WŁÓKNA MIĘŚNIOWE

Mięśnie szkieletowe zbudowane są z wiązek pojedynczych włókien (miocyty), zawierających paski proteinowe (aktyna, miozyna), posiadające właściwości kurczliwe.

Włókna mięśniowe dzieli się na dwie grupy:

wolnokurczliwe – typ I (slow fibres) i szybkokurczliwe – typ II (fast fibres).

Ponadto, wyróżnia się dwie kategorie włókien typu II, IIa i IIb.

Ilość poszczególnych włókien jest genetycznie uwarunkowana i przeciętnie wynosi ok. 50% dla typu I i II.

Typ I – bardziej skuteczne podczas pracy tlenowej, przy stałym, długotrwałym wysiłku. Aktywują się wolno, ale i wolniej ulegają zmęczeniu. Są przydatne do sportów wytrzymałościowych. Posiadają czerwone zabarwienie w wyniku większego stężenia mioglobiny. Występują w większej ilości w mięśniach posturalnych.

Typ IIa – tlenowy i beztlenowy rodzaj przemian metabolicznych, zwane pośrednimi włóknami. Niezbędne w sportach, jak średnie dystanse oraz pływanie.

Typ IIb – beztlenowy rodzaj przemian metabolicznych, szybka aktywacja, duża siła skurczu, przy dużej prędkości, tempo zmęczenia wysokie. Skurcz włókien typu IIb jest 2-3 razy szybszy od typu I (30-70 skurczów/s). Ich rozmiar jest większy od włókien typu I.

Czy trening może zmienić rodzaj włókien?

nie ma absolutnych dowodów, ale wydaje się, że typ II a może ulec zmianie na typ I.

Odwrotnie nie stwierdzono takiej możliwości.

Przy słabym skurczu mięśniowym aktywowane są tylko włókna typu I, przy mocniejszym skurczu typ IIa, przy maksymalnym skurczu typ IIb.

Aktywowanie włókien typu IIb powoduje przyrost siły, prędkości i mocy.

Typ I odpowiedzialny jest za nasze codzienne funkcjonowanie.

Zaniedbanie aktywacji włókien typu II prowadzi do ich osłabienia i zaniku.

Zazwyczaj, slow fibres są aktywowane pierwsze. Jeśli intensywność jest niska, są jedynymi ulegającymi skurczom. Przy bardziej intensywnym wysiłku włączają się kolejno typ IIa i IIb.

Istnieją dowody na to, że można zmienić kolejność aktywacji włókien. Przykładem są ćwiczenia ekscentryczne i pliometryczny, wykonywane w sposób dynamiczny.

W wyniku specyficznego treningu można doprowadzić do zwiększenia rozmiarów poszczególnych włókien (75%/25%)

	Przyrost poszczególnych włókien & wzrost siły
Zakres powt.	Typ I	Typ IIA	Typ IIB	Wzrost siły
1-2 powt.	bardzo mały	mały	mały	największy
3-5 powt.	bardzo mały	mały	średni, duży	największy
6-8 powt.	bardzo mały	duży	największy	duży
9-12 powt.	mały	największy	bardzo duży	duży
13-15 powt.	średni	b. duży	średni, duży	wytrzymałość
16-25 powt.	b. duży	średni	mały	wytrzymałość
25-30 powt.	największy	mały	bardzo mały	wytrzymałość

Pośredni sposób określenia rozkładu włókien mięśniowych

1. określenie 1 RM

2. ustalenie 80%

Jeśli osoba wykona mniej niż 7 powtórzeń, ma > 50% FT

Jeśli osoba wykona więcej niż 12 powtórzeń, ma > 50% ST

Jeśli osoba wykona pomiędzy 7-12 powtórzeń, ma podobną ilość włókien typu I i II.

Porównanie w % zawartości fast fibres
Grupa	Fast fibres (%)
nietrenujący	45 -55
maratończyk	25
średniodystansowiec	35
sprinter	84
pantera	83

Overview	Muscle fibres growth in & strength gains
Reps. Range	Type I	Type IIA	Type IIB	Strenght gains
1-2 reps	very low	low	low	excellent
3-5 reps	very low	low	decent to good	excellent
6-8 reps	very low	good	excellent	good
9-12 reps	low	excellent	very good	good
13-15 reps	decent	very good	decent to good	endurance
16-25 reps	very good	diminishing	low	endurance
25-30 reps	excellent	low	very low	endurance

Mięśnie globalne (mobilizers) i lokalne (stabilizers)

wg Norris,2000 i Richardson,1999

Mięśnie globalne porównywalne są do lin podtrzymujących maszt. Kontrolują ruchy zgięcia, przeciwdziałają siłom zewnętrznym. Mogą mieć potencjalnie szkodliwy wpływ w przypadku nadaktywności.

Mięśnie lokalne leżą centralnie, mają kapitalny wpływ na stabilizację segmentalną.

Przykłady mięśni globalnych;

• przednia część mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha, skośny zewnętrzny,

• prosty brzucha,

• boczne włókna czworobocznego lędźwi,

• prostownik grzbietu,

• brzuchaty łydki,

• grupa tylna mięśni uda,

• przywodziciele,

• biodrowy,

• prosty uda,

• górny czworoboczny,

• piersiowy większy,

Przykłady mięśni lokalnych:

• wielodzielne,

• międzykolczyste,

• poprzeczny brzucha,

• tylna część skośnego wewnętrznego,

• przyśrodkowe włókna czworobocznego lędźwi,

• pośladkowy średni,

• VMO,

• zębaty przedni,

• czworoboczny – część środkowa i dolna,

• mięśnie głębokie szyi,

Cechy m. globalnych	Cechy m. lokalnych
F.T.	S.T.
wywołują ruch	utrzymują stabilizację stawu
mała rola proprioceptywna	duża rola proprioceptywna
aktywność fazowa	aktywność toniczna
intensywne wysiłki	wytrzymałościowe
szybko męczą się	wolno męczą się
PRZY ZABURZENIACH	PRZY ZABURZENIACH
napinają się,	rozciągają się
ulegają skróceniu	ulegają osłabieniu