1.Państwo - termin "państwo" w znaczeniu, jakim sie dziś posługujemy, a więc obejmującym wszystkie formy politycznej organizacji społeczeństwa danego krajupojawił się dopiero w XVI w. Do terminologii politycznej wprowadził go Niccolo Machiavelli, Który w "Ksieciu" na określenie państwa jako takiego posłużył się słowem "stato" .Etymologicznie włoskie "stato" pochodzi od terminu "status' oznaczającego m. in. ustrój, porządek publiczny. Wyraz "stato" z języka włoskiego przeniknął do innych języków. Z tego źródła wywodzi sie angielskie słowo "State", francuskie "Etat", niemieckie "Staat", hiszpańskie "Estado".

2.Definicje państwa-ze względu na wieloznaczność pojęcia "państwo" oraz związanych z nim zagadnień, w ramach teorii państwa formułowane są różne definicje:

-funkcjonalne - charakteryzują państwo poprzez wskazanie funkcji, jakie musi ono spełniać w danym układzie społecznym. Współcześnie zwraca się szczególną uwagę na władcze funkcje państwa. Według J. Rolanda Pennocka i Davida G. Smitha państwo to społeczna organizacja mająca roztrzygającą władzę nad wszystkimi osobami zamieszkującymi określone terytorium i mająca za swój główny cel rozwiązywanie wspólnych problemów i zabezpieczenie wspólnych dóbr, a przede wszystkim utrzymanie porządku"

-strukturalno- elementowe - opisują opisują państwo poprzez wyliczeni czynników konstytutywnych. Najbardziej znanym przedstawicielem takiej definicji jest Georg Jellinek, który w swojej definicji uwzględnia trzy elementy: ludność, terytorium i władze zwierzchniową.

-psychologiczne - ujmuje pastwo jako swoiste przeżycie psychiczne sprowadzające się do wyobrażeń dotyczących władczych stosunków międzyludzkich(Leon Pietrażycki),

-socjologiczne - akcentują społeczny aspekt państwa. Określają je jaka społeczność polityczną. Państwo jest zespołem ludzi, pewną wspólnotą charakteryzującą się szczególnymi cechami. Już Arystoteles pisał, że państwo to nie przypadkowa zbieranina ludzi, ale wspólnota zdolna do samowystarczalności.

-klasowe - stanowią odmienność definicji socjologicznej. Ich autorzy , choć często oddmiennie pojmują klasę społeczną, podkreślają klasowa strukturę społeczeństwa. To ona determinuje sposób sprawowania władzy, a także możliwość i zakres uczestnictwa obywateli w rządzeniu. Karol Marks opisywał państwo jako instrument klasowego panowania z uwagi na dominacje klas posiadających.

-normatywne - utożsamiające państwo z zespołem norm prawnych(Hans Kelsen)

3.Cechy państwa-mówią o formie organizowania się społeczeństwa na określonym etapie jego rozwoju społecznego. Wyróżniamy w nich

-suwerenność - oznacza niezależność władzy państwowej od jakiejkolwiek innej władzy. dzielimy ja na wewnętrzną i zewnętrzną. Głównym przejawem suwerenności jest wyłączność prawodawcza. Faktycznie suwerenna władza państwowa jako jedyna ma moc tworzenia i znoszenia prawa na danym terytorium.

*Suwerenność wewnętrzna wyraża się w niepodważalności, ostateczności i samodzielności decyzyjnej organów państwowych.

*Suwerenność zewnętrzna mówi się o niej, gdy jego stosunki z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi kształtowane są na zasadzie dobrowolności, równorzędności i wzajemności. Suwerenność państwa nie jest absolutna. Ograniczają ją państwa prawo naturalne, prawa innych państw oraz prawo międzynarodowe.

-terytorialność - obejmuje ludzi znajdujących sie na danym terytorium zakreślonymi granicami. Terytorium państwa to zarówno obszar lądowy, jak i wody przybrzeżne, obszar w głąb ziemi, strefa powietrzna nad jego obszarem oraz statki wodne i powietrzne. Państwo zachowuje wyłączność do danego terytorium.

-przymusowość - przynależność do państwa ma charakter sformalizowany. Okreśła ją obywatelstwo. Osoby przebywające na terytorium danego państwa są zobowiązane do akceptowania obowiązujących reguł prawnych. Naruszenie prawa wiąże się z sankcjami, z możliwością wyegzekwowania przestrzegania porządku prawnego zgodnie z procedura w danym państwie.

