Przyczyny trudności w uczeniu się:
zaniedbanie środowiskowe (tkwiące w domu rodzinnym):
deficyt doświadczeń społeczno-poznawczych
niezaspokojone potrzeby biologiczne i psychiczne
zaniedbania pedagogiczne (tkwiące w szkole):
niedostateczne kwalifikacje nauczycieli
niewłaściwy dobór technik pracy umysłowej
niedostosowana struktura treści nauczania
niedostateczne warunki bazowe
trudności w werbalizacji sądów, ocen, wartości
deprymacja kulturowa (tkwiące w domu rodzinnym):
brak stymulacji myślenia poznawczego
ograniczony rozwój mowy oraz myślenia pojęciowego i logicznego w systemie percepcyjno-motorycznym
mikrozaburzenia rozwojowe (w uczniu):
w procesach poznawczych
w dynamice procesów nerwowych
inteligencja niższa niż przeciętna ( w uczniu):
względnie trwałe ogólne opóźnienie rozwoju intelektualnego
INTEGRACJA- dążenie do zespolenia w procesie nauczania osób niepełnosprawnych wraz z osobami sprawnymi w naturalnym dla nich środowisku.
EKSTERGACJA- izolowanie osób niepełnosprawnych w środowisku, stosunek zachowawczy do osób niepełnosprawnych
Integracja w życiu społecznym- praca nad ewolucją odczuć społecznych, zadbanie o dogodny podjazd dla dzieci na wózkach, przygotowanie obiektów do korzystania z nich osób niepełnosprawnych podjazdy windy zew. przy urzędach, sklepach, poczcie, by osoby niepełnosprawne mogły z nich w pełni korzystać.
Integracja jako ruch społeczny i edukacyjny- przeciwdziałanie tendencjom segregacyjnym, izolacyjnym, nieakceptowania stygmatyzacji, nietolerancji i dyskryminacji osób upośledzonych jako zjawiska społeczne, które nie mieszczą się w nowoczesnej kulturze humanitarnej. Trzeba kształtować pozytywny stosunek emocjonalno-społeczny do ludzi niepełnosprawnych już u dzieci.
Koncepcje integracyjnego wychowania i nauczania dzieci o odmiennym rozwoju:
W Europie najbardziej znane są następujące podstawowe koncepcje zniwelowania dystansu między szkołami specjalnymi a szkołami powszechnymi. Są to:
szkoły integracyjne - dla dzieci z różnymi odchyleniami od normy uczęszczających do zwykłych klas szkoły masowej;
klasy integracyjne - jako całkowite lub częściowe włączanie dzieci niepełnosprawnych do zajęć w zwykłych klasach;
klasy współpracujące - uczęszczanie tych dzieci tylko na niektóre wspólne zajęcia z dziećmi z klas zwykłych (typowych);
klasy pomocnicze - organizowanie grup specjalnych w zwykłych (typowych) szkołach;
nauczyciele wspierający - włączenie specjalistów z określonej dziedziny, jako dodatkowych w klasie;
nauczanie indywidualne - praca według indywidualnego programu w stałym kontakcie z rówieśnikami w domu i szkole prowadzona przez nauczycieli szkół specjalnych i masowych.
3 rodzaje integracji:
a)fizyczna-aby zredukować dystans do dzieci z upośledzeniem fizycznym
b)funkcjonalna-polega na realizacji takich samych aktywności i planu pracy jak reszta klasy
c)społeczna-przygotowanie społeczeństwa do przyjęcia osób niepełnosprawnych do swojego grona; najtrudniejszy poziom integracji.
Najważniejsze dokumenty wychowania integracyjnego:
1948- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 1994- (UNESCO) Deklaracja z Salamanki
1989-Konwencja Praw Dziecka - wytyczne dla działu w zakresie specjalnych potrzeb eduk.
1899-Światowa deklaracja edukacji dla wszystkich 2002- Deklaracja Madrycka
1993-standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych
We wszystkich dokumentach podstawą jest kwestia edukacji, jako podstawowego prawa wszystkich ludzi niezależnie od rasy, płci, zamieszkania, czy stopnia niepełnosprawności.
