Mikrostruktury. Rodzina temat nr 5, ale na razie tylko na podstawie tekstu Anny Kwak, resztę jutro, dzisiaj musiałam jeszcze napisać pracę na makrostruktury i nie mam już siły do tego;/
Formy organizacji rodziny różnią się jednak miedzy sobą w zależności od czasu i miejsca ich występowania.
Wyznaczniki różnic:
-formy małżeństwa ze względu na liczbę partnerów
monogamiczne,
poligamiczne:
Poliandria(więcej niż jeden mąż)i Poliginia(więcej niż jedna żona, poliginia jest praktykowana przez bogatych mężczyzn w niektórych krajach )/badania Murdocka wskazują, ze bardziej popularne są małżeństwa poligamiczne)
Mead przyjmuje istnienie jeszcze jednej formy małżeństwa będącej cechą okresu współczesnego- seryjna monogamia(ekskluzywne, legalnie usankcjonowane, ale relatywnie krótkotrwałe małżeństwo następujące jedno po drugim)
-typy struktury gospodarstw domowych:
Rodzina duża, rozszerzona(3lub więcej pokoleń żyło pod jednym dachem, typ uznawany za klasyczny,poprzedzający industrializacje,cecha charakterystyczna-kierownictwo najstarszego mężczyzny)
Rodzina nuklearna(żona,mąż,i ich potomstwo mieszkają razem pod jednym dachem)
Zmodyfikowana rodzina rozszerzona:
-rodzina dołączona(forma rodziny rozszerzonej, ograniczone do 3pokoleń i składa się z 2 lub więcej braci i ich zon z dziećmi, po śmierci ojca głowa rodziny zostaje najstarszy syn, wszystko jest wspólne, np.środki ekonomiczne)
-rodzina zasadzona(odkryte w Japonii i rolniczej Irlandii, obejmują przynajmniej 2 pokolenia, ojciec i matka wśród swoich dzieci wybierają tego, z którym chcą zamieszkać wraz z jego rodziną)
-zasady pokrewieństwa i dziedziczenia:
Patrylinearny system pokrewieństwa to w antropologii system pokrewieństwa, w którym dzieci automatycznie po urodzeniu włączane są do grupy ojca i pozostają jej członkami przez całe życie (zasada patrylinearności). Przekłada się to np. na dziedziczenie nazwisk, przywilejów, majątku itp. — po krewnym ze strony ojca, a nie matki (tj. nie tylko od samego ojca).Jest najbardziej powszechny.
Przekłada się to np. na dziedziczenie nazwisk rodowych, przywilejów po matce, dziedziczenie majątku po krewnym ze strony matki (np. po jej bracie) itp.
W systemach matrylinearnych pokrewieństwo oraz wspólnych przodków ustala się idąc po linii matki ("po kądzieli"). W skrajnych przypadkach biologiczny ojciec dziecka nie jest nawet uznawany za krewnego swoich dzieci, a członkowie jego rodziny mogą wchodzić w związki małżeńskie z jego dziećmi.W tych społeczeństwach małżeństwo ma mniejsze konsekwencje, gdyż nie ma potrzeby określenia roli męża- ojca
Bilateralny system występujący w30%społeczeństw,pochodzenie dziecka w tym systemie wyznaczone jest przez oboje rodziców(pojawia się system podwójnego pochodzenia)
-zasady zamieszkiwania
Patrylokalnosć (zamieszkiwanie z rodziną męża
Matrylokalność ( z rodziną żony)
Bilokalne (sami decydowali, z która rodzina zamieszkają)
Neolokalne (zamieszkują sami bez udziału, którejkolwiek z rodzin
-wzory autorytetu
Patriarchat(sprawowanie władzy przez mężczyznę)
Matriarchat(przez kobietę)
Egalitaryzm(dzielenie władzy między kobietę i mężczyznę)
RODZINA JAKO GRUPA I JAKO INSTYTUCJA
-
Rodzina jako grupa społeczna
Związek intymnego, wzajemnego uczucia, współdziałania i wzajemnej odpowiedzialności, w którym akcent pada na wzmacnianie wewnętrznych relacji i interakcji.
