Sympatologia-nazewnictwo dermatologiczne.

Wykwit-zmiana w zakresie wyglądu lub faktury skóry spowodowane chorobą. Wukwity dzielimy na

- pierwotne-powstają na skórze uprzednio nie zmienionej

- wtorne-powstaja na bazie pierwotnych.

Wykwity-to zmiany skórne, które stanowią podstawę rozpoznania a są zasadniczym elementem obrazu klinicznego chorón dermatologicznych. Znajomość tych wykwitów pozwala opisać i zdefiniować zmiamy widoczne ma skórze gołym okiem.Przy opisie zmain chorobowych zwraca się uwagę na niektóre cechy morfologiczne wykwitów: wielkość, kształt, postać, barwa itp. W rozpoznaniu odgrywają również rolę objawy podmiotowe: świąd, pieczenie, bolesność.

Stany narzucone-Czyli stany chorobowe nie dające się pod względem budowy (morfologicznym) włączyć do wykwitów pierwotnych lub wtórnych takie jak:-liszajowacenie-spryszczenie-łuszczycowatość

Podstawowe kategorie wykwitów-w poziomie skóry-plama-ze zwiększeniem objętości-bąbel, pęcherzyk, krosta, guzek

-ze zmniejszeniem objętości,;nadżerka, strupy-stany zejściowe-blizny

Pierwotne wykwity chorobowe-plama-krosta-bąbel-grudka-pęcherzyk guz-pęcherz -guzek

Plama-występuje w poziomie skóry-niewyczuwalna w dotyku-rózni się od otaczającej skóry tylko zabarwieniem

Rodzaje plam-barwnikowe-zapalne-naczyniowe-złogowe

Bąbel pokrzywkowy-wychodzi ponad poziom skóry-barwa porcelanowobiała/różowa-szybko powstaje i szybko znika nie pozostawiając śladu (jeśli nie drapiemy)-swędzi-bolesne-typowy dla pokrzywki i poparzenia pokrzywą

Pęcherzyk-występuje ponad powierzchnią skóry-ma do 0,5cm średnicy-znika bez śladu(jeśli nie drapiemy)-wypełniony płynem -płyn w komórkach-opryszczka-płyn między komórkami-wypryski

Pęcherz-zawiera płyn surowiczy -ponadnaskórkowy -śródnaskórkowy-to zmiana wyniosła skóry

Krosta-wychodzi ponad powierzchnię skóry-zawiera treść ropną

-może powstać z pęcherza w wyniku wtórnego zakażenia bakteryjnego lub od samego początku choroby

Grudka-występuje ponad powierzchnię skóry-wyczuwalna pod palcami-kilka mm średnicy-nie musi różnić się zabarwieniem-nie pozostawia blizny-powstaje przez pomnożenie warstw naskórka-czasem osiągają znaczne rozmiary (brodawki) Grudki są wykwitem wtórnym w brodawkah, łuszczycy i liszaju.

Guzek-wystaje ponad pow. skóry-średnica kilka mm-związany ze zmianami w skórze właściwej-ustępując ulega rozpadowi i pozostawia bliznę np. zmiana gruźlicza niszczy prawidłowe utkanie skóry pozostawiając bliznę

Guz-taki jak guzel tylko że ma większe rozmiary i rozrasta się na tkankach pod skórą.-zapalny/nowotworowy-zawsze pozostawia bliznę-guzy zapalne są charakterystyczne dla rumienia guzkowatego i czyraka.

- guzy nowotworowe to łagodne włókniaki i złośliwe raki skóry i chłoniaki

Wtórne wykwity chrobowe skóry-łuska-strup-nadzerka/otarcie-przeczos-owrzodzenie-wrzód/rana-pęknięcie-rozpadlina

Nadżerkaubytek naskórka po pęknięciu pęcherzyka-goi się nie pozostawiając blizny

Przeczos-zmiana linijna w istocie jest nadżerką-powstaje w wyniku silnego drapania(kot)

-towarzyszy chorobom przebiegającym z silnym świądem, takim jak swierzb, wszawica czy świerziączka.

Pęknięcie/szczelina-linijny ubytek sięgający do skóry właściwej-wokól otworów lub stopy-inna nazwa to rozpadlina,

-pęknięcia mogą, pozostawić blizny na ciele a towarzyszą najczęściej rogowaceniu dłoni i stóp.

Owrzodzenie-pozostawia bliznę-ubytek sięgający skóry właściwej-kształt dowolny-powstaje w obrębie tkanek naciekowych lub nowotworów-może powstać na podłożu grudek itp

-przyczyną są odpażenia,odleżyny,odmrożenia i opażenia.

