DERMATOLOGIA

Ropne Choroby skóry

RÓŻA:

Etiologia:

zakażenie paciorkowcowe, paciorkowiec beta hemolizujący grupy a. Podobny obraz kliniczny przedstawia gronkowiec złocisty. Pochodzenie zewnętrzne może wyjątkowo wystąpić i chorych z przewlekłymi owrzodzeniami podudzi. Z różą możemy się spotkać u osób z nowotworami, otyłych i z cukrzycą.

Morfologia wykwitów:

Obrzęk i ostry stan zapalny skóry i tkanki podskórnej oraz wyraźne odgraniczenie od otoczenia. Kształt ogniska – nieregularny – wypustki. Skóra jest wygładzona, napięta i lśniąca. Może dojść do powstania pęcherzy wypełnionych płynem surowiczym (róża pęcherzowa). Niekiedy występują objawy krwotoczne (Róża krwotoczna). Może dojść do martwicy i zgorzeli (róża zgorzelinowa). Okres wylęgania to około 3-5 dni. Do 5 dni ostre objawy ustępują, a objawy skórne ustępują do około 4 tygodni.

Lokalizacja wykwitów:

Twarz, błony śluzowe nosa i jamy ustnej, kończyny dolne (zwłaszcza podudzia)

Samopoczucie pacjenta:

Ból i pieczenie zmian, wysoka temperatura i dreszcze. Może wystąpić przejściowa, krótkotrwała niewydolność nerek – osady szczawianowe, białko i czerwone krwinki w moczu.

Powikłania:

- nawroty w miejscach uprzednio zajętych

- trwały obrzęk w obrębie twarzy, narządów płciowych lub kończyn

- ropowica (w razie zmian ropnych w tkance podskórnej)

- Zapalenie naczyń chłonnych i żylnych

- zastój limfy w tkankach – obrzęk ulega stwardnieniu – słoniowacizna

- pogrubiała kończyna podudzia, kończyna jest cięższa, występują trudności z poruszaniem

- fałdy z tkanki, w fałdach mnóstwo bakterii.

Wyróżniamy:

-róża nawrotowa: gdy upośledzeniu ulegnie krążenie żylne lub chłonne – róża rozprzestrzenia się tą drogą i nawraca w to samo miejsce. Zazwyczaj wtedy gdy paciorkowiec przetrwa u osób z obniżoną odpornością.

- róża wędrująca – zazwyczaj występuje w przypadkach nieleczonych od ogniska zapalnego wydostają się wypustki w kierunku dośrodkowym i rozprzestrzeniają się drogami chłonnymi.

- róża przyranna – zakażenie na łydce w kierunku dośrodkowym, występuje rumień zapalny z wysoką temperaturą.

Zakażenia gronkowcowe:

Zapalenie mieszków włosowych:

Etiologia:

Gronkowiec złocisty – wchodzi do organizmu w miejscu przerwania ciągłości skóry np. po depilacji, goleniu.

Morfologia wykwitów:

Wykwitem pierwotnym jest żółtawy pęcherzyk ropny o

trwałej, napiętej pokrywie, często przebity włosem, otoczony rąbkiem zapalnym.

1. Powstanie stanu zapalnego w ujściu mieszka włosowego

2. Proces zapalny rozsiewa się na tkankę – krosty, grudki

Lokalizacja wykwitów:

na twarzy, tułowiu lub kończynach. Zmiany mogą być rozsiane lub zgrupowane.

Samopoczucie pacjenta:

Dobre

Figówka gronkowcowa:

Etiologia:

Występuje u mężczyzn w okresie golenia.

Morfologia wykwitów:

Ogniska zapalne mieszków umiejscowione są wzdłuż skóry właściwej i powstają ropnie. Guzki dochodzą do powierzchni skóry i uwypuklają się, włosy nie wykazują zmian, da się je łatwo usunąć.

Lokalizacja wykwitów:

Owłosiona skóra twarzy, rzadziej skóra głowy, okres trwania to miesiące lub lata.

