PROGRAM AUTORSKI

WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE

KL. I

Program opracowała:

ALINA OŻGA

NAUCZYCIELKA NAUCZANIA POCZĄTKOWEGO

W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 10

im. JANUSZA KORCZAKA

w TARNOBRZEGU

TARNOBRZEG 2005r.

WPROWADZENIE

Statystyki przypominają, że Polska zajmuje niechlubne miejsce w ilości wypadków drogowych i ich skutków mierzonych liczbami zabitych i rannych. Wśród nich znajduje się niestety wiele dzieci i młodzieży (ok. 40% ogółu ofiar).

Zgodnie z prawem o ruchu drogowym dzieci od lat siedmiu mogą być samodzielnymi uczestnikami ruchu drogowego w charakterze pieszych i pasażerów. Ponieważ warunki korzystania z dróg stają się coraz trudniejsze, w związku ze zwiększającą się liczbą pojazdów, należy nasilić pracę dydaktyczno – wychowawczą w celu lepszego przygotowania do bezpiecznego zachowania się najmłodszych a zarazem najsłabszych użytkowników dróg. Chodzi o to, by dzieci same umiały uniknąć zagrożenia i nie powodowały swym zachowaniem utrudnień

i zagrożeń dla innych.

Mimo pewnego przygotowania w przedszkolu dziecko przychodzące do szkoły nie jest w stanie w sposób odpowiedzialny rozwiązywać trudnych problemów na drodze. Postępuje często metodą prób i błędów, czasem naśladuje kolegów, co nierzadko kończy się wypadkiem. Uczniowie klas pierwszych wymagają więc szczególnej pomocy rodziców

i nauczycieli, odpowiednio ukierunkowanych zajęć sprzyjających przygotowaniu do bezpiecznego korzystania z dróg publicznych.

Wychowujmy świadomych i kulturalnych uczestników ruchu drogowego – bez względu na to, czy poruszają się pociągiem, rowerem czy pieszo, jeśli kulturalnie i świadomie, to na pewno bezpiecznie i zgodnie z dewizą:

„ŻYWY ZNACZYSZ WIĘCEJ”.

ZAŁOŻENIA:

program ma charakter profilaktyczny, ma na celu wykształcenie u dzieci świadomej umiejętności radzenia sobie w sytuacjach niebezpiecznych na drodze, kształtowanie bezpiecznych zachowań u dzieci,
jest adresowany do uczniów klas pierwszych.

Podstawowy cel wychowania komunikacyjnego to:

Uczyć podstawowych zasad poruszania się po ulicy, starać się nie

o wpojenie uczniom wiedzy teoretycznej, treści przepisów prawnych –

a o wykształcenie w nich nawyków prawidłowego chodzenia po drogach, umiejętnego przekraczania jezdni, kulturalnego korzystania ze środków komunikacji publicznej; wyjaśnić, czym jest ruch drogowy, jakie niesie zagrożenia, ale też i korzyści, wszak motoryzacja i jej rozwój jest niewątpliwym nośnikiem cywilizacji i postępu.

Jako nadrzędne cele nauczania w klasach I-III należy przyjąć:

*zapoznanie uczniów z podstawowymi zasadami prawidłowego postępowania w ruchu drogowym.

*wyrobienie bezpiecznych i kulturalnych zachowań w ruchu drogowym.

W wyniku zrealizowania programu wychowania komunikacyjnego uczeń powinien:

ZNAĆ

*zasady prawidłowego poruszania się po drogach ( jako pieszy czy pasażer);

*zasady przechodzenia przez jezdnię;

*zagrożenia na jakie jest narażony w ruchu drogowym w drodze do szkoły i ze szkoły, podczas zabawy i w czasie podróży;

*podstawowe sposoby postępowania przy udzielaniu pierwszej pomocy w najczęściej spotykanych urazach powstających w czasie zabaw;

UMIEĆ

*zachowywać się prawidłowo i kulturalnie na drogach, przystankach, w środkach komunikacji publicznej i w samochodach osobowych;

*przewidywać skutki nieprzestrzegania zasad ruchu drogowego;

*postępować zgodnie z zasadami współżycia społecznego (respektowania praw innych i wzajemnej pomocy);

*udzielać pierwszej pomocy przy krwotoku z nosa i niewielkich skaleczeniach;

MIEĆ

ukształtowane społeczne postawy wyrażające się w:

*poszanowaniu prawa oraz gotowości niesienia pomocy innym na drodze;

*poczuciu odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i innych uczestników ruchu drogowego.

