Chów owiec
Lekcja
Temat: Typy konstytucyjne i użytkowe owiec
1.Typy konstytucyjne owiec- konstytucja to połączenie sprawności użytkowej owiec z ogólno biologiczną sprawnością i dyspozycyjnością produkcji przekazywana na potomstwo U owiec rozróżniamy 3 typy konstytucji
a)konstytucja mocna- charakterystyczna dla najlepszych zwierząt w stadzie łączących wysoki poziom użytkowości z wysoką sprawnością organizmu Ich kościec jest zwarty i umiarkowanej grubości skóra elastyczna
b)konstytucja sucha- cechy owiec o bardzo słabo rozwiniętej tk tłuszczowej i mocnych kościach i silnych stawach Owce w tym typie mają dobrze rozwinięte narządy oddechowe trawienne Skóra tych owiec jest gęsta zwarta elastyczna
c)k. limfatyczna- są to zwierzęta o silnie rozwiniętej tk podskórnej i dużej ilości tł podskórnego dobrze rozwinięte są mięśnie Należą tu zw. duże powolne nieodporne na warunki środowiskowe Skóra jest rzadka gąbczasta i mało elastyczna
2.Typy użytkowe owiec - rozróżniamy 3 podstawowe typy konstytucji
a)jednokierunkowe- typy użytkowe w tym typie wyróżniamy 5 podtypów:
*typ wełnisty- charakteryzują się owce o długiej i wąskiej głowie długiej i cienkiej szyi Tułów usadowiony jest na długich i suchych nogach *typ mięsny- głowa jest szeroka i krótka szyja jest długa Zad szeroki dobrze umięśniony a nogi masywne
*typ mleczny- głowa jest wąska i długa szyja cienka tułów jest wąski i osadzony na cieniutkich nogach Zwierzęta tego typu cechuje dobrze rozwinięte wymię *typ kożuchowy- charakteryzuje owce o niewielkich rozmiarach i żywym temperamencie Owce w tym typie są słabo umięśnione Cechą charakterystyczną tych owiec jest krótki ogon *typ futerkowy- głowa u tych owiec jest cienka i długa Cechą charakterystyczną są opuszczone uszy Szyja jest długa i cienka a tułów wąski i słabo umięśniony Nogi są długie i suche
b)kombinowane *wełnisto-mięsny głowa tych owiec jest krótka i wąska szyja jest gruba i krótka Tułów długi i dobrze umięśniony Nogi długie i masywne *mleczno wełnisty ą to owce duże o głowie szerokiej szyja długa i cienka nogi wysokie i mocne
c)typ wszechstronnie użytkowy- owce z tej grupy nie posiadają żadnej wyspecjalizowanej użytkowości są one utrzymywane ze względu na dużą odporność na warunki środowiskowe Owce w tym typie są niewielkich rozmiarów o małej głowie Nogi są zazwyczaj cienkie Temperament jest żywy
Lekcja
Temat: Rasy owiec
1. Owce merynosowe- owce te użytkowane są w kierunku wełnisto mięsnym i charakteryzują się wełną jednolitą Owce w Polsce hodowane są na Kujawach i Wielkopolsce Dorosłe osiągają masę ok. 60 kg i prod. od 5 do 5,6 wełny a samce ważą od 80 do 100 kg i prod 7,5 do 9 kg wełny
2.Polsie owce nizinne- użytkowane są w kierunku wełnisto mięsnym Samice mają wagę 60-70 a wełny dają 5-6 kg samce ważą 80-100 a wełny dają 7-9 kg Głównym miejscem wyst owiec w Polsce to wielkopolska
3.Polskie owce długo wełniste - są użytkowane mięsno wełniście W gr. tej wyróżniamy owce pomorskie utrzymywane w rejonie Pomorza Zach. Owce kamienieckie utrzymywane na Warmii i mazurach
4.Inne rasy wełnisto mięsne
