Wykład 1

• Polityka publiczna

• Problemy i kwestie publiczne

Polityka społeczna

• Wiedza o kwestiach społecznych, ich przyczynach,
  i konsekwencjach oraz sposobach ich rozwiązania jest rdzeniem nauki o polityce społecznej (J. Danecki).

• Polityka społeczna jest rodzajem polityki publicznej.

• Wszystko czego dowiadujemy się o polityce publicznej dotyczy również polityki społecznej.

Polityka jako politykowanie i rządzenie

Polityka – walka o zdobycie władzy nad państwem, jej utrzymanie, utrwalenie i powiększanie.

Pełna władza nad państwem – możliwość dowolnego kształtowania tej organizacji, czyli jej ustroju, celów, wewnętrznej organizacji itp. oraz posiadanie władzy nad jego członkami, czyli obywatelami.

Polityka jako politykowanie i rządzenie

Władza nad państwem jako centralny element polityki ma dwa zasadnicze aspekty:

• W którym władza jest CELEM politykowanie.

• W którym władza jest środkiem (instrumentem) do realizacji innych celów  rządzenie lub polityka publiczna.

Polityka jako politykowanie i rządzenie

Skuteczne politykowanie daje władzę nad państwem (stwarza możliwość rządzenia).

Celem politykowania jest zdobycie możliwości rządzenia.

Polityka jako politykowanie i rządzenie

• Co zaś jest celem rządzenia?

• Czy jest nim dobro wszystkich obywateli?

• Co to jest dobro?

Polityka jako politykowanie i rządzenie

Rządzenie we współczesnych państwach można w dużym uproszczeniu przedstawić jako proces rozwiązywania problemów publicznych składający się z kilku faz:

• Decyzja o decyzji.

• Proces przygotowywania decyzji.

• Podjęcie decyzji.

• Jej realizacja.

Polityka jako politykowanie i rządzenie

Jak koalicja rządząca w Polsce - lewicowa (SLD) i prawicowa (PIS) wpływa na szkolnictwo?
(a może nie wpływa?)

Polityka publiczna

„wszystko co rząd zdecyduje się robić lub nie robić” (T. Dye)

Czym zajmuje się rząd polski?

(Ustawa o działaniach administracji rządowej z 1997 r -

28 działów, każdy dział podzielony na kilkanaście spraw

Czym zajmuje się polski samorząd?

Problemy publiczne
a opinie społeczeństwa i polityków

Problem publiczny – wszystko to, co za problem uzna opinia publiczna i politycy

Problem publiczny może być zinstytucjonalizowany (czyli zajmuje się nimi rząd lub samorząd) lub niezinstucjonalizowany jest tylko postrzegany przez społeczeństwo oraz rząd/samorząd.

Problemy publiczne
- wielość kwestii, ich rodzaje i relacje między nimi

Problemy społeczne i publiczne na różne sposoby mogą być powiązane ze sobą, np. bezrobocie wiąże się z ubóstwem, a narkomania z przestępczością.

Kilka typów relacji między problemami:

• X jest szerszy niż Y

• X jest węższy niż Y

• X jest powiązany z Y

• X jest zaostrzany przez Y

• X zaostrza Y

• X łagodzi Y

Minimalistyczna koncepcja problemu społecznego

Problem społeczny = X+ON+MD

X  treść problemu

ON negatywna ocena treści problemu

MD przekonanie, że coś należy zrobić z X

Np. bezrobocie = ludzie poszukujący pracy + pogorszenie sytuacji materialnej + przekonanie, że rząd powinien zająć się tym problemem

 Jeżeli się zajmie  problem publiczny

Problemy społeczne mają charakter relatywny, mogą być subiektywne i obiektywne.

Problemy społeczne są relatywne ze względu na:

• Różne wartości wyznawane przez różne grupy.

• Różnice w definiowaniu problemu.

• Różnice interesów grup.

Kwestia społeczna

To zespół zjawisk, które (J. Stupińska):

• Budzą niepokój, napięcie.

• Prowadzą do zachowania ludzi będącego wyrazem tych niepokojów (protesty, ruchy społeczne).

• Nie mogą zostać samodzielnie przezwyciężone.

• Są długotrwałe, mają szeroki zakres.