MATERIAŁ NAUCZANIA

KLASA I

Droga dziecka do szkoły i ze szkoły – znajomość swojej drogi i adresu zamieszkania.
Uczestnicy ruchu drogowego: pieszy, pasażer, kierujący pojazdem.
Znajomość wybranych znaków drogowych przeznaczonych dla pieszych.
Elementy drogi: jezdnia, chodnik, pobocze.
Sygnalizacja świetlna, „zebra”, przejście podziemne, przejście nadziemne (kładka).
Skrzyżowanie, zakręt, przejazd kolejowy, odcinek prosty.
Zasady bezpieczeństwa w trakcie zabaw w pobliżu ulic.
Zachowanie się na drodze w terenie niezabudowanym, na przejściu dla pieszych, skrzyżowaniach, w środkach komunikacji publicznej.
Poruszania się po drogach w niekorzystnych warunkach atmosferycznych.
Wpływ motoryzacji na zanieczyszczenie powietrza.
Przestrzeganie przepisów ruchu drogowego obowiązujących pieszych – pięć zasad przechodzenia przez jezdnię.
Udzielanie pierwszej pomocy przy krwotoku z nosa.

UCZEŃ:

*zna swój adres i potrafi opisać swoją drogę do szkoły;

*zna niektóre znaki drogowe;

*potrafi wymienić uczestników ruchu drogowego;

*zna przydatność znaczków odblaskowych i jest w nie wyposażony;

*przestrzega zasad poruszania się po drogach i przechodzenia przez jezdnię;

*zna pięć zasad przechodzenia przez jezdnię;

*rozpoznaje podstawowe znaki drogowe dla pieszych;

*zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństwa zabaw w pobliżu jezdni;

*kulturalnie zachowuje się w środkach komunikacji;

*zachowuje ostrożność na drodze w różnych warunkach atmosferycznych;

*wie, że spaliny są szkodliwe dla środowiska;

*umie udzielić pomocy przy krwotoku z nosa;

*zna podstawowe pojęcia związane z ruchem drogowym.

METODYKA ZAJĘĆ:

Zajęcia mają mieć charakter warsztatowy. Ta forma dostarcza dzieciom najwięcej okazji do uczenia się przez doświadczenie. Uwzględniono następujące aspekty pracy warsztatowej:

Metody aktywizujące:

wycieczka;
„burza mózgów”;
metoda graffiti;
inscenizacja;
wywiad;
plakat;
zabawy integracyjne;
diamentowe uszeregowanie;
symulacje;

Praca w grupach: Dzieci współpracują ze sobą , prowadzą dialogi, konfrontują wiedzę. Ta forma pracy jest szansą na zaktywizowanie dzieci nieśmiałych

i może posłużyć jako trening asertywności.

Wspierająca rola nauczyciela i policjanta – nauczyciel

i policjant jako doradca, koordynator.

WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU

Zawarte w programie treści należy realizować na zajęciach w formie gier i zabaw mających na celu wyrabianie nawyków niezbędnych do bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym.

EWALUACJA

Ewaluacja to sposób działania, za pomocą którego opisujemy rezultaty, wyniki końcowe zaistniałych faktów zarówno pozytywnej, jak

i negatywnej strony.

Metody ewaluacyjne:

obserwacja ucznia w ciągu roku;
„walizka i kosz”;
buźki smutne i uśmiechnięte;
„sygnalizacja świetlna”.