a)owce rasy Kent- pochodzą z wielkiej Brytanii Odznaczają się dobrą zdrowotnością Waga 70-100 kg a wełny produkują 5-6 kg
b)owce rasy Leine- pochodzą z Niemiec Prod wełny 5-8 kg Ważą 70-100 kg
5.Owce o wełnie mieszanej
a) polskie owce górskie- utrzymywane są na podhalu w Karpatach prod mleko na oscypki w ilości 50 l rocznie waga 35-60 wełny 4-5 kg b)owce wrzosówki- jest utrzymywana w kierunku kożuchowym waga 35-60 kg wełny prod 0,25 kg
6.Rasy plenne
a)owce fryzyjskie- maciorki mają wagę 70-80 a samce ok. 100 Wełny dają samice 4 kg a 5,5 kg samce Najwięcej tych owiec spotkać można w Śląsku górnym i dolnym
b) owce fińskie- pochodzą z Finlandii waga od 60-80 a wełny dają ok. 3 kg
c) owca olkuska- daje 4 kg wełny na rok hodowana w okolicy Olkusza
7.Rasy mięsne
a) owce ile de France- pochodzą z Francji w Polsce hodowane są w Wielkopolsce i na Kujawach Hoduje się je do produkcji jagniąt na rzeź b) owce rasy telex- w Polsce są utrzymywane na Pomorzu zachodnim są to owce mięsne do produkcji jagniąt na tucz i rzeź
c) owce czarnogłówka mięsna- występuje w rejonie mazur i Warmii Produkowane na prod waga 90-120 kg
d)owce rasy sulffolk- pochodzą z wielkiej Brytanii waga 90-150 kg hodowane na mięso jagniąt
e) owce berinchonduche- pochodzą z Francji waga 80-120 kg służą do produkcji jagniąt na mięso
f)białogłowa linia mięsna- powstała z krzyżówki z owiec wielkopolski i merynosów hodowane są na mięso jagnięce i mleko
g)czarnogłowa linia mięsna- wywodzi się z rasy sulffolk i merynosów hodowane na jagnięce mięso
Lekcja
Temat: Dojrzałość płciowa i rozpłodowa
1.Dojrzałość płciowa i rozpłodowa - owce osiągają dojrzałość płciową w wieku 5-8 miesięcy Jako minimalną masę ciała owcy świadczącą o osiągnięciu dojrzałości rozpłodowej przyjmuje się 75% masy ciała sztuki dorosłej Dla większości owiec jest to masa ok. 45 kg którą osiąg ok. 10 m-ca życia
2.Sezonowość aktywności płciowej- popęd płciowy wyst u owiec sezonowo Okres ten nazywamy sezonem aktywności płciowej Średnio trwa on około 6 m-cy Początek sezonu płciowego przepada na koniec sierpnia Poza sezonem u samic nie występują objawy rui W czasie sezonu ruja występuje cyklicznie w odstępach 10 dniowych sama ruja trwa od 30 do 36h a jajeczkowanie wyst pod koniec tego okresu 3.Stanówka- jest to zorganizowany proces rozpłodu u owiec Najkorz jest gdy wszystkie owce kryje się w ciągu pierwszych 17 dni trwania stanówki Stanówkę można przeprowadzać różnymi sposobami Rozróżnia się krycie kontrolowane i niekontrolowane Krycie kontrolowane polega na tym że do gr. samic wprowadza się 1 samca który wyszukuje samice w rui Przy kryciu niekontrolowanym samice chodzą razem z samcami i kryją bez ingerencji człowieka W systemie niekontrolowanym rozróżniamy 2 metody *system haremowy- polega na tym ze na 20-30 dni przydzielamy 1 samca
Wyniki przeprowadz stanówki stwierdza się podczas wykotów Najważ wszyst popraw wyk stanówki jest wskaźnik płodności Obliczany według następującego wzoru Liczba maciorek kotnych podzielona przez liczba maciorek przeznaczonych do krycia razy 100 % Wskaźnik ten nie powinien być niższy niż 90% Wskaźnik sprawności rozrodu jest tzw. wskaźnik plenności Oblicza się go po urodzeniach według wzoru liczba żywo urodz jagniąt podzielona przez liczba maciorek wykoconych razy 100 %
