Emeryci i inne osoby zwolnione z pracy
Z psychologicznego punktu widzenia do grupy emerytów zaliczać będziemy ludzi należących do dwóch ostatnich grup wiekowych: okresu emerytalnego i wieku trzeciego”.
Grupa emerytów na ogól charakteryzuje się:
zwiększoną podatnością na niedomagania fizyczne i psychiczne,
wyraźnym pogorszeniem się kondycji fizycznej i psychicznej oraz postępującą niewydolnością biologiczną i psychiczną w codziennych czynnościach życiowych,
wycofywaniem się z ról zawodowych i społecznych,
rezygnowaniem z proponowanych przez zakład pracy i otoczenie form kontaktu z ludźmi i z kultura,
zacieśnieniem kontaktów rodzinnych do kontaktów z najbliższymi,
popadaniem w stan niezadowolenia, pesymizmu, a nawet frustracji.
Zdarza się jednak, że ludzie w tym okresie nadal są pełni werwy, gotowości do różnych działań, angażują się społecznie, dają upust swoim zainteresowaniom i dążeniom osobistym, robią z satysfakcją i dobrym skutkiem to, na co dotychczas nigdy nie mieli czasu, czują się dobrze, widzą sens życia i korzystają z niego w sposób godny uznania.
Badania psychologiczne i socjologiczne wykazują, że zależy to przede wszystkim od warunków społeczno-ekonomicznych i cywilizacyjnych narodu. Etyka chrześcijaństwa okazuje się i pod tym względem bardzo sprzyjająca człowiekowi. Cechuje ją m.in. klimat troski o to, aby każdy człowiek, niezależnie od wieku, czul się potrzebny w życiu, widział jego sens i uczestniczył w nim d.o ostatnich chwil swego życia.
Z nakreślonej charakterystyki ludzi będących na emeryturze wynika, że podzielić ich można na dwie podstawowe podgrupy, przy czym kryterium podziału jest stosunek do życia.
Będą to:
emeryci systematycznie współpracujący z zakładem pracy, będący z nim silnie związani, czujący się nadał potrzebni, chociaż w zmienionej roli;
emeryci pozostający w bardzo luźnym stosunku z zakładem pracy, czujący
się niepotrzebni nikomu, wymagający pomocy i opieki.
stopniowe przygotowywanie pracowników do zmienionych warunków życia,
utwierdzanie ich w przekonaniu o trwającej nadal przydatności w pracy zawodowej i w życiu społecznym,
eliminowanie występujących wśród nich przejawów poczucia mniejszej wartości i przydatności,
przychodzenie z pomocą zdrowotną, socjalną i materialną, zawsze, gdy zachodzi taka potrzeba.
W odniesieniu do każdego z podanych wypadków formułować można różne zadania szczegółowe.
Rozpatrzmy sprawę pierwszą. Stopniowe przygotowywanie pracowników do nowych warunków życia to w zasadzie problem aktualny w całym okresie aktywności zawodowej, bo przecież warunki życia zmieniają się nieustannie. Jeśli jednak kładzie się akcent na to zadanie w okresie przedemerytalnym, to wychodzi się z założenia, że w tym właśnie okresie oddziaływania mogą być bardziej skuteczne, a na pewno są konieczne.
Analiza sytuacji człowieka będącego na emeryturze,jak również uogólnienie doświadczeń wielu zakładów pracy wskazują na to, że do rangi problemu danego okresu życia człowieka urastają:
zasadnicza zmiana rozkładu dnia, w tym przejście od układu normowanego i rytmicznego do rozwiązań swobodnych - nieregulaminowych,
sprawa wolnego czasu i umiejętności dysponowania nim,
włączanie się do działań indywidualnych i społecznych podyktowanych własnymi zainteresowaniami,
dostrzeganie sensu działań podejmowanych z wlasnej woli i według własnych upodobań.
Tak więc przygotowanie cziowieka do wyżej zasygnalizowanych sytuacji stanowić powinno główne treści programu stopniowego przygotowywania pracowników do zmienionych warunków życia.
Z kolei prawidłowe realizowanie tego kierunku działalności wobec pracowników znajdujących się w okresie przedemerytalnym, wywrze pozytywny skutek także i na pozostałe zadania i aspekty rozpatrywanego problemu.