PROGRAM PRACY KOREKCYJNO-KOMPENSACYJNEJ, WSPOMAGAJĄCEJ ROZWÓJ DZIECKA ,,DOBRY START W SZKOLE”
I Wstęp
Celem wychowania przedszkolnego jest pomoc dziecku w realizacji jego indywidualnej drogi rozwoju, bowiem każde dziecko jest inne i rozwija się w swoim określonym tempie. Niektóre dzieci z różnych przyczyn (społecznych, kulturalnych, biopsychicznych) radzą sobie gorzej od innych, słabiej opanowują objęte programem nauczania wiadomości i umiejętności, mają obniżoną motywację do nauki, wykazują trudności w zakresie określonych funkcji rozwoju: percepcji słuchowej, wzrokowej, lateralizacji, sprawności manualnej, artykulacji czy orientacji przestrzennej. Dysharmonie i zaburzenia mają tendencję do pogłębiania się i wraz z pójściem do szkoły pojawiają się pierwsze problemy, dlatego wczesne, bo już na etapie przedszkola, podjęcie szeroko rozumianych czynności wspomagających, wspierających rozwój dziecka, stanowi jeden z istotnych czynników decydujących o przygotowaniu dzieci do nauki w szkole. Choć w ramowym rozkładzie dnia przewidziany jest czas na pracę kompensacyjną, to jednak jest go za mało, a przy tym inne dzieci również potrzebują obecności nauczyciela. Nie może również dochodzić do takiej sytuacji, gdy dziecko pracuje przy stoliku, przy czym jego rówieśnicy bawią się w kącikach zainteresowań. Takie działanie mija się z celem, dlatego doskonałym rozwiązaniem stają się odrębne zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, które mają być z jednej strony ukierunkowane na usprawnianie nieharmonijnie rozwijających się funkcji, pomoc w trudnościach, z drugiej zaś - na wspomaganiu funkcji dobrze rozwijających się, tak by mogły być wsparciem dla funkcji zaburzonych lub mogły je zastąpić (kompensacja).
II Założenia
Zajęcia będą obejmować swoim zakresem dzieci 5-cio i 6-cioletnie wykazujące podobny poziom rozwoju umysłowego i percepcyjno-motorycznego. Grupa będzie liczyła maksymalnie 5 osób. Zajęcia będą prowadzone przez nauczyciela terapeutę posiadającego odpowiednie kwalifikacje raz w tygodniu po pół godziny. Czas trwania zajęć jest umowny - do końca edukacji przedszkolnej lub do zminimalizowania, wyeliminowania trudności. Zajęcia będą dokumentowane zapisem w dzienniku, karcie obserwacji, notatkami w zeszytach dzieci. Rodzice na bieżąco będą informowani o postępach dzieci. Będą również mogli aktywnie brać udział w edukacji dziecka poprzez wspólne wykonywanie ćwiczeń proponowanych przez nauczyciela. Punktem wyjścia do podjęcia działań korekcyjno-kompensacyjnych będzie diagnoza gotowości szkolnej opracowana na początku października przez wychowawców grup. Diagnoza przedszkolna wskaże nauczycielowi mocne i słabe strony dziecka. Podczas proponowanych ćwiczeń będą brane pod uwagę niniejsze założenia:
zajęcia będą odbywały się po godzinach pracy nauczyciela w warunkach sprzyjających koncentracji uwagi dziecka (odrębna sala),
program będzie zawierał pakiet zabaw i ćwiczeń sprzyjających rozwijaniu tego, z czym dziecko ma kłopoty i jednocześnie potrzebnych do radzenia sobie w szkole,
podstawą działań będą mocne strony dziecka, które będą wykorzystywane przy wspieraniu innych obszarów,
program wspomagania będzie dostosowany do możliwości i potrzeb dziecka i w razie konieczności będzie modyfikowany w trakcie jego trwania
w programie umieszczone będą ćwiczenia, których celem jest kształtowanie odporności emocjonalnej, a także rozwijanie zdolności radzenia sobie w sytuacjach trudnych.
III Cele ogólne programu:
stymulowanie ogólnego rozwoju dziecka,
wspomaganie rozwoju umysłowego w ramach edukacji matematycznej,
usprawnianie komunikacji, rozwijanie mowy, wzbogacanie słownictwa,
przygotowanie do nauki czytania i pisania poprzez:
usprawnianie i rozwijanie percepcji wzrokowej, słuchowej i motoryki,
usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej i sprawności manualnej,
ćwiczenia koncentracji uwagi i spostrzegawczości,
pomoc w opanowaniu tych wiadomości i umiejętności, które objęte są programem nauczania,
rozbudzenie zainteresowań i właściwej motywacji do nauki, wzmacnianie poczucia własnej wartości i wiary w swoje możliwości.
