Zaburzenia wg kaczmarka (klasyfikacja objawowa)
1 zaburzenia treści
2 zaburzenia języka
* zaburzenia samoistne
a niemota
b afazja
c alalia
* zaburzenia niesamoistne
d agramatyczne
e przejęzyczenia
3 zaburzenia substancji
* w płaszczyźnie subrasegmentalnej
a jąkanie
b głos i wymowa bezkrtaniowców
c nosowanie
(otwarte i zamknięte)
d zaburzenia spostrzegania i odtwarzania układów rytmicznych
e zaburzenia głosowe (afonia)
f giełkot
g tachylalia
h baradylalia
* w płaszczyźnie segmentalnej
a dyslalie -substytucje -deformacje
b dysatrofonia
* w płaszczyźnie suprasegmentalnej
a palatolalia
b mutyzm
KLASYFIKACJA PRZYCZYNOWA WG STYCZEK
1 dysglosja
warg, zęby, podniebienie miękkie, podniebienie twarde, języczek, język, żuchwa
2 dyzartia
3 afazja
4 dyslalia
5 jąkanie
6 nerwice mowy
7 oligofazja
8 schizofazja
MOWA BEZDŹWIĘCZNA
Jest to zaburzenie kategorii dźwięczności tzn. głoski półotwarte i samogłoski są wymawiane prawidłowo
PRZYCZYNA zaburzenia słuchu fonematycznego
Objawia się to w pisaniu bezdźwięcznie
Kolejność : szczelinowe (w w' z ż ź) zwartoszczelinowe (dz dż dź) zwrte (b b' d g g') im większa szczelina tym łatwiej udźwięcznić; im dalej od miejsca artykulacji od strun głosowych tym łatwiej wywołać
WYWOŁYWANIE
1)pokazać że głoski można poczuć na krtani (najpierw samogłoski a u... potem p-m t-n ś-l)
2) przechodzimy do f-w rozróżnianie
3) wywoływanie w (ł-> w)
4) wa we wata kawa; wa we w' wino itd
PROBLEM Z k g
K g= t d
PRZYCZYNA niezastosowanie zwarcia krtaniowego
WYWOŁYWANIE:
Naciskamy palcem na język mówimy t z naciskiem i wychodzi g a z d wychodzi k
DENTALIZOWANE
S,z,c,dz,ś,ź,ć,dź,sz,ż,cz,dż
Substytucje/ zastępstwa sz,ż,cz,dż-> s,z,c,dz,ś,ź, ć,dź,t,d,h,f,k
Deformacje: boczna, dorsalna (warunkowa), przyzębowa międzyzębowa, boczna miedzyzębowa, świszcząca, boczna:
a)synkretyczna- język jak przy l- powietrze ucieka bokiem
b)asymetryczna- język ucieka na boki, powietrze też
WYWOŁYWANIE
Jeżeli są zastępowane to wywołujemy przez czubek języka do dziąseł wargi lekko zaokrąglone i dmuchamy
Jeśli dz mówi bokiem każemy mówić t dziąsłowe i powoli zbliżać zęby i zaokrąglać wargi
S,Z,C,DZ->śżćdź t,d,f,k-SUBSTYTUCJE
Deformacje
~~międzyzębowa
~~boczne
~~zbyt ostre brzmienie (sigmatismussiridens)
~~połmiekkie np. s'
WYWOŁYWANIE
T+dentalizacja+ przedłużanie = s lub nitka między dolne jedynki język przy supełku uśmiech i mówimy t=s
F+ dentalizacja =s
Sz=s, sztól- stół- przyciskać łopatką język do dołu
As->a i s z supełkiem
Przy bocznej artykulecji dobrze jest wyjśc od t (bo nei ma bocznej artykulacji)można dmuchać żeby było na środku
Międzyzębowe s łatwo wywołać ale trudniej z utrwalaniem z powodu cofnięcia języka
Jeżeli wywoła się jedna głoskę np. s to reszta wyjdzie przez powtórzenie- musi zapamiętać położenie języka
Ś,ź,ć,dź-> szcdz sz,ż,cz,dż ,t,d,h ->substytucje
Najtrudniejsze do wywołania
Deformacje: międzyzebowe, boczne, półotwarte
Praca
Międzyzębowe-> supełek
Boczne-> brzmi jak dwie oddielne głoski
WYWOŁYWANIE
HI+DENTALIZACJE= S'
T'T'T'+DENTALIZACJA= C'
PRZEDŁUŻENIE Ć= Ś
PRZEDŁUŻENIE DŹ= Ź
WADY R- ROTACYZM /RERANIE
pararotacyzm- zastepowanie np. r->l
2rotacyzm właściwy- deformacje: dwuwargowe(jak prr u konia), wargowo-zębowe, międzyzębowe, przyzębowe, dziąsłowe(długie r ale poprawne),języczkowe(tusk), tylnojęzykowe, gardłowe, krtaniowe, policzkowe (powietrze ucieka bokiem), boczne(język ucieka do policzka), szczękowe (kłapie szczękami)
PRZYCZYNY:najczęściej niesprawny język lub zła jego budowa np.; za krótkie wędzidełko, mało ruchliwy język, krótki i gruby język, zbyt wczesne próby nakłaniania dz do mówienia r, brak rozróżnienia r i l
WYWOŁYWANIE:wymawianie d dziąsłowego, t. D. Na przemian; tu du te de td.d.a-ćwiczenie fonetyczne to prawie r drga tak jak r
Potrącanie małym palcem/ szpatułką języka przy wymowie d., potem d. W grupach spółgłoskowych -tez z potrącaniem. Trycać coraz dalej język żeby usta broda i zanim dz się spostrzeże to gada r :D
Listę wyrazów zamiast r to d. Powtarzać b wyraźnie.