• Kumulują się w pewnych grupach społecznych.

• Wiążą się z niedostosowaniem instytucji społecznych do ludzkich potrzeb.

• Prowadzą do zakłóceń rozwoju społecznego.

Kwestia społeczna

Według J. Danecki:

Kwestia społeczna to przeszkody doświadczane w dążeniu do pomyślnego i godnego życia.

Przeszkody blokujące możliwość zaspokajania podstawowych potrzeb zbiorowości ludzkich.

Wykład 2

Dobro człowieka i jego potrzeby

Paradygmat polityki społecznej

składa się z dwóch elementów

• Dobro człowieka (czym jest dobro?).

• Myśl przekształceń społecznych (program działania).

Cykl życia

Dobro człowieka utożsamiane jest z dobrym życiem człowieka.

Co decyduje o dobrym życiu?

Jego ilość jak i jakość (jak je mierzyć?)

Poziom życia – warunki życia

W polityce społecznej o ocenie dobra życia decyduje to jak ocenione zostają warunki, w jakich ktoś żyje.

Założenie - warunki życia są ściśle powiązane z dochodami.

Czym jest szczęście? (W. Tatarkiewicz)

• Zadowolenie z całego życia.

• Zadowolenie względnie trwałe.

• Ma to nie być uczucie powierzchowne.

• Ma zawierać pozytywną ocenę całego życia i uznanie dla jego wartości.

• Zadowolenie z życia to nie tylko zadowolenie z siebie.

• Zadowolenie musi być uzasadnione i godne pożądania.

W teorii polityki społecznej potrzeby i ich zaspokajanie uznaje się za centralne zagadnienie. Kwestie społeczne są zaś barierami na drodze do osiągania szczęścia.

Schemat potrzeby: X jest potrzebne A do życia (przeżycia)

Np. żywność jest potrzebna Kowalskiej do przetrwania

Główną cechą definicyjną potrzeby jest niezbędność tego co potrzebne do przetrwania.

Potrzeba a pragnienie:

Potrzeba jest to stan uświadomienia sobie braku czegoś. Obiektywne potrzeby są wspólne wszystkim ludziom, niezależnie od czasu i przestrzeni i w zasadzie są jednakowe pod względem ilościowym i jakościowym.

Potrzeba jest to właściwość organizmu ludzkiego sprawiająca, że człowiek nie może normalnie funkcjonować (wykorzystywać swoich zdolności w działaniu) i rozwijać się bez określonych warunków.

Podstawowymi źródłami potrzeb są:
a)   organizm człowieka,
b)   środowisko przyrodnicze, warunki klimatyczne,
c)   życie społeczno-gospodarcze.

Źródłem potrzeb są fizyczne i duchowe wymagania ludzkiego organizmu, wynikają one także z uczestnictwa człowieka w życiu gospodarczym i społecznym.

W zależności od warunków środowiskowych i własnych cech osobowości człowiek zaspokaja w sposób indywidualny swoje potrzeby.

Potrzeby podzielimy na:

• Potrzeby podstawowe i dalsze.

• Potrzeby fizyczne i psychiczne

• Potrzeby materialne i kulturalne

• Potrzeby obiektywne i subiektywne.

• Potrzeby jednorazowe i powtarzalne.

• Potrzeby komplementarne i substytucyjne.

• Potrzeby naturalne i wyższego rzędu.
  
  

Ad. 1) Potrzeby podstawowe i dalsze:

Potrzeby podstawowe są to potrzeby, których zaspokojenie jest konieczne dla utrzymania się człowieka przy życiu. Będą nimi więc potrzeby: żywnościowe, odzieżowe (w naszym klimacie)
i mieszkaniowe (w naszym klimacie).

Potrzeby dalsze są to potrzeby, których nie zaspokojenie nie spowoduje śmierci fizycznej człowieka. Niektóre potrzeby dalsze są czasem potrzebami luksusowymi - np. potrzeba posiadania samolotu.

Nie wiadomo, czy potrzeba spożycia mięsa jest podstawową czy dalszą potrzebą, czy wystarczy zaspokojenie potrzeby spożywania przez ser biały, chudy.

