Nauczyciel - Uczeń
NAUCZYCIEL
Nauczyciel - kumpel
Skraca swój dystans z uczniami. Chce być lubiany i podziwiany przez nich. Chce, aby mówili o niej lub o nim: „to taka wspaniała profesorka od angielskiego”, „to taki fajny facet od informatyki”. Ta przypadłość dotyka najczęściej bardzo młodych nauczycieli, którzy noszą w pamięci jeszcze świeże wspomnienia z własnego pobytu w szkole. W szkole, w której nie dostali często tego, czego bardzo pragnęli: uwagi nauczycieli, mądrego i ciepłego wsparcia, poczucia własnej wartości. Nauczycielem kumplem nie jest się jednak zbyt długo z powodu szkolnej rzeczywistości, zazdrości innych nauczycieli o sympatię uczniów.
Nauczyciel - policjant
Jest przeciwieństwem nauczyciela kumpla, wyostrzoną i karykaturalną formą nauczyciela nadzorcy. Dla nauczyciela policjanta szczególnego znaczenia nabiera kontrola. Miałby ochotę powiedzieć, tak jak bohater filmu dokumentalnego Krzysztofa Kieślowskiego: "Moim hobby jest kontrol!”. W jednej z klas częstochowskiego liceum sprawdzanie zeszytów uczniowie nazywają „Ausweis Kontrolle”.
Nauczyciel - pracoholik
Często zapomina, że „nie po to człowiek żyje, aby się uczyć, ale po to się uczy, aby lepiej żyć”. Nauczyciel ten bywa osobą samotną, pozbawioną własnej rodziny lub satysfakcji wypływającej z jej posiadania. Szkoła staje się dla niego kompensacją niefortunnego losu. Jego życie to jego praca. Przychodzi do szkoły pierwszy (żeby doglądnąć przed lekcjami, czy wszystko jest w porządku) i wychodzi ostatni.
Nauczyciel wypalony
Jest człowiekiem zmęczonym swoją pracą. Bycie nauczycielem męczy w sposób wyjątkowy. Wiele badań potwierdza, że kryzys wypalenia zawodowego przypada u nauczycieli po 20 latach pracy. Pierwszym sygnałem bywa niechęć towarzysząca wychodzeniu rano do pracy, później ciągłe rozdrażnienie i brak cierpliwości w kontaktach z uczniami, przekonanie, że z każdym kolejnym rocznikiem pojawiają się jakby gorsi uczniowie, poczucie niskiego zadowolenia z pracy i braku swojej skuteczności, spadek motywacji, zmęczenie, apatia, rutyna i szereg innych objawów.
Nauczyciel pochlebca
Stara się przypodobać swoim uczniom, nadmiernie zabiega o ich względy. Podobnie, jak nauczyciel kumpel chce być lubiany, z tym jednak, że swój cel pragnie osiągnąć pochlebstwami i łagodnością, zachowuje się tak, jakby mówił: „Ja to wszystko rozumiem, młodość musi się przecież wyszumieć”. Czasem flirtuje z dziewczętami, jakby chciał znieść granicę wieku. Uczniowie jednak rzadko szanują i lubią takich nauczycieli, wyczuwają w nich nieszczerość i brak wewnętrznej prawdziwości.
Nauczyciel zgred
Zupełnie nie zależy mu na uczniowskiej sympatii, pełne niechęci, a czasem wręcz nienawiści uczniowskie spojrzenia dają mu poczucie satysfakcji i spełnienia. Lubi uchodzić za osobę stanowczą, wymagającą, bezkompromisową, w rzeczywistości posiada nienasycone pragnienie władzy nad innymi. Czasami są to ludzie wykazujący zaburzenia osobowości.
Nauczyciel - reformator
Jest otwarty na zmiany, podnosi swoje kwalifikacje, łatwo adaptuje się do nowych wymagań, warunków i sytuacji. Czasem bywa bezkrytyczny wobec nowości, zawsze jednak występuje przeciw rutynie i zawodowemu skostnieniu. Los nauczyciela reformatora nigdy nie jest godny pozazdroszczenia: pokazuje, że coś można zrobić lepiej, mądrzej i skuteczniej.
Nauczyciel urzędas
Realizuje program i nic go więcej nie obchodzi. Uważa, że nauczanie czy wychowanie można ująć w ścisłe normy i zasady, których należy tylko przestrzegać, a wszystko będzie w porządku. Jest mało elastyczny, pozbawiony inwencji i chęci ryzyka. Jako pierwszy realizuje nowe przepisy, zarządzenia i regulaminy, bez cienia wątpliwości. Zazwyczaj nie wywiera znaczącego wpływu na uczniów, jest jednak osobą tolerowaną, a nawet lubianą przez władzę - nie stwarza bowiem kłopotów.
Nauczyciel artysta
To arystokrata ducha. Takim bowiem mianem opatruje się wszelkiego rodzaju twórców. Choć zawód nauczyciela w swej istocie jest przecież zawodem twórczym, nie wszyscy nauczyciele są artystami. Właściwie bliżej nie wiadomo, co oznacza bycie nauczycielem twórcą, a jednak ich obecność jest niewątpliwa. To prawdziwi wirtuozi swojego fachu, oryginalni i nieszablonowi, entuzjaści tego, co robią. Często są to przedstawiciele innych zawodów, którzy trafili do szkoły (plastycy, informatycy, pisarze).
Nauczyciel rutyniarz
Dzięki swojemu konserwatyzmowi, przywiązaniu do tego, co jest, i jak mniema, jest najlepsze, utrwala wcześniej lansowane nowości, w imię maksymy św. Tomasza: „konserwatyzm jest tworzeniem ciągłości”. Tworzy więc ciągłość tak niezbędną w życiu szkoły. Nieustanne - nie zawsze dobrze przemyślane - nowinki, eksperymenty i zmiany mogłyby destabilizować pracę pedagogiczną.