4.Geneza państwa - jest dużo odpowiedzi na pytanie co spowodawało że powstało państwo.Niektóre stworzono by uzasadnić typ władzy sprawowanej w państwie, badź postulowany, np. teistyczna i umowy społecznej. Inne odnoszą się do faktów i procesów historycznych, np. przemocy i podboju i marksistowska.

-teistyczna - powstanie państwa wiąże się z działaniem istoty nadprzyrodzonej;w starożytności głoszono, iż państwo zostało zoorganizowane przez tego lub innego Boga; w późniejszej wersjii od Boga wywodzi się sama zasada władzy, natomiast istniejące konkretnie państwa traktuje sie jako dzieło ludzi(Św. Tomasz z Akwinu)

-umowy społecznej - państwo jest następstwem szczególnego rodzaju umowy zawartej między członkami społeczeństwa, bądź między nimi i władzą; okres przedpaństwowy był okresem anarchii i zagrożenia bezpieczeństwa jednostek lub epoka pokoju, wolności i dobrobytu(J.J. Rousseau,T. Hobbes,J. Locke)

-podbój i przemoc - państwo jest nastepstwem podboju rządzonych przez rządzących; powstające w wyniku podboju państwo utrwala podporządkowanie zwyciężonej większości, podział na rządzących i rządzonych opiera się na odmienności pochodzenia ras

-marksistowska - państwo wyrosło z ustroju rodowo - plemiennego, jako konsekwencja różnorodnych przeobrażeń i procesów, a zwłaszcza pojawienia się własności prywatnej oraz podziałów i specjalizacji pracy, a w konsekwencji klas społecznych; rezultatem tych przeobrażeń było przekształcenie się wspólnoty rodowej w państwo.

5.Cele państwa - teoretycy państwa uznający, że państwo, przynajmniej w pewnym zakresie, ma charakter grupy celowej rozmaicie formułują cel państwa. Koncepcje celów państwa uporządkował Jan Piwowarczyk.Dzielimy je na:

-indywidualistyczną - za cel państwa uznaje się zapewnienie wolności poszczególnych jednostkom;

-totalistycznych - uznają państwo za rzeczywistość pierwotną w stosunku do człowieka. Celem państwa jest jego potęga, zwycięstwo, panowanie;

-solidarystyczne - celem państwa jest realizacja dobra wspólnego całego społeczeństwa, a więc wszystkich jednostek i społeczności wchodzących w jego skład.

6.Funkcje państwa- to zasadnicze kierunki jego działalności wynikające z celów, jakie się przed nim stawia. Wyróżniamy:

-kryterium terytorialnego zasięgu - oddziaływania państwa dzieli jego funkcje na wewnętrzne i zewnętrzne. Wewnętrzne obejmują działania regulujące stosunki wewnątrz państwa, a zewnętrzne- całokształt działań w zakresie stosunków politycznych, gospodarczych, kulturalnych z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi;

-kryterium przedmiotowe - dzielimy je na:

*ochronną - konieczność zapewnienia porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;

*kulturalno- wychowawczą - obejmuje działania związane z organizacją działalności oświatowej, naukowo- badawczej, z upowszechnieniem zdobyczy kultury i cywilizacji;

*socjalną - wyraża się w tworzeniu określonych mechanizmów prawnych i instytucjonalnych, gwarantujących bezpieczeństwo socjalne obywateli(szpitale)

*ekonomiczną - obejmuje bezpośrednie i pośrednie oddziaływanie na przebieg procesów gospodarczych. W zależności od typu państwa różnicuje się zakres jego ingerencji w sferę gospodarki.

7. Typy państwa - typ państwa jest kategoria obrazującą jego historyczny rozwój, ściśle związaną z materializmem historycznym i klasową teorią państwa. Są cztery typy państwa:

-niewolnicze - główną siłą społeczną i polityczną są właściciele niewolników. Oni mają prawa obywatelskie i decydują o wszystkich sprawach publicznych. Niewolnicy traktowani są jak "żywe narzędzia".

-feudalne - funkcjonują dwie podstawowe klasy społeczne: posiadacze ziemscy- feudałowie oraz uzależnieni od nich chłopi, którzy choć zobowiązani są do określonych świadczeń na rzecz feudałów, podlegają jednak pewnej ochronie prawnej;

-kapitalistyczne - charakterystyczne jest występowanie klasy kapitalistów, będących właścicielami środków produkcji oraz wykonującego pracą najemną proletariatu;

-socjalistyczne - wyraża się przede wszystkim w społecznej własności środków produkcji oraz uznaniu za główną siłę polityczną klasy robotników i chłopów.

