RODZINA

1. Poglądy dotyczące znaczenia rodziny dla ludzi

1. rodzina jest podstawowa wartością dla Polaków i źródłem samorealizacji, ostoją wszystkich wartości;

2. rodzina rozpatrywana w kategoriach instrumentalnych (zwłaszcza w okresie biedy, ograniczenia konsumpcji ekonomicznej). Stanowi instytucję zapewniająca przetrwanie, chroniąca przed „społeczeństwem ryzyka”, co jest charakterystyczne dla społeczeństwa znajdującego się w fazie między tradycyjnością a nowoczesnością.

3. Rodzina odchodzi od tradycyjności i ewoluuje stopniowo dzięki procesowi modernizacji w kierunku wzorów, charakterystycznych dla ponowoczesności, wyrażających się różnorodnością form i jakościowymi jej przemianami.

Małżeństwo - rodzina - alternatywne formy życia

Typy związków małżeńskich:

• formalne (religijne lub świeckie);

• zwyczajowe (common - law marriage) - nie wymaga formalizacji, jest zawarta poprzez wzajemne deklarowanie intencji poślubienia się. Obowiązywało ono często w społecznościach małych i zamkniętych.

• kohabitacyjne (par hetero- i homoseksualnych).

Problemy z definiowaniem małżeństwa i rodziny

• klasyczne (tradycyjne) definicje, podkreślają, iż małżeństwo jest legalną formą związku mężczyzny i kobiety, rodzinę zaś stanowi para małżeńska z dziećmi;

• 4 sposoby definiowania rodziny :strukturalny, funkcjonalny, inkluzywny i uniwersalny:

I Podejście strukturalne:

• zwraca uwagę na skład i członkostwo w grupie

• rodzina - przynajmniej jeden rodzic i jedno dziecko, którzy biologicznie są ze sobą powiązani i mają wspólne miejsce zamieszkania (mieszkają razem, bo 1 są biologicznie powiązanie, 2 normy społeczne pozwalają na takie powiązania);

• małżeństwo - związek kobiety i mężczyzny, którzy uformowali akceptowany społecznie związek i którzy wspólnie zamieszkują.

II Podejście funkcjonalne

• rodzina powinna wypełniać cele i funkcje względem poszczególnych członków jak i całego społeczeństwa;

• rodzina - społeczna organizacja lub grupa, która uważana jest przez większość społeczeństwa podstawę dla spełniania istotnych funkcji oraz osiągnięcia indywidualnego i społecznego powodzenia. Rodzina może być definiowana jako grupa przynajmniej z jednym rodzicem i jednym (lub więcej) dzieckiem, realizująca podstawowa funkcje socjalizująca i funkcje intymności, zaspokajającą potrzeby fizyczne i psychiczne, przy czym relacje w małżeństwie są normatywnie określone.

III Inkluzywne podejście (otwarte)

• podkreśla znaczenie relacji pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny; skupia się na motywacjach i preferencjach jednostek uwikłanych w osobiste relacje;

• rodzina to grupa dorosłych i dzieci podtrzymujących wzajemne relacje, prowadzące do powstanie uczuć i więzi rodzinnych, które to z kolei przywiązują ich do tej grupy;

• rodzina - jakiekolwiek połączenie dwu lub więcej osób, które złączone są więzami wynikającymi z wzajemnej umowy, z urodzenia lub adopcji, i które razem przyjmują odpowiedzialność za: a) zapewnianie przetrwania oraz opiekę nad członkami grupy b) nowych członków pojawiających się w wyniku realizacji funkcji prokreacyjnej lub adopcji; c) socjalizację dzieci; d) społeczna kontrole członków grupy; e) produkcję, konsumpcję i dystrybucję dóbr i usług; f) zapewnienie emocjonalności i zażyłości.

IV Uniwersalne podejście

• rodzina jest grupą pokrewieństwa normatywnie określoną, mającą na celu wypełnianie zadań prokreacyjnych i socjalizujących (grupa pokrewieństwa - członkowie są połączeni więzami pokrewieństwa określonymi przez małżeństwo). Za rodzinę uznaje się rodziny monoparentalne, z dziećmi adoptowanymi i poczętymi w związku.

• Małżeństwo - normatywnie określony związek pomiędzy mężczyzną i kobietą, zakładany z intencją trwałości, legalizujący współżycie seksualne prowadzące do realizacji zadań prokreacyjnych.

Alternatywne formy życia małżeńsko - rodzinnego - rzeczywiste układy życia, z których wiele jest aprobowanych społecznie i legalizowanych przez prawo. Ponieważ sa akceptowane i legalizowane, stają się wzorami życia zinstytucjonalizowanymi i dają „partnerską wyłączność siebie”. Różnią się one w zależności od klasy społecznej, grupy etnicznej, regionu świata, kultury, religii czy osobistych preferencji.

• małżeństwa powtórne, których efektem jest powstanie rodzin zrekonstruowanych;

• monoparentalność - rodziny samotnych matek/ ojców;

• związki kohabitacyjne; szczególny przypadek do LAT (Living Apart Together) - nie wymaga wspólnego zamieszkiwania;

• związki homoseksualne;

• życie w samotności;

• rodziny wielopokoleniowe, rody, skupiska plemienne;

• małżeństwa seriale (poligamia sukcesywna);

• małżeństwa kontraktowe.

---