojowi;

- w razie takiego sporu/sytuacji zaleca stosowną procedurę;

- udziela zaleceń w celu pokojowego rozstrzygnięcia sporu;

może stosować różnorakie sankcje w tym siłowe.

Kiedy powstają kompetencje MTS?

a) zgoda wyrażana ex post (po zaistnieniu sporu) – musi być wyrażona przez wszystkie strony sporu, dobrowolnie

+ kompromis

+ uznanie powództwa strony przeciwnej – jedno państwo wnosi pozew, drugie uznaje jego powództwo

b) zgoda z góry:

- klauzula sądowa – występuje w umowie międzynarodowej; np art 9 konwencji o ściganiu ludobojstwa – każda ze stron konwencji moze pozwac inne państwo w odniesieniu do pewnej kategorii sporów

- składanie przez państwo jednostronnej deklaracji (do Sekretarza Gen. ONZ) na podst. art 36 (jest to klauzula fakultatywna – państwo może ale nie musi)

Fukcje ambasady (obowiązujące placówki dyplomatyczne)

a) Reprezentowanie państwa wysyłającego:

- udział w oficjalnych imprezach

- wyrażanie stanowiska państwa (składanie oświadczeń itp.)

b) Ochrona interesów państwa wysyłającego i państwa przyjmującego

- Opieka dyplomatyczno-konsularna nad obywatelami PW

- Monitorowanie wykonywania umów między oboma państwami

- Oddziaływanie na opinię publiczną PP (np. poprzez występy w mediach)

c) Prowadzenie rokowań

- mogą mieć na celu rozwiązywanie sporów między oboma państwami

- mogą też dotyczyć nowych UM

d) Zapoznawanie się dozwolonymi i legalnymi środkami z rozwojem PP (tzw. biały wywiad)

e) Rozwijanie przyjaznych stosunków

Cytat z profesora: "Nawet najlepsze stosunki można polepszyć"

Ekstradycjaęłęó - wydanie podejrzanego lub przestępcy państwu, któremu przysługuje w stosunku do niego jurysdykcja karna, w celu osądzenia lub wykonania kary (państwo w którym popełniono przestępstwo, na terytorium którego rozciągają się skutki przestępstwa, którego obywatelem jest przestępca)

- Przestępstwa ekstradycyjne - najpoważniejsze przestępstwa przeciwko mieniu, życiu i zdrowiu

- Przestępstwa nie uzasadniające ekstradycji - polityczne + czasem wojskowe i religijne

- Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa 1948: ludobójstwo i inne czyny (zmowa, podżeganie, współudział, piractwo, terroryzm) nie będą uważane za przestępstwa polityczne jeśli chodzi o dopuszczalność ekstradycji

OGÓLNIE PRZYJĘTE ZASADY EKSTRADYCJI:

-czyn jest zagrożony karą w obu państwach

-osobę wydaną można ścigać wyłącznie za czyny, które były podstawą wydania= zasada specjalności

- nie podlegają ekstradycji osoby korzystające z prawa azylu w kraju pobytu

ęłęóOkupacja wojenna

- ter. okupowane - terytorium które faktycznie znajduje się pod władzą armii nieprzyjacielskiej Przepisy prawa wojennego dotyczące okupacji wykształciły się w drodze zwyczajowej i zostały skodyfikowane w regulaminie haskim z 1907 r. Opieraja się one na zasadzie, że władza okupanta ma charakter przejściowy i ze los danego terytorium zostanie rozstrzygnięty po zakończeniu wojny.

