WPROWADZENIE DO NAUKI SOCJOLOGII PRAWA (05.12.10r.)

*wartośc celu -> wartośc to pożądany stan rzeczy, cel to jest to do czego dążymy. Nie każda wartość musi być celem. Możemy przeżywać jakieś stany rzeczy jako porządane ale nie robić nic aby je osiągnąć. Czasami dążymy do jakiegoś celu, mimo że to coś nie jest dla nas wartością. Wartości celu to takie wartości, co do których mamy przynajmniej jakąś strategię ich osiągnięcia. To nie jest tylko porządny stan rzeczy, ale jeszcze do tego dokonujemy jakiejś aktywności aby ten stan rzeczy zaistniał, został ochroniony. Aktywnie staramy się zrealizować ten stan rzeczy.
- przykład -> chłopak chce osiągnąc określony stopień muskulatury ciała. W pierwszej sytuacji nasz bohater nic nie robi w tym kierunku aby osiągnąć ten stan rzeczy (mamy do czynienia tylko i wyłącznie z wartością). Podmiot nic nie robi aby zrealizować tą wartość w rzeczywistości. W drugim przypadku nasz bohater codziennie rano wtaje i ćwiczy aby osiągnąć tężyznę fizyczną, która jest jego celem. Ma on strategię i ją realizuje. Nasz bohater jednak robi to tylko po to by utrzymać się przy życiu i jakby była inna sytuacja to on by nie ćwiczył. Więc w tym momencie to nie jest jego wartością. On realizuje tylko pewien cel. Sam traktuje posiadanie muskulatury zupelnie neutralnie, albo wręcz jest ona jego antywartością. Trzecia sytuacja w której nasz bohater przeżywa posiadanie tężyzny fizycznej jako wartość, ma do tego strategię osiągnięcia tego celu, realizuje tę strategię. W takiej sytuacji mamy do czynienia z "wartością celu".

*Jakie są podziały wśród wartości?

1) przeżywane (właściwe) i deklarowane ("fałszywe" wartości)
- przeżywane (właściwe) -> te stany rzeczy które my naprawdę przeżywamy jako pożądane, chcemy aby zaistniały, mamy do nich relację apulsywną
- deklarowane ("fikcyjne") -> te wartości odnośnie których my mówimy że je pragniemy, mówimy że je przeżywamy, w rzeczywistości zaś te procesy nie zachodzą w naszej świadomości

2) codzienne i odświętne
- codzienne -> wartości które pojawiają się i są realizowane w zwyczajnych okresach, zwyczajnym życiu człowieka
- odświętne -> wartości kótre pojawiają się i są realizowane w okresach wyjątkowych, nie są to wartości podobne do wartości deklarowanych

3) instrumentalne i zasadnicze
- instrumentalne -> to są te stany rzeczy które mają nam służyc osiągnięciu innych stanów rzeczy
- zasadnicze -> to jest wartość końcowa "łańcuszka" wartości instrumentalnych, te stany rzeczy które już nie są narzędziem do osiągania innych stanów rzeczy, są jakby ostatecznym celem wszystkich realizowanych wartości

4) idywidualne i społeczne
- indywidualne -> wartości konkretnego człowieka
- społeczne -> te stany rzeczy które są przeżywane przez znaczącą część społeczeństwa

5) konkretne i wartości "idee"
- konkretne -> np. muskulatura chłopca z przykładu, można łatwo określić czy jest ona zrealizowana czy nie
- wartości "idee" -> np. sprawiedliwość, możemy to przeżywać jako porządany stan rzeczy ale nie umiemy dokładnie określić tej wartości, ciężko określić czy ta wartość jest spełniona czy nie

FUNKCJE WARTOŚCI W PORZĄDKU SPOŁECZNYM:

1)normotwórcza -> budowanie normatywnych narzędzi które mają dane wartości chronić, pomnozyć, zrealizować itp.
- stworzenie norm to jedna z dróg kreowania wartości
2) motywacyjna -> motywująca, wartości są determinującym bodźcem do określonego działania
3) oceny -> odwołanie się do wartości daje nam świetną perspektywę porównawczą, wartości dają nam możliwość porównania
4) interpretacyjna -> czasami literalne odwołanie się do norm nie tylko nas nie satysfakcjonuje ale prowadzi wręcz do absurdalnych skutków, odwołujemy się do nich w sytuacji konfliktów norm
5) osobotwórcza -> ludzie budują sami swój obraz siebie poprzed odwołanie się do określonej wiązki wartości

RELACJA POMIĘDZY NORMAMI I WARTOŚCIAMI:

- Normy są tylko narzędziami, instrumentami które służą osiągnięciu, pomnożeniu, ochronie jakichś wartości. Trzeba je traktować instrumentalnie, zawsze służą jakimś wartościom. W momencie kiedy wartość znajdzie swoją normę, w tym samym momencie staje się "wartością - celem". Z tej perspektywy nie ma czegoś takiego jak "norma której nie można przypisać wartości". Norma bez wartości jest zupełnie bez sensu.
- Już realizacja norm prawnych uznawana jest za wartość. Jeśli większość ludzi w danym społeczeństwie przeżywa sam fakt realizowania norm prawnych za wartość to ujawnia się postawa legalistyczna. Samo realizowanie prawa jest uznawane za wartość.
- Nie można mówić o skuteczności prawa bez wzięcia pod uwagę wartości. Norma prawna będzie skuteczna tylko jeśli weźmie się pod uwagę konkretne wartości.
- Nie można mówić o racjonalności prawa bez wzięcia pod uwagę wymiaru aksjologicznego, tego wymiaru wartości. Musimy brać pod uwagę to że dana regulacja jest związana z jakimiś wartościami.
- Normy prawne często nie zawierają odniesienia do wartości. Ustawodawca rzadko artykuuje wprost wartość.

*neutralizacja aksjologiczna prawa -> najprościej mówiąc to jest sytuacja w kótrej prawo odrywa się od swojej podstawy aksjologicznej, od wartości które leżą u jego podstaw. Jeżeli mamy projekty prawa które nie są uzasadniane aksjologicznie to mamy syndrom oderwania prawa od jego podstawy aksjologicznej. Ten proces jest w pewnym sensie nieunikniony. Może mieć dobre i złe strony.