Prawo cywilne - reguluje stosunki majątkowe i niemajątkowe, zachodzące pomiędzy równorzędnymi podmiotami tych stosunków.
Dzialy prawa cywilnego:
- część ogólna,
- prawo rzeczowe,
- prawo zobowiązań,
- prawo rodzinne,
- prawo spadkowe,
- prawo na dobrach niematerialnych.
Przedmioty stosunkow cywilnoprawnych:
- rzeczy,
- pieniądz,
- papiery wartościowe,
- energia,
- dobra intelektualne i osobiste,
- zorganizowane kompleksy majątkowe.
Podmioty stosunków cywilno-prawnych:
1. Osoby fizyczne.
2. Osoby prawne.
3. Niepełne osoby prawne - jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, np. spółka jawna, partnerska.
Zdolność prawna - to zdolność bycia podmiotem praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego.
Zdolność do czynności prawnych - zdolność do aktywnego i świadomego kreowania stosunków cywilnoprawnych.
Osoba fizyczna może:
1. Być pozbawiona do czynności prawnych.
2. Posiadać ją w ograniczonym zakresie.
3. Mieć pełną zdolność do czynności prawnych.
Osoba prawna:
- jest zorganizowaną wewnętrzenie jednością, powstałą w celu realizacji określonych zamierzeń,
- działa przez swoje organy,
- posiada własny majątek,
- funkcjonuje zawsze z udziałem osób fizycznych,
- przykład: Skarb Państwa, PAN.
Przedstawicielstwo:
- przedstawiciel dokonuje w imieniu innego podmiotu prawa czynności prawne, która wywołuje skutki prawne bezpośrednio dla reprezentowanego,
- działa w imieniu reprezentowanego, przedstawieciel składa swoje własne oświadczenie woli.
SKUTKI spadają na reprezentowanego.
Przedstawicielstwo ustawowe:
- ma swoją podstawę w przepisach prawnych rangi ustawowej albo w orzeczeniu sądowym,
- na podstawie ustawy - rodzice, orzeczeniem sądowym - opiekunowie lub kuratorzy,
- dla osoby prawnej kurator.
Pełnomocnictwo:
- uprawnienie przedstawiciela do działania, opiera się na oświadczeniu woli samego reprezentowanego,
- przedstawiciel (pełnomocnik), reprezentowany (mocodawca),
- jest czynnością prawną jednostronną.
Rodzaje pełnomocnictw:
- szczególne i ogólne,
- samodzielne i łączne,
- wyraźne i domniemane,
- ukryte (komis sprzedaży).
Aby pełnomocnictwo było ważne:
- pełnomocnik musi podać umocowanie i działać w jego granicach,
- udzielone w odpowiedniej formie,
- czynność prawna musi być możliwa do dokonania,
- pełnomocnik musi mieć prawo do reprezentowania,
- działać w imieniu reprezentowanego.
PROKURA
- jest ściśle powiązana z prowadzeniem działalności gospodarczej przez przedsiębiorców,
- może jej udzielić wyłącznie przedsiębiorca, udzielona na piśmie,
- ujawniona w rejestrze,
- prokurent musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych,
- nie wygasa na skutek śmierci przedsiębiorcy.
Czynność prawna - oświadczenie woli złożone wobec innego podmiotu o równorzędnym stanowisku prawnym w celu wywołania skutków prawnych. Niezbędne elementy:
- akt woli spowodowania skutków prawnych,
- przejaw takiego aktu woli,
- równorzędny pod względem prawnym status stron,
- ustalenie momentu, w którynm oświadczenie woli zostało złożone.
Np. zawiadomienie sądowe listem poleconym.
Wśród czynności prawnych można wyróżnić:
1. Czynności jednostronne (do ich dokonania wystarcza oświadczenie woli tylko jednej ze stron, np. sporządzenie testamentu, wypowiedzenie umowy najmu.
2. Czynności dwustronne (dwa takie same oświadczenia woli, np. ślub).
3. Uchwały.
4. Czynności consensualne - są dokonywane przez samo złożenie oświadczenia woli.
5. Czynności realne - występują wyjątkowo, do ich dokonania niezbędne jest, oprócz oświadczenia woli, wręczenie tej drugiej stronie rzeczy.
6. Czynność rozporządzająca - bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie obciążenia lub zniesienia prawa majątkowego, np. umowa przeniesienia własności.
7. Czynności zobowiązujące - polegają na zobowiązaniu się jednej strony do określonego zachowania na rzecz drugiej storny, np. umowa dzierżawy, umowa najmu, umowa o pracę.
8. Odpłatne - dwustronna czynność, której świadczenie danej strony ma nastąpić za opłatą.
9. Nieodpłatne - umowa darowizny, użyczenia.
10. Kauzalne (przyczynowe) - ważność jest uzależniona od istnienia pewnej przyczyny dokonania takich czynności.