Łuska-złuszczająca się warstwa rogowa naskórka-jest skutkiem przebytego stanu zapalnego bądź nadmiernego rogowacenia skóry typowego dla rybiej łuski-łuska może również powstawać w wyniku nieprawidłowego rozwoju kreatynocytów, co ma miejsce w łuszczycy.

Strup-wynikzasychania na powierzchni skóry, płynu wysiękowego albo ropnej treści pęcherzyków i pęcherzy luz też na podłożu nadżerek czy owrzodzeń-podobny do łuski

Blizna-to sytuacja, w której tkanka łączna włóknista zastępuje uszkodzoną skórę właściwą.-blizny najczęściej są efektem owrzodzeń.-niekiedy blizny mocno przerastają i wtedy mam doczynienia z keloidem.

Bakteryjne zakażenia skóry-wywołane najczęściej przez gronkowce i paciorkowce.-w wyniku tychj zakażeń występują na skórze ropne wykwity

Wirusowe zakażenia skóry-wywołane najczęściej przez wius opryszczki i półpaścca-brodawki zwykłe młodoscianych (niezidentyfikowany rodzaj wirusa)

Pasozytnicze zakażenia skóry-pchły, wszy

Przenosicielami zakażeń są muchy komary. Ukąszenie pszczoły/osy może u osób uczulonych wywołać ciężkie odczyny anafilatyczne. Antygeny uczulające (alergeny) mogą działać miejscowo (ucz. kontaktowe) lub wywoływac zmiany alergiczne na skórze po wtargnięciu do ustroju droga pokarmową lub wziewną.

Grzybicze zakażenia skóry-grupy chorobotwórcze(drożdżyca i grzybica)

W zaburzeniach odżywiania i niedoboru witamin czy żelaza z reguły występują zmiany troficzne skóry (wysuszenie, rogowacenie) dermatozy-choroby skóry patogeneza-mechanizm powstawania

Podział chorób skóry ze względu na etiologię

-bakteryjne-grzybicze-pasożytnicze-wirusiwe-autoimmunologiczne-alergiczne-uwarunkowane genetycznie-osutki polekowe

-wywołane czynnikami fizycznymi-zawodowe

ze względu na charakter wykwitów pierwotnych lub zmian skórnych

-rumieniowe-rumieniowo-złuszczające-choroby pęcherzowe-grudkowe-łuszczyca i choroby łuszczycopodobne

ze względu na charakter obrazu mikroskopowego

-ziarniaki-nowotwory złośliwe-chłoniaki

ze względu na skłonności do zajmowania poszczególnych struktur

-choroby blon śluzowych-choroby naczyniowe skóry-zaburzenia barwnikowe-choroby gruczołów(pot, łoj, wł, poz)

ze względ na częstość występowania typowych zmian skórnych zależnych od chorób narządów wewnętrznych

-rewelatory nowotworowe-zmiany skórne towarzyszące metabolicznym chorobom (cukrzyca)-zaburzeniem endokrynologicznym (tarczyca)-inne choroby wewnętrzne

Zakażenia gronkowcowe-zapalenia mieszków włosowych-figówka-czyraki-ropnie mnogie pach-ropnie mnogie niemowląt

-liszajec pęcherzykowy

Zakażenia paciorkowcem-róża

mieszane-liszajec zakaźny-niesztowica-piodermia przewlekła-zapalenie mieszów włosowych

inne-różyca-łupież promienisty-promienica-boreliozy -rumień przewlekły pełzający -lymphocytoma -zanikowe zapalenie skóry kończyn

Gruźlica-wywoływana przez prątki gruźlicy-ma charakter zapalen swoistych

Róża-najpoważniejsza choroba skóry-jest ostrym stanem zapalnym skóry i tkanki pdskórnej-charakteryzuje się wysoką temperaturą ciała i szybkim przebiegiem-może powodować poważne zaburzenia ogólnoustrojowe

Badania dodatkowe-posiewy bakteriologiczne-antybiogram-badania serologiczne-badania histologiczne i próba tuberkulinowa (gruźlica)

Grzybice-wywoływane głównie przez dermatofity, drożdżaki, grzyby drożdżakopodobne i pleśniowce-dotyczy naskórka, włosów, paznokci i błon śluzowych-znaczenie rostrzygające ma badanie mikologiczne (mikowy)-grupa wysoce zaraźliwych chorób zakaźnych ludzi i zwierząt-do zakażenia może dojść w wyniku kontaktu z chorym człowiekiem, zwierzęciem lub przez kontakt z przedmiotami których używał chory

Rodzaje grzybic skórnych-łuież pstry-skóry gładkiej-skóry owłosionej głowy-paznokci

dermatofity-grzybyatakując wyłącznie skórę paznokcie i włosy, mają zdolnośc do rozkładania kreatyny. zakażnie następuje przez kontakt z chorymi ludźmi lub zwierzętami.

