Kucie-dzieli się na reczne i maszynowe. Proces kucia obejmuje: -przygotowanie mat. do kucia:ciecie,czyszczenie,nagrzewanie.-kucie -wykancznie odkówek: dogniatanie,prostowanie,przebijanie,oczyszczanie, Rozruzniamy nastepujace metody kuca: -swobodne -kształtowe -matrycowe Kucie ręczne-odbywa sie na goraco po nagrzaniu mat. do odpowiedniej temp. w kotlinie kowalskiej Narzedzia do kucia recznego:przecinak,podcinka,przebijaki,trzpienie,podsadzki,nadstawki,żłobniki,odsadzak,foremniki,gładziki,kowadło,dziurownica,kleszcz. podstawowe operacje kowalskie:-przecinanie-odbywa sie na kowadle za pomoca przecinakow i podcinek -przebijanie otworów-odbywa sie na kowadle lub dziurownicy -wydłuzanie-wykonóje się młotkiem lub żłobnikiem na kowadle -Spęczanie-polega na uderzeniu młotkiem w mat. ustawiony pionowo na kowadle w skutek czego pręt staje sie krótszy i grubszy. Chcąc speczyc pręt w określonym miejscu nalezy go nacinac w tym miejscu. -wyginanie. -odsadzanie-zmiejszenie grubości mat. na jego końcu przez wydłużenie odsadzonej części przy kuciu swobodnym. odsadzanie wykonóje się na kowadle za pomocą odsadzki. -zgrzewanie-polega na łączeniu stali o małej zawartości węgla przez nagrzewanie jej do wysokiej temp. ok. 1200 stopni C ii złączenie pod uderzeniami młotka konce mat. ścina sie ukośnie i łaczy pod odpowiednim naciskiem. Kucie kształtowe-odbywa sie z uzyciem podsadzek nadstawek form itp. odpowiednich foremnikuw.Młoty sprężarkowe-stosuje sie do kucia swobodnego Wijak jast napedzany przez sprezarke.Tłok napedzany silnikiem za pomoca przekladni pasowej spreza w cylindrze sprężarki powietrze które przetłacza do cylindra bijaka. Wzrost cis. nad bijakiem powoduje jego opadanie zmiana kierunku ruchu sprezarki powoduje przetlacznie sprez. pow. pod tłok wijaka a tym samym jego podnoszenie. Masa młota wynosi od 50 do 2000 kg. Młoty parowo-powietrzne-moga byc napedzane para jak i sprez. pow. pobieranym z instalacji przemyslowej. Cis.robocze pary wynosi od 0,5-0,8 MPa rozruzniamy młoty parowo-powietrzne jednostronnego i dwustronnego dzialania. W mlotach jednostronnego dzial.bijak unosi sie pod wpływem cis. pary lub pow. a nastepnie opada pod wlasnym ciężarem. W mlotach dwustronnego dzial.para lub sprez. pow. podnosza bijak a takze zwiekszaja en. jego uderzenia podczas opadania. Młot parowy-dwu stojakowy dwustronnego działania składa sie z cylindra w którym porusza sie tłok połączony z trzonem tłokowym na którego 2 końcu jest umocowany bijak a do niego matryca lub kowadło górne. Para jest doprowadzana do cylindra przez zawór, mechanizm rozrządu. W zalezności od położenia suwaka para moze przedostac sie do cylindra od góry lub do dołu. Gdy suwak znajduje sie w położeniu gurnym para wpływa do cylindra od dolu i powoduje uniesienie bijaka. Para znajdujaca sie w gornej czesci cylindra przedostaje sie pod suwakiem do rury wylotowej kierunek przeplywu pary zmienia sie recznie za pomoca dzwigni zmieniajacej polozenia suwaka. otwiera sie wlot do gornej czesci cylindra i wplywajaca para naciskajac tłok powoduje jego opadanie. Mloty te sa uzywane do kucia swobodnego i matrycowego. Młoty przeciwbierzne-stosowane sa do