- okupant nie może decydować jednostronnie o losach okupowanego terytorium ani zmieniać zasad jego porządku prawnego

- okupant nie może zmuszać miejscowej ludności do przysięgania na wierność ani informowania o działaniach armii przeciwnej strony

- okupant może pobierać podatki, z których powinien pokrywac koszty administrowania danym terytorium

- Okupant jest jedynie „administratorem i użytkownikiem”

- Powinien respektować „honor i prawa rodzinne, życie jednostek i własnośc prywatną, jak również przekonania religijne i wykonywanie obrządków religijnych”

- Nadzwyczajne daniny mogą być nakładane tylko na potrzeby armii lub administracji danego terytorium

- Kontrybucję można nakładać tylko na podstawie pisemnego rozkazu i na odpowiedzialnośc generała dowodzącego armią okupacyjną

- Nie wolno nakładać zbiorowych kar pieniężnych ani innych na ludność za działania jednostek

IV konwencja genewska z 1949 r – ochrona ludności cywilnej na obszarach okupowanych:

- zakaz masowego i indywidualnego przesiedlania ludności z terytoriów okupowanych

-obowiązek wykorzystania wszelkich możliwości w celu zapewnienia zaopatrzenia ludności w żywność i lekarstwa w razie konieczności wydać i ułatwić akcję pomocy w zaopatrzenie

-zakaz wcielania ludności do swoich sił zbrojnych

- możliwość zmuszenia osób po 18 do służby o charakterze publicznym: wyżywienie, mieszkanie, odzież, transport, ochrona zdrowia; praca powinna być sprawiedliwie wynagradzana i dostosowana do zdolności fizycznych i umysłowych pracowników

Uznanie mniejszości narodowych

ęłęóProblem mniejszości narodowych ujawnił się w Europie z całą mocą po obu wojnach światowych, w związku ze sztucznym podziałem terytoriów oraz przesiedleniami przeprowadzonymi na mocy decyzji wielkich mocarstw. Jedyną całościową gwarancją, jaką udało się wypracować w podzielonej Europie, były standardy polityczne KBWE. W państwach Europy Zachodniej dodatkową ochronę dawał art. 14 europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 r. (EKPC), wprowadzający zakaz dyskryminacji m.in. ze względu na pochodzenie narodowe i przynależność do mniejszości narodowej. Ochrona EKPC dotyczyła jednak praw jednostki, a nie całych grup narodowych.

W 1995 r. przyjęto konwencję ramową o ochronie mniejszości narodowych. Skonkretyzowała ona prawa przysługujące członkom mniejszości i obowiązki państwa, tworząc standard europejski. Konwencje te opierają się na koncepcji prawa jednostki do określenia swojej tożsamości. Żadna z nich nie tworzy definicji mniejszości. Stanowią regionalny (europejski) standard prawa międzynarodowego.

Postępowanie przed MTS

ęłęóczęść pisemna i ustna

Strony przedkładaja Trybunałowi memoriały, kontrmemoriały, w razie potrzeby repliki itp. Na poparcie swojego stanowiska. Doręczone są też drugiej stronie.

- rozprawa jest publiczna (chyba że nie chce tego trybunał lub strona)

-kieruje nią prezes/ wiceprezes lub ostatecznie sędzia najstarszy wiekiem

- strony są reprezentowane przez przedstawicieli i mogą korzystać z pomocy doradców i adwokatów

- językami urzędowymi są francuski i angielski

- jeśli jedna ze stron się nie stawi, druga może wnieść do MTS o wydanie wyroku na jej korzyść tzw. wyrok zaoczny

- każda ze stron ponosi własne koszty procesu

WYROK -zapada większością. Jeśli po równo, to głos przewodniczącego

-jest zawsze motywowany

- każdy z sędziów ma prawo dołączyć odrębna opinię

- jest podpisywany przez przewodniczącego i sekretarza

- odczytuje się go na publicznym posiedzeniu MTS

- wiąże tylko strony i tylko do danego sporu

- MTS nie wiążą precedensy

- jest ostateczny

- na wniosek strony MTS musi dać jego interpretację

REWIZJA:

- tylko w przypadku odkrycia faktu nie znanego MTS i stronie żądającej rewizji w chwili wydania wyroku

- fakt mógłby mieć decydujący wpływ na wyrok

- nieznajomość faktu nie może być zawiniona na skutek niedbalstwa

- jej żądanie powinno być wniesione 6 miesięcy od chwili odkrycia nowego faktu i nie później niź 10 lat od wydania wyroku