Choroby wywoływane przez dermatofity-g. powierzchniowa-woszczynowa-głęboka-stóp

Drożdżyca to grzybica infekcyjna skóry, błony śluzowej i paznokci. Rozpoznaje się ją głównie przez badania mikroskopowe i hodowlane.

Choroby pasożytnicze-wszawica-głowowa, odzieżowa, łonowa, świeżb i nużyca- o rozpoznaniu decyduje znalezienie asożyta lub jego jaj.

Choroby wirusowe-opryszczka-brodawki-mięczak zakaźny-ospowate-pryszczyca-hiv-półpasiec-egzema-ospa wietrzna

badania-cytologiczne i histologiczne

Choroby pęcherzowe o podłożu autoimmunologicznym-zwykłe-bujające-liściaste-rumieniowate-IgA-pemifigoid

Choroby tkanki łącznej-twardzina-guzkowe zapalenie tętnic-toczeń rumieniowy uładowy; badania-immunologiczne

Choroby alergiczne-atopowe zapalenie skóry-wyprysk dziecięcy-pokrzywka

Fotodermatozy-grupa schorzeń skóry wywołana nadwrażliwością na działanie promieni nadfioletowych światła słonecznego-pokrzywka świetlna-wyprysk słoneczny-wielopostaciowe osutki świetlne ;badanie- próba świetlna

Nowotwory złośliwe skóry to -raki podstawno- i kolczystokomórkowe

-choroba Bowena, Queyrata, Pageta,-czerniaki-chłoniaki, z których najczęściej spotyka się ziarniniak grzybiasty.

Nowotwory łagodne obejmują całą grupę -włókniaków -naczyniaków -mięśniaków -bliznowiec i inne

Raki mogą być poprzedzone stanami przedrakowymi: -rogowaceniem słonecznym -leukoplakią -rogiem skóry

Rozstrzygające znaczenia ma badanie histopatologiczne, niekiedy immunomorfologiczne, a nawet biologicznomolekularne.

Choroba Bowena (łac. morbus Bowen) - postać raka przedinwazyjnego (carcinoma in situ) skóry; pojedyncze lub mnogie ogniska, dobrze odgraniczone od skóry zdrowej, brunatnawej barwy, o hiperkeratotycznej lub gładkiej powierzchni.

Erytroplazja Queyrata - postać raka przedinwazyjnego skóry;

pojedyncza odgraniczona zmiana, sinoczerwonej barwy, o gładkiej, błyszczącej powierzchni, zlokalizowana na żołędzi prącia. Tę jednostkę chorobową uważa się za szczególną postać choroby Bowena, lub określa jako chorobę Bowena żołędzi prącia.

Choroby przenoszone drogą płciową

Do chorób tych zalicza się: -kiłę, -rzeżączkę,-wrzód weneryczny, -nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej, -ziarnicę weneryczną pachwin, -ziarniniak weneryczny i -zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS).

Oprócz chorób przenoszonych typowo drogą płciową, zwanych do niedawna chorobami wenerycznymi, drogą tą można przenosić również inne choroby zakaźne i pasożytnicze. Należą do nich: -kłykciny kończyste, -zakażenia wywołane rzęsistkiem pochwowym,

-zakażenia drożdżakowe narządów płciowych, -opryszczki narządów płciowych, -świerzb, wszawica łonowa i inne.

Diagnostyka laboratoryjna chorób przenoszonych drogą płciową obejmuje badanie bakteriologiczne bezpośrednie, hodowle, metody serologiczne i immunoenzymatyczne.

Badania bezpośrednie bakteriologiczne polegają na pobieraniu materiału ze zmiany chorobowej i poszukiwaniu w nim drobnoustrojów. W przypadku podejrzenia rzeżączki lub nierzeżączkowego zapalenia dolnych dróg moczowo-płciowych (NGU) materiał pobiera się z cewki moczowej od mężczyzny, z cewki moczowej lub z szyjki macicy od kobiet.

Przygotowanie do badania polega na obmyciu i opłukaniu wodą lub roztworem wodnym 0,9% chlorku sodu miejsca z którego wydobywa się wydzielina. Badanie jest praktycznie bezbolesne i nie daje żadnych powikłań. Z materiału można wykonać również posiew (hodowlę bakterii na sztucznym podłożu). Wynik badania bezpośredniego można uzyskać tego samego dnia, a wynik posiewu po 48 godzinach.

Badanie bezpośrednie bakteriologiczne w kierunku kiły polega na poszukiwaniu krętka bladego w materiale pobranym od pacjenta. Materiał można pobrać ezą (cienkim, jałowym drucikiem zakończonym pętelką z oczkiem) z owrzodzenia na narządach płciowych lub innego miejsca po odmoczeniu powierzchni przez 20-30 minut roztworem wodnym 0,9% chlorku sodu.

