MOTYWOWANIE UCZNIÓW DO NAUKI
Motywacja do nauki - w początkowym okresie nauki szkolnej jest zewnętrzne, charakteru wewnętrznego nabiera u osób w okresie adolescencji. Wg Brophy'ego motywację dzieli się na motywację osiągnięć i motywację uniknięcia porażki. Nagroda i kara pobudzają motywację, jeśli są zapowiedziane. Zależnie od oczekiwań (sukcesu lub porażki) zaangażowanie w wykonanie zadania jest różne: wysiłek i wytrwałość ucznia są większe, jeśli widać stałą zależność między wkładem pracy a osiąganym poziomem kompetencji oraz jeśli uczeń wierzy, że może kontrolować wyniki i osiągnąć odpowiedni rezultat poprzez własne działanie. Dzięki poczuciu własnej skuteczności, które jest elementem samooceny, uczeń nabiera pewności siebie i chętnie podejmuje się wykonywania działań, pracuje wytrwale i nie poddaje się, gdy pojawią się trudności. Chwilowe niepowodzenia nie osłabiają motywacji, przypisywane są zwykle brakowi stosownej wiedzy, źle dobranej strategii działania lub niedostatecznie wytężonej pracy.
Przyczyny obniżenia poziomu motywacji:
niesprzyjająca nauce atmosfera w klasie (np. moda na nieuczenie się) lub ogólna niska motywacja grupy,
konflikt z klasą lub nauczycielem,
niewłaściwa organizacja pracy (nieumiejętne planowanie działań),
źle ustawiony proces dydaktyczny (nieodpowiednie metody nauczania),
niewystarczające umiejętności potrzebne do pogłębiania wiedzy (nieadekwatne strategie uczenia się),
problemy osobiste poza szkołą, trudności rodzinne,
zaburzenia związane z okresem dojrzewania (np. niska samoocena),
nadmierne ambicje połączone z lękiem przed porażką (np. pragnienie zaspokojenia oczekiwań dorosłych przy zaniżonym poczuciu własnej wartości),
spadek samooceny wywołany traumatycznym niepowodzeniem (zła ocena w połączeniu z ostrą krytyką) lub serią niepowodzeń.
Nieadekwatna samoocena (najczęściej zaniżona) może mieć wpływ na aktywność poznawczą ucznia. Samoocena jest jedną z cech osobowości kształtowanych społecznie. Źródłem samooceny może być m. in. obraz własnego ciała, świadomość własnych możliwości (w tym - intelektualnych), wyniki współzawodnictwa z innymi, poziom skuteczności działania, świadomość statusu społecznego. Samoocena kształtuje się poprzez porównywanie swojego obrazu z obrazem innych ludzi. Ma ona duży wpływ na motywację do działania.
Jak wzmocnić motywację dziecka? (temat na zajęcia warsztatowe w małej grupie)
wspierać w procesie uczenia się,
uświadomić sobie wpływ oczekiwań rodziców na samopoczucie i wyniki szkolne dziecka,
poznać metody wzmacniania poczucia własnej wartości dziecka czy nastolatka, gdy pojawiają się trudności w nauce.
Znajomość sposobów skutecznego uczenia się i zapamiętywania oraz organizowania procesu uczenia się w istotny sposób wpływa na efektywność ucznia i osiąganie przez niego pozytywnych wyników w szkole. Techniki skutecznego uczenia się powinny być wypracowane przy wsparciu nauczycieli i rodziców. Wyniki nauczania dzieci zależą nie tylko od ich uzdolnień i indywidualnego wysiłku nauczycieli, lecz w dużym stopniu od wsparcia rodziców. Wspierając pracę nauczycieli, systematycznie motywując dziecko do pracy, pomagając w trudnościach i zapewniając odpowiednie warunki rodzice posiadają ogromny wpływ na postępy swoich dzieci. Pomoc nauczyciela powinna polegać na nauczeniu podopiecznych, jak się uczyć. Można zrealizować przykładowe tematy:
Jak się uczysz? (ocena strategii uczenia się stosowanych przez uczniów);
Dlaczego warto się uczyć? (motywacja do nauki);
Jak odrabiać prace domowe? (planowanie nauki, organizowanie pracy);
Co pomaga, a co przeszkadza w nauce? (rola koncentracji uwagi);
Zasady działania pamięci (czynniki poprawiające działanie pamięci)
Mnemotechniki (techniki ułatwiające zapamiętywanie);
Praca z tekstem (Czytanie ze zrozumieniem, wyszukiwanie istotnych informacji).
Podobne zagadnienia należy omówić z rodzicami uczniów, by otrzymali oni wiedzę, jak najlepiej pomóc uczyć się swoim dzieciom. Rodzicom nastolatków i im samym warto usystematyzować strategie gospodarowania czasem.
Przydatne strategie gospodarowania czasem:
Uszereguj zadania stojące przed tobą od najbardziej do najmniej ważnego i przeznacz na nie odpowiednią ilość czasu.
Skoncentruj się na sprawach najpilniejszych, a nie na dawnych porażkach czy czekających cię problemach.
Nie rób kilku rzeczy na raz.
Większe zadania realizuj etapowo.
Nie zapomnij każdego dnia przeznaczyć trochę czasu na relaks i rekreację.
Zapamiętaj powiedzenie „Spiesz się powoli”. Nie goń, pracuj w odpowiednim dla siebie tempie. Powolność jest lepsza od gorączkowego pośpiechu.
Bądź elastyczny w planowaniu swojego czasu. Zawsze rezerwuj sobie trochę czasu na załatwienie spraw, których nie sposób przewidzieć.
Prowadź kalendarz zajęć.
Zastanawiaj się nad obranymi celami i zmieniaj je w razie potrzeby.
Pamiętaj, że niektórych zadań nie musisz zrealizować w ciągu jednego dnia. Rozłóż je w czasie.
Warto być uważnym wobec swoich wychowanków i podejmować dodatkowy wysiłek, by zapobiegać ich niepowodzeniom wynikającym ze spadku motywacji do nauki, co w skrajnym przypadku prowadzić może do dramatycznej dla większości z nich sytuacji powtarzania klasy.