Ad. 2) Potrzeby fizyczne i psychiczne:

Człowiek jest istotą fizyczno-duchową i dlatego odczuwa nie tylko potrzeby fizyczne, ale i psychiczne
(np. potrzeba czytania książek, potrzeba podróży, poznawanie świata).

Trudno jest o zastosowanie wyraźnego podziału na potrzeby fizyczne i duchowe, psychiczne, gdyż potrzeby te mogą się łączyć razem - np. potrzeba estetycznego mieszkania, czystego jedzenie, estetycznego ubrania itd.

Ad. 3) Potrzeby materialne i kulturalne:

Podział ten jest zbliżony treściowo do poprzedniego
i podobnie jak w poprzednim przypadku, nie da się ustalić ścisłej granicy między obu typami potrzeb.

Ad. 5) Potrzeby jednorazowe i powtarzalne:

Jednorazowe - ujawnione tylko raz w jakimś okresie czasu (np. samochód, uzyskanie wykształcenia).

Powtarzalne - powtarzające się z mniejszą lub większą częstotliwością (żywność, odzież).

Ad. 7) Potrzeby naturalne i wyższego rzędu:

Potrzeby naturalne (zwane fizjologicznymi, elementarnymi) związane są z warunkami biologicznego bytu człowieka, z fizjologicznymi czynnościami organizmu.

Należą do nich m.in. konieczność odżywiania się, ubierania, zamieszkania i odpoczynku. Związane są one z utrzymaniem człowieka przy życiu i zachowaniem sprawności organizmu. Zaspokojenie lub niezaspokojenie potrzeb fizjologicznych stanowi warunek życia biologicznego oraz psychicznego człowieka.

Potrzeby wyższego rzędu (zwane psychicznymi, wtórnymi) wynikają one z psychiki człowieka, z jego stosunku do środowiska i otoczenia społecznego.

Istotną potrzebą psychiczną jest np. potrzeba kontaktu, której zaspokojenie jest warunkiem uzyskania poczucia wewnętrznego bezpieczeństwa, niezaspokojenie zaś wiąże się z niepokojem i poczuciem zagrożenia.

Potrzeby wg A. Maslowa:

• Potrzeba fizjologiczna (zaspokojenie głodu, oddychanie, sen).

• Potrzeba bezpieczeństwa (ochrona dla zdrowia zarówno fizycznego jak i psychicznego, praca w bezpiecznych warunkach).

• Potrzeba przynależności (do grupy, klasy, rodziny)
  i miłości (przyjaźń).

• Potrzeba uznania i szacunku (pragnienie akceptacji, niezależności).

• Potrzeba samorealizacji (realizacja do zainteresowań, rozwój zdolności).

• Potrzeba wiedzy i rozumienia (potrzeba kształcenia).

• Potrzeba estetyczna (związane nie tylko z ładem
  i czystością).

W polityce społecznej nie chodzi o jakiekolwiek potrzeby, ale o uniwersalne potrzeby życiowe.

Wyznacznikiem skali potrzeb jest poziom cywilizacyjny społeczeństwa: im jest on wyższy, tym zakres ich jest większy.

Pomiar zaspokojenia potrzeb w społeczeństwie:

• Szacujemy koszyk wszystkich niezbędnych potrzeb (dóbr i usług) dla danego gospodarstwa domowego.

• Wyceniamy taki koszyk (wydatki konieczne) np. 2000 zł

• Liczymy ile gospodarstwo ma dochodu z pracy np. 1500 zł

Zaspokojenie potrzeb  (1500/2000) * 100% = 75%

Ubóstwo – sytuacja, w której gospodarstwo domowe ma mniejsze dochody niż wydatki konieczne
- a pkt. 2 to tzw. linia ubóstwa.

Bieda (ubóstwo) - to pojęcie ekonomiczne
i socjologiczne opisujące brak dostatecznych środków materialnych dla zaspokojenia potrzeb jednostki,
w szczególności w zakresie: jedzenia, schronienia, ubrania, transportu i podstawowych potrzeb kulturalnych i społecznych.

Wyróżnia się kilka kategorii ubóstwa:

• ubóstwo absolutne

• ubóstwo względne

• ubóstwo subiektywne

• ubóstwo ustawowe - w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej.

