Aspekty Neptuna, podobnie jak aspekty Urana, wskazują specyficzne wymiary naszego życia (w zależności od drugiej zaangażowanej w nie planety), w których mamy potrzebę doświadczenia wolności na nowym poziomie. Istnieje tutaj jednak subtelna, ale bardzo ważna różnica dotycząca rodzajów wolności reprezentowanych przez Urana i przez Neptuna. Podczas gdy Uran symbolizuje indywidualną, egocentryczną, samowolną potrzebę wolności własnej ekspresji, Neptun w sposób idealistyczny reprezentuje potrzebę ostatecznej transcendentalnej wolności, w której giną ograniczenia ego-osobowości i stajemy się wolni od więzów zarówno intelektu, jak i ego. Neptun wskazuje na tęsknotę za doświadczeniem stanu jedności z całością życia, za zlaniem się z całością egzystencji, za zniknięciem wszelkich ograniczeń, uczuć separacji i egocentryzmu. Być może najbardziej użytecznym sposobem przedstawienia podstawowej natury Neptuna będzie określenie, że jego aspekty reprezentują sposoby, przy pomocy których próbujemy uciec od wszelkich ograniczeń: tradycji, ego, świata materialnego i udręki codziennego życia. Chociaż wiele książek trafnie podaje, że aspekty Neptuna są powiązane z wyobraźnią i że wyzywające aspekty często ujawniają oszukiwanie, zamęt i rozproszenie, zwykle pomijają one podkreślenie najważniejszego faktu dotyczącego aspektów Neptuna. Tego mianowicie, że każdy ścisły aspekt Neptuna z planetą osobistą lub z ascendentem wskazuje na możliwość doprowadzenia do bezpośredniej realizacji duchowych wymiarów doświadczenia i jedności całego stworzenia, jak również tego, że wyzywające aspekty, częściej niż płynne, ujawniają, w jaki sposób dana osoba podejmuje określone kroki dla wbudowania ideałów duchowych w swoje codzienne życie. Prawdą jest, że takie aspekty mogą być wyrażane w negatywny sposób w postaci samooszukiwania, pseudonaukowego egotyzmu, autodestrukcyjnej ucieczki od trudnej rzeczywistości oraz zwyczaju uchylania się od podejmowania wszelkiej odpowiedzialności za siebie i innych. Jednak nawet tak negatywne przejawy tych aspektów często wskazują, że dana osoba, zaczyna (co najmniej) odczuwać poruszenia najgłębszych tęsknot duszy, chociaż jeszcze nie poznała podstawowego znaczenia tych uczuć lub tego, jak znaleźć właściwe do nich podejście. Często występuje zamęt z powodu faktu, że dana osoba ciągle ogląda się na świat zewnętrzny, aby urzeczywistnić wyższe stany świadomości lub w pełni doświadczyć ideału duchowego. To oczywiście prowadzi do otwierającego oczy rozczarowania, jako że w swojej esencji Neptun reprezentuje zestrojenie z nie znającymi granic zasobami świata wewnętrznego i z realnością nieuchwytnych poziomów doświadczenia. W rzeczywistości możemy określić wyzywające aspekty Neptuna jako stadia życia, podczas których w subtelny sposób poznajemy wartości duchowe i realność duchową, doświadczając najwyższego stopnia rozczarowania związanego z pozbyciem się iluzji. Wymiar doświadczenia, w którym stajemy wobec tego przykrego pozbycia się iluzji, jest symbolizowany przez planetę będącą w ścisłym aspekcie z Neptunem.
Jak już zostało wspomniane w rozdziale trzecim, wyzywające aspekty Neptuna są często bardziej twórcze i produktywne od aspektów płynnych. Na dobrą sprawę, moglibyśmy nazwać dynamiczne aspekty Neptuna z planetami osobistymi „aspektami poszukiwaczy duchowych”. Nie oznacza to oczywiście, że wszyscy, którzy posiadają takie aspekty w swoich horoskopach będą świadomie poszukiwać w swoim życiu orientacji duchowej, ale sygnalizują one osobie udzielającej porady astrologicznej, że kiedy odkrywa w horoskopie urodzeniowym aspekt wyzywający pomiędzy Neptunem i planetą osobistą, powinna koniecznie i w zdecydowany sposób zbadać głębsze skłonności duchowe danej osoby, zamiast koncentrować się jedynie na codziennych problemach życiowych, z którymi takie aspekty często są powiązane. Uwypuklając głębsze znaczenie tych aspektów i znaczenie czyichś najgłębszych tęsknot, astrolog będzie często odkrywał, że ośmielenie klienta do spojrzenia na te zagmatwane obszary, jako będące duchowo znaczącymi i, w rzeczywistości, duchowo pożądanymi, pomaga mu w osiągnięciu zupełnie nowej perspektywy wobec różnorodnych trudności. Dlatego, kiedy przyjmujemy duchowy punkt widzenia, cała nasza perspektywa ulega radykalnej zmianie: to co kiedyś było odbierane jako główny problem, staje się błogosławieństwem, a to co wydawało się nieszczęściem, będąc z bólem cierpliwie znoszone, staje się drogą do większej otwartości na bardziej transcendentną rzeczywistość.