Fukcje konsularne

a) Ochrona interesów państwa przyjmującego i jego obywateli

b) Rozwijanie przyjaznych stosunków

c) Zbieranie informacji o sytuacji w państwie przyjmującym (oczywiście w legalny sposób)

d) Funkcje związane z handlem i żeglugą

e) Funkcje związane z ochroną obywateli

f) Funkcje administracyjne

g) Funckje notarialne

h) Funkcje urzędnika stanu cywilnego

i) Funkcje związane z kwestiami spadkowymi

j) Funkcję sądowe (w tym przesłuchwanie świadków)

W jaki sposób norma PM staje się normą PW?

Procedury przystosowywania prawa wewnętrznego do zaciągniętych zobowiązań międzynarodowych:

1. opublikowanie umowy międzynarodowej w Dzienniku Urzędowym

2. umowa obowiązuje z własnej woli i jest stosowana przez organy państwa wedle jej potrzeby

4. w systemie anglosaskim powszechne prawo międzynarodowe jest stosowane jako część porządku prawnego państwa

Metody i cele interpretacji UM

- subiektywistyczna (intencjonalna)  interpretacja powinna ustalać prawdziwą wolę stron

- obiektywistyczna (tekstualna)  najważniejszy jest tekst a nie spekulowanie o zamiarach

- teleologiczna (funkcjonalna)  należy traktować przedmiot i cel umowy jako całość

Konwencja oparta jest na teorii obiektywistycznej – najważniejsza jest litera samego traktatu, a w razie gdyby taka interpretacja wciąż pozostawiała wątpliwości, pozwala skorzystać z metody subiektywistycznej (art. 31-32)

Rola parlamentu w polityce zagranicznej.

nie tylko na bieżąco kontroluje sposób prowadzenia polityki zagranicznej, ale jest istotnym czynnikiem w jej stanowieniu i określaniu jej kierunków. W większości konstytucji parlament decyduje bezpośrednio lub pośrednio – poprzez swoją zgodę – o ogłoszeniu stanu wojny. Udział w realizacji polityki zagranicznej – kontakty między parlamentami; wymiana wizyt; posłowie, senatorowie składają oficjalne wizyty i prowadzą bezpośrednie rozmowy rokowania z rządami i szefami egzekutywy innych państw.

Piractwo a korsarstwo

PIRACTWO - inaczej rózbój morski. piractwem jest każdy akt gwałtu, zatrzymanie statku lub jakikolwiek akt grabieży popełniany w celach osobistych przez pasażerów lub załogę prywatnego statku lub samolotu. Akty piractwa mogą być popełniane przeciwko innemu statkowi lub samolotowi oraz przeciwko osobom i własności znajdującym się na ich pokładzie bądź na morzu otwartym, bądź w miejscu nie podlegającym jurysdykcji żadnego państwa. Konwencja genewska odnosi pojęcie piractwa tylko do statków prywatnych oraz okrętów wojennych i statków państwowych, których załoga po zbuntowaniu się zawładnęła nimi.

ęłęóKorsarz to pirat działający na zlecenie władcy w czasie wojny lub pokoju, którego wynagrodzeniem była całość lub większość łupów. Dzięki korsarzom władca mógł razić flotę przeciwnika (również anonimowo), nie wydając pieniędzy ze skarbca na marynarkę wojenną. Korsarz otrzymywał od swojego monarchy list żelazny (lub inaczej patent), który dawał mu prawo do wpływania do portów tego monarchy, co umożliwiało sprzedaż łupów i ewentualny remont jednostki.

Koncyliacja

Koncyliacja to jedna z metod pokojowego rozstrzygania sporów. Od mediacji różni się tym, że komisja koncyliacyjna sama formułuje propozycję załatwienia sporu (w mediacji w opracowywaniu propozycji biorą udział strony sporu - tutaj komisja robi to sama). Od postępowania rozjemczego czy sądowego różni się tym, że wyniki prac komisji koncyliacyjnej nie są obowiązujęcę, stanowią jedynie propozycję dla stron, która może zostać odrzucona lub być przedmiotem dalszych negocjacji. Komisja koncyliacyjna nie jest skrępowana przepisami prawa międzynarodowego, może wręcz zaproponować ich zmianę (dotyczy to zwłaszcza umów bilateralnych, bo komisje takie występują głównie w sporach dwustronnych).