Samopoczucie pacjenta:

Dobre

Powikłania:

- zanikowe blizny

- z reguły włosy odrastają, ale jeśli guzek wyda ropę może powstać blizna bez możliwości wyrośnięcia włosów.

Czyrak:

Etiologia:

Gronkowiec, ale często spotykany z domieszką paciorkowca. Jedyna jednostka, w której bardzo często uczestniczy gronkowiec złocisty. Występuje u chorych z cukrzycą, AIDS, choroby nowotworowe, u osób żyjących w trudnych warunkach higienicznych.

Morfologia wykwitów:

Naciek zapalny, kopulasty, dobrze odgraniczony od skóry zdrowej, bolesny, początkowo twardy, ale wraz z chorobą staje się coraz bardziej miękki, aż do powstania na szczycie czyraka krosty ropnej bądź przetoki.

Czyrak nie ma w środku ropy – dopiero na szczycie powstanie krosta ropna. Czop martwiczy powstaje w środku.

Mnogie czyraki w różnych stadiach rozwojowych to – czyraczność.

Lokalizacja wykwitów:

bywa rozmaite.

Samopoczucie pacjenta:

Podwyższona temperatura ciała

Powikłania:

- Czyraki w okolicy wargi górnej, oczodołu i skroni mogą dawać groźne powikłania w wyniku przejścia zakażenia na zatoki jamiste i opony mózgu.

- Częstym powikłaniem jest powiększenie węzłów chłonnych, rzadziej dochodzi do powstania ropowicy lub czyraka gromadnego.

Wyróżniamy:

Czyraka gromadnego – twarde ognisko zapalne na karku, utrudniające poruszanie szyją. Może dawać stany podgorączkowe. Taki czyrak wymaga interwencji chirurgicznej.

Mieszane zakażenia paciorkowcowo – gronkowcowe:

Liszajec zakaźny:

Etiologia:

Najczęściej jest to zakażenie mieszane (> 70% przypadków), wywołane przez paciorkowce hemolizujące lub/i gronkowce. Zakażenie jest zwykle zewnątrzpochodne, przez bezpośredni kontakt lub poprzez przedmioty, bądź wewnątrzpochodne z błon śluzowych jamy nosowo gardłowej. Zakaźność jest bardzo znaczna, zwłaszcza w środowiskach dziecięcych.

Morfologia wykwitów:

Wykwitem pierwotnym jest pęcherz o bardzo wiotkiej pokrywie, która szybko ulega przerwaniu. W obrazie chorobowym dominują miękkie strupy barwy miodu. Okres trwania wynosi kilka lub kilkanaście dni, jednak w przypadkach nie leczonych może trwać kilka tygodni.

Lokalizacja wykwitów:

najczęściej zajęte są części odsłonięte, szczególnie twarz w otoczeniu jamy ustnej i nosa oraz okolica płytek paznokciowych. Nowe wykwity pojawiają się wokół już istniejących, przez samowszczepianie.

Samopoczucie pacjenta:

Dobre

Niesztowica:

Etiologia:

Etiologia jak w liszajcu zakaźnym. Czynniki usposabiające: zaniedbania higieniczne, zwłaszcza w chorobach swędzących skóry, poza tym niedożywienie lub ogólne wyniszczenie.

Morfologia wykwitów:

Wykwitem pierwotnym jest wiotki pęcherz wypełniony treścią ropną, którego dno ulega rozpadowi z wytworzeniem owrzodzenia. Okres trwania wynosi kilka tygodni; Podobnie jak w liszajcu drogą samozaszczepiania mogą powstawać liczne wykwity wykazujące rozmaite stadia rozwoju (pęcherze, strupy, owrzodzenia, blizny).

Lokalizacja wykwitów:

kończyny dolne, głównie podudzia, oraz tułów i pośladki, rzadko kończyny górne.

Samopoczucie pacjenta:

Dobre.

Powikłania:

zmiany pozostawiają przebarwione na obwodzie blizny.

