GIMNASTYKA
POSTAWA CIAŁA :
(wg Przybylskiego) - to harmonijne, bezwysiłkowe ułożenie elementów postawy w stosunku do osi długiej ciała.
(wg Ambrożego) - jest to zharmonizowany układ segmentów ciała względem siebie oraz w odniesieniu do osi mechanicznej ciała, utrzymany w minimalnym napięciu układu mięśniowego i układu nerwowego.
Cechy prawidłowej postawy :
Głowa wprost nad klatką piersiową, biodrami i stopami lub nieco w przód
Klatka piersiowa wysklepiona ku przodowi
Brzuch lekko wciągnięty lub płaski
Plecy łagodnie wygięte, łopatki nie wystają poza linię pośladków, ręce lub nogi prawidłowo ukształtowane, stopy wysklepione
Cechy nieprawidłowej postawy :
Głowa wychylona do przodu lub pochylona w bok
Brzuch wypukły, wysunięty w przód, zwiotczały, obwisły
Plecy zgarbione, zaokrąglone, silne wygięcie krzywizn w płaszczyźnie strzałkowej
Stopy płaskie
Metoda oględzinowa postawy ciała :
Płaszczyzna czołowa - przód :
Usytuowanie głowy nad klatką piersiową i barkami
Wyrostki barkowe
Linia sutków
Trójkąt talii
Kolce biodrowe przednie górne
Górne krawędzie rzepek kolanowych
Ułożenie kostek zewnętrznych
Płaszczyzna czołowa - tył :
Linia barków
Kąty dolne łopatek
Trójkąt talii
Kolce biodrowe tylne górne
Linia fałdów pośladkowych
Doły podkolanowe
Ułożenie kostek wewnętrznych
Płaszczyzna strzałkowa :
Usytuowanie głowy nad klatką piersiową
Zarys pleców
Usytuowanie barków
Uwypuklenie klatki piersiowej
Brzuch płaski wklęsły
Wysokość kolców biodrowych
Wysokość pępka
Krętarz większy kości biodrowej
Górna krawędź rzepki kolanowej
Kostki zewnętrzne
Zakres ruchliwości kręgosłupa :
Zginania i prostowania ( 170 - 250 st.)
Ruchów bocznych ( 110 st.)
Ruch obrotowy ( 160 st.)
ZAKKRES RUCHOMŚCI KOŃCZYN GÓRNYCH :
staw barkowy :
prostowanie - zginanie (50-0-170)
odwodzenie - przywodzenie (170-0-0)
rotacja zewnętrzna - wewnętrzna (60-0-70)
staw łokciowy :
prostowanie - zginanie (0-0-150)
staw nadgarstkowy :
supinacja - pronacja (90-0-60)
odwodzenie promieniowe - łokciowe (20-0-30)
wyprost - zgięcie (50-0-60)
ZAKRES RUCHOMOŚCI KOŃCZYN DOLNYCH :
staw biodrowy :
wyprost - zgięcie (15-0-135)
odwodzenie - przywodzenie (45-0-85)
rotacja zewnętrzna - wewnętrzna (45-0-45)
staw kolanowy :
prostowanie - zginanie (0-0-150)
staw skokowy :
wyprost - zgięcie (20-0-45)
nawracanie - odwracanie (20-0-45)
BIOMECHANIKA KRĘGOSŁUPA :
Biomechanika - dział fizjologii badający zjawiska ruchowe u zwierząt i człowieka z punktu widzenia mechaniki.
Zakres ruchliwości kręgosłupa :
Zginania i prostowania ( 170 - 250 st.)
Ruchów bocznych ( 110 st.)
Ruch obrotowy ( 160 st.)
Odcinki kręgosłupa : (łac. Columna vertebralis)
7 kręgów szyjnych - C - (vertebrae cervicales)
12 kręgów piersiowych - TH - (vertebrae thoracica)
5 kręgów lędźwiowych - L - (vertebrae lumbales)
5 kręgów krzyżowych - S - (os sacrum)
4 - 5 kręgów ogonowych - CO - (os coccygis)
Krzywizny kręgosłupa :
Lordoza - wygięcie kręgosłupa ku przodowi w płaszcz. strzałkowej; występuje w odcinku szyjnym i lędźwiowym (tzw. lordoza fizjologiczna)
Kifoza - wygięcie kręgosłupa ku tyłowi w płaszcz. strzałkowej; występuje w odcinku piersiowym i krzyżowym (tzw. kifoza fizjologiczna)
Więzadła : ( nauka - syndezmologia)
Są to pasma tkanki łącznej zbitej, przebiegające w pochewkach ścięgien (w. powięziowe) i torebkach stawowych (w. stawowe) lub łączące, skierowane ku sobie powierzchnie sąsiadujących kości, leżące poza jamą stawową (w. międzykostne).
Funkcje :
wzmacniają pochewki ścięgien i torebki stawowe
ograniczają ruchomość stawów
zapobiegają oddalaniu się od siebie końców stawowych kości
stabilizują narządy w jamie ciała
Więzadła przykręgowe :
podłużne przednie
podłużne tylne
żółte
międzypoprzeczne
międzykolczyste
nadkolcowe
karkowe
promieniste głowy
MIĘŚNIE STABILIZUJĄCE POSAWĘ :
Zakres ruchliwości kręgosłupa :
Zginania i prostowania ( 170 - 250 st.)
Ruchów bocznych ( 110 st.)
Ruch obrotowy ( 160 st.)