kucia matrycowego. Dzialanie polega na ruchu 2 bijakow w przeciwnych kierunkach górny bijak jest poruszany cis. pary lub pow. wtłaczanego do cylindra. Bijak dolny jest połączony z bijakiem górnym za pomoca taśmy stalowej lub układu dźwigni Oba bijaki spotykaja sie w połowie drogi wywierając nacisk na znajdujący sie pomiedzy nimi material. Wyroby kute na matach przeciwbieznych maja duza dokładność wykonania. Wyciskanie-jest to operacja prasowania w której nacisk stępla powodóje wypływanie mat. przez otwory lub szczeliny narzedzia o kształcie poprzecznego przekroju wyrobu. Stosuje sie je do wyrobu prętów kształtowych rur pudełek itp. Podczas wyciskania mat. ulega ściskaniu we wszystkich kierunkach jest to tzw. sciskanie trójosiowe.Wyciskaniu poddaje ie mat. o niskiej granicyplastyczności np. ołów cyna cynk aluminium miedź i niekture ich stopy. Proces wyciskania przeprowadza sie na goraco dla tego tez mat. wczesniej jest wygrzewany. W zaleznosci od kierunku płyniecia mat wzgledem kierunku ruchu stepla rozruznia sie: -wyciskanie współbierzne - przeciwbierzne - poprzeczne -złożone Tłoczenie-proces technologiczny obróbki plastycznej obejmujacy operacje ciecia i ksztaltowania blach oraz folii lub płyt niemetalowych lub przedmiotów o małej grubości w stosunku do innych wymiarów. proces tłoczenia dzieli sie na cięcie i kształtowanie. Do procesow ciecia zaliczamy wszystkie czynnosci ktore powoduja naruszenia spójności mat. całkowite lub częściowe. Są to operacje: -odcinanie:całkowite oddzielenie wyrobu od mat. wzdłuż linii niezamknietej rozruzniamy odcinanie z odpadem i bez odpadu -wycinanie: całkowite oddzielenie mat. wzdłuz linii zamknietej -dziurkowanie: całkowite oddzielenie mat. wzdłuz linii zamknietej otaczajacej odpad -przycinanie: całkowite oddzielenie czesci mat. od wyrobu wzdluz linii niezamknietej oddzielona czesc jest odpadem -okrawanie: oddzielennie mat. na obrzezu przedmiotu -nacinanie: czesciowe oddzielenie mat. wzdłuż linii niezamknietej -rozcinanie: rozdzielenia mat. na czesci -wygładzanie: oddzielenie małego naddatku mat. od przedmiotu wczesniej wycietego w celu utworzenia ostrych krawedzi i gladkiej pow. Nożyce dźwigniowe-służą do przecinania blach grubych i płaskowników. Pow. noży śą nachylone wzgledem płaszczyzny cięcia pod kątem 2-3 stopni wartość kata ostrza B wynosi : dla mat. średniej twardości 75 stopni dla mat.twardych 85 stopni dla miekkich 60-65 stopni Dolny nuz jest nieruchomy i przymocowany do korpusu górny ruchomy połączony z dźwignią. Nożyce równoległe gilotynowe-służą do cięcia blach wzdłuż linii prostej. Nozyce rownolegle stalowe reczne sluza do ciecia blach o małej grubości. O grubości powyżej 32mm służą nozyce gilotynowe mechaniczne. Nożyce krążkowe-służą do ciecia blach po okręgu lub wzdłuz linii prostej mają kształt krążków oba są napedzane i obracaj sie z jednakowa predkością w przeciwnych kierunkach umozliwiaja ciecie blach o nieograniczonej długości. piły ramowe mechaniczne-służą do cięcia metali w których narzedzie brzeszczot wykonóje ruch postępowo-zwrotny. Piły tarczowe- służą do ciecia metali na zimno wada jest duza strata mat. podczas cięcia gdyż szerokość