--------------------------------------------------------------------------------
UCZEŃ
Uczeń ambitny
Potocznie zwany „Dziobakiem”, „Dzięciołem” lub „Rypaczem”, lubi się uczyć. Zdobywanie wiedzy sprawia mu przyjemność. Swoje plany życiowe wiąże z własnym sukcesem, jest ambitny, zdecydowany, pracowity. Mogłoby się wydawać, że dla każdego nauczyciela taki właśnie uczeń w klasie to skarb prawdziwy, grudka złota. Ale ten rodzaj uczniów zazwyczaj boleśnie uświadamia nauczycielom ich własne ograniczenia.
Uczeń olewus
Uważa, że szkoła jest bolesnym nieporozumieniem i traktuje ją wyłącznie jako miejsce towarzyskich spotkań. Chodzi do szkoły, bo musi. Wbrew pozorom nie jest on jednak na straconej pozycji. Gdy ukończy w jakiś sposób edukację i wejdzie w dorosłość, może okazać się, że radzi sobie wyśmienicie, odnosi sukcesy i jest świetnie przystosowany do życia.
Uczeń kadzidełko
Lubi pochlebiać nauczycielowi. Jest uczniowskim odpowiednikiem nauczyciela pochlebcy. Lubi siadać blisko nauczyciela, głęboko wpatrywać się w jego oczy i zachowywać się tak, jakby wszystko, co mówi nauczyciel, robiło na nim ogromne wrażenie. To on pierwszy, w imieniu klasy, pobiegnie z kwiatami do nauczyciela, zada pytanie, którego oczekuje nauczyciel. Im więcej w osobowości nauczyciela narcyzmu, tym bardziej rosną szanse kadzidełka.
Uczeń roszczeniowiec
Jest wciąż niezadowolony. Jego dewizą jest obrona własnych praw Będzie więc godzinami wykłócał się o pół stopnia z klasówki. Mało w jego zachowaniu asertywności, natomiast z trudem skrywa wrogość i tłumi agresję. Nie jest lubiany przez nauczycieli. Jego arogancja czy nieco paranoiczny rys osobowości budzi jednak respekt i wielu nauczycieli woli omijać go z daleka (szczególnie, gdy stoi za nim rodzic o podobnym charakterze), a z klasówki na wszelki wypadek postawić te pół stopnia więcej.
Uczeń wszędobylski
Wszędobylski jest członkiem samorządu uczniowskiego, występuje na akademiach i uroczystościach szkolnych, należy do drużyny harcerskiej, bierze udział w olimpiadach przedmiotowych, na przerwach można go spotkać w sekretariacie szkoły. Jest zawsze tam, gdzie się coś dzieje, wie wszystko. Jego zachowanie podyktowane jest prawdopodobnie cechami jego temperamentu.
Uczeń odjechany
Ten na ogół nigdy nic nie wie, słabo kontaktuje się z rzeczywistością szkolną. Świat szkoły stanowi tylko małą cząstkę jego własnego świata. Powodów takiej sytuacji może być wiele. Jednym z nich bywa trudna sytuacja w domu.
Uczennica Barbie
Barbie to dziecko szczęścia: najlepiej w klasie ubrana, wyzywająca, pewna siebie i swojej atrakcyjności. Zachowuje się tak, jakby chciała powiedzieć: "gdybym tylko chciała, to mogłabym was wszystkich kupić, łącznie z tym grubasem - dyrektorem szkoły". Jest produktem sukcesu życiowego i finansowego swoich rodziców Drażni, irytuje, prowokuje. Budzi zazdrość swoich koleżanek i dość mieszane uczucia nauczycielek. W głębi duszy bywa jednak często bardzo samotna i zalękniona, gdyż od rodziców otrzymuje pieniądze, zamiast czasu i ich czułej obecności.
Uczennica bidulka
To typ zaniedbanego przez rodziców dziecka. Źle ubrana, niemodnie uczesana, bez kieszonkowego. To często dziecko z rodzin patologicznych. Chociaż udawanie biduli lub kopciuszka bywa czasem pewnym rodzajem gry czy strategii przetrwania w szkole. Wiadomo - takiej sieroty przecież nikt bez poczucia winy nie ruszy.
Uczeń klaun
Jest typem szkolnego błazna. Mimo pejoratywnej wymowy tych określeń klaun to bardzo ważna osoba w grupie. Powinno się go raczej nazwać "Wentylem Bezpieczeństwa". Jest z reguły bardzo inteligentny (choć nie zawsze o tym wie) i posiada niezwykłą zdolność wyczuwania pojawiających się napięć między ludźmi. Wtedy znajduje pewną i wypróbowaną metodę jego rozładowania - żart, wygłup, dowcip, błazenada. Gdy z jakiś powodów go zabraknie (dłuższa choroba, zmiana szkoły itp.) zaraz pojawia się ktoś, kto podejmuje tę rolę. Szanujmy klaunów, choć czasem przeszkadzają w prowadzeniu lekcji.
Uczeń dewiant
Jest inny niż pozostali. Jego odmienność wyraża się strojem, sposobem myślenia, uznawanymi wartościami czy zachowaniem. Jednoznaczny, wyrazisty, osobny. Pełni rolę odwrotną do ucznia błazna - buduje napięcie w zespole. Swoją innością zwraca uwagę i zmusza pozostałych, aby się wobec niego określili: zaakceptowali go lub odrzucili. Jest klasowym dziwakiem i samotnikiem.