W badaniu poszukuje się krętków bladych przy pomocy specjalnego mikroskopu z ciemnym polem widzenia. Niekiedy materiał do badania pobiera się z węzła chłonnego. Przed nakłuciem skórę nad badanym węzłem wyjaławia się jodyną lub innym odpowiednim środkiem. Powiększony zwykle węzeł nakłuwa się igłą ze strzykawką, wstrzykuje się kilka kropel roztworu soli fizjologicznej, a następnie aspiruje zawartość węzła i przenosi na szkiełko podstawowe. Tak jak poprzednio, krętki blade poszukuje się w mikroskopie, w ciemnym polu widzenia.Pourazowe zmiany skórneWyprzenia, drobne otarcia naskórka są częstymi objawami u niemowląt. Występują w następstwie wadliwej pielęgnacji, przegrzania, zbyt rzadkiego przewijania dzieci, nieodpowiedniego sposobu ubierania dzieci.

Zmian tych nie można lekceważyć, ponieważ stają się podłożem dla rozwoju bakterii i zakażeń grzybiczych, predysponują do uczuleń.

Oparzenia. Każde, nawet powierzchowne oparzenie małego dziecka, jeśli obejmuje większą powierzchnię ciała, może stanowić zagrożenie dla życia dziecka. Szczególnie niebezpieczne są oparzenia wywołujące powstawanie sączących pęcherzy lub martwicę skóry. Wczesnym objawem oparzenia może być wstrząs w następstwie zaburzeń przepuszczalności naczyń krwionośnych, utraty osocza oraz zmniejszenie się ilości krwi krążącej.Otwarta rana powstała w wyniku oparzenia staje się łatwo terenem inwazji bakterii.

Wybrane jednostki chorobowe-Rumień guzowaty (Erythema nodosum) - są to duże ostrozapalne, bolesne, czerwone guzy lokalizujące się najczęściej po stronie wyprostnej podudzi, ale pojedyncze guzy mogą występować również na udach i przedramionach. Nie podlegają rozpadowi, ustępują bez pozostawiania blizn. Często są objawem innych chorób lub jako nadwrażliwość na leki. Chorobie towarzyszy temperatury i bóle stawowe.Rumień wielopostaciowy (erythrema multiforme, EM) - zespół nadwrażliwości na różnorodne czynniki (infekcyjne, chemiczne, leki) o różnym nasileniu. W zależności od przebiegu rozróżnia się trzy formy: -erythrema multiforme minor, -Zespół Stevensa-Johnsona, -Zespół Lyella

Trądzik młodzieńczy (Acne vulgaris) - choroba skóry, której początek występuje w wieku pokwitania.-Zaskórniki i grudki, popularnie nazywane pryszczami, są objawem trądziku.-Ich powstawanie wiąże się z nadmiernym wytwarzaniem łoju i wzmożonym rogowaceniem komórek przewodu wyprowadzającego gruczołów łojowych skóry.-Nakładające się na siebie warstwy zrogowaciałego naskórka wypełniają przewód wyprowadzający i zamykają jego ujście. Zablokowane ujście kanału gruczołu łojowego czopem łoju i zrogowaciałych komórek to tzw. zaskórnik, który jest niezapalną postacią trądziku. -W takim nagromadzeniu naskórka zrogowaciałego i łoju niektóre bakterie, zawsze obecne na powierzchni skóry, rozwijają się szczególnie dobrze i wywołują proces zapalny, który może powodować pęknięcie ściany przewodu wyprowadzającego i rozwój zapalenia w okolicy gruczołu łojowego. Grudki stają się wtedy duże, czerwone i bolesne.

Łuszczyca - należy do najczęściej występujących chorób skóry, dotyka 2-4% populacji. -Przyczyna powstania nie jest do końca znana, lecz przypuszcza się ,że jest uwarunkowana genetycznie. Łuszczyca jest schorzeniem niezakaźnym i niezłośliwym.-Cechuje się przewlekłym przebiegiem, z tendencją do samoistnego ustępowania i pojawiania się nawrotów. Naukowcy wskazują na związek choroby z błędnym funkcjonowaniem układu odpornościowego.-Charakterystycznym objawem łuszczycy są czerwonobrunatne lub zaróżowione, płaskie, o wyrazistych brzegach i zróżnicowanej wielkości grudki, pokryte srebrzystą lub srebrzystoszarą, nawarstwiającą się łuską, mające czasem tendencję do zlewania się.