Obszary podbiegunowe

Arktyka teoria sektorów  obszar wokół Bieguna Północnego, obejmujący Morze Arktyczne, Ocean Lodowaty Północny oraz przylegające morza wraz z wyspami nazywany jest Arktyką. Jej sytuacja prawna opiera się na teorii sektorów, w myśl, której państwa leżące wokół obszaru arktycznego: Kanada, Związek Radziecki, Dania, Norwegia i Stany Zjednoczone wysunęły roszczenia do obszarów lądowych w wyznaczonych przez nie sektorach

Antarktyka roszczenia do Antarktyki  Antarktyka obejmuję obszar wokół Bieguna Południowego, obejmujący Antarktydę, przylegające doń wyspy, a także część oceanu Atlantyckiego, Spokojnego i Indyjskiego. Mimo wielu roszczeń terytorialnych odnośnie Antarktyki rozmaitych państw, żadne z nich nie zostało uznane

układ w sprawie Antarktyki zawarto i podpisano 1 grudnia 1959 r. na konferencji waszyngtońskiej (12 państw). Stwierdza on, że Antarktyka będzie wykorzystywana wyłącznie do celów pokojowych. Sygnatariusze zobowiązali się utrzymywać wolność badań naukowych oraz rozwijać międzynarodową współpracę naukową. Układ nie odrzucał, ale też nie uznawał roszczeń terytorialnych poszczególnych państw, wyraźnie jednak zabronił wysuwania nowych roszczeń lub rozstrzygania istniejących

Poglądy A.F. Modrzewskiego na PM

Najważniejsze dzieło: "De republica emendanda" (1551-54). Przyczynami usprawiedliwiającymi wojnę są usunięcie bezprawia i obrona ludności. W celu uniknięcia wojny należy stosować procedurę rozjemczą. Porozumienia mające na cele utrzymanie pokoju (coś w stylu dzisiejszych systemów bezpieczeństwa zbiorowego) są dopuszczalne także między narodami o różnych religiach. Wojnę należy prowadzić w sposób humanitarny. W szczególności należy uszanować ludność na zajętych terytoriach.

5. System ochrony PC wg ONZ (265-66)

Rzucę tylko parę haseł, bo w sumie mieliśmy to już na egzaminie u Kuźniara:

- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (obecnie jest już obowiązująca jako zwyczaj międzynarodowy)

- Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka

- Komisja Praw Człowieka (formalnie subsydiarna wobec ECOSOC)

- Komitet Praw Człowieka

- „branżowe” mechanizmy: dyskryminacja rasowa, apartheid, ludobójstwo, prawa kobiet, prawa dzieci, prawa mniejszości, UNESCO

- UNHCHR

Organy międzynarodowe - rodzaje (chodzi o organy organizacji międzynarodowych, z uwzględnieniem podziału na przedstawicielskie czy wykonawcze)

Wprost z Simonidesa: Nie zawsze występuje różnica między OM a organami międzynarodowymi powołanymi przez państwa bądź bezpośrednio, bądź poprzez organizacje międzynarodowe.

- niekiedy powoływane są na określony okres

- do wykonania określonych zadań

- ich struktura jest mniej złożona (komisje, rady)

- dyskusyjność statusu UNCTAD I UNICEF – organizacje czy organy?

