bodziec adekwatny - ściśle określony, wywołujący dany odruch

impuls może słabnąć, wzmacniać się, zanikać, zmieniać kierunek - ulegać modyfikacjom takim, aby z dośrodkowego - informującego o zmianach środowiska
stał się
odśrodkowym - wykonawczym, kierującym zachowaniem się organizmu

Odruch - odpowiedź narządu wykonawczego - efektora - wywołana przez bodziec działający na receptor, zachodząca za pośrednictwem ośrodkowego u.n.

Łuk odruchowy - droga impulsu
receptor -> droga dośrodkowa aferentna - neuron czuciowy - przewodzi impulsy do rdzenia-> ew.neuron pośredniczący - impulsy z neuronu czuciowego do ruchowego -> ośrodek integrujący -> droga odśrodkowa eferentna- neuron ruchowy - impulsy z rdzenia do mięśnia -> narząd wykonawczy

Istota szara: neurony: czuciowe, ruchowe, pośredniczące, układu autonomicznego

Prawo Bella i Magendiego - rdzeń przewodzi impulsy tylko w jednym kierunku - ortodromowo - do zakończeń nerwowych
droga dośrodkowa -> od korzeni grzbietowych -> do korzeni brzusznych -> droga odśrodkowa

Neurony ruchowe alfa - motoneurony
-zgrupowane w jądrze ruchowym w rogu przednim
- 70% wszystkich motoneuronów
- unerwiają kom mięśniowe poprzecznie prążkowane - miocyty
- pobudzenie wywołuje skurcz mięśnia szkieletowego

Neurony ruchowe gamma - motoneurony
- zgrupowane w j.ruchowym w rogu przednim
- mniejsze od alfa
- 30%
- unerwiają miocyty we wrzecionkach nerwowo - mięśniowych
- pobudzenie nie wywołuje skurczu całęgo mięśnia, tylko skurcz kom mięśniowych wrzecionek nerwowo - mięśniowych -> zmiana pobudliwości

Neurony ukladu autonomicznego
- zgrupowane w rogu bocznym
- części współczulnej odcinki: piersiowym, trzech górnych segmentach lędźwiowych
- części przywspółczulnej: II, III, IV odc cz. krzyżowej rdzenia
- dają początek włóknom przedzwojowym

Neurony pośredniczące
- w całej istocie szarej rdzenia
- 30x więcej od motoneuronów
- skupienie neuronów pośredniczących między rogiem tylnym a przednim - jądro pośrednie
- komórki w rogu przednim - k.Renshawa - hamują zwrotnie motoneurony

Odruch monosynaptyczny - dwuneuronalny
-neuron odbierający + ruchowy
- odruch na rozciąganie (miotatyczny)
- rozciągnięcie -> skurcz (skrócenie)
- receptor - wrzecionko nerwowo - mięśniowe
- hamowany przez silne pobudzenie nerwów skórnych, włókien dośrodkowych m.antagonistycznych
- dla mięśni szkieletowych przez uderzenie w ścięgno
- reakcja ograniczona do mięśnia rozciągniętego
- 120m/s impulsy

- odruch kolanowy (rozciągnięcie - czterogłowy uda przez uderzenie w rzepkę L2-L4),
piętowy - ze ścięgna Achillesa przez skurcz dwugłowego łydki S1
m.dwugłowego ramienia - zgina rękę w stawie łokciowym C5-C6
m. trójgłowego ramienia - wyprost ręki w stawie łokciowym C7-C8

Wrzecionko nerwowo - mięśniowe
- ułożone równolegle do podstawowych jednostek kurczliwych mięśnia - włókna ekstrafuzalne - zewnątrzwrzecionowe
- 10 włókien mięśniowych otoczonych torebką łącznotkankową - włókna intrafuzalne - śródwrzecionowe: z torebką jąder, z łańcuszkiem jąder
- bieguny kurczliwe, środek nie
- zapewnia utrzymanie stałej dł.mięśnia
- rodzaje zakończeń czuciowych: pierwotne - pierścienno-spiralne, wtórne - wiązanka kwiatów
- unerwienie ruchowe:
neurony beta
eferentne włókna gamma - mały układ ruchowy
zakończenia płytkowe - na włóknach z torebką jąder - odpowiedź dynamiczna - szybko krótki skurcz przez gwałtowne rozgiągnięcie
zakończenia płożące - na włóknach z łańcuszkiem jąder - odpowiedź statyczna - długotrwały skurcz przez stałe rozciąganie