Ubóstwo absolutne - minimum egzystencji:

• koszyk dóbr, niezbędnych do podtrzymania funkcji życiowych człowieka i sprawności psychofizycznej;

• uwzględnia on jedynie te potrzeby, których zaspokojenie nie może być odłożone w czasie, a konsumpcja niższa od tego poziomu prowadzi do biologicznego wyniszczenia
  i zagrożenia życia;

• w skład koszyka minimum egzystencji wchodzą potrzeby mieszkaniowe i artykuły żywnościowe. Łączny koszt nabycia (zużycia) tych dóbr określa wartość koszyka, która stanowi granicę ubóstwa skrajnego.

Poziom minimum egzystencji obliczany jest przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (IPiSS).

Subiektywna granica ubóstwa – odpowiada
w przybliżeniu poziomowi dochodów deklarowanych przez respondentów jako ledwie wystarczające.

Ubóstwo względne (obiektywne) - ma zmienną wartość i odnosi się do przeciętnego poziomu życia w danym kraju, mierzonego na ogół wysokością przeciętnych dochodów (wydatków), w relacji z kwotą, ustawowej granicy ubóstwa oraz w relacji z minimum egzystencji.

Ubóstwo w Polsce – statystyki

Według danych GUS opublikowanych w raporcie „Ubóstwo w Polsce 2012” w sferze skrajnego ubóstwa znajdowało się 2,1 mln Polaków. Oznacza to, że w 2012 roku około 6,7% osób żyło poniżej tak zwanego minimum egzystencji, które w 2012 roku wynosiło 519 złotych miesięcznie dla gospodarstwa jednoosobowego i odpowiednio 1771,96 złotych dla rodziny pracowniczej czteroosobowej.

W 2012 roku, poniżej ustawowej granicy ubóstwa żyło 7% Polaków. Gdyby jednak podwyższony i zwaloryzowany próg ustawowy obowiązywał od początku roku, odsetek osób znajdujących się poniżej ustawowej granicy ubóstwa wyniósłby ok. 13%.

Ubóstwo w Polsce - statystyki

W 2012 roku, podobnie jak w latach poprzednich, skrajne ubóstwo bardziej niż przeciętnie dotykało gospodarstw domowych, w których skład wchodziła osoba bezrobotna.

Ubóstwo częściej dotyka te gospodarstwa, których członkowie legitymują się niskim wykształceniem. W 2012 roku stopa ubóstwa skrajnego w gospodarstwach domowych, w których osoba objęta badaniem GUS posiadała wykształcenie co najwyżej gimnazjalne, wyniosła ok. 16%.

Ubóstwo w Polsce - statystyki

Raport GUS podkreśla, że w Polsce najbardziej narażone na ubóstwo ekonomiczne są dzieci (osoby w wieku 0-17 lat) W przypadku dzieci i młodzieży do lat 18 stopa ubóstwa wśród wyniosła 9% w roku 2012 r.

Z raportu GUS wynika, że problem ubóstwa w największym stopniu dotyka mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego (13,2%), podlaskiego (10,5%) oraz świętokrzyskiego (10,3%). Wyraźnie powyżej średniej wartości wskaźnika dla całego kraju są też województwa: pomorskie, lubelskie, kujawsko-pomorskie oraz wielkopolskie.

Ubóstwo w Polsce – statystyki GUS

W 2012 roku podobnie jak w latach poprzednich najczęściej zagrożeni ubóstwem są mieszkańcy terenów wiejskich oraz małych miast liczących do 20 tys. mieszkańców niż mieszkańcy większych miast.

Zagrożenie ubóstwem rośnie wraz z liczbą dzieci na utrzymaniu i w 2012 roku w sferze skrajnego ubóstwa żyło około 27% osób w rodzinach, które wychowują czworo lub więcej dzieci.

Ubóstwo w Polsce – statystyki GUS

W 2012 roku podobnie jak w latach poprzednich najczęściej zagrożeni ubóstwem są mieszkańcy terenów wiejskich oraz małych miast liczących do 20 tys. mieszkańców niż mieszkańcy większych miast.

Zagrożenie ubóstwem rośnie wraz z liczbą dzieci na utrzymaniu i w 2012 roku w sferze skrajnego ubóstwa żyło około 27% osób w rodzinach, które wychowują czworo lub więcej dzieci.