NAJCZESTSZA STRUKTURA ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH:

1.zebranie przedstawicieli wszystkich państw członkowskich ( nazwy: np. Zgromadzenie Ogólne, Konferencja Ogólna MOP, Kongres Powszechnego Związku Pocztowego) – zbiera się stosunkowo rzadko – raz na rok lub kilka lat

2. Rada lub Komitet – organ quasi-wykonawczy, zbiera się częściej np. kilka razy w roku, w jej skład wchodzą reprezentanci państw 9- wszyscy lub wyłonieni w głosowaniu

3. organ administracyjny o nazwie Sekretariatu lub Biura

ORGANY:

- organizacje o szerokim zakresie zainteresowań tworzą dodatkowo rady i komitety np. ONZ

- czasami powołuje się organ do rozstrzygania sporów między członkami

Simonides: Nie znajduje uzasadnienia pogląd niektórych autorów jakoby w organizacjach międzynarodowych istniał czy też powinien istnieć wyraźny podział na organy uchwalające, wykonawcze i sądownicze.

ęSkutki wprowadzenia stanu wojny

• Zerwanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy państwami w stanie wojny

• Konsulowie mogą przestać pełnić swe funkcje (ale nie muszą)

• Opiekę nad obywatelami państwa nieprzyjacielskiego i nad budynkami oraz archiwum przedstawicielstwa dyplomatycznego przejmują placówki dyplomatyczne jednego z państw neutralnych (mocarstw opiekuńczych)

• Cudzoziemcy mogą opuścić terytorium państwa, które znalazło się w konflikcie tylko wtedy, jeśli wyjazd nie jest sprzeczny z interesami danego państwa (art. 35 IV konw. Genewskiej z 49 r.)

• Internowanie obywateli państwa nieprzyjacielskiego może nastąpić tylko wtedy, gdy wymaga tego bezwzględnie bezpieczeństwo państwa (art. 42)

• Statki handlowe, które w chwili wybuchu znalazły się na terytorium wroga mogą odpłynąć swobodnie natychmiast lub w wyznaczonym wystarczającym okresie i udać się po otrzymaniu przepustki do portu przeznaczenia, lub innego, wskazanego portu (VI konw. Haska)

• Statki handlowe nie mogą być skonfiskowane, ale mogą być zajęte obowiązkiem zwrotu po wojnie bez odszkodowania lub zarekwirowane z obowiązkiem odszkodowania.

To samo dotyczy „statków handlowych nieprzyjacielskich, które opuściły port i zostały spotkane na morzu nieświadome działań wojennych”, z zastrzeżeniem, że te okręty można zniszczyć, pod warunkiem odszkodowania, zapewnienia bezpieczeństwa załodze i zachowania dokumentów okrętowych (art. 1-3)

Istota klazuli Martena

Kodyfikacja haska, dotycząca prawa wojny oparta została na zwyczajach wojennych, nie objęła ona jednak wszystkich zwyczajów. Nie stanowi zatem jedynego źródła prawa wijny lądowej, gdyż w niektórych kwestiach nadal obowiązuje prawo zwyczajowe. Stwierdza to właśnie klauzula Martena, zamieszczona w preambule do IV konwencji haskiej: „Zanim bardziej wyczerpujący kodeks praw wojennych będzie mógł być ułożony, Wysokie Układające się Strony uważają za właściwe stwierdzić, że w wypadkach nie objętych przepisami obowiązującymi, przez nie przyjętymi, ludność i wojujący pozostają pod opieką prawa narodów, wypływających ze zwyczajów ustanowionych między narodami cywilizowanymi, oraz zasad ludzkości i wymagań sumienia publicznego”.

Istota prawna cesji

Podmiotem cesji mogą być tylko państwa. Ma ona zawsze charakter dwustronny, niezależnie od tego jak wiele państw zawiera umowę, której częścią jest klauzula o cesji. Na cesję składa się wiele aktów, w tym

- Wyrzeczenie się praw do cedowanego terytorium przez poprzedniego suwerena

- Zobowiązanie się do nieprzeszkadzania działaniu nowego, który następnie zajmuje ten obszar i rozciąga nad nim swą władzę.

Dla przeprowadzenia cesji niezbędne są dwa elementy:

• Prawny – zawarcie umowy zobowiązującej cedenta do opuszczenia terytorium. Umowa o cesji ma istotne znaczenie, gdyż legalizuje objęcie terytorium w posiadanie, stanowi legitymację cesjonariusza. Bez niej rozciągnięcie zwierzchnictwa byłoby pogwałceniem praw poprzedniego suwerena.

