Kosmetyki naturalne wzbogacają skórę w zasadnicze witaminy, naturalne oleje i ekstrakty owocowe. Silne przeciwutleniacze i substancje chroniące przed promieniowaniem ultrafioletowym pomagają chronić skórę przed niekorzystnymi warunkami środowiska. Skóra może być pielęgnowana i chroniona środkami naturalnymi, które wnikając głęboko pomagają zachować jej naturalne piękno.

Niniejsza praca jest poświęcona omówieniu surowców pochodzących z roślin egzotycznych takich jak brzoskwinia pospolita (Prunus persica L.) oraz awokado właściwe (Persea americana Mill.) stanowiących bogate źródło substancji biologicznie czynnych.

Kilka słów o awokado.

Awokado właściwe, inaczej smaczliwka właściwa (Persea americana Mill.) jest wiecznie zielonym tropikalnym drzewem z rodziny wawrzynowatych (Lauraceae Juss). Owocem awokado jest gruszkowatego kształtu pestkowiec. Owoc otoczony jest zieloną skórką, pod którą znajduje się żółtawy lub zielonkawy miąższ o konsystencji masła. Miąższ odznacza się słodkawym, orzechowym smakiem i przyjemnym zapachem. Wewnątrz owocu znajduje się jedno duże nasienie.

Surowcem wykorzystywanym zarówno w medycynie, jak i w kosmetyce jest owoc awokado. Ze względu na swoją wysoką jakość najważniejszym składnikiem pozyskiwanym z owoców awokado jest olej awokadowy (Oleum Perseae, Avokado Oil). Jest to żółto zielony lub brązowo-zielony olej o delikatnym przyjemnym zapachu. Wydobywa się go z wysuszonego miąższu przez tłoczenie na zimno lub przez macerację świeżej miazgi wodą i odwirowanie. Skład oleju z owoców awokado przedstawia się następująco: glicerydy kwasu olejowego (48 - 81%), glicerydy kwasu linolowego (6 - 18%) oraz glicerydy innych kwasów tłuszczowych tj. kwas palmitooleinowy, kwas palmitynowy czy kwas stearynowy. Ponadto owoce awokado zawierają białko (do 2%), aminokwasy: histydyna i lecytyna, fitosterole, skwalen, witaminy: A, B₁, B₂, C, E, K oraz PP, a także sole mineralne.

Rola olejów roślinnych w produkcji kosmetyków jest ogromna, toteż wymagania co do ich jakości i wartości biologicznej są bardzo wysokie. Doskonale spełnia je olej awokado, który należy do olejów szczególnie cenionych o wielokierunkowym wykorzystaniu w kosmetyce, miedzy innymi do regulacji gospodarki wodno-lipidowej, ochrony, regeneracji i odżywiania skóry.

Olej awokado dostarcza skórze zawartych w nim kwasów tłuszczowych, stanowiących jednocześnie część składową błon komórkowych. Dzięki zachodzącym w skórze procesom transestryfikacji dochodzi do redystrybucji kwasów tłuszczowych pomiędzy składnikami błon biologicznych a substancjami dostarczonymi z olejem. Oznacza to, że zawarte w oleju kwasy tłuszczowe, wolne lub zestryfikowane, wypełniają obszary, gdzie naturalna bariera lipidowa ulega zniszczeniu. Proces ten ma szczególne znaczenie w przypadku wysokonienasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak kwas linolowy. Deficyt tego kwasu powodowany jest wolnorodnikowymi procesami utleniania. Stanowi częstą przyczyną zakłóceń w funkcjonowaniu błon biologicznych jako barier chroniących komórkę m.in. przed nadmierną utratą wody. Sucha skóra wykazuje wzrost zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych w błonach korneocytów z jednoczesną redukcją kwasu linolowego. Jednak podczas aplikacji na skórę kosmetyków bogatych w ten kwas i inne nienasycone kwasy tłuszczowe, proporcje te stają się prawidłowe, a stan naskórka ulega poprawie.

Olej z owoców awokado jest źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych takich jak kwas oleinowy i linolowy oraz ich estrów. Kwasy te, z jednej strony będąc składnikami błon biologicznych, chronią naturalny czynnik nawilżający (NMF - natural moisturising factor), z drugiej tworzą na powierzchni skóry film ochronny. Zapobiega on utracie wody w procesie fizjologicznego parowania - transepidermalnej utraty wody (TEWL). Zawarty w oleju kwas linolowy ma dodatkowo własność głębokiego nawilżania. Zawarte w oleju witamina E i karoten także przyczyniają się do wzmocnienia bariery tłuszczowej skóry i zmniejszenia TEWL przez protekcyjny wpływ na lipidy i lipoproteiny błon biologicznych.

Kilka słów o brzoskwini.

