Podaję
sposób kiszenia kapusty, stary i wypróbowany.
Do
kiszenia najlepiej nadają się kapusty odmian późnych i
zimowych.
Można
kisić także kapustę odmian czerwonych.
Do
kiszenia przeznaczamy kapustę zupełnie dojrzałą, białą, o
głowach zwartych. Kapusta zielona, niewyrośnięta, o niskiej
zawartości cukru (odmiany letnie) daje kiszonkę w kolorze szarym i
gorzko-cierpkim smaku.
Kapustę
przeznaczoną do kiszenia najpierw poddajemy leżakowaniu w ciemnym i
chłodnym miejscu, aby wybielała. Następnie czyścimy główki z
wierzchnich brudnych i nadpsutych liści. Głąby, ponieważ mają
największą wartość odżywczą, należy wykroić z kapusty i
drobno poszatkować nożem lub na szatkownicy mechanicznej.
Kapustę
przeznaczoną do kiszenia szatkujemy na szatkownicy mechanicznej lub
elektrycznej. Grubość wiórów rozdrobnionej kapusty nie powinna
przekraczać 2-4 mm.
Poszatkowaną
kapustę wsypujemy porcjami do beczki lub innego pojemnego naczynia i
dobrze ugniatamy albo ubijamy drewnianym ubijakiem, aż do momentu
wydzielenia się soku i usunięcia powietrza.
W
czasie ubijania kapusty dodajemy porcjami sól. Dodatek soli do
kapusty nie powinien być większy, niż 1,5-2,5 dkg na 1 kg surowca;
zbyt słona kapusta zatraca swój naturalny smak i nie nadaje się
np. na surówki.
Do
kiszonej kapusty można dodać według upodobań kminku, liści
laurowych, kopru, nasion jałowca, cebulę, niewielka ilość
poszatkowanych jabłek, żurawin, marchwi lub buraków.
W
czasie ubijania kapusty może wydzielać się duża ilość soku,
który należy zlać do osobnego naczynia i przechowywać do czasu
zakończenia fermentacji kapusty w beczce.
Po
zakończeniu fermentacji, który trwa ok. 10 dni, poziom soku w
beczce opada, należy więc dodać soku odlanego poprzednio w takiej
ilości, aby kapusta była nim przykryta.
Jeśli
ilość soku okaże się niewystarczająca, należy dodać
przegotowanej zimnej wody, osolonej w stosunku 1-2 dkg soli na 1 l
wody.
Sok
zabezpiecza kapustę przed dostępem powietrza. Dopływ powietrza do
kiszonej kapusty sprzyja rozwojowi pleśni, która niszczy kwas
mlekowy i powoduje gnicie kiszonki. Aby kapusta była zawsze pokryta
sokiem, na wierzch ubitej kiszonki należy położyć liście
kapusty, następnie zakryć denkiem (najlepiej drewnianym) i obciążyć
je ciężarkiem o wadze do 15% ciężaru kapusty włożonej do
beczki.
Bardzo
ważnym czynnikiem wpływającym na jakość i smak kiszonej kapusty
jest prawidłowy przebieg fermentacji. Zasadniczym i nieodzownym
warunkiem przebiegu prawidłowej fermentacji jest przechowywanie
kapusty w początkowym okresie fermentacji przez kilka dni w
pomieszczeniu o temperaturze 18-22 st.C; po tym okresie kapustę
należy przenieść do pomieszczenia o temperaturze 8-10 st.C.
Po
kilku dniach fermentacji (ok. 3 dni) należy zdjąć z kapusty
ciężarek, denko i za pomocą ostro zakończonego kija przebijać
otwory w kapuście, w celu odprowadzenia nadmiaru gazów i olejków
eterycznych nadających gorzki i piekący smak kiszonej
kapuście.
Jeżeli
fermentacja przebiega w zbyt niskiej temperaturze, kapusta kiszona
będzie miała posmak i zapach surowizny. Kapusty takiej nie można
przeznaczać na surówki, a i inne wyroby będą również
niesmaczne.
Naczynia
przed napełnieniem kapustą należy dobrze wymyć i
wyparzyć.