Zliszajowacenie:

zliszajowacenie (impetiginisatio) – wtórne zakażenie bakteryjne nałożone na wcześniej istniejące zmiany, w chorobach świądowych, pogrubiały, suchy, szorstki naskórek o wzmożonym poletkowaniu.

Grzybice:

Najbardziej rozpowszechniona jest grzybica stóp, oceniana na 15-30% w całej populacji, przy czym w niektórych środowiskach (górnicy, sportowcy) jest ona bardzo częsta, do 70%. Obecnie nie ma prawie w kraju zakażeń grzybicą woszczynową, która jest nadal rozpowszechniona np. w krajach Afryki. Z drugiej jednak strony wzrasta liczba zachorowań na drożdżyce (candidiasis) i zakażenia pleśniowcami, co łączy się głównie z szeroko stosowanym leczeniem antybiotykami, kortykosteroidami, środkami immunosupresyjnymi oraz z zakażeniami wirusem HIV.

Czynniki wywołujące

Dermatofityn  grzybice właściwe, dotyczące naskórka, włosów i paznokci

Drożdżaki i grzyby drożdżopodobne  drożdżyca błon śluzowych, skóry i paznokci;

Pleśniowce  zakażenia błon śluzowych i skóry

Grzybica Stóp:

Grzybica międzypalcowa:

Etiologia:

Zakażenie następuje poprzez skarpety, buty, wyściółki drewniane w łaźniach i basenach; często występuje u sportowców (stąd nazwa: stopa atlety) oraz u osób pracujących w bardzo wilgotnych i ciepłych pomieszczeniach, zwłaszcza noszących gumowe buty. Przebieg jest przewlekły, na ogół wieloletni, z okresowymi zaostrzeniami, zwłaszcza pod wpływem częstego moczenia nóg z niedokładnym ich osuszaniem.

Morfologia wykwitów:

Ogniska mają głównie charakter wyprzeniowy, niekiedy ze znaczną maceracją naskórka – skóra robi się biaława, naskórek pęka i wypełza na powierzchnię grzbietową palców oraz w zgięciach pod palcami.

Lokalizacja wykwitów:

Między 4 i 5 palcem oraz między 3 i 4 palcem, ale zmiany mogą przejść również na inne przestrzenie międzypalcowe oraz na stopy.

Samopoczucie pacjenta:

Świąd wykwitów

Grzybica złuszczająca:

Etiologia:

taka sama jak w przypadku odmiany międzypalcowej.

Morfologia wykwitów:

przeważają ogniska hiperkeratotyczne z licznymi popękaniami. Zmianom towarzyszy często grzybica paznokci. Skóra jest sucha i łuszczy się, zaczerwienienie i złuszczanie skóry przechodzi na boczne krawędzie stopy, wielkopłatowe złuszczanie skóry, skóra pęka i swędzi, często wykwity imitują hiperkeratozę.

Samopoczucie pacjenta:

Świąd skóry.

Grzybica pachwin:

Etiologia:

Zakażenie następuje drogą bezpośredniego kontaktu lub przez ręczniki, gąbki, bieliznę. Źródłem infekcji może być również współistniejąca grzybica stóp. Czynnikiem usposabiającym jest wzmożona wilgotność, pocenie się i drażnienie mechaniczne.

Częściej chorują mężczyźni niż kobiety. U dzieci zakażenie należy do wyjątków.

Morfologia wykwitów:

Ogniska chorobowe, typu nieco wyniosłych plam, mają nieregularny, niekiedy wielokolisty kształt w związku z obwodowym szerzeniem się. Zabarwienie jest czerwonawe, a na obwodzie występują grudki lub pęcherzyki. Niekiedy zmiany stwierdza się również poza pachwinami.

Powikłania:

Charakter nawrotowy

Grzybica skóry gładkiej:

Etiologia:

Grzybica ta może być wywołana przez wszystkie dermatofity, zarówno ludzkie, jak i odzwierzęce. Dotyczy dzieci i osób dorosłych.

