A verbis legis non est recedendum. - należy trzymać się słów ustawy.
Absentem in criminibus damnari non oportet. - nie należy skazywać za przestępstwo nieobecnego.
Absolutus sententia iudicis praesumitur innocens. - uwolniony na mocy wyroku sądowego uchodzi za niewinnego.
Accusare nemo se debet. - nikt nie musi oskarżać siebie samego.
Acta probant se ipsa. - czyny świadczą same za siebie.
Actor rei forum sequitur. - Powód udaje się do sądu pozwanego.
Actor venire debet instructior quam reus. - powód powinien przyjść do sądu bardziej przygotowany niż pozwany.
Advocatorum error litigatoribus non noceat. - błąd adwokatów niech nie szkodzi stronom.
Aequitas sequitur legem. - sprawiedliwość idzie za prawem.
Alea iacta est. - kości zostały rzucone
Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum. - wola spadkodawcy może być zmieniana aż do chwili śmierci.
Argumenta non numeranda, sed ponderanda sunt. - argumentów (dowodów) nie należy liczyć, lecz ważyć.
Ars longa vita brevis. - sztuka długa, Życie krótkie
Audi, vide, tace, si vis vivere in pace. - słuchaj, patrz, milcz, jeśli chcesz żyć w spokoju.
Bis de eadem re agere non licet. - Nie wolno procesować się dwa razy w tej samej sprawie
Casum sentit dominus. - Zdarzenie odczuwa właściciel
Ceterum censeo, Carthaginem delendam esse. - A poza tym sądzę, że Kartaginę należy zniszczyć
Cogito ergo sum. - myślę więc jestem?
Commodum eius esse debet, cuius periculum est. - korzyść musi przypadać temu kto ponosi ryzyko
Concordia civium murus urbium. - zgoda mieszkanców murem miasta
Confessio est regina probationum. - przyznanie się do winy jest królową dowodów.
Consensus facit legem. - Zgoda tworzy prawo.
Contra facta non valent argumenta. - Wobec faktów argumenty muszą ustąpić.
Contra legem facit, qui id facit, quod lex prohibet. - Wbrew prawu postępuje ten, kto czyni to, co prawo zabrania.
Copia curas creat. - bogactwo przysparza troskę
Crimen grave non potest esse impunibile. - ciężkie przestępstwo nie może pozostać bez kary
Crimina morte extinguuntur. - przestępstwa wygasają ze śmiercią
Divide et impera. - dziel i rządź
Dolus omnimodo puniatur. - podstęp jest karany w każdym przypadku.
Dura lex, sed lex. - Twarde prawo, ale prawo
Est in medio verum. - prawda leży pośrodku.
Exsecutio iuris non habet iniuriam. - wykonywanie prawa nie jest bezprawiem.
Finis coronat opus. - koniec wieńczy dzieło
Fraus sine poena esse potest, poena sine fraude esse non potest. - występek może być bez kary, kara nie może być bez występku.
Frustra legis auxilium quaerit, qui in legem committit. - nadaremnie szuka oparcia w prawie ten, kto je gwałci.
Gaude Mater Polonia. - ciesz się, Matko-Polsko
Hominum causa omne ius constitutum sit. - wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka.
Ignorantia iuris nocet. - nieznajomość prawa szkodzi
In conventionibus contrahentium voluntatem potius quam verba spectare placuit. - przyjęto, że w umowach należy uwzględniać raczej wolę stron umawiających się niż słowa
In criminalibus probationes debent esse luce clariores. - w sprawach karnych dowody powinny być jaśniejsze od światła.
In dubio pro reo. - W sprawach wątpliwych na korzyść oskarżonego. Formuła prawna.
In legibus fundamentum rei publicae. - fundament republiki tkwi w ustawach.
Iniquua numquam regna perpetuo manent. - Niegodziwe królestwa nigdy nie trwają wiecznie.
Iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia. - nauka prawa jest znajomością spraw boskich i ludzkich oraz wiedzą o tym, co sprawiedliwe, a co niesprawiedliwe
Iustitia fundamentum regnorum. - sprawiedliwość jest podstawą rządów
Iustitia non novit patrem nec matrem, solam veritatem spectat. - sprawiedliwość nie zna ojca ani matki, ma wzgląd jedynie na prawdę
Leges salutem civitatis saluti singulorum anteponunt. - Ustawy przedkładaja dobro ogólne obywateli nad dobro jednostki
Leges sine motibus vanae. - warte puste prawa bez obyczajów
Lex prospicit, non respicit. - Prawo przewiduje naprzód, nie ogląda się wstecz.
Lex retro non agit. - prawo nie działa wstecz
Locus regit actum. - miejsce rządzi czynnością prawną
Manifestum non eget probatione. - to, co oczywiste, nie potrzebuje dowodu
Mora trahit periculum. - Zwłoka pociąga za sobą ryzyko
Moribus antiquis res stabat Romana virisque. - państwo rzymskie stoi starymi obyczajami i mężami.
Necessitas frangit legem. - konieczność łamie prawo
Neglegentia culpa est. - zaniedbanie jest winą.
Neminem laedit, qui suo iure utitur. - kto nie przekracza przysługującego mu prawa, nie narusza praw drugiego
Nemo punitur pro alieno delicto. - nikt nie może ponieść kary za cudze przestępstwo.
Non mortem timemus, sed cogitationem mortis. - nie śmierci się boimy, lecz myśli o śmierci.
Non omnis moriar. - Nie wszystek umrę
Nota bene. - zauważ dobrze
Novus rex, nova lex. - nowy król nowe prawo
Nullum crimen sine lege. - nie ma przestępstwa bez ustawy.
Optima est legum interpres consuetudo. - Zwyczaj jest najlepszą wykładnią praw.
Ora et labora. - módl się i pracuj
Per aspera ad astra. - przez cierpienie do gwiazd
Placuit in omnibus rebus praecipuam esse iustitiae aequitatisque quam stricti iuris rationem. - We wszystkich sprawach powinna mieć pierwszeństwo zasada sprawiedliwości i słuszności nad zasadą ścisłego prawa.
Plebs arat, presbyter orat. - Ludzie orzą, kapłan się modli
Poena capitalis (capitis). - kara śmierci
Princeps legibus solutus. - panujący nie podlega prawom
Privatorum conventio iuri publico non derogat. - umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego
Quid est enim civitas nisi iuris societas civium. - czym jest bowiem państwo, jeśli nie opartym na prawie związkiem obywateli.
Quidquid discis, tibi discis. - Czegokolwiek się uczysz, uczysz się dla siebie.
Quo vadis Domine? - Dokąd idziesz, Panie?
Quod ad ius naturale attinet, omnes homines aequales sunt. - Zgodnie z prawem naturalnym wszyscy ludzie są równi.
Satius enim esse impunitum relinqui facinus nocentis quam innocentem damnari. - lepiej pozostawić bezkarnym występek złoczyńcy, niż skazać niewinnego.
Si vis amari, ama. - Jeśli chcesz być kochany, kochaj.
Si vis pacem para bellum. - Jeśli chcesz pokoju, szykuj wojnę
Summum ius summa iniuria. - szczyt prawa (to) szczyt bezprawia
Superficies solo cedit. - To co jest na powierzchni przypada gruntowi
Tempus regit actum. - czas rządzi czynnością prawną
Testibus, non testimoniis creditur. - wierzy się świadkom, nie ich świadectwom
Ubi est confessio, ibi est remissio. - gdzie jest przyznanie się, tam i przebaczenie.
Ubi lex, ibi poena. - tam gdzie prawo tam kara
Ubi societas, ibi ius. - gdzie społeczeństwo tam prawo
Usus est unum legum corrector. - zwyczaj jest jedynym korektorem prawa
Verba docent, exempla trahunt. - Słowa uczą, przykłady pociągają.
Vide supra. - patrz wyżej.