Bisynaptyczny łuk odruchowy - trójneuronalny
neuron odbierający - czuciowy + n.pośredniczący + neuron ruchowy
- odwrócony odruch na rozciąganie - hamowanie autogenne
- nagłe rozluźnienie mięśnia wywołane jego silnym rozciągnięciem
- receptor - narządy ścięgniste Golgiego - sieć kolbkowatych zakończeń nerwowych w ścięgnach, reguluje napięcie mięśniowe

Polisynaptyczny łuk odruchowy - wieloneuronalny
- liczba synaps więcej niż dwa, więcej neuronów pośredniczących
- odruchy własne rdzenia kręgowego: 1 zginania, 2 skrzyżowany odruch wyprostny, 3 podeszwowy, 4 brzuszny,
5 mosznowy

Odruch zginania - przez bodźce nocyceptywne
- zgięcie kończyny i jej cofnięcie
- wyprostowanie kończyny przeciwległej - skrzyżowana odpowiedź prostownika
- odruch przeważajacy
- objaw miejscowy

Odruchy autonomiczne
- mechanoreceptory - serce, ściany tętnic, jelit, żołądka, pęcherza
- chemoreceptory - kłębki aortalne, szyjne, wątroba
- receptory metaboliczne - m.szkieletowe
- sercowe, naczynioruchowe, oskrzelowe, jelitowe, mięśnie przywłosowych, wydzielania potu, wydzielania żołądka i trzuski, oddawania moczu, stolca, płciowe

Obrona mięśniowa
- odruch autonomiczno - somatyczny
- wzmożenie napięcia mięśni brzusznych w ostrych chorobach narządów jamy brzusznej, podczas operacji - podrażnienie otrzewnej

Odruchy głębokie
- skłądowa oceny napięcia mięśniowego
- miotatyczne
- wyzwalane od urodzenia
- każdy posiada swój ośrodek w odpowiednich odc.rdzenia, umożliwia kliniczną oenę poziomu uszkodzenia rdzenia

Odruchy powierzchniowe
- łuk przebiega przy udziale n.pośredniczących dochodzących do kory mózgu, nie bezpośrednio do rdzenia
- wywołane podrażnieniem skóry brzucha
- prowadzą do skurczu mięśni prostych brzucha po stronie podrażnionej
- pomocne w ocenie poziomu uszkodzenia rdzenia

Złożone czynności odruchowe: ziewanie, połykanie, wymioty, kaszel, oddychanie, kichanie, czkawka, oddawanie stolca i moczu, wydzielanie soków trawiennych, ruchy przewodu pokarmowego, czynność serca

Czynności automatyczne - regulowane przez impulsy wywołane wprost w ośrodkach, a nie za posrednictwem nerwów dośrodkowych (ruchy oddechowe klatki piersiowej)

Odruchy ochronne:
- usuwanie się spod działania czynnika szkodliwego
- oddalanie czynników szkodliwych od organizmu
- ofensywne unieszkodliwianie czynnika grożącego organizmowi

Odruchy zachowawcze:
- odruchy związane z: przyjmowaniem, np tlenu i skł odżywczych
- wydalanie produktów metabolizmu (moczu)
- odnowa sił organizmu - sen
- zachowanie gat - kopulacja

Znaczenie badania odruchów
- umiejscowienie procesu chorobowego u.n.
- określenie poziomu i str. uszkodzenia u.n.
- zestawienie zaburzeń z zaburzeniami czucia i czynności mięśni
- wzmożenie odruchów - hyperreflexia, odruchy nie wyst.w war.fizjol. - patologiczne