Jako że ogólne znaczenie Neptuna i jego aspektów było przedstawione w rozdziale trzecim, możemy teraz przejść do ustalenia pewnych podstawowych zasad prowadzących do zrozumienia tych aspektów. Czytelnik może jednak przejrzeć ostatnią część trzeciego rozdziału przed przeczytaniem następujących poniżej zasad:
a) Aspekty Neptuna wskazują obszary życia, w których jesteśmy otwarci na to, co nieskończone i nie znające ograniczeń. Kiedy zaczynamy doświadczać tej otwartości, napotykając realia życia, które są nieskończenie obiecujące, ale zupełnie nie ukształtowane i nie zintegrowane z ustalonymi strukturami umysłowymi, występuje często pewien zamęt i jak pisze Carter „tendencja do wyczekiwania i unikania określoności w osądach i działaniu”. Ten stan niepewności ma tendencję do pozostawania problematycznym, dopóki nie uświadomimy sobie, że konieczne jest działanie w określony sposób i angażowanie się według z konieczności ograniczonego punktu widzenia tak długo, jak długo znajdujemy się w ciele fizycznym. Innymi słowy, dopóki znajdujemy się na poziomie, na którym wszystko jest względne, musimy działać na tym właśnie poziomie, pomimo że nasze podejście duchowe może nam podpowiadać, że taka ograniczona percepcja jest daleka od prawdy i iluzoryczna. Nie potrafimy nigdy poznać wszystkich subtelnych następstw działań czy całości naszej przyszłej karmy, więc musimy żyć teraźniejszością, czyniąc wszystko najlepiej jak potrafimy i pozostawiając resztę Bogu. Jak mówi jeden z nauczycieli duchowych, na płaszczyźnie na której się znajdujemy, powinniśmy być „uczciwymi aktorami”, odgrywając do końca wyznaczone nam role: będąc w świecie, ale nie będąc nim. Aby pokierować silnymi wpływami Neptuna i nie paść ofiarą intrygującej, ale jednocześnie oszukującej i przyciągającej nas jego magii, konieczna jest wnikliwa i niezmiernie subtelna zdolność rozróżniania.
b) Każdy, kto jest silnie zestrojony z Neptunem (czy to przez aspekty z planetami osobistymi, obecność planet w znaku Ryb, Neptuna w pierwszym domu, czy też ascendentu w znaku Ryb), desperacko potrzebuje znalezienia konkretnego i podporządkowanego jego woli sposobu wyrażenia swojej potrzeby transcendencji i ucieczki. Jeżeli takie osoby nie odnajdą właściwych idei, programów samorozwoju czy ścieżek duchowych, w które się zaangażują, wówczas mało prawdopodobnym jest, że będą zdolne osiągnąć poczucie spokoju czy ładu w swoim życiu, ponieważ przeczucie braku satysfakcji będzie utrzymywać się, aż do czasu podjęcia konkretnych kroków w tym kierunku.
c) Dowolnego typu ścisłe aspekty Neptuna mogą (choć nie zawsze) wskazywać, że dana osoba jest zdolna do dostrojenia się do niezmiernie subtelnych poziomów percepcji. Takie wglądy wydają się pochodzić nie tylko od ogólnego dostrojenia się do wymiarów duchowych świadomości, ale w pewnych przypadkach również od różnych przewodników duchowych, form astralnych czy nauczycieli duchowych. Dr Davidson nazywa to „anielskim błogosławieństwem”, tj. faktyczną opieką i przewodnictwem, które pochodzą z innych wymiarów istnienia. Przykładowo, bardzo często spotyka się Amerykanów (szczególnie młodych ludzi), którzy wiedzą, że mają przewodników duchowych będących w poprzednich wcieleniach Indianami, i będących szczególnie biegłymi w komunikowaniu się z różnymi poziomami życia, jako że trening jaki odbyli, będąc na Ziemi, przygotował ich do takich działań. Jednak, kiedy zaczynamy mówić o przewodnikach duchowych i podobnych temu zjawiskach, powinniśmy zaznaczyć, że jest to sfera neptunicznego doświadczenia, w której trzeba być absolutnie uczciwym i dokonywać ostrych rozgraniczeń, bo oczywiście wiele osób neptunicznych gubi się w tego typu samooszukiwaniach i staje się przepojonymi poczuciem tego, jak bardzo są uduchowione i jakimi są „jasnowidzami”. Do czasu, kiedy się całkowicie nie ugruntujemy i nie staniemy uczciwi wobec siebie, Neptun będzie powodował, że będziemy wierzyć w to, w co chcemy wierzyć i widzieć to, co chcemy widzieć. Bardzo subtelna linia dzieli „fantazję” (opartą jedynie na wyobrażeniach umysłowych) od faktycznego, bezpośredniego doświadczenia realności duchowej.