Mięśnie stabilizujące postawę : szyi, grzbietu, brzucha, pośladków, czworogłowy uda, trójgłowy łydki
MIĘŚNIE SZYI :
M.mostkowo-obojczykowo-sutkowy (sternocleidomastoideus) PP - Mostkowy koniec obojczyka i rękojeść mostka; PK - wyrostek sutkowy kości skroniowej; CZ - pochyla głowę w swoją stronę i skręca ją w przeciwną
M.szeroki szyi (plastysma) PP - skóra szyi na pograniczu klatki piersiowej; PK - skóra w okolicy żuchwy; CZ - obniża żuchwę i kąt ust
Mm.pochyłe (scaleni) PP - wyrostki poprzeczne kręgów szyjnych; PK - żebra pierwsze i drugie; CZ - zginają i pochylają bocznie szyję, unoszą żebra I i II, pomagają oddychać
M.płatowaty głowy (splenius) PP - wyrostki kolczyste pięciu górnych kręgów piersiowych i pięciu dolnych szyjnych; PK - wyrostki sutkowe i boczne części kości potylicznej, wyrostki poprzeczne dwóch górnych kręgów szyjnych; CZ - obustronnie prostuje głowę, jednostronnie obraca i pochyla głowę w swoją stronę
MIĘŚNIE GRZBIETU :
M.czworoboczny grzbietu (trapezius) PP - guzowatość kości potylicznej, więzadło karkowe, wyrostki kolczyste kręgów szyjnych i piersiowych; PK -boczna 1/3 obojczyka, wyrostek barkowy, grzebień łopatki; CZ - obraca łopatkę przy unoszeniu ramienia powyżej poziomu, pochyla głowę w bok i skręca w stronę przeciwną
M.najszerszy grzbietu (latiscimus dorsi) PP - wyrostki kolczyste 6 dolnych kręgów piersiowych, kręgów lędźwiowych, kość krzyżowa i grzebień biodrowy; PK - grzebień guzka mniejszego kości ramiennej; CZ - przywodzi i obraca ramię do wewnątrz, przy ustalonych ramionach podciąga ciało ku górze
M.dźwigacz łopatki (levator scapulae) PP - wyrostki poprzeczne kręgów szyjnych od 1 do 4; PK - górna część brzegu przyśrodkowego łopatki; CZ - unosi i zbliża łopatkę do kręgosłupa, przy ustalonej łopatce pochyla głowę ku tyłowi i bokowi
M.prostownik grzbietu (errector spinae)
biodrowo - żebrowy (ilio-costalis) PP - grzebień kości biodrowej; PK - kąty żeber; CZ - przy skurczu obustronnym prostuje kręgosłup, przy jednostronnym zgina bocznie
najdłuższy (longissimus) PP - grzebień kości biodrowej, wyrostki kolczyste od 1 lędźwiowego do 4 krzyżowego, wyrostki poprzeczne kręgów piersiowych od 7 do 12; PK - żebra i wyrostki poprzeczne kręgów piersiowych i szyjnych; CZ - (jak wyżej)
MIĘŚNIE BRZUCHA :
M.prosty brzucha (rectus abdominis) PP - chrząstki od 5 do 7 żebra; PK - kość łonowa i spojenie łonowe; CZ - zgina tułów, obniża żebra, unosi miednicę
M.skośny zewnętrzny (obliquus abdominis externus) PP - powierzchnia zewnętrzna od 5 do 12 żebra; PK - grzebień biodrowy, więzadło pachwinowe, kresa biała; CZ - obraca tułów w stronę przeciwną, zgina i pochyla tułów ku bokowi
M.skośny wewnętrzny (obliquus abdominis internus) PP - od 10 do12 żebra, pochewka mięśnia prostego brzucha, kresa biała; PK - powięź lędźwiowo-biodrowa, grzebień kości biodrowej; CZ - obraca, zgina i pochyla tułów w swoją stronę, obniża żebra
M.czworoboczny lędźwi (quadratus lumborum) PP - wyrostki poprzeczne kręgów lędźwiowych; PK - grzebień biodrowy; CZ - obniża 12 żebro, zgina bocznie tułów
MIĘŚNIE OBRĘCZY MIEDNICZEJ :
M.pośladkowy wielki (gluteus maximus) PP - tylna część talerza biodrowego, kość krzyżowa, więzadło krzyżowo- guzowe; PK - guzowatość pośladkowa kości udowej, przegroda międzymięśniowa boczna; CZ - prostuje, odwodzi i obraca na zewnątrz udo w stawie biodrowym
M.czworogłowy uda (quadriceps femoris) +
M.prosty uda (rectus femoris) = PP - kolec biodrowy przedni dolny; PK - rzepka za pośrednictwem więzadłarzepki do guzowatości kości piszczelowej; CZ - prostują staw kolanowy, mięsień prosty zgina udo
MIĘŚNIE KULSZOWO - GOLENIOWE :
M.dwugłowy uda (biceps femoris) PP - głowa krótka - kresa chropawa, głowa długa - guz kulszowy; PK - głowa strzałki; CZ - silny zginacz stawu kolanowego, również prostuje staw biodrowy
M.półścięgnisty (semitendinosus) PP - guz kulszowy; PK - kość piszczelowa, poniżej guzowatości kości piszczelowej; CZ - zgina staw kolanowy
M.półbłoniasty (semimembramosus) PP - guz kulszowy; PK - kość piszczelowa, poniżej guzowatości kości piszczelowej; CZ - zgina staw kolanowy
M.trójgłowy łydki (triceps surae) PP - tylna część powierzchni kłykci kości udowej; PK - guz piętowy poprzez ścięgno piętowe - achilles; CZ - zgina staw kolanowy, zgina podeszwowo i odwraca stopę