Morfologia wykwitów:

Zmiany mają charakter rumieniowo-złuszczający, z obecnością wykwitów pęcherzykowych i krostkowych, głównie na obwodzie. Cechują się stosunkowo szybkim przebiegiem i ustępowaniem bez pozostawienia blizn. Ogniska są wyraźnie odgraniczone od otoczenia, na obwodzie występują wykwity grudkowe, pęcherzykowe i krostkowe.

Lokalizacja wykwitów:

rozmaite, najczęściej występują w skórze nie osłoniętej (twarz, ręce, szyja).

Samopoczucie pacjenta:

Świąd jest rozmaicie nasilony, niekiedy znaczny.

Grzybica skóry owłosionej głowy:

Etiologia:

Grzyb odzwierzęcy cechuje się zewnątrz włosowym układem zarodników, a inny grzyb- zewnątrz- i wewnątrzwłosowym układem.

Morfologia wykwitów:

- grzybica powierzchowna – atakuje mieszki włosowe

- głęboka (najczęściej) – ma tendencję do tworzenia guzów.

Guzy ostro zapalne, o nierównej powierzchni są wyraźnie odgraniczone od otoczenia, wykazują skłonność do skupiania się i zlewania. Z ujść mieszków wydobywa się treść ropna, zasychająca na powierzchni w strupy. Włosy dają się łatwo usunąć.

Powikłania:

Wtórna infekcja bakteryjna – ropień – kanały gdzie wypływa ropa. Wtedy występuje ból.

Grzybica skóry owłosionej głowy:

Grzybica strzygąca:

Etiologia:

Wewnątrzwłosowy układ zarodników. Występuje zazwyczaj u dzieci i młodzieży

Morfologia wykwitów:

Cechuje się występowaniem ognisk złuszczających, z jakby przystrzyżonymi włosami i nieznacznym stanem zapalnym, nie powodującym bliznowacenia i trwałego wyłysienia. Ogniska o powierzchni złuszczającej się otrębiasto są zazwyczaj drobne i liczne, z nierówno ułamanymi, szarawymi włosami i licznymi czarnymi punkcikami (pieńki włosów tkwiące w skórze), co sprawia wrażenie włosów przystrzyżonych, stąd nazwa „grzybica strzygąca".

Przebieg jest przewlekły. Samowyleczenie - bez pozostawiania blizny – może nastąpić po okresie pokwitania. Włosy odrastają całkowicie. Grzybica może objąć cała głowę, włosy są łamliwe, matowe i kruche.

Ta grzybica jest zakaźna!

Samopoczucie pacjenta:

Swędzenie

Grzybica drobnozarodnikowa:

Etiologia:

Włos z zarodnikami wewnątrz i na zewnątrz. Zakażamy się od zwierząt psów i kotów. Jest to grzybica najbardziej zakaźna. Nigdy nie atakuje paznokci.

Morfologia wykwitów:

Są to ogniska złuszczające o stosunkowo nieznacznym stanie zapalnym, z równo ułamanymi włosami. Ogniska są mniej liczne i większe niż w grzybicy strzygącej. Włosy są równo ułamane na wysokości kilku milimetrów ponad powierzchnię skóry i otoczone białoszarą pochewką, która jest dobrze widoczna po wyciągnięciu włosa. Przebieg jest przewlekły. W przypadkach nie leczonych zmiany z reguły ustępują samoistnie w okresie pokwitania.

Lokalizacja wykwitów:

Nie atakuje paznokci, lecz może wystąpić na skórze gładkiej.

Grzybica woszczynowa:

Etiologia:

Prawie w ogóle nie występuje na naszych terenach. Wśród zarodników w środku włosa występują pęcherzyki powietrza.

Morfologia wykwitów:

ogniska charakteryzują się obecnością tarczek woszczynowych i bliznowaceniem z towarzyszącym wyłysieniem. Tarczki, tj. zagłębione, żółte strupy, będące w istocie kolonią grzyba, są średnicy od kilku milimetrów do 1-2 cm. Po ich usunięciu pozostają blizny i trwałe wyłysienie. Włosy są matowe, szorstkie i suche.