• Faktyczny – realizacja tego zobowiązania i objęcie terytorium przez drugie państwo. Cesja staje się skuteczna dopiero w momencie rzeczywistego przekazania terytorium.

60. Charakter prawnych uchwał OM

Funkcje MTS

- Sądu o kompetencji dobrowolnej, rozstrzygającego spór między państwami przedłożony mu na podstawie kompromisu zawartego przez strony (zapisu na sąd) w odniesieniu do danego sporu lub na podstawie klauzuli zawartej w umowie międzynarodowej obowiązującej strony uczestniczące w sporze

- Sądu o kompetencji obowiązkowej, opartej na deklaracji, złożonej zgodnie z art. 36 ust 2 statutu, działającego na podstawie skargi wniesionej przez jedną ze stron

- Doradcy prawnego ONZ i organizacji wyspecjalizowanych ONZ, wydając opinie doradcze na żądanie ZO, RB lub innych organów i organizacji upoważnionych przez ZO

- Sądu polubownego orzekającego ex aequo et bono, jeśliby strony się na to zgodziły.

66. Liability i responsibility

Charakter prawny Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka - Rezolucja ZO ONZ, nie ma formalnie wiążącego charakteru, mimo to ma ogromne znaczenie.

- Była punktem wyjścia dla wielu późniejszych rezolucji ZO, RB, R G-S, R POW.

- Powołuje się na nią wiele konstytucji

- Wpłynęła i wpływa na praktykę ustawodawczą, administracyjną, sądową wielu państw

- Zainspirowała dalsze deklaracje i umowy międzynarodowe dotyczące praw człowieka

PDPC stała się obecnie obowiązująca – jej postanowienia przekształciły się w zwyczaj międzynarodowy.

71. Jeńcy wojenni - zasady traktowania

72. Koncyliacja, misja dobrych usług, pośrednictwo

73. Cele i zadania ECOSOC (czyli Rady Gospodarczo-Społecznej ONZ)

75. Różnice między ratyfikacją a zatwierdzeniem.

4. Co wchodzi w skład morskich wód wewnętrznych?

6. Zasady składajšce się na tzw. prawo norymberskie + akty prawne, w oparciu o które stworzono wykaz przestępstw podlegajšcych jurysdykcji MTK

7. Uchwały prawotwórcze organizacji międzynarodowych

8. Status prawny Antarktyki i przestrzeni kosmicznej

9. Sytuacja prawna dna i podziemia morskiego znajdujšcego się poza terytorium państwa nadbrzeżnego

10. Na jakich zasadach sukcesyjnych opierały się w swojej praktyce nowopowstałe państwa i jak problem ten rozstrzyga konw. sukcesyjna?

11. Okresy regulacji statusu cie�nin czarnomorskich + postanowienia odnoszšce się do cie�nin w konw. jamajskiej

12. Rodzaje państw ze względu na ograniczenie zdolno�ci do czynno�ci prawnomiędzynarodowych

14. Porównanie sytuacji prawnej: morza terytorialnego, wód archipelagowych, morskiego pasa przyległego, wyłšcznej strefy ekonomicznej i morza otwartego

15. �rodki odwetowe i ograniczenia w ich stosowaniu

18. Etapy procesu zawierania umowy międzynarodowej

19. Podstawy prawne funkcjonowania utworzonych w latach 90 XX w. trybunałów karnych ad hoc, najważniejsze różnice dotyczšce kompetencji terytorialnych, personalnych, czasowych i rzeczowych, regulacja kwestii zbiegu jurysdykcji, konkretne postanowienia uwzględniajšce postulaty państw przeciwnych nazbyt szerokim kompetencjom MTK, włšczone do jego statutu.