BIBLIOGRAFIA

Bober W.: Wychowanie komunikacyjne w szkole, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1998.
Jasiński A., Kotowski W.,Wasiak M.: Nowy Kodeks Drogowy z komentarzem, Wydawnictwo Książkowe INFOR, Warszawa 1998.
Okoń W.: O zabawach dzieci, PZWS, Warszawa 1950.
Program nauczania początkowego. Klasy I – III, Warszawa 1992.
Zespół autorski : Bądź bezpieczny na drodze, WSiP, Warszawa 1996.

TEMATYKA ZAJĘĆ I SPOSOBY REALIZACJI

TEMATYKA ZAJĘĆ	SPOSOBY REALIZACJI
Droga to nie boisko! – Swobodny ruch na boisku szkolnym, a uporządkowany ruch na drodze.	Obserwacja ruchu na podwórku, boisku szkolnym i drodze. Porównywanie uporządkowanego ruchu drogowego ze swobodnym poruszaniem się dzieci np. na boisku szkolnym. Pogadanka , szukanie odpowiedzi na pytanie: dlaczego na drodze nie może być swobodnego ruchu?
Czy wszystkie drogi są jednakowe? – drogi w mieście i poza miastem. Różne rodzaje dróg.	Ćwiczenia w rozpoznawaniu elementów drogi w pobliżu szkoły, domu. Obserwacja różnych dróg. Porównywanie drogi w mieście i na wsi ( przypomnienie wiadomości z przedszkola). Określanie miejsc poruszania się po drodze uczestników ruchu.
Bezpieczna droga do szkoły.	Rozmowa o drodze do szkoły poszczególnych grup dzieci. Opis długości drogi i miejsc niebezpiecznych. Wykonanie makiety dróg wokół szkoły.
Lewa i prawa strona. Ruch, użytkownicy drogi, kierunki ruchu.	Ćwiczenia w spoglądaniu w lewo, w prawo i chodzeniu lewa stroną drogi, prawą stroną chodnika. Zabawy. Ćwiczenia w rozróżnianiu lewej i prawej strony ( zaznaczanie, rysowanie, układanie).
Blisko – bliżej – najbliżej. Kształtowanie umiejętności oceniania odległości i orientacji przestrzennej.	Określanie położenia wybranego obiektu lub obiektów według przyjętego punktu odniesienia za pomocą słów: bliżej, dalej, po lewej, po prawej stronie oraz ocenianie odległości szacunkowo („na oko”) wzrokiem lub za pomocą pomiaru ustaloną miarą (krokami, patykiem, linijką itp.). Sprawdzanie czasu przejścia np. 10, 20, 30 m.
Jak przez jezdnię przechodzić, by sobie nie zaszkodzić? – Prawidłowe i nieprawidłowe zachowanie się na drodze.	Zabawa w pieszych i pojazdy na boisku szkolnym. Ćwiczenia w określaniu bezpiecznego miejsca zatrzymania się pieszego na chodniku lub poboczu przed wejściem na jezdnię( określenie widoczności drogi). Obserwacja bezpiecznego przekraczania przez pieszych jezdni. Mierzenie długości drogi w poprzek(na boisku) i ukośnie do chodnika. Porównywanie.
Bezpieczniej po pasach. – Gdzie i w jakich sytuacjach nie wolno pieszemu przechodzić przez drogę.	Pokaz bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię zgodnie z zasadami upewniania się, ruchu prawostronnego: na odcinku prostym i skrzyżowaniach różnego typu, w warunkach małego nasilenia ruchu. Pogadanka. Pokaz. Ćwiczenia na boisku. Analiza wypadku.
Idę do szkoły w deszczowy dzień. – Chodzenie po drogach w trudnych warunkach atmosferycznych.	Ćwiczenia w rozpoznawaniu dźwięków pojazdów. Oglądanie filmu. Eksperyment – pokaz widoczności osób z elementami odblaskowymi i bez nich, o zmierzchu, podczas złych warunków atmosferycznych (lub w zaciemnionej sali ), w ubraniu ciemnym i jasnym.