8.Forma państwa - formę państwa wyznaczają trzy elementy:

-forma rządów - zasady organizacji aparatu państwowego. Dzieli się na :

*monarchie - stanowisko głowy państwa zajmowane było z reguły dożywotnio na zasadzie dziedziczenia lub rzadziej na zasadzie wybieralności. Zakres kompetencji monarchy jest zróżnicowany - od pełnej i nieograniczonej władzy do w monarchii absolutnej do pełnienia jedynie funkcji reprezentacyjnej w monarchii parlamentarnej;

*republikę - funkcje głowy państwa sprawuje organ jednoosobowy lub kolegialny wyłaniany w wyborach bezpośrednich lub pośrednich na określony okres(kadencję)

-reżim polityczny - dzieli się na państwa demokratyczne, autorytarne i totalitarne.

*demokratyczne - obywatele mają istotny wpływ na funkcjonowanie państwa, a wolność i równość wobec prawa traktowane są jako niezbywalne prawa jednostki;

*autorytarne - władza jest własnościa autokraty bez jakichkolwiek form odpowiedzialności politycznej ze strony samowładcy. Reżim autorytarny odrzuca lub dopuszcza w bardzo nieograniczonym zakresie takie wartości, jak wolność, pluralizm, tolerancja;

*totalitarne - zasadnicza cecha jest dążenie do opanowania i stałego kontrolowania wszystkich dziedzin życia społecznego i jednostkowego. Reżim totalitarny w odróżnieniu od autorytarnego nie ogranicza sie do panowania politycznego; wszechobecność państwa prowadzi do sytuacji, w której nic nie jest pozostawione bez nadzoru ze strony władzy.

-ustrój terytorialny - dotyczy terytorialnego podziału państwa, relacji między organami centralnymi terenowymi oraz stopnia centralizacji (decentralizacji) władzy. Wyróżnia się dwa rodzaje państwa:

-unitarne - jest wewnętrznie jednolite, tzn. obowiązuje w nim jednolite obywatelstwo, jednolity system prawa, jednolity system organów sądowniczych, prawodawczych i wykonawczych. Terenowe jednostki administracyjne takiego państwa podporządkowane są organom centralnym i nie maja atrybutów suwerenności;

-złożone - jednostki składowe zachowują przynajmniej w pewnym zakresie suwerenność. Mają własne władze prawodawcze, wykonawcze i sądownicze. Do zadań organów centralnych należy zwykle wyznaczanie ogólnego kierunku polityki państwa, kwestie związane ze stosunkami międzynarodowymi, wojskiem i bezpieczeństwem publicznym.

9.Teoria państwa personalnego - Państwo personalne, dla swego istnienia, wymaga spełnienia co najmniej dwóch konstytutywnych warunków:

-musi opierać się na wyższej idei, istotnej z punktu widzenia ludzkości, której realizacja wymaga posiadania atrybutów suwerenności

-musi zyskać powszechne uznanie ze strony państw

Państwo personalne może przyjmować formę:

-republiki personalnej, o ile powstaje wskutek wyrażonej woli organów reprezentatywnych. Najsłabszym ogniwem tej formuły powstania państwa personalnego wydaje się kwestia zdefiniowania grona założycieli państwa oraz zakresu ich pełnomocnictw - kto, kogo, w jakim zakresie, z jakiego tytułu i w jakim trybie miałby reprezentować

-monarchii personalnej, o ile powstaje wskutek działań domu panującego wspartych wolą społeczną. W tym przypadku należałoby sprecyzować czynniki legitymizujące działania danej dynastii

-suwerennej wspólnoty akademickiej - 'państwo akademickie', co zdaje się najlepiej współbrzmieć z europejską tradycją autonomii uniwersyteckiej

Cechą charakterystyczną państwa personalnego jest neutralność. Miejsce rezydencji nie powinno znajdować się w obrębie wielkiej aglomeracji albo w okolicy istotnej dla innych państw z punktu widzenia gospodarczego, komunikacyjnego, wojskowego, religijnego lub innej poważanej przyczyny. Państwo personalne jest ontologicznie odrębne od organizacji międzynarodowej. Państwo personalne definiowane jest przez swój cel.