Opryszczka wargowa to wykwity opryszczkowe w okolicy czerwieni wargowej. Choroba ujawnia się w postaci powierzchownych zapalnych pęcherzyków uformowanych w skupiska, na granicy błony śluzowej jamy ustnej i warg (herpes labialis), niekiedy wychodząc poza granicę rąbka czerwieni wargowej. Początkowo pęcherzyki są wypełnione treścią surowiczą, następnie ropną i w ciągu kilku dni pokrywają się strupami. Zwykle towarzyszy im lekkie pieczenie lub niewielka bolesność; niekiedy objawy te poprzedzają wystąpienie opryszczki o 2-3 dni.Czasem pęcherzyki mogą też wystąpić w okolicy otworów nosowych. Wykwity opryszczkowe pojawiają się zwykle w momencie osłabienia odporności komórkowej organizmu. Często występują przed ujawnieniem się objawów innej choroby lub w trakcie powrotu do zdrowia

Zajady (rhagades) - kandydoza kątów ust – zmiany polegające na popękaniach z tworzeniem się nadżerek w kątach ust, mogą być wywołane przez drożdżaki, a także mogą powstać w wyniku kiły wrodzonej wczesnej; są zwykle dwustronne i nieleczone mogą się utrzymać długo. Czynnikami sprzyjającymi są: -drażnienie przez protezy dentystyczne, -choroby przebiegające z niedoborami odporności, -niedobór witamin grupy B, głównie B2-cukrzyca

Rybia łuska nabyta (łac. Ichtyosis acquisita) - należy do zespołów paraneoplastycznych.

Charakteryzuje się uogólnionym nadmiernym rogowaceniem z towarzyszącym tworzeniem się rybiopodobnych łusek na skórze. Pojawia się w starszym wieku.Nasilenie zmian koreluje dodatnio z rozwojem nowotworu. Często towarzyszy nowotworom narządów wewnętrznych (m.in. raki płuc) oraz chorobie Hodgkina.

Skóra pergaminowa (skóra pergaminowata i barwnikowa) - bardzo rzadkie schorzenie dziedziczone autosomalnie recesywnie, spowodowane genetycznym defektem polimerazy DNA - skutkiem czego dochodzi do niereperowanych uszkodzeń DNA w komórkach skóry narażonych na działanie promieni UV

Choroba Dariera (łac. keratosis follicularis, dyskeratosis follicularis) - rzadka, genetycznie uwarunkowana choroba skóry, spowodowana zaburzeniem rogowacenia w obrębie mieszków włosowych i poza nimi. Zmiany dotyczą skóry, paznokci i błon śluzowych.

Choroba Hecka (łac. hyperplasia epithelialis mucosae oris) - choroba skóry, objawiająca się zmianami grudkowymi w obrębie błon śluzowych jamy ustnej.

Choroba Rittera - ciężka choroba skóry występująca głównie u noworodków, zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków, efekt działania wytwarzanej przez gronkowca złocistego egzotoksyny epidermolitycznej eksfoliatyny. Toksyna ta powoduje powstawanie rozległych pęcherzy, złuszczanie naskórka i odsłanianie skóry właściwej na dużych przestrzeniach.

Choroba Webera-Christiana (choroba Pfeifera-Christiana-Webera) - choroba, będąca jedną z postaci zapalenia tkanki tłuszczowej (postać samoistna).

Ciemieniucha - częsta przypadłość występująca u niemowląt wkrótce po urodzeniu w postaci nadmiernie złuszczania się owłosionej skóry główki. Mogą też tworzyć żółtawe łuski; miejsca te nie swędzą. Nie jest groźna.Przyczyną są przejściowe zaburzenia w pracy gruczołów łojowych, które mijają koło 3. miesiąca życia. Najczęściej zwalcza się ją za pomocą codziennego mycia głowy szamponem i nacierania skóry oliwką lub wazeliną.

Albinizm (bielactwo) - brak pigmentu w skórze, tworach skórnych, włosach i tęczówce oka.

Chorzy nie mający pigmentu w skórze są wrażliwi na działanie promieni słonecznych, mają bardzo jasną skórę, białe włosy, rzęsy i brwi. Dziecko z albinizmem rodzi się różowawe, co jest spowodowane prześwitywaniem naczyń krwionośnych.

Tęczówka ich oka jest bezbarwna, przeświecają przez nią naczynia krwionośne, co nadaje oku czerwoną barwę. Albinizm wywołany jest przez brak enzymu tyrozynazy przekształcającego prekursor melaniny w barwnik melaninę. Warunkuje go gen recesywny homozygotyczny. Cechę tę zaliczamy do genetycznych anomalii pigmentacji, która jest niekorzystna dla osobnika

wit rozpuszczalne w tłuszczach:

A-retinol, akseroftol

D-Kalciferol

E-Tokoferol

K-filochinon

wit rozpuszczalne w wodzie:

Witamina B1 Tiamina

Witamina B2 Ryboflawina

Witamina B5 Kwas pantotenowy

Witamina B6 Pirydoksyna

Witamina B12 Kobalamina

Witamina PP Witamina B3, Niacyna, Kwas nikotynowy

Witamina C Kwas askorbinowy

Kwas foliowy Folacyna, Witamina B9

Witamina H Biotyna

hipermelanoza-niezdolność komórek podstawnych skóry do gromadzenia melaniny, która gromadzi się w skórze właściwej i w makrofagach indukując stan zapalny.

hipomelanoza-charakteryzująca się odbarwionymi plamami i pasmami na skórze, których przebieg jest zgodny z tzw. liniami Blaschko. Objawom skórnym towarzyszą zaburzenia rozwoju kośćca, zębów, włosów i mózgowia, około połowa chorych ma padaczkę. Częste jest opóźnienie umysłowe.

hipertrofia-powiększenie tkanki lub narządu na skutek powiększenia poszczególnych komórek, bez zwiększenia ich liczby. Przerost występuje najczęściej w przypadku tkanki mięśniowej: macicy, mięśni szkieletowych, serca, ale może też dotyczyć jednej z nerek przy usunięciu drugiej.

ostuda, melasma-- występowanie ostro odgraniczonych, przebarwionych (zwykle brązowych), symetrycznych plam na policzkach, czole, rzadziej na karku lub górnej wardze, bez poprzedzającego i towarzyszącego stanu zapalnego, związane z następującymi stanami -ciąża -menopauza -zaburzenia miesiączkowania -stany zapalne przydatków - doustne leki antykoncepcyjne -przewlekła choroba wątroby - stan wyniszczenia (łac. chloasma cachecticorum) - stosowanie fenytoiny, hydantoiny, chlorpromazyny (łac. chloasma medicamentosum)- niektóre kosmetyki, np. olejek bergamotowy (łac. chloasma cosmeticum)Ryzyko wystąpienia zwiększa się przy narażeniu na światło słoneczne. Ostudy występują głównie u kobiet. Mogą ustępować samoistnie.W leczeniu zaleca się leczenie przyczynowe, unikanie substancji wywołującej, zmniejszenie ekspozycji na słońce oraz miejscowe stosowanie środków wybielających, podobnie jak w leczeniu piegów.

vitiligo-bielactwo nabyte-przewlekła choroba polegająca na depigmentacji płatów skóry. Jej bezpośrednią przyczyną jest wymieranie melanocytów, komórek odpowiedzialnych za kolor skóry.

Plama soczewicowata – zmiana skórna o charakterze dobrze odgraniczonej od otoczenia plamy jasnobrązowej lub ciemnobrązowej barwy, wrodzona lub nabyta.Plamy soczewicowate są zazwyczaj mnogie, stan taki określa się jako lentiginosis.

Powstają wskutek proliferacji melanocytów w warstwie podstawnej naskórka. Nie ciemnieją na słońcu, w przeciwieństwie do piegów, z którymi plamy soczewicowate się różnicuje.

dermatosis-choroba skóry

Drożdżyca, kandydoza, bielnica, moniliaza- grzybicza, oportunistyczna infekcja skóry, błon śluzowych, paznokci lub rzadziej infekcja uogólniona. Choroba ta najczęściej jest wywołana drożdżakami chorobotwórczymi z rodzaju Candida

Figówka to potoczna nazwa przewlekłego zapalenia ropnego mieszków włosowych. Choroba ta dotyka włosów w obrębie twarzy i charakteryzuje się wyraźnie zaznaczoną przewlekłością. Występuje głównie u mężczyzn z racji lokalizacji.

Wykwity mają charakter krostkowy, grudkowy, ale niekiedy mogą wystąpić rozmiękające, ropne guzy. Zmiany lokalizują się zazwyczaj na skórze twarzy, wyjątkowo na skórze głowy.

Gruczolak łagodny nowotwór nabłonkowy, wywodzący się z nabłonka gruczołów wydzielania zewnętrznego i wewnętrznego (w tym układu APUD) oraz z przewodów tych gruczołów. Najczęstsza lokalizacja to: przysadka mózgowa, tarczyca, przytarczyce, kora nadnerczy, wyspy trzustkowe, przewód pokarmowy

Mięczak zakaźny – choroba wywoływana przez DNA-wirus z grupy ospy (Poxvirus), objawiająca się zmianami na skórze o charakterze twardych woskowobiałych guzków

Włókniak – łagodny nowotwór powstający z tkanki łącznej. Wyróżnia się włókniaki miękkie i włókniaki twarde

Niesztowica-Wykwitem pierwotnym jest zmiana pęcherzowo - ropna, która przekształca się w owrzodzenie. Owrzodzenie pokrywa się grubym strupem. Jest to rodzaj zakażenia mieszanego. Swój udział w rozwoju choroby mają zarówno gronkowce jak i paciorkowce. Niesztowica stosunkowo często współistnieje z różą. Choroba najczęściej umiejscawia się na kończynach dolnych, zwłaszcza podudziach, na pośladkach i na tułowiu. Niekiedy zmiany skórne mogą pojawić się też na kończynach górnych. Choroba trwa kilka tygodni, choć nieleczona może ulec wydłużeniu. Zmiany ustępują pozostawiając blizny przebarwione na obwodzie.

Półpasiec – ostra wirusowa choroba zakaźna, której czynnikiem wywołującym jest wirus herpes virus varicella. Jest to ten sam wirus, który wywołuje ospę wietrzną. Schorzenie występuje u osób, które przebyły w przeszłości ospę wietrzną i u których doszło do reaktywacji utajonego zakażenia w zwojach czuciowych lub zakażenie nastąpiło w wyniku zetknięcia się z chorym na wietrzną ospę. Półpasiec objawia się występowaniem bolesnych pęcherzyków i wysypki, zlokalizowanej w charakterystycznych miejscach, wzdłuż przebiegu nerwów.

Hirsutyzm – występowanie nadmiernego owłosienia typu męskiego (owłosienie na twarzy, klatce piersiowej, brzuchu, okolicy sromu) u kobiet. W łagodnej formie najczęściej jest pochodzenia idiopatycznego - występuje nadmierna wrażliwość mieszków włosowych na hormony. W bardziej zaawansowanych formach zazwyczaj jest podwyższony poziom androgenów (męskich hormonów). Hirsutyzm może występować rodzinnie, może również pojawić się w czasie ciąży, na skutek przestrojenia hormonalnego organizmu. Może być spowodowany występowaniem nowotworów hormonalnie czynnych (niektóre guzy jajnika, rak nerki oraz rak tarczycy).

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, Human Papilloma Virus) – wirus z rodziny papillomawirusów. Istnieje około 100 typów tego wirusa, z których część może być przyczyną łagodnych zmian w postaci brodawek na skórze, część powstawania łagodnych zmian w postaci kłykcin kończystych, a część nowotworów złośliwych jak rak szyjki macicy.

Łupież pstry – powierzchowne zakażenie naskórka, objawiające się żółtobrunatnymi plamami zlokalizowanymi głównie na klatce piersiowej, wywołane przez drożdżaki z gatunku Pityrosporum ovale. Pojawia się zwykle po okresie dojrzewania płciowego. Bardzo rzadko występuje u dzieci.

Helicobacter pylori-odpowiada w przybliżeniu za 80% przypadków choroby wrzodowej żołądka i 90% przypadków choroby wrzodowej dwunastnicy

Wirus HSV (wirus opryszczki zwykłej) występuje bardzo często. Zarażenie następuje poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną i przenosi się przez drobne uszkodzenia na skórze lub śluzówce. Istnieją dwa typy wirusa HSV. Wirus HSV-1 przyczynia się do powstania opryszczki wargowej, a wirus HSV-2 jest przyczyną opryszczki płciowej. Zakażenie wirusem HSV-2 jest częstsze u kobiet niż u mężczyzn.

Wirusem HSV-2 można zarazić się tylko poprzez kontakty seksualne z zakażoną osobą. Natomiast wirus HSV-1 może oprócz zmian w jamie ustnej prowadzić do zakażeń narządów płciowych. Zakazić się nim można poprzez stosunki oralno-płciowe.

Wstrząs septyczny – forma sepsy, w której dochodzi do rozwoju wstrząsu. Do jego wystąpienia dochodzi w momencie wyczerpania mechanizmów kompensacyjnych organizmu chorego.Sam wstrząs septyczny nie jest chorobą samą w sobie. Nie istnieją genetyczne uwarunkowania rozwoju wstrząsu septycznego, predysponowane do jego rozwoju są osoby z zaburzeniami odporności.

Porfirie – grupa wrodzonych lub nabytych schorzeń wynikających z zaburzenia działania enzymów w szlaku syntezy hemu, zwanym również szlakiem porfiryn.Klasyfikuje się je jako porfirie wątrobowe, porfirie erytropoetyczne lub porfirie skórne, w zależności od tego gdzie występuje nadprodukcja i nadmierna akumulacja porfiryn (lub ich chemicznych prekursorów).

Substancje lecznicze w roślinach:

Antocyjany- uelastyczniają ściany naczyń krwionośnych, mają zdolność do wiązania metali ciężkich. Wykazują działanie przeciwrodnikowe. Wykorzystywane najcześciej w kosmetykach dla cery zanieczyszczonej np.kwiat bławatka.

Azuleny -substancje wykazujące działanie przeciwzapalne, bakteriobójcze, bakteriostatyczne oraz przyczyniają się do zmniejszenia obrzeków np. rumianek, krwawnik. Stosuje sie jako składniki maseczek kosmetycznych, napary w celach dezynfekcyjnych, okłady w celach łagodzacych, do przemywań trudno gojących się ran.

Cytokininy- roślinne hormony wzrostu, przyspieszają regeneracje komórek. Kinetyka (jedna z głownych cytokinin) i alantoina (substancja cytokininopochodna) opóźniają proces starzenia sie skóry. Wydłuzają cykl rozwojowy i żywotność fibroblastów a skracają żywotność keratynocytów. Zapobiegają niekorzystnym zmianom skóry (alergie i stany zapalne skóry), poprawiają jędrność skóry, elastyczność, powodują spłycenie zmarszczek, które zależą od jakości włókien kolagenowych i elastynowych.

Fitohormony-to hormony roślinne, zioła z których pozyskuje się fitohormony to min. koper, szyszki chmielowe, bazie wierzby, kiełki pszenicy, ryżu, kukurydzy. Fitohormony stosuje sie w kremach odżywczych, maseczkach kosmetycznych, płynach do pielegnacji cery suchej i dojrzałej.

Flawonoidy-najczesciej pod postacia glikozydow sa gl subst czynnych poprawiajacych kondycje naczyn krwionosnych. Wykazuja dzialanie: uszczelniajace, uelastyczniajace, przeciwobrzekowe, stabilizacyjne wit c, korzystny wplyw na synteze kolagenu i tkanki lacznej oraz likwidacje wolnych rodnikow,przeciwzapalne, przeciwalergiczne, zdolnosc pochlaniania promieni uv. Rosliny zawierajace-ziele ruty skrzypu kwiat bzu czarnego.

Garbniki- stosowane zewnętrznie wykazują działanie ściągające, przeciwbakteryjne,przeciwzapalne, przeciwwysiekowe, hamują drobne krwawienia, likwidują ból, uczucie swędzenia, pieczenia, uszczelniają naczynia krwionośne np korzeń szczawiu, kora wierzby, dębu, kasztanowca, kwiaty oczaru wilgililjskiego, liście szałwii. Garbniki wykorzystywane sa w pielęgnacji włosów min. liście, owoce orzecha włoskiego i kory dębu zwłaszcza do płukanek ,stosuje się je w preparatach do kąpieli, w szamponach przeciwłupieżowych, lotionach, mydłach leczniczych, kremach i maseczkach przeznaczonych do cery tłustej trądzikowej. Prawie wszystkie wyciągi z ziół zawierają garbniki. Teotanina (główna substancja aktywna herbaty) ma silne właściwości przeciwbakteryjne, łagodzi podrażnienia i stany zapalne skóry, chroni przed wolnymi rodnikami, zmniejsza opuchlizne.

Keratynoidy- grupa naturalnych barwników roślinnych o kolorze od czerwonego do żółtego. Najważniejszy jest betakaroten. Mają zdolność do pochłaniania promieni UV, są inhibitorami wolnych rodników. W ludzkim organiźmie przekształcają sie w retinol. Występują min. w marchwii, pomidorach, owocach nagietka, owocach dzikiej róży i jarzębiny.

Olejki eteryczne - olejki są mieszaninami związków naturalnych lotnych z parą wodną. Wykazują charakterystyczny, z reguły przyjemny, czasem wręcz odrażający zapach. W skład olejków wchodzi nawet kilkadziesiąt związków, przy czym z reguły jeden jest dominujący tzw. główny składnik olejku.

Saponiny- azotowe związki organiczne o charakterze glikozydów w kosmetyce służą do produkcji szamponów, występują w maseczkach ziołowych ułatwiając wprowadzenie do skóry innych zwiazków chemicznych znajdujących sie w ziołach np mydlnica lekarska, kasztanowiec.

Śluzy- to naturalne substancje które pęcznieją w wodzie i tworzą roztwory koloidalne o dużej lepkosci. Śluzy pozyskiwane są min. z korzeni i lisci prawoślazu, siemienia lnianego, kwiatu lipy, nasion kozieradki, kwiatu malwy czarnej. Śluzy nie są wchłaniane przez skórę, tworza na naskórku cieńki film ochronny. Działają zmiękczająco, odswieżająco, nawiląająco, łagodząco, likwidują spierzchnięcia i wypryski alergiczne, zabezpieczają przed utratą wody. Śluzy są stosowane do produkcji kremów, lotionów, mleczek, maseczek dla cery suchej, delikatnej, alergicznej, wrażliwej.

Żywice- są to organiczne wydzieliny niektórych roślin będacych wieloskładnikowymi mieszaninami związków aromatycznych, kwasów, alkoholi, estrów, węglowodorów. Wykazują silne właściwości aseptyczne przeciwzapalne i ściagające.