W tym ujęciu rodzina pełni funkcje osobowe:
Rodzina jako instytucja społeczna
Grupa określona przez stosunki seksualne, odpowiednio unormowane i trwałe, tak by mogła zapewnić odnawianie się sfery reprodukcji. Funkcje instytucjonalne rodziny:
materialno-ekonomiczna
opiekuńczo-zabezpieczająca
prokreacyjna
seksualna
legalizacyjno-kontrolna
socjalizacyjna
klasowa
kulturalna
rekreacyjno-towarzyska
Aspekty struktury rodziny:
a) psychologiczny - układ więzi emocjonalnych
b) społeczny - pozycja członków oraz struktura wewnątrzrodzinnej władzy
c) kulturowy - wzory stosunków, normy i wzory pełnienia ról społecznych w rodzinie
d)demograficzny- określający liczebność członków rodziny
Elementem struktury rodziny jest wież rodzinna.
Więź rodzinna opiera się na 2podstawach-
-subiektywnej(świadomość łączności z innymi członkami, poczucie przynależności do rodziny, przejawia się w sferze dążeń, myśli, działań)
-obiektywnej(pozwala jednostce na pozostawanie w grupie rodzinnej i przestrzeganie obowiązujących norm postępowania)
Czynniki zewnętrzne takie jak zasady prawne, obyczajowe, religijne, gospodarcze działają na rzecz rodziny i zapobiegają zbyt łatwemu wykluczeniu jednostki z grupy rodzinnej.
Wieź rodzinna ma wiec swoje podstawy zarówno w świadomości jednostek, jak również jest rezultatem oddziaływania wielu obiektywnych czynników, które zapewniają jej trwanie i rozwój
KIERUNKI PRZEMIAN RODZINY
Do rozwoju rodziny w 1kolejnosci przyczyniły się:
Industrializacja
Urbanizacja
Modernizacja
Trwałość rodziny wzmacniają:
religia, sposób życia, wzajemne kontakty miedzy członkami rodziny, oraz akceptowany w danej społeczności lokalnej model rodziny.
Destabilizuje jej trwałość:
Osłabienie więzi, kontaktów rodzinnych,zmniejsznie poczucia odpowiedzialności za rodzinę, migracje,zwłaszcza głowy rodziny.
Zmiany, jakim podlegają rodziny sa większe w krajach uprzemysłowionych, o wysokim wskaźniku dobrobytu, w krajach przemian społecznych, w których respektuje się prawa człowieka, równouprawnienie kobiet, dostęp do edukacji dla obu płci. Natomiast w krajach rozwijających się utrzymuje się tendencja do utrzymywania tradycyjnego modelu rodziny, z wyraźnym podziałem zajęć,szacunkiem dla rodziców i osób starszych, przywiązaniem do tradycyjnych autorytetów. Tam tez przemiany maja mniejsza skale.
A. Giddens uznaje za następujące trendy generalnie przyczyniające się do istotnych zmian w rodzinie:
1-zmniejszenie się wpływu grupy krewnych
2-wolny wybór współmałżonka
3-zwiększenie uprawnień kobiet przy podejmowaniu decyzji w rodzinie
4-coraz powszechniejsze zatrudnienie kobiet poza domem
5-poszerzenie zakresu swobody seksualnej w społeczeństwach, które był restrykcyjne
6-trend w rozwoju praw dziecka
Laskowski:modelowe cechy: rodziny tradycyjnej i współczesnej
Rodzina tradycyjna:
-duża, wielopokoleniowa
-wielodzietna
-produkcyjna
-patryjarchalna
-zinstytucjonalizowana
-otwarta
-stabilna
-sakralna
-trwała
-połączona więzią rzeczowa
-realizacja dużej liczby funkcji
-długotrwała zależność od rodziców
Rodzina współczesna:
-mała, dwupokoleniowa
-planowana, małodzietna
-nieprodukcyjna
-egalitarna
-nastawiona na jednostkę
-zamknięta
-ruchliwa
-laicka
-względnie trwała
-połączona więzią emocjonalna i osobowa
-ograniczenie liczby funkcji
-wczesna emancypacja dzieci
Przemiany rodziny pod wpływem uprzemysłowienia i urbanizacji: rozluźnienie więzów pokrewieństwa, podstawy więzi małżeńskiej, miejsce pracy oddzielone od zamieszkania, pozycje i role straciły dawny układ zależności (pozycja ojca), ruchliwość przestrzenna i społeczna, zróżnicowanie klasowe rodziny, jednostka ponad rodziną, zanik tradycji przekazywania zawodu i in. W konsekwencji kryzys rodziny w społeczeństwach nowoczesnych, popularność związków nieformalnych, kohabitacji i in.