tarczy jest duza od 4-12 mm.mają miec zeby naciete wprost na tarczy częsciej spotyka sie zeby wykonane w postaci segmentów. Segmenty wykonane saze stali narzedziowej szybkotnącej lub stosuje sie układanie weglikow spiekanych. Piły taśmowe-są do wycinania przedmiotów o skomplikowanych kształtach a szczególnie otorów oraz do obcinania naddatkow ze stopów aluminium. piła taśmowa ma grubość 0,65-1,1 mm szerokość 3-40mm przesuwa sie pionowo w duł dzieki czemu praca jest bardzo wydajna. Piły cierne taśmowe i tarczowe-narzedziem jest stalowa tarcza lub taśma cięcie następuje na zasadzie tarcia ktore jest wystarczające do stopienia warstwy mat. w miejscu przecinania. Tarcza lub taśma są wykonane z miekkiej stali węglowej. Grubość 0,2-0,3mm są to najbardziej wydajne piły i mają zastosowanie produkcji masowej. Kształtowanie-proces tłoczenia bez naruszania spójności. Do procesu ksztatowania zaliczmy: -wygniatanie:polega na kształtowaniu mat. z zachowaniem jego prostoliniowości na odcinkach pomiedzy wygienciami. -Zaginanie:mat. poddawany gięciu musi mieć własności spreżyste. -Zwijanie: jest gieciem kolowym mat. -zawijanie:ma na celu owiniecie obrzezy przedmiotu. -Skręcanie: polega na przekształcaniu mat. prostoliniowego w przedmiot o pow. śruboej. -Profilowanie:polega na kształtowaniu wzdłuznym miedzy rolkami mat. dostarczonego w postaci taśmy. -Prostowanie:ma za zadanie usuniecie zniekształcen blach lub wyrobów w celu otrzymania plaskich pow. -Wygniatanie:polega na płytkim kształtowaniu mat.miedzy narzedziami ktorych wypukłości wgłębienia pow. jednego narzedzia odpowiadaj wypukłości i wgłębieniom nastepnego. -Ciągnieniem:nazywamy glebokie kształtowanie wyrobu w 1 lub kilku operacjach lub zabiegach zwanych ciągami. Rozruzniamu 2 operacje ciągnienia wytłaczanie i przetłaczanie cecha ich jest prostota i szybkość zabiegu. -Wytłaczanie:podczas wytłaczanie z płaskiego krążka powstaje w sktek dział. stępla miseczka odpowiadająca kształtem kształtowi stępla. -Przetłaczanie:produkt ukształtowany w postaci miseczzki podlega przetłaczaniu w czasie którego następuje zmiejszenie jej wymiarów. -Dotłaczanie:ma na celu otrzymanie ostatecznego kształtu wyrobu i gładkości pow. proces ten odbywa sie w wykroju narzedzi o wymiarach odpowiadajacych wymiarom gotowego produktu. -Obciąganie:proces polegający na równoczesnym gięciu i rozciąganiu blacha poddawana obciąganiu umocowana jest w uchwytach i podpierana wzornikiem. -Wywijanie:polega na kształtowani ubrzeza wokół wczesniej wyciętego otworu jamie zew. lub kolnierza w przedmiocie rurowym. -Odciskanie:polega na wykonaniu miejscowego przewężenia rurowego przedmiotu przez ścisnięcie w kierunku promieniowym za pomoca matrycy. -Rozpęczanie:polega na miejscowym poszerzaniu rurowego przedmiotu lub wklesłych zbiorów np. wybijanie monet. -Wyoblanie:przeprowadza sie na wyoblarkach mat. uzyty do wyoblania ma kształt krążka który jest dociskany za pomocą konika do wzornika wykonywanego przedmiotu. -Zgniatanie obrotowe:polega na kształtowaniu wirującej blachy przez wywieranie miejscowego nacisku w odruznieniu do wyoblania przy zgniataniu obrotowym zachodzi zmiana grubości mat.