d) Jak zaznaczono w podpunkcie c, pewne aspekty Neptuna mogą wskazywać na złe rozumienie i złe wykorzystywanie sił duchowych. Aspekty wyzywające Neptuna z planetami osobistymi często ujawniają wzór karmiczny niewłaściwego rozumienia, używania i stosowania energii i realności duchowej w przeszłych życiach, chociaż nie mam na myśli wniosku, że te aspekty wskazują zawsze na taki wzór karmiczny. Ale w tych przypadkach, w których taka interpretacja ma sens, dana osoba potrzebuje w obecnym życiu konfrontacji z tymi tendencjami i potraktowania energii i ideałów życiowych w sposób bardzo bezpośredni i aktywny. Innymi słowy, potrzebuje budowy nowej struktury, poprzez którą dostrojenie do Neptuna może być właściwie wyrażone w bardziej budujący i wyrafinowany sposób. Czyniąc tak, mające przewagę w przeszłości takie rzeczy jak zamęt, autodestruktywna ucieczka od trudności i dominacja ego, mogą być powoli likwidowane w trakcie jak dana osoba staje się bardziej ugruntowana i bardziej świadoma subtelniejszego znaczenia swoich ideałów.
e) Każda planeta w ścisłym aspekcie z Neptunem jest bardzo uwrażliwiona, a wymiar symbolizowanego przez nią doświadczenia jest otwarty na wysubtelnienie, inspirację, a w pewnych przypadkach nawet „uduchowienie”. Jednak to zestrojenie z Neptunem, dając nam podwyższoną wrażliwość i otwartość na nieznane i transcendentne poziomy doświadczenia, czyni nas również skłonnymi do nadwrażliwości, która wyczerpuje naszą energię, i do łatwowierności, jeśli wskutek naszej zwiększonej otwartości, jesteśmy zbyt bezbronni i zbyt ufni.
Wysubtelnienie i wrażliwość, które reprezentuje Neptun są oczywiście cechami w swej istocie pozytywnymi, ale cechy te i postawy w stosunku do życia, które z nich wynikają, nie są zbyt na miejscu w świecie materialnym. Delikatność i wrażliwość muszą być ochraniane i strzeżone, jeśli nie chcemy być manipulowani przez innych i wskutek tego trwonić naszej energii. Sposobem życia w świecie materialnym, w przypadku gdy ktoś ma w takim stopniu rozwiniętą wrażliwość, jest bycie „przebiegłym jak wąż, a jednocześnie łagodnym jak gołąbek”. Wibracje Neptuna pozostawiają nas tak podatnymi na wykorzystywanie, podstępy, bycie oszukiwanymi i na odczuwanie odpowiedzialności za rzeczy, które w rzeczywistości nas nie dotyczą (ze względu na obfitość współczucia), że musimy nauczyć się jak ochraniać siebie bez odcinania się od pozytywnej strony tej wrażliwości. Pewien mędrzec powiedział kiedyś wężowi, aby nigdy więcej nikogo nie ukąsił, ponieważ jest to bardzo zła rzecz. Wąż postępował zgodnie z zaleceniem, ale wkrótce spostrzegł, że jest ciągle nękany przez okolicznych ludzi i uderzany kijami przez dzieci, od czasu kiedy odkryli, że już nie kąsa. Wówczas wąż poszedł do mędrca, uskarżając się na swój problem: „Jak mogę pozostać tak nieszkodliwym, nie chcąc wyrządzać krzywdy innym, jeśli moja łagodność będzie wykorzystywana przez innych?” Mędrzec odpowiedział: „Mówiłem ci, abyś nie kąsał, ale nie mówiłem, abyś nie syczał!” Być może, osoby neptuniczne powinny wykształcić w sobie zdolność syczenia!