Wykład 3
Polityka prorodzinna

Polityka prorodzinna ma na celu przede wszystkim dobro rodziny i społeczeństwa. Każda rodzina jest ważna i ma prawo do oparcia w społeczeństwie lokalnym i działaniach państwa stwarzających samodzielną przestrzeń rozwoju dla każdej z nich.

Politykę prorodzinną należy uznać za specyficzny rodzaj polityki, której nie da się uprawiać w zależności od poglądów politycznych. Musi ona być bowiem w sposób naturalny skierowana ku dobru rodziny.

Cele polityki prorodzinnej:

• pomoc rodzinom w uzyskaniu samodzielności
  finansowej,

• poprawa warunków mieszkaniowych ludności,

• przygotowanie dzieci i młodzieży do pełnienia
  funkcji rodzinnych i społecznych,

• zahamowanie istniejących negatywnych trendów
  w rozwoju ludności i poprawa sytuacji
  demograficznej.

Dzietność

Współczynnik dzietności – współczynnik określający liczbę urodzonych dzieci przypadających na jedną kobietę w wieku rozrodczym (15-49 lat).
Przyjmuje się, iż współczynnik dzietności między
2,10-2,15 jest poziomem zapewniającym zastępowalność pokoleń.

Sytuacja demograficzna

Trwający od kilkunastu lat spadek dzietności jeszcze nie jest procesem zakończonym. Wśród przyczyn tego zjawiska wymienia się:

• zwiększone zainteresowanie zdobywaniem wykształcenia,

• trudności na rynku pracy,

• zmniejszenie świadczeń socjalnych na rzecz rodziny,

• brak w polityce społecznej filozofii umacniania rodziny i

• generalnie trudne warunki społeczno-ekonomiczne, w jakich znalazło się pokolenie w wieku prokreacyjnym.

Sytuacja demograficzna

W najbliższych latach należy liczyć się z dalszym spadkiem współczynnika dzietności i w latach 2014-2020 można oczekiwać niewielkiego wzrostu dzietności do średniej wartości około 1,2. Jednakże taki poziom dzietności nie zapewnia prostej zastępowalności pokoleń.

Sytuacja demograficzna

Świadczenia rodzinne

rodzina - oznacza następujących członków rodziny: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka oraz pozostające na ich utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25 roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25 rok życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością rodzinie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne; do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.

Rodzaje świadczeń rodzinnych:

• zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,

• jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka,

• świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy.

Zasiłek rodzinny

Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 539 zł.
W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 623 zł.

Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:

• 77,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;

• 106,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;

• 115,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

Osoba mająca prawo do zasiłku rodzinnego może ubiegać się o następujące dodatki:

• Dodatek z tytułu urodzenia dziecka.

• Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego.

• Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka.

• Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej.

• Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego.

• Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.

• Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego.

Dodatki do zasiłku rodzinnego

1. Dodatek z tytułu urodzenia dziecka

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje jednorazowo w wysokości 1000 zł. Przysługuje on matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka. Wniosek o dodatek, składa się do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia.

Dodatki do zasiłku rodzinnego

2. Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego

Przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie.
Przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:
- 24 miesięcy kalendarzowych;
- 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu;
- 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
W przypadku równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców lub opiekunów prawnych dziecka przysługuje jeden dodatek.

Dodatki do zasiłku rodzinnego

3. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka

Dodatek przysługuje w wysokości 170 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 340,00 zł na wszystkie dzieci.
W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności kwotę dodatku zwiększa się o 80 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160 zł na wszystkie dzieci.
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka. Dodatek przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją.

Dodatki do zasiłku rodzinnego

4. Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej

Wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej wynosi 80,00 zł miesięcznie na trzecie i na następne dzieci.
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka.

Dodatki do zasiłku rodzinnego

5. Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego

Wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego wynosi miesięcznie:
1) 60,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
2) 80,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

Dodatki do zasiłku rodzinnego

6. Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania

Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego.
Wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania wynosi:
1) 90 zł miesięcznie na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności;
2) 50 zł miesięcznie na dziecko w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce
w szkole ponadgimnazjalnej.

Dodatki do zasiłku rodzinnego

7. Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego

Wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego wynosi 100,00 zł na dziecko.

Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego.
Dodatek przysługuje raz w roku, w związku z rozpoczęciem roku szkolnego albo rocznego przygotowania przedszkolnego.
Wniosek o wypłatę dodatku składa się w terminie 4 miesięcy od dnia rozpoczęcia roku szkolnego albo rocznego przygotowania przedszkolnego.

Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka:

Z tytułu urodzenia się żywego dziecka przysługuje jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka w wysokości 1000 zł na jedno dziecko.

Od 1 stycznia 2013 r. jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekroczy kwoty 1922,00 zł netto.

Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka przysługuje jeżeli matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do dnia porodu.

Wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi należy złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka.

Świadczenia opiekuńcze:

1. Zasiłek pielęgnacyjny

Przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 153,00 zł miesięcznie.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
- niepełnosprawnemu dziecku;
- osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- osobie, która ukończyła 75 lat.
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia.

Świadczenia opiekuńcze:

2. Świadczenie pielęgnacyjne

Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi  620 zł. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje niezależnie od dochodów rodziny. Osoby otrzymujące świadczenie pielęgnacyjne mają również prawo do przyznawanego z urzędu dodatku w wysokości 200 zł miesięcznie na podstawie rządowego programu wspierania osób otrzymujących świadczenie pielęgnacyjne.

Łączna wysokość wsparcia dla osób otrzymujących obecnie świadczenie pielęgnacyjne wynosi więc 820 zł miesięcznie.

Świadczenia opiekuńcze:

2. cd. Świadczenie pielęgnacyjne

Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, przysługuje:

1) matce albo ojcu,

2) opiekunowi faktycznemu dziecka,

3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną,

4) innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu  niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:

1) nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

Świadczenia opiekuńcze:

3. Specjalny zasiłek opiekuńczy - przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty kryterium dochodowego wynoszącego 623 zł netto.

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje w kwocie 520 zł miesięcznie.

Ulga prorodzinna

W zeznaniu za 2013 r. składanym w roku 2014 podatnik inaczej niż dotychczas rozliczy się z ulgi prorodzinnej. Jego prawo do odliczenia wynikać będzie z tego czy:

• pozostaje w związku małżeńskim czy nie,

• jaką ilość dzieci wychowuje,

• jakie są jego zarobki (dochody).

Ulga prorodzinna

Podatnicy pozostający przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim o łącznych rocznych dochodach do 112 tys. zł mają prawo do ulgi w wysokości 92,67 zł za miesiąc, a 1.112,04 zł za cały rok. Jeśli mają wyższe dochody, to nie mają prawa do ulgi.

Podatnik niepozostający w związku małżeńskim, w tym również przez część roku, ma prawo do takiej samej ulgi, jeśli jego roczne dochody nie przekroczyły 56 tys. zł, ma prawo do ulgi w kwocie rocznej 1.112,04 zł. Po przekroczeniu tego progu brak jest prawa do ulgi. Jednak jeśli taki podatnik jest rodzicem samotnie wychowującym dziecko, to ma prawo do takiej ulgi, jeśli jego roczne dochody nie przekroczą 112 tys. zł.

Ulga prorodzinna

Dla podatników, którzy posiadają dwoje i więcej dzieci odliczenie jest niezależnie od wysokości osiąganych przez nich dochodów.

Dla podatnika posiadającego dwoje dzieci, kwota ulgi na każde dziecko wynosi miesięcznie 92,67 zł, a maksymalne roczne odliczenie na dwoje dzieci 2 x 1.112,04 zł = 2.224,08 zł.
Dla podatnika posiadającego troje i więcej dzieci, kwota ulgi na pierwsze i drugie dziecko jest taka sama, a na trzecie dziecko wynosi miesięcznie 139,01 zł, czyli rocznie 1.668,12 zł. Maksymalna roczna kwota odliczenia na troje dzieci: 2x1.112,04 zł +1.668,12 zł = 3.892,20 zł.
Ulga na czwarte i każde następne dziecko wynosi miesięcznie 185,34 zł, a rocznie 2.224,08 zł. Tak więc maksymalna kwota odliczenia na czworo dzieci to: 2 x 1.112,04 zł + 1 x 1.668,12 zł + 1 x 2.224,08 zł = 6.116,28 zł