Kiedy można przejść? – Przechodzenie przez jezdnię.	Ćwiczenia przygotowujące do uważnego patrzenia i słuchania podczas poruszania się po drogach ( reagowanie na sygnały świetlne, dźwiękowe i postawę policjanta). Ćwiczenia w przechodzeniu przez jezdnię w miejscu wyznaczonym (przy zapewnieniu opieki osób dorosłych). Ćwiczenia na boisku (chodzenie energicznym, zdecydowanym krokiem).
Mówią, choć głosu nie mają – rozpoznawanie sygnalizacji świetlnej.	Gry i zabawy ruchowe. Sprawdzian – rozróżnianie kolorów – kolorowanie rysunków, układanie elementów zielonych, żółtych, czerwonych. Ćwiczenia na makiecie skrzyżowania – ruch pieszych przy zmianie świateł sygnalizacji. Praktyczna nauka przechodzenia przez jezdnię – ćwiczenia na boisku szkolnym i na drodze.
Szosa blisko, zjazd po śniegu... – niebezpieczeństwo zabaw w pobliżu jezdni.	Oglądanie ilustracji. Pogadanka. Analiza wypadku drogowego.
Ale czy zdąży się zatrzymać? – droga zatrzymania pojazdu.	Zabawy na boisku: zatrzymywanie się na sygnał dźwiękowy i świetlny. Pokaz drogi zatrzymania roweru lub samochodu. Obserwacja hamowania pieszego i pojazdów oraz określanie drogi zatrzymania zależnie od prędkości i stanu nawierzchni drogi.
Idź wzorowo! Zawsze z głową! – Czym grozi niewłaściwe zachowanie na jezdni.	Opis wypadku, analiza, oglądanie ilustracji, omówienie niebezpieczeństw lokalnych. Analiza różnych zachowań w kontekście zatrzymania pojazdu.
Pociąg zawsze pierwszy! – Przechodzenie przez tory kolejowe i tramwajowe.	Zabawy ruchowe. Oglądanie ilustracji i filmu.
Kulturalnie i wzorowo, czyli o zachowaniu w środkach komunikacji miejskiej.	Wycieczka – obserwacja dróg, przystanków i ich oznakowania. Pokaz ilustracji, omawianie różnych zachowań. Scenki (technika dramy) ukazujące zachowanie się pasażerów w autobusie.
Bliżej – dalej, w lewo – w prawo. Rozwijanie orientacji i spostrzegawczości.	Zabawy i gry ruchowe. Ćwiczenia w określaniu odległości( ocena, mierzenie) oraz kierunku. Mierzenie czasu przejścia określonej odległości.
Gdzie się bawić? – niebezpieczeństwo zabaw w pobliżu dróg.	Omawianie ilustracji. Pogadanka o wiosennych zabawach w pobliżu dróg i na drogach( jazda na rolkach, rowerze, gra w piłkę).
Drogowy znak! – Wiem co i jak. Znaki drogowe obowiązujące pieszych.	Zabawy ze znakami( co mówi znak). Rozpoznawanie znaków drogowych w najbliższym otoczeniu.
Wzywam na pomoc... – czyli o udzielaniu pierwszej pomocy w przypadku stłuczenia i krwotoku z nosa.	Rozmowa o skaleczeniach, stłuczeniach, krwotoku z nosa – spotkanie z higienistką szkolną. Scenki : zawiadamianie dorosłych, prośba o pomoc, telefony do pogotowia ratunkowego. Praktyczne ćwiczenia – obmywanie zadrapanej, zabrudzonej skóry, robienie okładów, próba bandażowania.
Jedziemy na wakacje! – utrwalenie znajomości zasad ruchu drogowego.	Zabawy na makiecie. Konkurs – WZOROWY PIESZY.