RODZAJE, PATOMECHANIZM I DIAGNOSTYKA POŚMIERTNA UDUSZEŃ.

Możliwe przyczyny uduszenia:

• Brak tlenu w otoczeniu

• Przeszkoda w drogach oddechowych (zatkanie dróg oddechowych ciałem obcym, zachłyśnięcie...)

• Zniesiona wymiana gazowa w pęcherzykach płucnych (np. w zatorze tętnicy płucnej nie ma odpowiedniej perfuzji płuc...)

• Brak transporterów tlenu (Hb- niedokrwistość, zatrucie CO...)

• Uszkodzenie enzymów odpowiedzialnych za procesy oddychania w komórkach (niektóre zatrucia)

Rodzaje hipoksji (niedotlenienia):

• Anoksyjna- brak tlenu

• Anemiczna- brak erytrocytów i hemoglobiny, hemoglobina zablokowana

• Stagnacyjna- niewydolność krążenia

• Histotoksyczna- uszkodzenie enzymów w komórkach.

Grupy śmierci na skutek uduszenia:

1. sprawy chorobowe dotyczące układów: krążenia, oddechowego, choroby krwi;

2. uduszenie gwałtowne- dochodzi do niego wskutek niekorzystnych warunków zewnętrznych (a najczęściej jest nim drugi człowiek)

Zmiany powstałe w uduszeniu gwałtownym.

Można powiedzieć że śmierć na skutek uduszenia gwałtownego to śmierć czynnościowa- upływa krótki okres między momentem zadziałania czynnika a niedotlenieniem OUN i następowym zatrzymaniem krążenia. Nie zdążą powstać swoiste zmiany anatomiczne (morfologiczne) w narządach.

Zmiany:

1. powstałe w miejscu zadziałania urazu mechanicznego doprowadzającego do uduszenia: na skórze obecne są otarcia naskórka, podbiegnięcia krwawe na skórze lub w mięśniach szyi

2. ogólnoustrojowe:

• sinoczerwona krew

• sinociemnoczerwone narządy

• sinociemnoczerwone plamy opadowe

• przekrwienie narządów wewnętrznych (mózg- MI: drobne wylewy w istocie białej)

• obecność wybroczyn w błonach surowiczych (pod opłucną płucną, bo ciśnienie w jamie opłucnej tak spada [gwałtowne próby nabrania powietrza-rozszerzenie klatki piersiowej i brak odpływu powietrza- zmniejszenie ciśnienia w jamie opłucnej], że pękają naczynia; pod nasierdziem)

• encefalopatia anoksyjna

• płuca MI: wylewy krwawe

Rodzaje śmierci z uduszenia:

1. zagardlenie- śmierć wskutek ucisku na narządy szyi:

1. powieszenie

2. zadzieżgnięcie

c) zadławienie

2. zatkanie otworów oddechowych (nos, usta)

3. utonięcie

4. zamknięcie dróg oddechowych na różnym poziomie

5. unieruchomienie klatki piersiowej

6. uduszenie pozycyjne

POWIESZENIE.

Ucisk jest wywarty przez pętlę, a pętla zaciska się pod wpływem ciężaru ciała. Najczęściej to samobójstwo, rzadziej nieszczęśliwy wypadek czy zabójstwo. Występują tu 3 mechanizmy śmierci:

1. powieszenie typowe: dochodzi do zamknięcia dużych tętnic doprowadzających krew do mózgu (tętnic szyjnych wewnętrznych, tt. kręgowych)

2. powieszenie atypowe: nieprawidłowo przebiegająca na szyi pętla przemieszcza do tyłu język, zamykając drogi oddechowe

3. odruchowe zatrzymanie akcji serca i śmierć

Oględziny:

Bruzda na szyi- zmiana na szyi wskutek zadziałania pętli:

• sztywna- pętla jest wykonana z szorstkiego materiału, daje to uszkodzenie naskórka, skóra po śmierci staje się pergaminowa

• miękka- gdy pętla wykonana jest z gładkiego tworzywa

• otwarta- gdy ramiona pętli się nie stykają ze sobą

• zamknięta

Na podstawie przebiegu bruzdy możemy wnioskować jak pętla przebiegała i czy człowiek mógł się sam powiesić. Bruzda powstaje bez względu, czy człowiek powiesił się za życia czy powieszono go martwego.

Cechy przyżyciowości powieszenia:

• wylewy krwawe w miejscu przyczepu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego do obojczyków, a często też do wcięcia mostka (gwałtowne pociągnięcie- oderwanie)

• wylewy krwawe w miejscu przyczepu mięśni pochyłych do żeber

• pierścieniowaty wylew w obrębie powrózka naczyniowo- nerwowego na szyi na poziomie bruzdy szyi

• wylewy na przedniej powierzchni tarcz międzykręgowych kręgosłupa w odcinku lędźwiowym (objaw Simmona).U ludzi młodych (bo nie mają zmian zwyrodnieniowych kręgów) i u wiszących swobodnie.

W powieszeniu atypowym zmiany na szyi są takie jak w zadzieżgnięciu.

ZADZIEŻGNIĘCIE.

Ucisk na narządy szyi, ale siłą zaciskającą jest siła ręki (zwykle) obcej przez pętlę. Najczęściej jest to zabójstwo, ale jest też możliwe samobójstwo (krępulcem). Mechanizm: ucisk na drogi oddechowe (siła ręki jest słabsza niż siła ciężaru ciała)- niedotlenienie- utrata przytomności- dalsze niedotlenienie- śmierć.