Powikłania:

Trwałe wypadnięcie włosów i tworzenie się blizn.

Grzybica paznokci:

Etiologia:

Zmiany są wywołane przez różne odmiany grzyba strzygącego. Do zakażenia płytek usposabia ucisk mechaniczny (np. przez obuwie). Istnieje osobnicza skłonność do zachorowań, zwłaszcza u osób z zaburzeniem odporności (immunosupresja związana z chorobą lub leczeniem) oraz zaburzeniami hormonalnymi (zespół Cushinga, niedoczynność tarczycy i inne). Zmiany grzybicze paznokci mają znaczenie epidemiologiczne jako źródło zakażenia dla otoczenia oraz stałe źródło samozakażenia skóry u chorych.

Morfologia wykwitów:

Wychodzą od bocznych fałdów paznokciowych. Przy nacisku sączy się ropa. W wałach około paznokciowych mamy stan zapalny. Pierwsze zmiany powstają zazwyczaj na wolnym brzegu

płytki paznokciowej lub od strony bocznych wałów. Morfologiczny wygląd paznokci jest dość różny; płytki przybierają kolor żółtobrunatny lub zielonkawy, stają się łamliwe, stopniowo ulegają zgrubieniu, rozwarstwieniu, częściowemu wykruszeniu. Okres trwania jest bardzo długi, na ogół wieloletni.

Powikłania:

Częste nawroty.

Drożdżyca paznokci:

Etiologia:

Candida albicans

Morfologia wykwitów:

W okresie wczesnym zmiany dotyczą głównie wałów paznokciowych, które są obrzęknięte, silnie zaczerwienione i bolesne, przy ucisku wydobywa się treść ropna. W zmianach bardziej długotrwałych płytki stają się szarożółtawo-brunatne, tracą połysk, ulegają przerostowi i rozwarstwieniu.

Powikłania:

Nieleczona drożdżyca prowadzi do niszczenia paznokcia, powstają półksiężycowate ubytki.

Zapalenie drożdżakowe kącików ust

Etiologia:

Candida Alibcans. Czynnikami usposabiającymi są: drażnienie przez protezy, niedobór witamin grupy B, głównie B2, a także cukrzyca.

Morfologia wykwitów:

Zmiany polegają na popękaniach z tworzeniem się nadżerek w kątach ust; są zwykle dwustronne i nie leczone mogą utrzymywać się długo.

Wyprzenia drożdżakowe:

Etiologia:

Candida albicans

Morfologia wykwitów:

Są to ogniska rumieniowo-wysiękowe i złuszczające, ograniczone do miejsc przylegania fałdów, wykazujące znaczną macerację naskórka i popękania w głębi fałdów. Odgraniczenie od otoczenia jest dość wyraźne wskutek brzeżnego oddzielania się naskórka.

W otoczeniu mogą pojawiać się rozsiane wykwity pęcherzykowe lub nadżerkowe, zwane satelitami.

Lokalizacja wykwitów:

okolice międzypalcowe, głównie w III przestrzeni międzypalcowej rąk, niekiedy w przestrzeniach międzypalcowych stóp, oraz fałdy skórne; okolice podsutkowe (u otyłych kobiet), pachwinowe i międzypośladkowe (u noworodków - zapalenie pieluszkowe skóry

powikłane kandydozą)

Łupież pstry:

Etiologia:

Czynnikiem sprzyjającym zakażeniu jest osobnicza podatność skóry. Schorzenie jest bardzo rzadkie u dzieci. Zakażeniu sprzyja obniżenie odporności; bardzo rozległe zmiany obserwuje się w przypadkach immunosupresji, szczególnie w AIDS. Przewlekaniu się zakażenia i nawrotom sprzyja nadmierne pocenie się.