20. Wpływ umów międzynarodowych na sytuację państw trzecich

21. Podstawowe przesłanki tworzenia specyficznej hierarchii norm w PMP

23. Istota konwalidacji umowy międzynarodowej, kiedy jest ona możliwa, a kiedy zabroniona

28. Podmiotowo�ć osób fizycznych i prawnych w PMP

31. Sposoby wyznaczania i ograniczenia dotyczšce wód archipelagowych + co to jest sytuacja prawna wód

34. Zakres jurysdykcji karnej i cywilnej państwa nadbrzeżnego na wodach wewnętrznych i morzu terytorialnym

38. Podstawy wyrokowania sšdów międzynarodowych - czy w sensie formalnym sš tożsame z pojęciem �ródeł prawa międzynarodowego (na podstawie statutu MTS)

39. Prawa państwa nadbrzeżnego na szelfie kontynentalnym, różnice dotyczšce jego definicji (sposób okre�lania zewnętrznej granicy) między konw. genewskš a jamajskš

40. Procedura ratyfikacji umów przewidziana w Konstytucji RP (kiedy i w jaki sposób jest dokonywana)

41. Przesłanki odpowiedzialno�ci międzynarodowej typu "responsibility" i "liability", w jakich formach jest realizowana

42. Przesuwalno�ć granic traktatowych i odstępstwa od niej

44. Zastosowanie ruchomych granic traktatowych i wyjštki

45. Teorie istoty prawnej terytorium państwowego, jakie moga być szczególne ograniczenia w wykonywaniu przez państwp zwierzchnictwa terytorialnego

5. Wojna sprawiedliwa wg Rzymian i teologów średniowiecznych (w tym
polskich) 6. Zastrzeżenia - rodzaje, kiedy są dopuszczalne i co z tego
wynika
6. Metody (szkoły) interpretacji traktatów,wyzn szelfu, morza wew

1.roznica miedzy spolecznoscia a wspolnota m-n
2. wymien niesuwerenne podmioty pmp
7.granica zewnetrzna szelfu kontynentalnego
8. klasyfikacje pokojowego rozwiazywania sporow
9. sposoby glosowania w organach glownych ONZ
10. skutki prawne wypowiedzenia wojny

> 5)MTK skład organizacja i kompetencji
> 7)rodzaje organow mn
> 8) dostęp jednostki do sądownictwa mn

- rodzaje i cele misji specjalnych
- hugo g. i jego wplyw na pmp
- zatoki: kiedy w wodach wewn i kiedy zaglebienie jest zatoka
- ochrona jencow i rannych w konfliktach zbrojnych
- organizacje regionalne
- wyłaczenie odpowiedzialnosci m.n. panstw
- spolecznosc miedzynarodowa: cechy, definicja
- miedzynarodowe sadownictwo ze wskazaniem sšdów których stronami mogš
być jednostki.

6. Wyjasnij czemu zawojowanie nie daje tytulu prawnego do terytorium w
swietle dzisiejszego pm.
10. przedstaw glowne akty prawne mowiace o sytuacji ludnosci cywilnej
w czasie wojny

czemu panstwa przestrzegajš prawa międzynarodowego
3. prawne konsekwencje uznania
5. prawa i obiwišzki państw neutralnych w konfliktach zbrojnych
6. pakt Brianda-Kelloga (postanowienia)
7. status uchodzcy w konwencjach genewskich
8. zasady onz
10. cie�niny - prawo przepływu tranzytowego

2)Wpływ Grocjusza na rozwój PMP
4)Kim są jeńcy i jakie mają prawa.
8)Różnice między zatwierdzeniem a ratyfikacją
9)Przyczyny odpowiedzialności państw.
Pytania o których mówił na wykładach:
1)Ustalanie granicy
2)Wody zatok - jak je traktować ?
3)Zewnętrzna granica szelfu kntynentalnego
5)Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ( moc wiążąca)
6)Integralność terytorialna i niepodległość w Pakcie LN art 10) i w Karcie NZ (art 4)
7)Różne definicje terytorium

4)       prawo narodów

7)       ratyfikacje w polskim prawie

9)       el. Decydujące o skuteczności umowy

11)   wpływ wojny na umowy

12)   konsekwencje uznania