Oględziny:

Bruzda sztywna lub miękka. Najczęściej zamknięta i ma poziomy przebieg na szyi!

Zmiany świadczące o przyżyciowości:

• wylewy w tkance podskórnej w okolicy bruzdy, pod torebką tarczycy, w ścianie przełyku

• złamanie jednego z rożków większych kości gnykowej lub całej kości z wylewami krwawymi w miejscu złamania

• zamknięcie żył szyjnych- przekrwienie, zasinienie twarzy, wybroczyny w spojówkach, czasem w twardówkach, wybroczyny w tkance podskórnej głowy, przekrwienie, zasinienie i wybroczyny w mózgu oraz przekrwienie i zasinienie błony śluzowej nosa (krwawienie)

• zmiany w płucach- w początkowym okresie agonii powietrze może się dostać (bo wdech jest fazą czynną), ale nie może wyjść. Ostre rozdęcie płuc (u młodych osób), obrzęk płuc (u starszych)

• przygryzienie języka (u wisielca- rzadko za życia, zwykle pośmiertne), z zadzieżgnięcia- przyżyciowe przygryzienie języka, obecne wylewy

• oddanie moczu (ogólnie przy śmierci z uduszenia).

Oprócz zmian na szyi i twarzy świadczących o zadzieżgnięciu, szukamy także w obrębie głowy zmian świadczących o wcześniejszym zastosowaniu środków odurzających.

ZADŁAWIENIE.

Ucisk na narządy szyi jest wywołany ręką obcą. Tu chodzi tylko o zabójstwo. Nie ma bruzdy, bo nie pętla została użyta, ale ręka (ręce).

Oględziny:

Nie ma bruzdy na szyi, bo nie została użyta pętla. Ale są charakterystyczne zmiany dla palców, otarcia naskórka od paznokci, owalne, okrągłe podbiegnięcia krwawe od opuszek palców [niekoniecznie ich liczba jest zgodna z liczbą palców, bo przecież ręka/-ce mogła/-y zmieniać swoje miejsce. Inne zmiany:

• podbiegnięcia krwawe pod torebką tarczycy, ślinianki (w zależności od miejsca ucisku)

• odkształcenie krtani, może dojść do złamania krtani, wylewy i wybroczyny w błonie śluzowej krtani, złamanie rogów większych kości gnykowej...

• może być zasinienie twarzy lub nie

• przygryzienie języka

• zmiany w płucach są subtelniejsze niż w zadzieżgnięciu, nie zawsze występują wybroczyny pod opłucną płucną czy pod nasierdziem.

zatkanie otworów oddechowych: ust i nosa

Jest to zawsze prawie zabójstwo. Jeśli chodzi o nieszczęśliwy wypadek, to może to być np. u osoby, która dostała napadu padaczkowego, w następstwie którego się udusi...

Oględziny:

• wylewy w błonie śluzowej warg (nie charakterystyczne dla zadławienia czy zadzieżgnięcia, ale np. dla pobicia) np. gdy ręką obcą zostaną zatkane usta [jeśli poduszką- może nie być zmian]

UTONIĘCIE.

Uduszenie na skutek wypełnienia dróg oddechowych przez płyn. Postacie:

1. typowe- gdy jest 6 faz topienia

2. atypowe- dotyczy ludzi nieprzytomnych (gdy nie ma fazy świadomego topienia się)

Oględziny:

• zabrudzona odzież i ciało mułem, glonami, roślinnością

• „skóra praczek” na powierzchni dłoni i stóp (pomarszczona, bo nie ma tu gruczołów łojowych)

• wylewy do przestrzeni powietrznych kości skroniowej (przeświecające przez okostną piramid)

Test okrzemkowy.

Okrzemki występują praktycznie w każdym zbiorniku wodnym jako element planktonu (mikroskopijne rozmiary). Mają pancerzyki mineralne wysycone krzemem.

Test okrzemkowy (wymyślony przez Polaka w XIX wieku, ale nie używany w Polsce) jest pomocny w odróżnieniu czy topił się żywy człowiek czy zwłoki zostały wrzucone do wody:

1. GDY TOPIŁ SIĘ ŻYWY CZŁOWIEK:

- do dróg oddechowych, do pęcherzyków płucnych dostają się wraz z wodą okrzemki; uszkadzają tętniczki płucne (mineralny szkielecik)- dostają się do lewego serca, a stąd do narządów ciała i więc m.in. do kości

2. GDY DO WODY WRZUCONO ZWŁOKI:

• tu już nie ma oddychania, więc tylko niewielka ilość okrzemek dostanie się do płuc

Zatem płuca nie nadają się do różnicowania przyżyciowości utonięcia! (ani w jednym, ani w drugim przypadku okrzemki nie osiadają w płucach).

Fazy utonięcia.

1. NIESPODZIEWANE, GŁĘBOKIE ODDECHY (4-16sek)

2. OKRES OPORU (30-60sek; wytrenowani nurkowie 2-3 min)

3. OKRES WYDATNYCH RUCHÓW ODDECHOWYCH (60-150sek)

4. OKRES DRGAWKOWY LUB ZAMARTWICZY (60-90sek)

5. OKRES ODDECHÓW KOŃCOWYCH (30-60sek)

6. ZGON

Cały proces tonięcia nie przekracza zazwyczaj 3-5 minut (czynność serca gaśnie zwykle po upływie 2 minut). Okres ten jednak może być znacznie przedłużony, gdy tonący wypływał kilkakrotnie na powierzchnię i oddychał (przedłużenie okresu III). Może też być skrócony, gdy aspiracja wody jest jedyną przyczyną utonięcia.

---