Czym jest komunikacja interpersonalna?

Październik to czas, kiedy wielu młodych ludzi chcąc zarobić na utrzymanie podczas studiów, rozpoczyna poszukiwanie pracy. W trakcie rozmów kwalifikacyjnych z potencjalnymi pracodawcami, niezbędna Wam będzie wiedza z zakresu komunikacji interpersonalnej. Czym więc jest komunikacja interpersonalna?

Komunikacja interpersonalna to zdolność lub umiejętność skutecznego porozumiewania się. Kluczem do niego jest postawa otwarta, tzn. oznaczająca gotowość do dzielenia się informacjami o swoich poglądach, opiniach, zamiarach, itp. Ludzie otwarci zazwyczaj są postrzegani jako pogodni, sympatyczni, serdeczni, przyjaźnie nastawieni do otaczającego ich świata, życzliwi wobec innych.
 
Niezwykle ważną sprawą w komunikacji interpersonalnej jest tzw. język lub mowa ciała. Przeprowadzone badania naukowe wykazały, iż ponad 90% informacji przekazywanych w trakcie rozmowy lub wystąpień publicznych wynika właśnie z mowy ciała. Jest ona bardziej spontaniczna i często nieuświadomiona, może sprawić, że to co mówimy jest bardziej lub mniej wiarygodne. W ciągu zaledwie kilku sekund nasz rozmówca odbiera korzystne lub niekorzystne wrażenia na nasz temat. Warto wiedzieć, iż pozostaną one na długo w jego pamięci i niechętnie zmieni on zdanie na nasz temat, nawet gdyby to zdanie z czasem okazało się fałszywe.

Mimika to kolejny element wpływający na to, jak nas odbiera nasz rozmówca, np. uśmiech bywa zaraźliwy, a zaciśnięte usta wyrażają dezaprobatę i z pewnością nie zrobią pozytywnego wrażenia na rozmówcy. Zmarszczenie brwi lub czoła to typy zachowań służące najczęściej wyrażaniu emocji.

Bardzo silne sygnały w kierunku rozmówcy przekazywane są poprzez sposób patrzenia na niego. Należy pamiętać, że gdy ludzie patrzą sobie w oczy:
* mniej niż 30% rozmowy oznacza to, iż rozmówcy nie interesują się tematem rozmowy,
* 30-60% oznacza to, iż interesuje ich temat rozmowy,
* powyżej 60% oznacza to, iż interesują się bardziej sobą nawzajem niż tematem rozmowy.

Z kolei tzw. "zabójcze spojrzenie", "próba sił", "patrzenie wilkiem", "rozbiegane oczy", "błysk w oczach" lub "puste spojrzenie" nie służą skutecznemu porozumiewaniu się. W każdym z tych powiedzeń ukryta jest część prawdy na temat jednego z najważniejszych elementów komunikacji interpersonalnej. Jeśli zaś chodzi o źrenice to istotne jest to, czy źrenice w trakcie rozmowy "rozszerzają się", co oznacza radość, czy "zwężają się", co oznacza złość. Należy podkreślić, że ruch źrenic jest trudny do opanowania lub kontrolowania. Sygnały, jakie wysyłają nasze oczy poprzez sposób patrzenia na naszego rozmówcę, są bardzo wyraźne i trudne do zafałszowania.

Układ ciała, jaki ludzie przyjmują wobec innych, postawa ciała może świadczyć o stopniu zrelaksowania lub zdenerwowania, czy też sympatii lub antypatii. Odchylenie ciała do przodu oznacza zainteresowanie tematem rozmowy, to sygnał zrelaksowania, poczucia bezpieczeństwa i pewności siebie, a odchylenie do tyłu budzi negatywne odczucia rozmówcy. Natomiast sztywne, zasłonięte ramionami skrzyżowanymi przed klatką piersiową ciało sygnalizuje postawę obronną.

Jeśli zaś chodzi o gesty to, np. "otwarte dłonie" oznaczają zaufanie, szczerość zamiarów
i intencji. Natomiast skrzyżowane ręce lub dłonie, mocno zaciśnięte pięści, ramiona mogą jedynie budzić negatywne odczucia w rozmówcy. Podpieranie głowy, zakrycie dłonią ust lub splecenie dłoni za głową świadczą o lekceważeniu albo znudzeniu rozmówcą bądź tematem rozmowy.

Z kolei kontakt dotykowy (np. podanie ręki przy powitaniu lub pożegnaniu, przyjazne uściski, poklepywanie po plecach) jest regulowany w naszej kulturze bardzo ścisłymi regułami. Jest on najczęściej stosowany wobec bliskich osób lub podczas różnego rodzaju uroczystości.

Dystans fizyczny między rozmówcami jest obrazem dystansu psychicznego i ma zmienny charakter. Niewielki dystans sygnalizuje duży stopień wzajemnej znajomości i intymności, a większy - niewielki stopień zażyłości między rozmówcami. Wyróżniamy cztery sfery dystansu fizycznego:
* intymny (poniżej 45 cm) dla najbliższych,
* osobisty (45-120 cm) dla znajomych, przyjaciół,
* społeczny (120-360 cm) dla nieznajomych,
* formalny (powyżej 360 cm) dla wystąpień publicznych, tak by zachować właściwy dystans.

Powszechnym gestem życzliwości jest potakiwanie. Świadczy ono o tym, iż zgadzamy się z rozmówcą, akceptujemy lub popieramy to, co do nas mówi.

Ton głosu w czasie trwania rozmowy nie może być ani zbyt silny, ani zbyt cichy, ważna jest bogata intonacja oraz wyraźna, lecz nie przesadna artykulacja. Wysokość głosu, barwa, rytm - te jakości głosowe pozwalają odczytać, kiedy wypowiedź jest przyjazna, a kiedy złośliwa, kiedy wypowiadana z irytacją, a kiedy moralizatorska.

Ogólny wygląd fizyczny - budowa ciała, fryzura, cechy ubioru, makijaż czy rozmaite dodatki, np. biżuteria lub torebka to elementy niosące informację o atrakcyjności, statusie społecznym, postawie wobec innych. Należy o tym pamiętać chcąc nabyć umiejętność skutecznego porozumiewania się. Warto podkreślić, iż schludny i dyskretnie elegancki ubiór może wyrażać szacunek wobec rozmówcy, a niedbały i niestosowny do okoliczności strój może przez rozmówcę zostać odebrany jako sygnał lekceważenia jego osoby.

Nie bez znaczenia są także elementy środowiska fizycznego, w jakim odbywa się rozmowa lub wystąpienie publiczne. Dobór mebli, koloryt ścian, rodzaj oświetlenia, dostępna przestrzeń, zapach, muzyka lub nagłośnienie stanowią elementy tworzące tło spotkania i wiele mówiące o jego uczestnikach. Należy więc, o ile to możliwe, zadbać wcześniej i o te kwestie tak, aby warunki naszego porozumiewania się z innymi były dla obu stron jak najbardziej optymalne. 


Artykuł pochodzi z

2004-11-02