Tox 14, Toksykologia2


Trichoteceny

Fusarium ( wywołuje fusariotoksykozy)

Trichoderma

Trichothecium

Stachybotrys

Zboża i produkty pochodzenia zbożowego (także chleb)

Grupa A (o niskiej polarności)

Grupa B (o wysokiej polarności)

Grupa C (makrocykliczne)

Budowa seskwiterpenowa, policykliczna, nienasycone.

Grupa epoksydowa pomiędzy węglem 12 a 13

Skażenie zbóż w Europie i poza nią jest bardzo wysokie. Zawartość toksyn od kilkudziesięciu μg do kilku mg.

Zawartość w pszenicy, jęczmieniu w EUROPIE

DON 50% próbek badanych

NIV 45% próbek badanych

Tox T-2 80% próbek badanych

Wartość DL50 dla większości zwierząt Trichotecen - poniżej 10 mg/kg m.c.

Efekty działania

Nawet przy ↓ dawkach ok. 30 μg/kg m.c. wywołuje toksykozę

Toksyna T-2

  1. Silne działanie drażniące na skórę i śluzówki

  2. Wzrost przepuszczalności naczyń krwionośnych (również ↑ łamliwości)

  3. Zaburzenia krzepnięcia krwi

  4. Działanie cytotoksyczne (głównie w odniesieniu do wątroby)

  5. Silne działanie immunosupresyjne:

    1. Leukopenia

    2. Limfopenia

    3. Atrofia węzłów chłonnych, grasicy i śledziony

Objawy:

Sekcja:

Kinetyka: Bardzo dobrze wchłaniane, wszystkimi drogami

Fusariotoksykozy

(bez Zearalenonu!)

Stachybotrytoksykoza

Fusariotoksykozy ptaków

Głównym czynnikiem wywołującym jest toksyna T-2, już w ilości 5 mg/kg paszy (5 ppm) przez 2-3 tygodnie

Zespół wymiotno-odrzucający pokarm

(Emesis and feedrefusal syndrom)

DON, NIV u trzody chlewnej

Zwierzęta wymiotują po przyjęciu małej nawet porcji pokarmu i przestają przyjmować pokarm

Narażenie

Zmniejszenie pobierania pokarmu o:

1 mg/kg paszy

5-10%

2 mg/kg paszy

25%

10 mg/kg paszy

Brak i bardzo silny odruch wymiotny + bardzo silna biegunka (często krwawa)

Mechanizm działania DON + NIV

DON

ATA

Odpowiedzialna głównie toksyna T-2

Działanie na USŚ i krwiotwórczy prowadzące do niedokrwistości i skrajnej leukopenii i trombocytopenii

Objawy:

Przyczyna śmierci: leukopenia, trombocytopenia, skrajna niedokrwistość.

Satratoksyny

Stachybotris atra

Substraty bogate w celulozę: siano, słoma, także ziarna zbóż

Stachybotrytoksykoza

Konie, bydło

Konie 2 formy

  1. Forma typowa:

Przy narażeniu chronicznym na małe dawki

  1. Forma atypowa - wstrząsowa:

Przy narażeniu na wysokie dawki

0x08 graphic

Trichoteceny regulacje prawne (brak do tej pory)

Propozycje:

Austria Zboża 0,5-0,75 ppm

Kanada 2 ppm

Rosja 1 ppm

ALE biorąc pod uwagę działanie na dzieci i kobiety w ciąży

TDIprowizoryczne dla DON, dla ludzi 1,1 μg/kg m.c./dzień

Stąd wynika limit dla produktów spożywczych i surowców - maksymalnie 129 μg/kg produktu (DON)

Narażenie dzieci (Holandia) na 3 μg/kg m.c./dzień wyraźne zahamowanie wzrostu i wyraźny ↓ masy wątroby

0x08 graphic

Trichoteceny wykazują również działanie teratogenne i embriotoksyczne

Mikotoksykozy

Zespół objawów klinicznych i towarzyszących im zmian patologicznych wywołanych przez wtórne metabolity grzybów.

Ogólne cechy mikotoksykoz:

    1. Nie przenoszą się na inne zwierzęta

    2. Leczenie antybiotykami i innymi lekami jest nieskuteczne

    3. Sezonowość występowania

    4. Zatrucia związane są ze specyficzną paszą

Zapobieganie:

Odpowiednia technologia upraw i przechowywania:

Metody degradacji:

  1. Fizykochemiczne

    1. Autoklawowanie w obecności NH3

    2. Traktowanie NaHSO3

    3. Napromieniowywanie γ

    4. Naświetlanie UV

    5. H2O2

  2. Mikrobiologiczne

    1. Aspergillus oryzae

    2. Rhizopus sp.

    3. Sacharomyces cerevisiae

Hamowanie wchłaniania:

Rozpuszczalniki organiczne

Łatwo parujące ciecze

Wysoka lipofilność

Drogi narażenia inhalacyjne, dermalne, per os głównie narażenie zawodowe - Trucizny przemysłowe

Działanie toksyczne:

Alkohole, etery, estry, ketony, węglowodory alifatyczne, aromatyczne i ich chlorowane pochodne, inne…

Alkohole alifatyczne

Alkohol etylowy

Narażenie inhalacyjne, bardzo szybkie wchłanianie wszystkimi drogami już w jamie ustnej. Maksymalny poziom we krwi przy narażeniu inhalacyjny już po 30 minutach, per os 60-120 minut.