IV Główne obszary działań i propozycje ćwiczeń:
Usprawnianie motoryki małej, rozwijanie sprawności manualnej:
zamalowywanie dużych powierzchni farbami i grubym pędzlem,
rysowanie oburącz na dużych płaszczyznach pionowej i poziomej rożnych wzorów,
obrysowywanie szablonów, kalkowanie,
wycinanie, wydzieranie, rysowanie, stemplowanie, lepienie z różnych materiałów,
przewlekanie sznurowadeł, nakładanie koralików itp.
gniecenie chusteczek, papieru, gazety,
ćwiczenia grafomotoryczne,
,,zabawy paluszkowe”, zabawy z wodą i woreczkami.
Rozwijanie percepcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej:
układanie obrazków według instrukcji słownej (po prawej, po lewej, na dole, na górze),
układanie obrazka z części, puzzle,
układanie obrazków według wzoru i z pamięci,
układanie historyjek obrazkowych w szeregu według kolejności zdarzeń,
wyszukiwanie szczegółów, którymi różnią się dwa obrazki,
uzupełnianie w obrazkach brakujących szczegółów,
dobieranie par jednakowych obrazków,
układanie według wzoru kompozycji z klocków, figur geometrycznych, cyfr, liter.
Usprawnianie percepcji słuchowej
opowiadanie historyjek obrazkowych, słuchanie bajek, opowiadań,
opowiadanie treści usłyszanych bajek i opowiadań,
nauka na pamięć wierszyków, piosenek, rymowanek i ich interpretacja ruchowa,
odtwarzanie rytmu (klaskaniem, pukaniem, na instrumentach muzycznych),
graficzne przedstawianie układu dźwięków, rytmu (rysowanie kropek, kresek),
rozpoznawanie odgłosów otoczenia (szelestów, szmerów, stuknięć), ich naśladowanie i lokalizacja,
rozpoznawanie odgłosów przyrody (szumu deszczu, śpiewu ptakow itp.).
Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania:
analiza i synteza wyrazowa zdań (dzielenie zdań na wyrazy, rozwijanie zdań, układanie zdań do obrazków itp.),
analiza i synteza sylabowa wyrazów (dzielenie wyrazów na sylaby, liczenie sylab, układanie wyrazów z sylab, rozwiązywanie rebusów obrazkowych itp.)
analiza i synteza głoskowa wyrazów (wyodrębnianie głosek w nagłosie, śródgłosie i wygłosie, kolejne wydzielanie głosek w wyrazach, tworzenie nowych wyrazów poprzez dodanie lub odjęcie głoski itp.)
ćwiczenia czytania sylab i wyrazów,
ćwiczenia na materiale literowym (rozpoznawanie i nazywanie liter, lepienie liter z plasteliny, wyodrębnianie liter w wyrazach - podkreślanie ołówkiem itp.)
wyrabianie umiejętności prawidłowego trzymania narzędzia kreślarskiego, kształtowanie właściwego kierunki pisania.
Wspomaganie rozwoju intelektualnego w ramach edukacji matematycznej:
kształtowanie orientacji w przestrzeni i schemacie własnego ciała (określanie położenia przedmiotów w przestrzeni, rozróżnianie pojęć typu: „do przodu, z przodu, do tyłu, z tyłu, w lewo, w prawo, do góry, w dół, w górze, na dole, przed, za, pod, między, na, nad, w, z”, rozróżnianie lewej i prawej strony ciała, ustalenie dominującej ręki itp.)
rozwijanie umiejętności prawidłowego liczenia (posługiwanie się liczebnikami głównymi i porządkowymi, porównywanie liczebności zbiorów, układanie zbiorów w ciągu rosnącym i malejącym, dodawanie, odejmowanie i porównywanie liczb na konkretach itp.)
rozpoznawanie i nazywanie kształtów geometrycznych,
dokonywanie czynności pomiarowych,
dostrzeganie powtarzalności układów i następstw czasu (kontynuowanie sekwencji w danym układzie, nazywanie pór dnia, dni tygodnia, pór roku, używanie określeń czasu ,,dzisiaj, jutro, wczoraj”)
V Metody pracy:
słowna (pogadanka, opowiadanie, opis, praca z książką),
oglądowa (pokaz, zajęcia z wykorzystaniem tablicy interaktywnej, film),
praktyczna (gry i zabawy, doświadczenia, zadania i ćwiczenia utrwalające).
VI Ewaluacja:
ocena wyników comiesięcznej pracy dziecka,
zestawienie wyników diagnozy początkowej i końcowej,
ocena wartości podjętych działań dokonywania przez dzieci.
VII Bibliografia:
Bogdanowicz M., Metoda dobrego startu, Warszawa 1999
Iwaszkiewicz E., Zestaw ćwiczeń do zajęć korekcyjno-kompensacyjnych w przedszkolu, Warszawa 1994
Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Dziecięca matematyka, Warszawa 2000
Kaja B., Zarys terapii dziecka, Bydgoszcz 2001
Skorek M. (red.), Terapia pedagogiczna, t. I, II, Kraków 2012