4.Ciążą i poród- ciążą u owiec trwa średnio od 144-152 dni W 3 m-cu ciąży przyrost masy płodu jest najwyższy ok. 2 miesiąca przed wykoceniem Należy usunąć z pomieszczenia dla matek obornik a następnie całe pomieszczenie należy poddać gruntowej dezynfekcji Na ok. 6 tyg przed porodem należy przeprowadzić strzyż samic Przed samym porodem należy wysłać pomieszczenia suchą słoma Przed zbliżającym się porodem wyst kilka charakterystycznych zmian w wyglądzie i zachowaniu samicy Powstają tzw. Doły głodowe w więzadłach miednicy Srom jest nabrzmiały i wycieka z niego śluz W strzykach pojawia się mleko przed samym porodem Owca staje się niespokojna nieb podchodzi do paszy i szuka miejsca na poród Na początku w szparze sromowej pojawia się pęcherz płodowy Po jego pęknięciu powinny pojawiać nóżki jagnięcia Najczęściej porody przebiegają łatwo Pomoc przy porodzie potrzebna jest jeśli jest nieprawidłowe ułożenie płodu
Lekcja
Temat: Wychów jagniąt i młodzieży
1.Postępowanie z noworodkiem- czynności związane z wychowem rozpoczyna się zaraz po urodzeniu jagnięcia Pierwszym zabiegiem powinno być otarcie śluzu z pyszczka jagnięcia aby ułatwić oddychanie następnie jagnię posuwa się do matki w celu jego oblizania co ułatwia wysychanie i pobudzenie krążenia Następną czynnością powinno być zaop pępowiny jagnięcia Zwykle w ciągu 2h po urodzeniu maciorka wydala łożysko
2.Wychów osesków- najważniejszym czynnikiem decydującym o prawidłowym rozwoju jagnięcia jest mleko Można wyróżnić kilka etapów karmienia
a)okres wydzielania siary- są to pierwsze 2 dni karmienia przez matkę Siara bogata jest w immunoglobuliny
b)okres rozdajania maciorek- trwa od 2 dnia życia do 4 tyg. W okresie tym jagnię zużywa 5-6 l mleka matki na 1 kg przyrosty masy ciała
c)sztuczny wychów- stos się przy masowej prod jagniąt Zamiast ml matki podaje się preparat mlekozastępcze Preparaty takie rozcieńcza się z wodą Taką paszą karmimy Jagnie 4 tyg. a następnie przechodzimy na pasze stałe W czasie ssania u jagniąt wykonuje się 2 metody *obcinanie ogonków najlepiej pod koniec pierwszego tyg. wykonany zabieg obcinamy pomiędzy 3-4 kręgiem ogonowym *kastracja tryczków
3.Wychów jagniąt odsadzonych- jagnięta zwykle odsadza się w wieku 100 dni Dokarmianie jagniąt rozpoczyna się od 4 tyg życia stos siano Oprócz siana można podawać ziarna owsa Następnie ziarna owsa zastępuje się mieszanką pełnoporcjową treściwą Można dodawać również posiekaną marchew Najszybszy sposób karmienia to pastwiska Wychów jagniąt wówczas bez ograniczeń pobiera karmę zieloną na pastwisku Odmiennym systemem karmienia jest dokarmianie mieszanką pełnoporcjową to żywienie stos się jagniętom przeznaczonym na rzeż
4.Żywienie młodzieży- młodzież to jagnięta od 3 m-ca życia W żywieniu tryczków na rozpłodniki stosuje się pasze treściwą i dobre siano Maciorki natomiast żywimy paszami objętościowymi czyli latem pastwiska a zimą podajemy siano słomę kiszonki