ISTOTA FINANSÓW
To co znajduje się w nawiasach z * - moje dodatkowe zapiski z wykładów...
Teza 1.
W potocznym znaczeniu termin finanse oznacza zasoby pieniężne. W literaturze ekonomicznej finanse definiuje się jako zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i podziałem zasoboów pieniężnych. Tam gdzie nie ma pieniędzy tzn. w gospodarce zwanej naturalną czy też bezpieniężną nie ma również finansów.
Teza 2.
Termin finanse przesądza o ustaleniu przedmiotu nauki finansów. Nauka finansów jest jedną z głaęzi nauki ekonomii - jest to dyscyplina naukowa o zjawiskach i procesach pieniężnych, a więc jednym z głównych aspektów zjawisk badanych przez ekonomię.
Teza 3.
Zjawiskami finansowymi interesuje się nie tylko ekonomia ale również prawo. W Polskiej literaturze odróżnia się naukę prawa finansowego, bankowego. Prawne aspekty gospodarki pieniężnej państwa i innych związków publiczno-prawnych od nauki finansów zajmującej się ekonomiczną stroną gospodarowania pieniądzem przez:
państwo
samorząd terytorialny
przedsiębiorstwa
banki i inne instytucje finansowe
gospodarstwa domowe
Teza 4.
Przedmiotem zainteresowania nauki finansów jest ruch pieniądza tzn.
jego kreacja, czyli tworzenie
jego cyrkulacja, czyli krążenie
jego osiadanie wpostaci oszczędności i rezerw pieniężnych
Analizę ruchu pieniądza w gospodarce prowadzi się na tle i w związku z przebiegiem zjawisk w tzw. sferze rzeczowej gospodarki tj. na tle procesów produkcji, podziałów, spożycia indywidualnego i spożycia zbiorowego.
Teza 5.
Przedmiot nauki finansów nie różni się w zasadzie od przedmiotu zainteresowania ekonomii a zwłaszcza makroekonomii badającej przebieg zjawisk ekonomicznych w skali całego gospodarstwa narodowego.
Nauka finansów od nauki ekonomii różni się stopniem szczegółowości badanych zjawisk pieniężnych ponieważ nie zatrzymuje się na badaniu wielkości agregatowych (globalna podaż, globalny popyt) a bada wewnętrzną strukturę tych agregatów oraz czynności, które tę strukturę kształtują.
Jeszcze bardziej szczegółowo zjawiska te badają poszczególne części nauki finansów tj. nauka finansów publicznych, przedsiębiorstw, nauka finansów banków itp..
Teza 6.
Analizę ruchu pieniądza w nauce finansów łączy się z analizą określonych kategorii pieniężnych tj. np.: ceny, stopy procentowe, stopy opodatkowaniaczy kursy walut ale też kategorii sfery realnej tj.dóbr prywatnych jak i publicznych
(podatki pośrednie:
- od towarów i usług (VAT)
- akcyza
- od gier
Podatki bezpośrednie:
- dochodowy od osób fizycznych (PIT)
- dochodowy os osób prawnych (CIT)
- od czynności cywilno-prawnych
spadki i darowizny, rolny, leśny, od nieruchomości)*
Teza 7.
Pieniądz pojawia się na pewnym etapie gospodarki wymiennej, pełni w niej kilka ważnych funkcji:
funkcja miernika wartości
funkcja środka tezauryzacji (gromadzenia skarbu)
funkcja środka cyrkulacji
funkcja środka płatniczego
funkcja pieniądza światowego
Teza 8.
Pieniądz występuje w gospodarce w postaci zasobów oraz strumieni. Jest też wykożystywany jako miara w procesach produkcyjnych (do ustalenia wielkości efektów i nakaładów), w procesach konsumpcji indywidualnej i zbiorowej. Mierzenie w pieniądzu nakładów oraz efektów jak też wielkości spożycia nie wymaga rzeczywistej obecności zasobów pieniężnych.
Teza 9.
Pojęciem szerszym od finansów jest pojęcie gospodarki finansowej. Obejmuje ono wszystkie formy działania w dziedzinie zjawisk pieniężnych. Gospodarka finansowa obejmuje zatem działania związane z:
przygotowaniem przeprowadzenia wszelkiego rodzaju operacji pienieżnych w tym ichplanowanie
faktyczną realizację tych operacji pieniężnych
ewidencję i analizę przebiegu operacji pieniężnych w przyszłości
kontrola przebiegu operacji pieniężnych w przeszłości
Teza 10.
Obok pojęcia gospodarki finansowej w nauce finansów występuje pojęcie tzw. polityki finansowej.
Polityka finansowa wiąże się z realizacją określonych celów oraz występowaniem określonych instrumentów czyli narzędzi polityki finansowej. Polityka finansowa jest prowadzona przez wszystkie podmioty gospodarcze. Inny charakter ma jednakpolityka finansowa gospodarstwa domowego a inna przedsiębiorstwa czy też państwa.