0x01 graphic

Szybka dystrybucja. Dobrze rozpuszczalne w wodzie i tłuszczach. Szybkie przechodzenie do tkanki tłuszczowej (tu wiązane) oraz do OUN.

Bardzo szybko przechodzi przez łożysko, jest wydzielany do mleka.

Szybki metabolizm: wątroba i nerki.

Tempo metabolizmu u ludzi 100-125 mg/kg m.c./h

T½ w organizmie 75-80 minut

Metabolizm - głównie enzymy pozamikrosomalne

0x01 graphic
95% ADH - dehydrogenaza cytozolowa

0x08 graphic

NAD

NADH2 ↑

0x01 graphic
3% MEOS - mieszana frakcja oksydaz

0x08 graphic

NADPH2

NADP

0x08 graphic
0x08 graphic
1-2%

NAD

NADH2 ↑

Doprowadza do ↑ ilości zredukowanej formy NAD (NADH2) oraz ↓ zredukowanej formy fosforanów (NADPH2).

0x08 graphic
0x01 graphic
ALDH - dehydrogenaza aldehydowa

NAD

NADH2

Wszystkie trzy mechanizmy utleniania alkoholu są zmienne. Przy narażeniu chronicznym wzrasta drugi i trzeci a spada 1.

W procesach tych powstają wolne rodniki, stąd etanol wykazuje działanie kancerogenne, jest prokancerogenem, biokancerogenem.

Mechanizm działania toksycznego:

  1. Wzrost NADH + H+

0x01 graphic

  1. Wzrost koncentracji aldehydu octowego

  2. Wzrost zużycia NADPH + H+

  3. Indukcja cytochromu P-450 / reduktaza c. P-450 (przy narażeniu chronicznym)

Konsekwencje wynikające z biotransformacji przy udziale ADH - patrz tablica 1.

Przy narażeniu na etanol na czczo śmierć, bo gwałtowna hipoglikemia. Po podaniu pokarmu gwałtowna hiperglikemia (zahamowanie glikolizy + zwiększona sekrecja katecholamin rdzenia nadnerczy gwałtowny ↑ natężenia glikogenolizy)

Tablica 2.

Zatrucia chroniczne:

Indukcja cytochromu P-450 (wpływ na metabolizm olbrzymiej liczby związków).

Tablica 3.

Działanie toksyczne:

  1. Działanie narkotyczne etanolu

  2. Działanie wynikające z biotransformacji

OSTRE:

I Faza

Pobudzenie, stan zbliżony do euforii morfinowej, 0,5-1‰

II Faza

Zaburzenia koordynacji ruchów, równowagi, niekontrolowane r-cje ruchowe, trudności kojarzenia, 1-2 ‰

III Faza

Śpiączka sen narkotyczny, 2-3‰

IV Faza

Utrata świadomości, zanik odruchów, ↓ temperatury ciała, osłabienie akcji serca i oddychania, śmierć w wyniku porażenia ośrodka oddechowego, 5-6‰

CHRONICZNE:

INNE:

Metanol

0x08 graphic
0x08 graphic
0x01 graphic

NADH+H+ NADH+H+

Szybkość metabolizmu: 7-10x ↓ niż etanolu, ale w oku kilkaset x szybszy (100 - kilka tysięcy razy bardziej wybiórczo na wzrok)

Toksyczność: silna kwasica; wybiórcze działanie na narząd wzroku (szybki zanik nerwu wzrokowego przy narażeniu na kilka ml)

Leczenie: etanol i.v.

Glikol etylenowy = etandiol

Także dwuetylenowy, propylenowy, butylenowy…

Bezbarwna, bezwonna ciecz o słodkim smaku

Toksyczność DL50 p.o. ml/kg m.c.

Mysz 5-8

Szczur 12

Kot 1-2,5

Człowiek 1,4

Pies 4-5

Bydło 2-10

Wyraźne objawy zatrucia już przy 0,2-0,4 mg/kg m.c.

Stosowany jako: rozpuszczalnik do farb; w przemyśle włókienniczym, drukarskim; dodatek do chłodnic

Częste zatrucia zimą, w warsztatach samochodowych, na lotniskach.

Wchłanianie: bardzo szybkie

Narażenie: wszystkie drogi

Dystrybucja: bardzo szybka

Metabolizm:

0x08 graphic
0x08 graphic
0x01 graphic

NADH+H+ CO2 + kwas octowy

Kwas szczawiowy + glicyna kwas hipurowy wydalanie

Kwas szczawiowy + Ca szczawian wapnia

Natężenie przemian:

Psy T½ 2-6h

Królik 40% dawki ulega eliminacji w ciągu 24h (60% dawki w formie niezmienionej)

Kot ponad 60% dawki metabolizowane do kwasu szczawiowego

Mechanizm działania:

Tablica 4

Kwas szczawiowy Szczawian wapnia hipokalcemia (poniżej 2,25 mmol/L)

Układ nerwowy:

Serce:

Działanie nefrotoksyczne:

Działanie neurotoksyczne:

OBJAWY: 3 fazy

        1. Przyspieszenie oddechów

Również: