XI. Zdrowie
Gesunde Lebensweise - zdrowy tryb życia
Um im Winter gesund zu bleiben, trinke ich jeden Tag Joghurt. - Aby pozostać zimą zdrowym, wypijam codziennie jogurt.
Ich sorge für viel Bewegung an der frischen Luft und verzichte auf fettreiche Gerichte. - Troszczę się o dużo ruchu na świeżym powietrzu i rezygnuję z bogatych w tłuszcz potraw.
Seit einem Jahr lebe ich nach einem vegetarischen Diätplan. - Od roku żyję na wegetariańskim planie dietetycznym.
Gemüse und Obst esse ich sehr gern. - Jem warzywa i owoce bardzo chętnie.
Bei schönem Wetter jogge ich oder fahre Rad. - Przy pięknej pogodzie biegam lub jeżdżę na rowerze.
Gesund leben bedeutet für mich keine Zigaretten rauchen und selten Alkohol trinken. - Zdrowo żyć oznacza dla mnie nie palić papierosów i rzadko pić alkohol.
Aus prophylaktischen Gründen ist es wichtig, sich regelmäßig untersuchen zu lassen. - Z profilaktycznej podstawy ważne jest, aby regularnie kazać się badać.
ramka:
zum gesunden Lebensstil gehören - należeć do zdrowego stylu życia
keine Süßigkeiten essen - nie jeść słodyczy
mit dem Rauchen aufhören - przestać z paleniem
jeden Morgen Frühgymnastik machen - każdego poranka robić wczesną gimnastykę
viel Mineralwasser trinken - pić dużo wody mineralnej
Alkohol vermeiden - unikać alkoholu
eine Schlankheitskur - kuracja odchudzająca
eine strenge Diät halten - przestrzegać ścisłą dietę
den Krankheiten vorbeugen - zapobiegać chorobom
Vitaminpräparate einnehmen - zażywać, spożywać przetwory witaminowe
Stress vermeiden - unikać stresu
ausschlafen - wyspać się
sich vor einer Reise/gegen Grippe/impfen lassen - dawać się szczepić przed podróżą/przeciw grypie
auf die Gesundheit achten - uważać na zdrowie
gute/schlechte Gewohnheiten haben - miec dobre/złe przyzwyczajenia
viel Bewegung haben - mieć dużo ruchu
Krankheiten und Krankheitssymptome - choroby i objawy chorób
Im Frühling leide ich an einer Allergie. - Wiosną cierpię na alergię.
Wenn ich Erdbeeren gegessen habe, bekomme ich einen Ausschlag an der Haut. - Kiedy zjem poziomki, dostaję wysypkę na skórze.
Bei Magenschmerzen trinke ich Kamillentee. - Przy bölach żoładka piję napar z rumianku.
Letztes Jahr habe ich mir den Fuß verrenkt und musste eine Woche im Bett bleiben. - Ostatniego roku zwichnęłam sobie stopę i musiałam pozostać tydzień w łóżku.
Gegen Kopfschmerzen nehme ich immer Aspirin. - Przeciw bólom głowy biorę zawszę aspirynę.
Seit zwei Tagen bin ich stark erkältet. - Od dwóch dni jestem mocno zaziębiony.
Bei starker Erkältung trinke ich heißen Tee mit Zitrone oder heiße Milch mit Honig. - Przy mocnym przeziębieniu piję gorącą herbatę z cytryną lub gorące mleko z miodem.
Da ich das rechte Bein gebrochen hatte, wurde es in Gips gelegt. - Ponieważ złamałem prawą nogę, mam założony gips.
Ich muss an die frische Luft. Es wird mir schwindlig. - Muszę na świeże powietrze. Robi mi się słabo.
Das Kind hat sich schon lange über die Schmerzen beschwert. - Dziecko długo skarżyło się na bóle.
ramka:
krank werden - zostać chorym
sich nicht wohl/schwach/müde fühlen - czuć się nie dobrze/słabo/zmęczonym
über starke Schmerzen/Kopfweh klagen - skarżyć się na silny ból/ból głowy
unter starken Schmerzen leiden - cierpieć na silny ból
Bauchschmerzen/Rückenschmerzen/Zahnschmerzen/Ohrenschmerzen haben - mieć Bóle brzucha / bóle grzbietu (pleców) / bóle zęba / bóle uszu
an Grippe/Lungenentzündung/Windpocken/Krebs erkranken - zachorować na grypę/zapalenie płuc/ospę wietrzną/raka
sich mit Mumps/Röteln anstecken - zarazić się świnką, rożyczką
Schnupfen/Husten/Fieber haben - mieć katar/kaszel/gorączkę
die Bronchienentzündung - zapalenie oskrzeli
die Temperatur messen - mierzyć temperaturę
etwas tut weh - coś boli
Stiche in der Brust haben - mieć ukłucia w piersi
blass aussehen - wyglądać blado
der Herzanfall - atak serca
Ärztliche Behandlung - lekarskie leczenie
Wenn ich mich nicht wohl fühle und hohes Fieber habe, gehe ich zu meinem Hausarzt. - Kiedy nie czuję się dobrze i mam wysoką gorączkę, idę do mojego lekarza domowego.
Beim Arzt lasse ich mich gründlich untersuchen. - U lekarza każę się gruntownie zbadać.
Der Arzt misst mir den Blutdruck und hört mich gründlich ab. - Lekarz mierzy mi ciśnienie krwi i przesłuchuję mnie gruntownie.
Der Hausarzt fragt mich nach meinen Beschwerden und stellt danach eine Diagnose. - Lekarz domowy pyta mnie o moje dolegliwośći i stawia po tym diagnozę.
Bei einer Verschlechterung des Gesundheitszustandes ist es gut, sich vom Facharzt beraten zu lassen. - Przy pogorszeniu się stanu zdrowia jest dobrze, kazać naradzić się z lekarzem specjalistą.
ramka:
die medizinische Versorgung - medyczne zaopatrywanie
in ärztlicher Behandlung sein - być w lekarskim leczeniu
sich nach den Sprechstunden erkundigen - dowiadywać się o godziny przyjęć, konsultacje
den Kranken behandeln - leczyć chorego
den Patienten gründlich untersuchen lassen - kazać pacjenta gruntownie zbadać
eine Spritze geben - dawać zastrzyk
Bettruhe verordnen - ustanowić ciszę nocną
den Blutdruck messen - mierzyć cisnienie krwi
ein Röntgenaufnahme/ein EKG/eine Ultraschallaufnahme machen - robić zdjęcie rentgenowskie/EKG/
geimpft werden - zostać zaszczepionym
bei der Krankenkasse versichert sein - być ubezpieczonym w kasie chorych
sich einer Operation unterziehen - poddać się operacji
an einen Facharzt überweisen - skierować do lekarza specjalisty
erste Hilfe leisten - dokonać pierwszej pomocy
Tabletten/Hustensaft/Nasetropfen verschreiben - przepisać tabletki/syrop na kaszel/krople do nosa
das Antibiotikum - antybiotyk
die Spritze bekommen - dostać zastrzyk
auf nüchternen Magen/vor dem Essen/nach dem Essen einnehmen - zażywać na czczym żołądku/przed jedzeniem/po jedzeniu
gute Besserung wünschen - życzyć szybkiego powrotu do zdrowia
die Arztpraxis - przychodnia lekarska
die Poliklinik - przychodnia, poliklinka
der Notarzt - lekarz pogotowia ratunkowego
das Leben retten - ratować życie
Behinderung - utrudnienie, inwalidztwo
Seit seinem neunten Lebensjahr sitzt er im Rollstuhl. - Od dziewiątego roku życia on siedzi na wózku inwalidzkim.
Seit dem Unfall ist er an beiden Beinen gelähmt. - Od wypadku ma sparaliżowane obie nogi.
Er besucht die Sonderschule für körperbehinderte Kinder. - On uczęszcza do szkoły specjalnej dla niepełnosprawnych dzieci.
Es ist sehr wichtig, Kontakte zwischen Behinderten und Nichtbehinderten herzustellen und den Behinderten ermöglichen, an kulturellen Veranstaltungen teilzunehmen. - Jest bardzo ważne, aby kontakty między niepełnosprawnymi a zdrowymi odnawiać i umożliwiać niepełnosprawnym branie udziału w kulturalnych imprezach.
ramka:
die geistige/körperliche Behinderung - umysłowe/fizyczne inwalidztwo
unter einer körperlichen Behinderung leiden - cierpieć przez fizyczne inwalidztwo
im Rollstuhl sitzen - siedzieć na wózku inwalidzkim
an Krücken gehen - chodzić o kuli
gelähmt sein - być sparaliżowanym
ans Bett gefesselt sein - być przykutym do łóżka
einen schweren Unfall überleben - przeżyć ciężki wypadek
überfahren werden - zostać przejechanym
verunglücken - ulec nieszczęśliwemu wypadkowi
Suchtsymptome - symptomy nałogu
Ich bin mir dessen bewusst, dass Rauchen schädlich ist. - Jestem świadomy, że palenie jest szkodliwe.
Suchtmittel werden auf verschiedene Weise eingenommen. - Środki nałogu są w różny sposób zażywane.
Rauchen verursacht viele Krankheiten, zum Beispiel Lungenkrebs. - Palenie powoduje wiele chorób, na przykład raka płuc.
Viele Jugendliche greifen aus Neugier zu Drogen. - Wielu młodych ludzi sięga z ciekawości po narkotyki.
Drogen führen zur Abhängigkeit und bewirken physische und psychische Schäden. - Narkotyki prowadzą do uzależnienia i wywołują fizyczne i psychiczne uszkodzenia.
Drogen lösen Halluzinationen aus und bewirken euphorische Zustände. - Narkotyki wywołują halucynacje i powodują euforyczne stany.
Manche Menschen greifen zu Alkohol, um ihre Alltagsprobleme zu vergessen.- Niektórzy ludzie siegają po alkohol, aby zapomnieć o swoich codziennych problemach.
ramka:
zu Alkohol/Drogen/Zigaretten greifen - sięgać po alkohol/narkotyki/papierosy
sich das Rauchen angewöhnen/abgewöhnen - przyzwyczajać się do palenia/odzwyczajać się palenia
der Gesundheit schaden - szkodzić zdrowiu
süchtig sein - być uzależnionym
giftige Stoffe enthalten - zawierać trujące substancje
alkoholabhängig sein - być uzależnionym od alkoholu
Haschisch rauchen - palic haszysz
eine leichte/harte Droge konsumieren - spożywać lekkie/twarde narkotyki
in Abhängigkeit geraten - wpaść w nałóg
eine Entziehungskur machen - robić leczenie odwykowe
bei Experten Hilfe suchen - szukać pomocy u eksperta
sich zu Selbsthilfegruppen zusammenschließen - przyłączyć sie do grupy samopomocy
nach immer höheren Dosen verlangen - chcą/domagają sie coraz większych dawek
in großen Mengen konsumieren - spożywają w dużej ilości