Kapusta
kiszona parzona:
Kapusta
kiszona parzona jest smaczna i delikatna; może być stosowana jako
dodatek do surówek, sałatek i innych wyrobów.
Kapustę
kiszoną parzoną przyrządza się w sposób
następujący:
Poszatkowaną
kapustę wkłada się do naczynia i polewa wrzącą wodą, cały czas
mieszając, aby się równomiernie sparzyła. Po 3-4 minutach
wyjmujemy kapustę na sito i po odsączeniu z wody, odpowiednimi
porcjami z dodatkiem soli (2 dkg na 1 kg kapusty) i innymi dodatkami
oraz przyprawami ubijamy w małych beczkach lub kamiennych garnkach.
Kapusta parzona kisi się szybciej.
Kapusta
kiszona z ogórkami i cebulą:
Do
produkcji przeznacza się małe, twarde główki kapusty, które
należy pokroić na ćwiartki, następnie ułożyć na blasze i
zapiec w piekarniku, w temp. 130-160 st.C.
Wystudzoną
kapustę układa się w naczyniu, przesypuje solą (2 dkg na 1 kg
kapusty), przekłada kiszonymi ogórkami i pokrojoną w plasterki
białą cebulą; można dodać również liść laurowy, kilka ziaren
pieprzu i kawałki czerwonej papryki pokrojonej w paski.
Kapustę
ułożoną w naczyniach należy dość silnie ubić, aby sok wystąpił
na powierzchni. Na wierzch kiszonki położyć drewniane denko i
obciążyć.
Naczynie
z kiszonką umieścić w pomieszczeniu o temperaturze 18-22 st.C. Po
6 dniach naczynie z kiszonką przenieść na 3-8 dni do pomieszczenia
o temperaturze 10-12 st.C.
Po
11-14 dniach kiszonka nadaje się do konsumpcji.
Kapusta
kiszona z marchwią i kminkiem:
Najważniejszą
czynnością zaradnej gospodyni w Majdanie każdego roku jesienią -
było przygotowanie dla swojej rodziny zapasu witamin z pięknie
rodzącej na tej ziemi kapusty.
5 kg kapusty białej
0,5 kg marchwi
1dkg nasion kminku
8-10 dkg soli szarej [koniecznie]
Dobrze
wyrośniętą, ścisła kapustę poszatkować [w szatkownicy lub przy
pomocy robota kuchennego - to dziś] i wymieszać na nieckach - te na
zdjęciu mają grubo ponad sto lat [misce] z marchwią, kminkiem, i
solą.
Tak
wymieszaną kapustę pozostawić około15-20 minut [aż puści sok]
.
Następnie
układać warstwami w kamiennym garnku [beczce dębowej] i każdą
warstwę ubijać aż do wystąpienia soku.
Dobrze
ubita kapusta lepiej się zakwasza i łatwiej ją przechowywać. Po
wypełnieniu garnka [beczki] kapustą położyć na niej talerz lub
deszczułkę dębową, przycisnąć wyparzonym kamieniem lub
słonikiem napełnionym kapustą [dlaczego? - podczas fermentacji
wydziela się sok, który odlewa się do słoika a następnie wlewa
go ponownie - jest zbyt cenny aby jego brak uzupełniać wodą].
Tak
przygotowaną kapustę gospodynie w Majdanie kisiły 3 - 4 tygodnie w
temperaturze pokojowej.
Kiszącą
się kapustę przebijać co drugi dzień, aby usunąć gazy
powstające podczas fermentacji.
Po
ukiszeniu kapustę przełożyć do 1 litrowych słoików lub
pozostawić w beczce.
Kapustę
ukiszoną wynieść do piwnicy lub innego chłodniejszego
pomieszczenia.
Uwaga:
Lepiej kisić kapustę w garnkach 5-6 litrowych - dobrze się przechowuje w słojach, [zachowuje przyjemny smak i zapach, mniej traci witamin];
po spożyciu kapusty kiszonej jesienią - można kisić kapustę jeszcze w styczniu i lutym.
Do kiszenia dodawać sól szarą.