Bia艂ka opieku艅cze - bia艂ka odpowiedzialne za prawid艂owe zwijanie si臋 innych bia艂ek. Zalicza si臋 do nich m.in. bia艂ka szoku cieplnego. Bia艂ka opieku艅cze pe艂ni膮 funkcj臋 katalizator贸w i wspomagaj膮 proces samodzielnego fa艂dowania si臋 艂a艅cuch贸w polipeptydowych. Nie wchodz膮 one w sk艂ad ostatecznego produktu, nie przekazuj膮 r贸wnie偶 偶adnych dodatkowych informacji na temat konformacji cz膮steczki, kt贸rej kszta艂t determinowany jest jedynie przez sekwencj臋 aminokwasow膮. Chaperony utrzymuj膮 bia艂ko w jednej ca艂o艣ci, a偶 do zako艅czenia procesu jego syntezy.
Ubikwityna - ma艂e bia艂ko obecne we wszystkich kom贸rkach eukariotycznych, odgrywa wa偶n膮 rol臋 w procesie kontrolowanej degradacji bia艂ek. Znaczenie jej w procesie degradacji polega na naznaczaniu bia艂ek przeznaczonych do zniszczenia - poprzez kowalencyjne 艂膮czenie si臋 z nimi. Bia艂ko maj膮ce ulec zniszczeniu ma zwykle kilka przyczepionych cz膮steczek ubikwityny. Nast臋pnie zostaje rozpoznane przez odpowiednie proteazy 鈥 proteasom (enzymy, kt贸re bior膮 udzia艂 w hydrolizie z grupy hydrolaz- rozk艂ad wi膮zania peptydowego) , kt贸re dagraduj膮 bia艂ko, a ubywkityn臋 przywracaj膮 do wt贸rnego obiegu.
Bia艂ko naznaczone ubikwityn膮 nie ma szans na "prze偶ycie", musi zosta膰 zdegradowane. Po przy艂膮czeniu z ubikwityn膮 jest kierowane do proteasomu, gdzie odbywa si臋 proteoliza.
Proteasom to wielkocz膮steczkowy kompleks bia艂ek (10 i wi臋cej) tworz膮cych cylinder, przez kt贸ry z jednej strony jest wprowadzane bia艂ko, z drugiej - po proteolizie - uwalniane s膮 kr贸tkie polipeptydy oraz ubikwityna.
Ubikwityna nie jest wra偶liwa na dzia艂anie proteaz buduj膮cych proteasom. Jest ona wolna, i mo偶e przy艂膮cza膰 si臋 do kolejnych bia艂ek, kt贸re maj膮 ulec degradacji.