        Brzoskwinia pospolita - Prunus persica (L.) z rodziny różowatych - Rosaceae. Krzew lub niewielkie drzewko dostarczające smacznych owoców, soczystych, żółtych, czerwono nabiegłych i omszonych pestkowców. Owoce brzoskwini są łatwo strawne i zawierają składniki odżywcze nadzwyczaj łatwo przyswajalne przez organizm. Z tego też powodu dietetycy dojrzałe brzoskwinie proponują ludziom starszym, schorowanym, z objawami anemii, dzieciom i rekonwalescentom. Owoce te słyną głównie z bogactwa karotenu, mają też witaminę C i dość dużo witamin z grupy B, a więc witaminy B₁, B₂, PP. Brzoskwinia gromadzi także kwasy organiczne i komplet soli mineralnych, wśród nich najwięcej jest: potasu, żelaza, magnezu, wapnia, cynku, molibdenu. Owoce brzoskwini zawierają cukry w postaci łatwo przyswajalnej.

W kosmetyce naturalnej istnieje takie określenie „brzoskwiniowa cera” - oznaczające gładką i jędrną skórę. W krajach Południa kobiety od zawsze stosują świeże owoce brzoskwiń do wyrobu kosmetyków domowej roboty. Twierdzą, że to właśnie im zawdzięczają młodą i zadbaną cerę. Brzoskwinie mają działanie zasadotwórcze, łagodzące i zmiękczające naskórek.

Przemysł kosmetyczny wykorzystuje różne pulpy owocowe, w tym pulpę brzoskwiniową do produkcji kosmetyków ściągających, odświeżających skórę, oczyszczających, zamykających pory, wygładzających zmarszczki i ogólnie poprawiających wygląd skóry (zwłaszcza jej koloryt, ze względu na bogactwo modnych ostatnio kwasów owocowych - alfahydroksykwasów). Olej brzoskwiniowy wyciskany na zimno z nasion pestek zastępuje w kosmetykach olej migdałowy. Olej brzoskwiniowy jest surowcem do produkcji kremów (głęboko nawilżających skórę i opóźniających proces starzenia się jej), mleczek, olejków do kąpieli, lotionów, płynów zmiękczających włosy, szamponów wzmacniających (dla włosów „zmęczonych” i osłabionych) oraz mydeł. Wraz z olejem migdałowym i awokadowym, z kompleksem witamin i sokami owocowymi olej brzoskwiniowy stanowi surowiec do produkcji najlepszych i najdroższych kosmetyków o działaniu regenerującym i tonizującym. Sproszkowane pestki są natomiast używane w recepturach skutecznych peelingów oczyszczających skórę. Ostatnio coraz częściej spotyka się w kosmetyce profesjonalnej preparaty zawierające witaminę C i witaminy z grupy B, z uzasadnieniem ich zastosowania jako aktywnych antyoksydantów. Do gabinetów kosmetycznych wprowadzono technikę Oxygen-lift, w dużej mierze opartą na witaminach z grupy C i E, której zasadniczym efektem terapeutycznym jest odmłodzenie i poprawa sprężystości skóry.

Receptura kosmetyczna

W oparciu o przedstawiony wyżej przegląd literaturowy zaproponowano formy kosmetyczne zawierające cytowane surowce.

Tonik dla cery suchej

Sok z dwóch małych cytryn

Sok z brzoskwini ad 250,0

Kwas salicylowy 2,0

Alkohol etylowy 45% ad 600,0

 

W alkoholu rozpuścić kwas salicylowy a następnie zalać nim wcześniej przygotowane zmieszane soki owocowe. Odcedzić przez lniane płótno i stosować do przemywania twarzy.

Łagodzący krem z ekstraktem z brzoskwiń

Glikozyd cetarylu	5,0
Olej awokado	10,0
Olej jojoba	9,5
Dimetikon	0,5
Witamina E	0,05
Woda destylowana	q.s.
Nipagina M	0,1
Ekstrakt z brzoskwini	5,0

1. Ogrzać glikozyd cetarylu z olejem z awokado, olejem jojoba, dimetikonem oraz witaminą E do 70°C.

2. Następnie podgrzać wodę destylowaną do 75°C i dodać do niej nipaginę M po schłodzeniu dodać ekstrakt z brzoskwini.

3. Składniki z punktu 1 i 2 połączyć razem w homogenizatorze.

Maseczka odświeżająca

Brzoskwinia 1,0 szt.

Banan 0,5 szt.

Truskawka 5,0 szt.

Białko jaja kurzego 1,0 szt.

Mąka pszenna 20,0

Miąższ z brzoskwini, banana, truskawek wymieszać z białkiem jaja kurzego. Następnie zagęścić mąką pszenną do konsystencji maski. Maseczkę pozostawić na twarzy 15-20 minut a następnie zmyć ciepłą wodą.

---