Specjalne potrzeby edukacyjne- termin sformułowany w 1978r przez dr Jastrząb, dotyczy uczniów którzy nie mogą mimo wszelkich starań sprostać wymaganiom powszechnie obowiązującego programu nauczania. Wykazują one znacznie większe trudności niż ich rówieśnicy. Przede wszystkim potrzebują dużo więcej czasu na opanowanie wiadomości niż rówieśnicy, uczą się małymi partiami, przechodząc stopniowo od łatwiejszych do trudniejszych zadań. Specjalne potrzeby ucznia obejmuje Deklaracja z Salamanki-1994r.
Wady i zalety wychowania integracyjnego:
ZALETY:
mała liczba uczniów w klasie (powinny za tym iść innowacyjne metody nauczania, bogate pomoce naukowe, dokładna nietypowa ocena)
nauczyciel akceptuje dziecko niepełnosprawne nie, jako dziecko specjalne, ale jako dziecko, które jest obarczone trudnościami rozwojowymi
zapewniona jest opieka medyczna (dla tych osób jest ułatwiony dostęp do zajęć rewalidacyjnych, korekcyjno-kompensacyjnych i logopedycznych)
dzieci niepełnosprawne uczą się społecznego sposobu bycia ( zmniejsza się u nich poczucie lęku)
wpływa pozytywnie na zachowania niepełnosprawnych (odczuwają, że są akceptowane, kochane, odnoszą sukcesy, uczestniczą w zabawach, zajęciach z kolegami)
wpływa pozytywnie na dzieci zdrowe, ponieważ akceptują specyfikę odmienności
nauka pozwala na bycie dziecka w rodzinie.
WADY:
dziecko uświadamia sobie inność (ma niższe poczucie własnej wartości, powoduje to wycofanie się)
dla dzieci niepełnosprawnych organizowane są specjalistyczne zajęcia, co umacnia poczucie inności (powinny łączyć się ze zdrowymi dziećmi np. obóz)
nie zawsze pozytywne nastawienie społeczeństwa do osób niepełnosprawnych (uprzedzenia najczęściej u rodziców dzieci zdrowych).
Edukacja dla wszystkich:
1990 UNESCO zorganizowało konferencję w Jomtien, tam powstał dekret Edukacja Dla Wszystkich, postanowiono:
-opracować program, aby doprowadzić do zaspokojenia podstawowych potrzeb edukacyjnych wszystkich ludzi ( pisanie, czytanie, liczenie)
- uzupełniono art.26 Deklaracji Praw Człowieka- konieczność zadbania o wysoką jakość procesów kształcenia
-najpierw sporządzono raport o poziomie zaspokajania potrzeb edukacyjnych w różnych krajach
-wyniki alarmujące: nie jest realizowana podstawa programowa.
" Światowa deklaracja edukacji dla wszystkich"- opisywała program edukacyjny i plan działania na 10 lat. Najpilniejsze było wprowadzenie podst. potrzeb dla ludzi: czytania, pisania, formułowania myśli, liczenia, rozwiązywanie problemów, wpojenie postaw i wartości.
Do tej deklaracji powstały raporty krajowe. Każdy kraj sporządził raport i urządził konferencję. W Polsce pierwsza odbyła się w Warszawie w 1993. Każdy kraj ma stworzyć swój program-Każdy kraj realizuje wspólne zadania:
Rozwój demokratycznych i humanitarnych wartości zachowań.
Uwypuklenie międzynarodowego wymiaru edukacji.
Zapobieganie analfabetyzmowi funkcjonalnemu.
Edukacja na rzecz środowiska naturalnego.
Rozwój oświaty dorosłych.
Edukacja dla dzieci specjalnej troski.
Kształcenie i doskonalenie n-li.
W roku 2000 zorganizowano II konferencję. Przyjęto nowe zadania do realizacji do 2015r.:
1.tworzenie narodowych planów działań.
2.zdobywanie środków na realizację programu.
3.zdobywanie partnerów i wzajemna wymiana osiągnięć, możliwości.
4.szukanie rozwiązań dla problemów specyficznych.
5.śledzenie postępów drogą wymiany informacji i doświadczeń.