Morfologia wykwitów:

Są to plamy lekko złuszczające się, różowe lub żółtobrunatne, zazwyczaj liczne, o nieregularnych zarysach. Złuszczanie powierzchni ma charakter otrębiasty, plamy uwidaczniają się po posmarowaniu nalewką jodową. Pod wpływem promieni słonecznych powstają odbarwienia w miejscach grzybicy, z przebarwieniem skóry otaczającej, co stwarza obraz przypominający bielactwo nabyte.

Lokalizacja wykwitów:

najczęstszym jest klatka piersiowa oraz cały tułów, szyja i owłosiona skóra głowy.

ŁUSZCZYCA:

Etiologia:

Różna, niektórzy twierdzą, że sprzyja temu rozwój autoagresji i czynniki genetyczne.

W zależności od przebiegu łuszczycę dzielimy na postać cięższą (typ rodzinny u osób młodych) i lżejszą (bez powiązania z rodziną, u osób dorosłych)

Rozwój łuszczycy potęguje przejście do 30 roku życia przejście anginy, chorób bakteryjnych górnych dróg oddechowych. Czynnikiem mobilizującym są toksyny bakteryjne wydzielane przez paciorkowce oraz leki antyarytmiczne i choroby gorączkowe i bakteryjne. 1-2 % populacji choruje na łuszczycę.

Morfologia wykwitów:

W rozwoju zmian jest łagodna proliferacja naskórka i przyspieszone rogowacenie – parakeratoza. Cykl łuszczycy to 3-4 dni. W warstwie rogowej tworzą się mikro ropnie MUNRO.

Inne zmiany: W skórze właściwej powstają nacieki tworzone przez granulocyty obojętno-chłonne. Powstają zaburzenia wytwarzania neuropeptydów (pozwala wytłumaczyć to, że łuszczyca ujawnia się we wstrząsie i stresie).

Pierwszy wykwit: grudka łuszczycowo swoista, zapalna, płasko wyniosła, na powierzchnii pokryta łuską. Grudki mają tendencję do skupiania się, łączenia i tworzenia blaszek łuszczycowych.

Łuska ma srebrzystoszare zabarwienie. Można usunąć łuskę i obnaży się powierzchnia matowa, jednolita, barwy żółtej – objaw świecy stera cynowej

Jeśli tą matową powierzchnię zadrapiemy to na powierzchni pojawią się małe krople krwi – Objaw Auspitza.

Objaw Kobnera: podrapana skóra wzdłuż linii zadrapanie 7-14 dni – pojawiają się grudki łuszczycowe. Ten objaw możemy wywołać TYLKo w trakcie fazy aktywnej!

Lokalizacja wykwitów:

Łokcie, kolana, skóra owłosiona głowy, paznokcie i reszta tułowia

Paznokcie naparstkowe – bądź rogowacenie podpaznokciowe pod całym wolnym brzegiem. Może występować na błonie śluzowej narządów rodnych.

Oprócz zwykłej odmiany wyróżniamy:

- Łuszczyca zadawniona – obecne są przerosłe ogniska pokryte grubą warstwą łusek mocno związanych z podłożem

- łuszczyca brudźcowa – rzadka, nasilony stan zapalny z komponentami wysiękowymi odpowiedź na tworzenie strupów i – Strupołuski

Do specjalnych postaci zaliczamy:

- łuszczyca stawowa – poza zwykłymi wykwitami – zmiany stawowe o bogatym obrazie klinicznym prowadzące czasem do inwalidztwa. Czynnik reumatoidalny jest nieobecny

- łuszczyca krostkowa uogólniona – charakteryzuje się wystąpieniem jałowych krost na zapalnym podłożu . Stan ogólny pacjentów jest ciężki z objawami ostrej choroby. U dużej liczby chorych (40-50%) współistnieją zmiany stawowe

- łuszczyca krostkowa dłoni i stóp – na powierzchni dłoniowej i na podeszwach w obrębie ognisk rumieniowych stwierdza się liczne krosty z jałową treścią, mającą tendencję do zlewania się, wysiewy są uporczywe

- erytodermia łuszczycowa – stan zapalny i złuszczanie naskórka obejmuje całą skórę, rozwija się po niewłaściwym leczeniu.