PtJLITYKA WEWNTRZNA POLSKI LAT 1935-1939

12 maja 1935 r. po długiej chorobie zmarł marszałek Józef Piłsudski. Śmirć Józefa Piłsudskiego skomplikowała sytuację w obozie rządzącym. Do sukcesji po zmarłym kandydowali prezydent Ignacy Mościcki, generał Edward Rydz-Śmigły i płk Walery Sławek (miał być kolejnym prezydentem). Na naradzie postanowiono, że generalnym inspektorem sił zbrojnych zostanie Rydz-Śmigły. Walery Sławek podporządkował się Mościckiemu.

W wyborach z 8 września 1935 r:, przeprowadzonych już według nowej ordynacji wyborczej, obóz rządzący dóznał symbolicznej porażki - frekwencja wyniosła tylko 45,9%! Sejm sCładał się przede wszystkim z posłów BBWR. Wybory, jak i wcześniej śmierć Piłsudskiego, wprowadziły dekompozycję, kryzys w oho-  zie rządzącym. Mościcki po wyborach nie przekazał urzędu Sławkowi, który złożył urząd premiera i usunął się z czynnego życia politycznego. Konsekwencją kryzysu było rozwiązanie BBWR (październik 1935) i powołanie nowego rządu Mariana Zyndram-Kościałkowskiego, do którego wszedł m.in. Eugeniusz Kwiatkowski jako wicepremier i stronnicy Mościckiego z tzw. lewicy sanacyjnej. Taki skład rządu miał świadczyć o chęci szukania przez sanację porozumienia ze społeczeństwem i umiarkowanymi grupami opozycji.

Osłabienie obozu sanacji doprowadziło do wystąpień- społecznych. w miasiasl-i na wsi - akcja strajkowa przybrała na sile w 1936 r. W wyniku interwncji policji padli zahici i ranm Panovaia napięta sytuacja na kresach w wyniku propagandy endecji dochodziło tam do zaburzeń narodowościowych oliwy do ognia dolewały partie mniejszośi; szczególnie niektóre ukraińskie i białoruskie kierowane przez komunistów zza wschodniej granicy Polski. Przez kraj prte czyły się fale wystąpień antysemickich inspirowanych przez skrajnych endeków, spotkały się z potępieniem przez różne środowiska, szczególnie lewicujących intelektualistów i dostojników Kościoła katolickiego.

Wobec narastającej skrajnej ideologii w śroriwi lęwi (nieudane próby stworzenia przez komunistów w Polsce tzw. frontu Iudowego) iwicy (ekscesy antysemickie, domaganie się zaprowadzenia rządów opartych na wzorach faszystowskich) umiarkowani politycy opozycji przebywający na emigracji spotkali się w Szwajcarii (Morges) w siedzibie Paderewskiego. W lutym 1936 r. gen. Józef Haller, Wojciech Korfanty, Karol Popiel, Ignacy Paderewski, gen. Władysław Sikorski utworzyli Front Morges będący siłą opozycyjną aspirującą do roli przeciwstawnej wobec obozu sanacji. Osoby popierające Front domagały się przywrócenia demokracji, ustąpienia polityków sanacyjnych zmiany polityki zagranicznej. W konsekwencji w obozie rządzącym doszło do porozumienia dwóch frakcji - "zamkowej" prezydenta Mościckiego i wojskowej" Rydza-Śmigłego, który w listopadzie 1936 r. został Marszałkiem Polski. Skład nowego rządu geri. Felicjana Sławoj-Składkowskiego był podyktowany kompromisem między obu frakcjami. Marszałek Rydz-Śmigły został pierwszą po prezydencie osobą w państwie. Powstała nowa platforma polityczna grupy sanacyjnej - w lutym 1937 r. na miejsce BBWR powstał Obóz Zjednoczenia Narodowego (Ozon): opieraF się na zasadach solidaryzmu narodowego, głosił potrzebę silnego państwa i władzy. V'stąpiły do niego liczne grupy obywateli, oficerowie, administracja, dawni członkowie BBWR i inni. Niechętnie do powstania Ozonu odniosły się ugrupowania chłopskie. Doszło do strajków chłopskich brutalnie spacyfikowanych przez policj(sierpień 1937). Konsekwencją była konsolidacja sił centrum i prawicy: Faderewski, wyrastający na przywódcę umiarkowanej opozycji, żądał przywrócenia demokracji i zmiany polityki zagranicznej. Pod wpływem środowisk emigracyjnvch w październiku 1937 r. powstało Stronnictwo Pracy grupujące dawnych działaczy Narodowej Partii Pracy i ugrupowania chadeckie. Po śmierci Romana I7mowskiego (styczeń 1939 r.) doszło do dalszej ewolucji Stronnictwa Narodowego w kierunku faszystowskim i szowinistycznym (ONR-Falanga Bolesława Piaseckiego).

Po starciach i nieporozumieniach w obozie rządzącym w roku 1938 nastąpiło uspokojenie. Po rezygnacji z kierowania Ozonem płk. Koca, jego miejsce zajął umiarkowany gen. Stanisław Skwarczyński. Coraz większą rolę odgrywał zwolennik porozumienia i umiaru Eugeniusz Kwiatkowski, kładący szczególny nacisk na porozumienie społeczne oparte na programie rozwoju gospodarczego kraju. Przejawem uspokojenia sytuacji politycznej w kraju były wybqry do pąrlamentu w listnpadzre ł93r. zakcczone suk_cesem,Dbozu Zjednoczenia Narodowego, który zdobył przewagę nie tylko w parlamencie, ale i w radach gminnych.